Czym jest ruch drogowy

1. Czym jest ruch drogowy? System, kt�ry stanowiony jest przez wsp�ldzialanie czterech element�w: czlowiek pojazd droga inni uczestnicy

2. Do ruchu drogowego powinny byc dopuszczane tylko te osoby, kt�re zdobyly wiedze, umiejetnosci i wglad we wlasna osobe pozwalajace na bezpieczne dla siebie i innych funkcjonowanie.

3. Mlodzi kierowcy� od 18 do 25 roku zycia powoduja 3 - krotnie czesciej wypadki drogowe.

4. Przyczyny: Niedojrzalosc emocjonalna i spoleczna Dysfunkcjonalny styl prowadzenia pojazdu Niesprawnosc w sferze intelektualno - poznawczej

5. W 2 wypadkach na 3 spowodowanych przez mlodych kierowc�w jedna z przyczyn jest wysoka agresja lub nadmierny, patologiczny lek kierowcy.

6. 4 grupy kierowc�w stanowiacych zagrozenie. Kierowca z syndromem MAD MAXA Kierowca z syndromem Wychowawcy Kierowca z syndromem Slodkiej Idiotki Kierowca odreagowujacy leki

7. Kierowca z syndromem Mad Maxa (agresywny, egoistyczny) Za wszelka cene chce pokazac �kto rzadzi na drodze�. Robi to kosztem innych. Swoim zachowaniem m�wi: �ja jestem najwazniejszy, narzucam swoja wole�

8. Kierowca wychowawca (ukryta agresja + lek) Chce potwierdzic swoja wartosc. Wychowuje innych na drodze. Swoim zachowaniem m�wi: �jestem lepszy, bo inni popelniaja bledy�

9. Kierowca z syndromem Slodkiej Idiotki (egoistyczny) Nie interesuja go skutki spoleczne wlasnego zachowania. Nie interesuja go inni ludzie. Swoim zachowaniem m�wi: �interesuje mnie tylko moja wygoda�

10. Kierowca odreagowujacy leki (defensywny i agresywny) Czesto rezygnuje z podstawowego celu. Ustepuje innym/jest wobec innych samochod�w agresywny. Swoim zachowaniem m�wi: �inni sa mocniejsi ode mnie, chce byc akceptowany�

11. Kierowca asertywny Dazy do podstawowego celu � roztropnie i skutecznie. Szanuje innych, jest zyczliwy. Swoim zachowaniem m�wi: �ja i inni jestesmy tak samo wazni�

12. O tym czy kierowca bedzie tworzyl zagrozenie w ruchu drogowym decyduje jego kultura osobista.

13. Patologia w ruchu drogowym wystepuje nie dlatego, ze agresor nie potrafi jezdzic, ale dlatego, ze jest on przekonany, iz jezdzi wysmienicie!!!!

14. W Polsce nadal dopuszcza sie do ruchu kierowc�w posiadajacych umiejetnosci kierowania pojazdem w stopniu wystarczajacym do zdania egzaminu, ale nie posiadajacych umiejetnosci i mozliwosci bezpiecznego zachowania na drodze.

15. W konsekwencji: POLSKA MA NAJWIEKSZA LICZBE SMIERTELNYCH WYPADK�W W ciagu roku w wypadkach drogowych ginie ok. 6 tys. os�b, a 70 tys. odnosi obrazenia. Jedynie 10% wypadk�w powoduja czynniki zewnetrzne, takie jak zly stan dr�g czy niesprawny samoch�d. Az 90% wypadk�w nastepuje z winy kierujacych.

16. POLSKA MA NAJWIEKSZA W EUROPIE LICZBE NAJKRWAWSZYCH WYPADK�W W 100 kolizjach ginie srednio: w Polsce 12 os�b, w Hiszpanii 6, w Niemczech 2. Przodujemy takze, jesli chodzi o liczbe rannych.

17. Prowadzenie pojazdu wymaga specyficznych sprawnosci, kt�re nie sa udzialem kazdego czlowieka!!!!!!! Prawo jazdy nie jest dzis przywilejem, jego posiadanie stalo sie prawem czlowieka. Kazdego czlowieka. R�wniez tego bez: Wystarczajacego refleksu Zle oceniajacego odleglosci Zarozumialego, psychopaty

18. KIEROWANIE POJAZDEM WYMAGA NASTEPUJACYCH UMIEJETNOSCI koordynacja wzrokowo-manualna spostrzegawczosc szerokosc pola widzenia czas reakcji podzielnosc uwagi koncentracja pewnosc siebie unikanie ryzyka stosowanie sie do przepis�w drogowych szacowanie predkosci, odleglosci, czasu zmiany plan�w pamieci kr�tkotrwalej

19. Zagadnienia psychologii komunikacji Funkcje percepcyjne Podejmowanie decyzji Czas reakcji Zmiana zachowania kierujacego pojazdem

20. 1. Funkcje percepcyjne Bezpieczne prowadzenie pojazdu polega m. in. na dostatecznie szybkim i dokladnym spostrzeganiu i wyodrebnianiu zdarzen komunikacyjnie waznych. Wrazenie wzrokowe dostarczaja kierowcy informacji o sytuacji na drodze i o pozycji wlasnego pojazdu.

21. Funkcje percepcyjne Najwazniejsza role w prowadzeniu pojazdu odgrywaja takie wlasciwosci jak: ostrosc widzenia pole widzenia widzenie stereometryczne i zwiazana z nim zdolnosc oceny odleglosci zdolnosc rozr�zniania ksztalt�w w mroku wrazliwosc na olsnienie rozr�znienie barw

22. 2. Podejmowanie decyzji Podejmowanie wlasciwych decyzji we wlasciwym czasie. Nie wystarczy dostrzec czy uslyszec dany bodziec oraz umiec szybko reagowac, trzeba wiedziec, jak zareagowac odpowiednio do sytuacji, czasem w spos�b niestandardowy.

23. 3. Czas reakcji Uczestnictwo w ruchu drogowym nie jest dzialaniem indywidualnym, lecz wsp�ldzialaniem, przy kt�rym wieksze znaczenie � ze wzgledu na bezpieczenstwo jazdy � ma umiejetnosc odpowiedniego, wczesnego przystosowania swego zachowania do zachowania innych uczestnik�w ruchu.

24. 3. Czas reakcji Na czas reakcji skladaja sie: Czas odbioru bodzca Percepcja Identyfikacja (okreslenie) Reakcja

25. 3. Czas reakcji Istotne znaczenie w trakcie prowadzenia samochodu ma proces przewidywania zdarzen i przygotowanie do reakcji. Klasyczna wartoscia, jaka w przecietnych warunkach drogowych przyjeto dla kierowc�w jest 1 sekunda.

26. 4. Zmiana zachowania kierujacego pojazdem

27. ALKOHOL A BEZPIECZENSTWO DROGOWE

28. Ryzyko wypadk�w Przy wartosci BAC (Blood Alcohol Concentration) pomiedzy 0,08�- 0,1� ryzyko wzgledne wypadk�w smiertelnych waha sie miedzy 11% (wsr�d kierowc�w 35-letnich i starszych) a 52% (wsr�d kierowc�w mezczyzn w wieku 16-20 lat).

32. Alkogogle

33. �KAC� Poalkoholowe zaburzenie sprawnosci organizmu kiedy alkohol nie jest juz wykrywalny we krwi. Obserwuje sie 14 godzin po spozyciu alkoholu, a niekt�re objawy moga sie utrzymywac do 48 -72 godz. od momentu wypicia ostatniego drinka. Alkohol najdluzej utrzymuje sie w endolimfie (plyn wypelniajacy blednik) ? zaburzenia wrazen sluchowych i odczuwania r�wnowagi ciala ? pogorszenie orientacji przestrzennej i percepcji wzrokowej.

35. Zimny prysznic, picie czarnej kawy lub oddychanie 100% tlenem nie przyspieszy usuwania alkoholu z organizmu; 8 godzin przerwy od spozycia alkoholu nie oznacza, ze jestes w najlepszej fizycznej kondycji do kierowania lub, ze zawartosc alkoholu w twojej krwi jest ponizej dopuszczalnych norm; Wlasciwie ocen sytuacje. Zycie twoje i pasazer�w jest zagrozone, kiedy pijesz i jezdzisz. Mity

37. �Jazda na haju� Narkomanskie rajdy samochodowe, szalone wyscigi nocne. �Daja speeda�, �Odpowiednia faze lapie sie przy szybkosci powyzej 150km/h�, �Jest sie wtedy panem drogi i nocy�.

38. Jazda na haju Z szacunkowych danych KGP wynika jasno, ze kierowcy pod wplywem narkotyk�w sa sprawcami 20% odnotowanych wypadk�w. Wiekszosc z nich nie ma wiecej niz 21 lat.

39. Problemy Nie ma przepis�w wykonawczych: kto, na czyje zlecenie, w jaki spos�b i za czyje pieniadze ma robic stosowne testy?

40. Problemy W przypadku alkoholu � od 0,05 promila kierowanie pojazdem kwalifikuje sie jako przestepstwo. W przypadku narkotyk�w nie ma okreslonego poziomu stezenia. Tylko biegly moze ocenic czy zazyte srodki mialy wplyw na prowadzenie pojazdu.

41. Kazda ilosc narkotyku, nawet najmniejsza, wplywa na organizm i powoduje, ze kierowca stanowi zagrozenie dla innych!

42. Skutki dzialania narkotyku sa nieprzewidywalne. Wszystko zalezy od dawki i konkretnego czlowieka.

43. Narkotyki i kierowca Marihuana � zaburza poczucie odleglosci, koordynacje ruch�w i koncentracje uwagi. Amfetamina � pobudza, przyspiesza akcje serca i daje poczucie poprawy pamieci i koncentracji, wzrasta pewnosc siebie.

44. Narkotyki i kierowca Ecstasy � wywoluje euforie, jednoczesnie zaburzajac widzenie. Brutalizuje zachowanie. Kokaina � rozregulowuje uklad nerwowy. Swiatla i pasy zlewaja sie, droga roztapia sie pod kolami. Przy wiekszych dawkach moze dojsc do omdlenia. Czesto zasypia sie po niej za kierownica.

45. Narkotyki i kierowca LSD � zaburza ostrosc widzenia, dajac poczucie feerii barw, zaburza poczucie odleglosci, traci sie poczucie czasu. Heroina � zaburza widzenie: wszystko widzi sie jak za lekka mgla, zobojetnia na to co sie wok�l dzieje.

46. Zmeczenie kierujacego pojazdem jako element zagrozenia bezpieczenstwa w ruchu drogowym.

47. Kierowca, kt�ry zasnal za kierownica i spowodowal wypadek jest o 50% bardziej narazony na smierc i ciezkie uszkodzenie ciala niz inni jego uczestnicy z uwagi na brak reakcji obronnych. Takie zagrozenie dotyczy r�wniez innych os�b spiacych w pojezdzie.

48. Zmeczenie Okresla sie najczesciej jako stan wewnetrzny, polegajacy na obnizeniu zdolnosci do pracy, bedacy skutkiem uprzednio podjetego wysilku.

49. Zmeczenie Ze wzgledu na zlozonosc sytuacji w jakiej funkcjonuje kierowca, wyr�znia sie 4 rodzaje zmeczenia, odnoszace sie do r�znych obszar�w aktywnosci kierowc�w. Zmeczenie miesniowe Zmeczenie sensoryczne Zmeczenie umyslowe Zmeczenie emocjonalne

50. Charakterystyczne symptomy zmeczenia: ziewanie, slaba koncentracja, bolace oczy, niepok�j, sennosc, wydluzenie czasu reakcji, znudzenie, drazliwosc, trudnosci w utrzymaniu pojazdu na swoim pasie ruchu, chwilowe utraty swiadomosci tzw. mikrosen itp.

51. Czynniki wywolujace zmeczenie kierowc�w: Czynniki zwiazane z warunkami zewnetrznymi. Czynniki zwiazane z samym kierowca.

52. Warunki zewnetrzne: kabina pojazdu (temperatura) niewlasciwa organizacja pracy utrudniajace warunki pogodowe, przy dodatkowym napieciu wywolanym trudnymi warunkami drogowymi jazda w godzinach nocnych. przewozenie na siedzeniu obok kierowcy spiacego pasazera.

53. Warunki zwiazane z kierowca: Wiek Kondycje psychofizyczna i zdrowotna Czas prowadzenie pojazdu Liczbe godzin snu poprzedzajacego jazde samochodem Stosowane regularnie leki oraz uzywanie alkoholu Podkresla sie role czynnik�w osobowosciowych i temperamentalnych w procesie rozwoju zmeczenia u kierowc�w.

54. Wplyw zmeczenia kierowc�w na bezpieczenstwo jazdy: !!!!!!!!!! przedluzenie czasu reakcji wahania i pogorszenie uwagi pogorszenie percepcji wzrokowej problemy z przetwarzaniem informacji i pamiecia kr�tkotrwala spadek poziomu czujnosci oraz sprawnosci w prowadzeniu pojazdu !!!!!!!!!!

55. Krytyczne godziny jazdy: Na podstawie analiz wypadk�w z uwzglednieniem godziny ich zaistnienia mozna w ciagu doby wyr�znic przedzialy czasowe charakteryzujace sie wzrostem ryzyka wystapienia zdarzenia wypadkowego.

56. Zapobieganie zmeczeniu: nie rozpoczynac podr�zy bedac zmeczonym, wyspac sie przed podr�za, zjesc lekki posilek, wywietrzyc samoch�d, planowac 15 minutowe przerwy po dw�ch godzinach kierowania pojazdem, wypic kawe lub inny nap�j zawierajacy kofeine, zjesc cos slodkiego, starac sie nie rozpoczynac podr�zy zbyt wczesnie kosztem snu, upewnic sie, ze zazywane lekarstwa nie wzmagaja sennosci, dobrze jest miec zmiennika.

57. Wahania stanu emocjonalnego: Emocja jest zwykle wynikiem swiadomej lub nieswiadomej oceny zdarzenia jako istotnie wplywajacego na cele lub interesy podmiotu. Emocja jest odczuwana jako pozytywna, jesli zdarzenie jest zgodnie ze wspomnianymi celami i interesami, a negatywna � jesli jest z nimi niezgodna.

58. Wahania stanu emocjonalnego: Emocja jest zwykle doswiadczana jako szczeg�lny rodzaj stanu psychicznego. Czesto towarzysza jej lub nastepuja po niej zmiany somatyczne, ekspresje mimiczne i pantomimiczne oraz reakcje o charakterze behawioralnym.

59. Wahania stanu emocjonalnego: Ekspresja emocji to wszelkie sygnaly ( zmiany wygladzie organizmu, ruchy i dzwieki) emitowane przez jednostke, bedace dla kogos innego wskaz�wka przezywania przez te osobe okreslonej emocji.

60. Wahania stanu emocjonalnego: Emocje, choc sa calkowicie prywatne (przezywa je podmiot), sa zarazem publiczne, bo dzieki ich ekspresji moga byc obserwowane przez innych ludzi.

61. Wahania stanu emocjonalnego: Emocje a mlodzi kierowcy!

63. Dlaczego prowadzenie auta jest stresujace? Ruch drogowy niesie niebezpieczenstwo trudno przewidywalnych wypadk�w i incydent�w Niekt�re z incydent�w sa niebezpieczne inne irytujace Kierowanie pojazdem zawiera dwa przeciwstawne komponenty przewidywalnosc-nieprzewidywalnosc Oba wystepuja w tym samym czasie

64. Dlaczego prowadzenie auta jest stresujace? c.d. Przewidywalnosc np. w postaci przestrzegania ograniczenia szybkosci Nieprzewidywalnosc np. zwiazana ze zmiana pasa bez sygnalizacji Kierowanie pojazdem ma zwiazek z wolnoscia przemieszczaniaNalozone restrykcje ludzie traktuja jako kare i lamia je poniewaz taka jest ich filozofia.

65. Gl�wne czynniki stresu na drodze Pozycja za kierownica Ograniczenie Przepisy ruchu drogowego Brak kontroli nad wydarzeniami Doswiadczenie niebezpieczenstwa Terytorialnosc R�znorodnosc zachowan Wielozadaniowosc

66. Gl�wne czynniki stresu na drodze Mechanizm zaprzeczania bledom Cynizm Atrybucja winy Nieprzewidywalnosc Niejednoznacznosc Niedotrenowanie w zakresie inteligencji emocjonalnej na drodze

67. Wg statystyk ruch drogowy jest jedna z tych sytuacji spolecznych w kt�rych dochodzi do najwiekszej liczby akt�w przemocy i lamania przepis�w prawa.

68. Przemoc na drodze � samoch�d jest prywatnym terytorium na publicznej drodze, prawie ekwiwalentem wlasnego mieszkania��!!!! Zgodnie z ta perspektywa agresja na drodze jest bardzo charakterystyczna dla mezczyzn, kt�rzy bronia wlasnego terytorium.

69. Przemoc na drodze c.d. Wieksza agresja u mlodych kierowc�w jest wyjasniana faktem, ze auto jest najczesciej ich jedyna wlasnoscia.

70. Lek i stres, kt�rych zr�dlo tkwi wewnatrz systemu drogowego. Sytuacje w ruchu drogowym i interakcje z innymi uzytkownikami drogi moga prowokowac reakcje stresowe w postaci wzrastajacej wrogosci i wsp�lzawodnictwa.

71. Ankieta internetowa (James, 1998) M K Wykonywanie niedozwolonych skret�w 18% 12% Niesygnalizowanie zmiany pasa 26% 20% Bardzo bliska jazda 15% 13% Przejezdzanie na czerwonym pasie 9% 7% Przeklinanie 59% 57% Przekraczanie szybkosci 46% 32% yelling at another driver 34% 31% Trabienie na znak protestu 39% 36% Reagowanie odwetowe 12% 8%

73. Wstep

74. duze r�znice w szybkosci utrzymywanie bardzo bliskiej odleglosci od pojazdu poprzedzajacego czesta zmiana pas�w ruchu bez sygnalizacji wykorzystywanie tych czesci drogi, kt�re nie sa do tego przeznaczone regularne lamanie przepis�w drogowych Agresja w prowadzeniu pojazdu = jazda nieostrozna Wskazniki agresywnej jazdy :

75. Agresja na drodze �Jazda samochodem jest agresywna, jezeli jest swiadoma, zwieksza ryzyko wypadku i jest motywowana zniecierpliwieniem, zloscia, wrogoscia i/lub checia oszczedzenia czasu�.

76. Agresja na drodze �Czlowiek prowadzi samoch�d tak jak zyje�

77. Agresja na drodze Przede wszystkim dokonano jednoznacznego rozr�znienia dw�ch pojec: �wscieklosc drogowa� i �agresywna jazda�. Te dwa terminy przez dlugi czas uzywane byly zamiennie. Przyjeto, ze: �Wscieklosc drogowa to atak kierowcy lub pasazera jednego pojazdu przy uzyciu samochodu lub innej niebezpiecznej broni na kierowce lub pasazera drugiego pojazdu wywolany (przyspieszony) jakims zdarzeniem, kt�re mialo miejsce na drodze�. W takim ujeciu wscieklosc drogowa odnosi sie do bardziej ekstremalnych i psychopatologicznych odmian agresywnej jazdy zawierajacych niebezpieczne (mordercze) intencje dla otoczenia.

78. Bibliografia �Zmeczenie kierowc�w a bezpieczenstwo pracy.� Dr. Anna Luczak, dr. Krystyna Zuzewicz �Szkolenie kierowc�w, a ich zachowanie w ruchu drogowym.� A. Markowski �Psychologiczne badania kierowc�w� Dr. J Bak �Wypadki drogowe a ksztalcenie mlodych kierowc�w.� Dr. J. Bak