Inwentaryzacja bobra na terenie województwa Kujawsko – Pomorskiego. Podsumowanie danych

1. Inwentaryzacja bobra na terenie województwa Kujawsko – Pomorskiego.Podsumowanie danych Opracował: Maciej Karolak st. specjalista ds. ochrony gat. zwierząt Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Bydgoszczy

2. Źródła danych

3. KPZMiUW we Włocławku • RDLP w Toruniu • RDOŚ Bydgoszcz – wizje terenowe na podstawie przedłożonych wniosków

6. Kryteria oceny czynnego siedliska bobrów.

7. Obserwacje bezpośrednie

9. Wyszukiwanie i oznaczanie miejsc gdzie występują: • blisko żeremi i nor występują zimowe magazyny pokarmowe

11. Wyszukiwanie i oznaczanie miejsc gdzie występują: na brzegach wód występują nowe, świeże zgryzy pni drzew i krzewów oraz świeże ścieżki bobrowe,

13. Wyszukiwanie i oznaczanie miejsc gdzie występują: Żeremia, które są wyraźnie użytkowane przez bobry (świeże, maziste, uszczelnianie mułem, roślinnością, gałązkami),

17. Wyszukiwanie i oznaczanie miejsc gdzie występują: Tamy są odnawiane bądź wybudowane w ostatnim okresie (świeże gałęzie, muł, nanoszone kamienie).

18. Określenie skali zagrożeń szkodami

19. Kategoria 0 – miejsca, w których bobry nie powodują szkód w gospodarce człowieka i nie powodują zagrożenia powodziowego – miejsca bezkonfliktowe. • Kategoria 1 – miejsca, w których szkody występują sezonowo lub sporadycznie i powodują poważniejszego konfliktu. W miejscach tych nie ma konieczności ograniczania szkód, wymagających uzyskanie zezwolenia od zakazów wskazanych w art. 52 ustawy o ochronie przyrody.

20. Kategoria 2 – miejsca, w których bytowanie bobrów powoduje dotkliwe szkody i stale uniemożliwia prowadzenie gospodarki oraz miejsca gdzie występuje zagrożenie spowodowania trwałych i niebezpiecznych uszkodzeń urządzeń technicznych (np. wały przeciwpowodziowe), w których należy zbadać możliwość podjęcia stosownych działań ograniczających szkody i zastossowania odpowiednich zabezpieczeń, t.j. montaż siatek na wałach, rur przelewowych w tamach lub rozważyć ewentualność usunięcia bytujących tam rodzin bobrowych.

21. Dla miejsc z kategorii 2 Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Bydgoszczy rozważy kwestię wydania zarządzenia zwalniającego z zakazu niszczenia siedlisk, tam i żeremi, a jeśli metody ograniczania szkód i zabezpieczenia są w danym przypadku nieskuteczne, rozważy wydanie zarządzenia zwalniającego z zakazu zabijania, chwytania, transportu i przemieszczania.

22. Wyniki inwentaryzacji

26. Działania mające na celu minimalizację szkód bobrowych

27. Prace interwencyjne (np. montowanie rur przelewowych w tamach bobrowych, przepustach drogowych), • Zabezpieczanie siatką grobli stawów rybnych, • Zabezpieczanie siatką drzew przed zgryzami bobrów,

28. Rura przelewowa umożliwiająca utrzymanie pożądanego poziomu wody w stawach i ciekach bobrowych.

29. Zabezpieczenie przepustu przed zabudowywaniem go przez bobry

30. Zezwolenia na odstępstwa od zakazów dotyczących min. niszczenia tam bobrowych lub żeremi • Ponadto możliwe jest uzyskanie zezwolenia na odstrzał redukcyjny bobrów. Jest to działanie ostateczne stosowane po wykorzystaniu alternatywnych, mniej inwazyjnych metod.

31. + ogranicza podtapianie (rury przelewowe w tamach, przepustach). + zabezpiecza groble wałów przeciwpowodziowych, stawów rybnych, drzew (siatka metalowa). + Brak ingerencji w stan zachowania siedliska bobrowego. • Praco i czasochłonna. • Koliduje z pracami konserwacyjnymi cieków melioracyjnych. • Wymaga prac konserwacyjnych. • Niski stopień skuteczności.

32. Maciej Karolak St. specjalista ds. ochrony gat. zwierząt Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Bydgoszczy mkarolak@rdos-bydgoszcz.pl 52 518 18 01, fax 52 518 18 02 Dziękuję za uwagę

33. Odstrzał redukcyjny bobrów - procedury

34. Załączniki: • Wniosek • - Imię, nazwisko i adres albo nazwę i siedzibę wnioskodawcy; • - cel wykonania wnioskowanych czynności; • - opis czynności na którą może być wydane zezwolenie; • - nazwę gatunku lub gatunków, których będą dotyczyć działania, w języku łacińskim i polskim, jeżeli polska nazwa istnieje; • - liczbę lub ilość osobników, których dotyczy wniosek; • - wskazanie sposobu, metody i stosowanych urządzeń do chwytania, odławiania lub zabijania zwierząt lub sposobu wykonania innych czynności oraz wynikających z tego zagrożeń; • - wskazanie podmiotu, który będzie chwytał lub zabijał zwierzęta;

35. Załączniki: • Mapka z zaznaczonymi miejscami, na których wystąpiły szkody. • Opłata skarbowa • Jednocześnie w przypadku szkód wyrządzonych przez bobry należy opisać powstałe szkody oraz scharakteryzować możliwe zagrożenia mogące powstać lub powstałe w wyniku zaistniałych szkód. Opisać miejsce wystąpienia szkód (np. nr działek lub działki, miejscowość, gmina, powiat). Dodatkowo należy opisać działania alternatywne jakie były wykonywane przed wystąpieniem o zgodę na redukcję populacji bobrów.

36. Termin obowiązywania zezwolenia: • Zezwolenie jest ważne od 15 września do końca lutego roku następnego.

37. Kryteria brane pod uwagę przed wydaniem zezwolenia: • Rodzaje, wielkość i wysokość poniesionych kosztów na wykonanie przez wnioskodawcę zabiegów lub czynności mających na celu ograniczenie szkód wyrządzonych przez bobry (np. zabezpieczanie drzew siatką, rozbiórka tam itp.). • Rozmiar poniesionych szkód lub wysokość wypłaconych przez RDOŚ w Bydgoszczy odszkodowań. • Stan populacji bobrów.

38. Decyzja zezwalająca na odstrzał redukcyjny bobrów jest działaniem ostatecznym, wydawanym po uprzednim stwierdzeniu braku skuteczności podjętych przez wnioskującego innych alternatywnych prac.

39. BÓBR W ŚWIETLE ZMIAN PRZEPISÓW USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY (Dz. U. z 2009 Nr 151, poz. 1220 z późn. zm.) • Art. 56a. ust.1 Regionalny dyrektor ochrony środowiska może zezwolić na obszarze swojego działania, na czas określony, nie dłuższy niż 5 lat, w drodze aktu prawa miejscowego w formie zarządzenia, w stosunku do bobra europejskiego, kormorana czarnego oraz czapli siwej, na czynności podlegające zakazom określonym w art. 52 ust. 1. Ustawa z dnia 13 lipca 2012 r. (Dz. U. 2012. 985) o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw z dniem 1 października 2012 r.

40. BÓBR W ŚWIETLE ZMIAN PRZEPISÓW USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY (Dz. U. z 2009 Nr 151, poz. 1220 z późn. zm.) • Art. 56a. ust.2 Zarządzenie, o którym mowa w ust. 1, może być wydane w przypadku braku rozwiązań alternatywnych, jeżeli czynności, których dotyczy zarządzenie, nie są szkodliwe dla zachowania we właściwym stanie ochrony dziko występujących populacji gatunków objętych zarządzeniem oraz leży to w interesie zdrowia lub bezpieczeństwa powszechnego lub: w przypadku bobra europejskiego - wynika to z konieczności ograniczenia poważnych szkód w odniesieniu do upraw rolnych, inwentarza żywego, lasów, rybostanu, wody lub innych rodzajów mienia.

41. DZIAŁANIA ZWIĄZANE Z WPROWADZONYMI ZMIANAMI W PRZEPISACH • Jednym z elementów zarządzenia jest wiedza nt. niezagrożonego stanu populacji zwierząt, których zarządzenie dotyczy. Określenie liczebności - INWENTARYZACJA

42. Inwentaryzacja (metody) Źródło informacji: szkolenie z metodyki inwentaryzacji bobra Warszawa 3 sierpnia 2012 r. – prowadzący dr hab. Paweł Janiszewski, prof. UWM

43. Ankiety: Instytucje (ankieterzy): • Lasy Państwowe • PZŁ • Melioranci (współpraca) • Służby ochrony przyrody • Inni zainteresowani

46. Obserwacje bezpośrednie

50. Procentowy udział poszczególnych rodzajów siedlisk