470 likes | 1.01k Views
KAFA TRAVMALI HASTAYA NÖROŞİRÜRJİKAL YAKLAŞIM ve TEMEL PRENSİPLER. Doç. Dr. Ali Metin Kafadar. Nöroşirürjinin Değerlendirmesi. Saçlı deri inspeksiyonu Tedavi edilmemiş veya fark edilmemiş skalp kesileri hemorajik şoka neden olabilir
E N D
KAFA TRAVMALI HASTAYA NÖROŞİRÜRJİKAL YAKLAŞIM ve TEMEL PRENSİPLER Doç. Dr. Ali Metin Kafadar
Nöroşirürjinin Değerlendirmesi • Saçlı deri inspeksiyonu • Tedavi edilmemiş veya fark edilmemiş skalp kesileri hemorajik şoka neden olabilir • Pediatrik grupta skalp hematomları hipovolemi nedeni olabilir • Kesinin palpasyonu ….Fraktür, BOS, glial doku • Penetran travmalar…yabancı cisimler
Nöroşirürjinin Değerlendirmesi • Kafa tabanı kırığı indirekt bulgusu • Bilateral periorbital ekimoz (rakun gözleri) • Postauriküler ekimoz (battle bulgusu) • Otore, rinore, otoraji, rinoraji • Hemotimpanium • Fasyal asimetri • Hipoakuzi
Nöroşirürjinin Değerlendirmesi • Anterior fossada kafa tabanı fraktürü olan olgularda nazogastrik sonda takılmamalı • Mandibula ve Le Fort kırıkları entübasyon öncesi değerlendirilmeli • Periorbital hematom-ödem olan olgularda erken nöro-oftalmolojik muayene
Nöroşirürjinin Değerlendirmesi • Servikal bölge oskültasyonu - Üfürüm (+)…….Karotis disseksiyonu • Göz Oskültasyonu - Üfürüm (+)…… Karotiko-kavernöz fistül Masif ve tekrarlayan epistaksis ve kafa tabanı kırığı - Psödoanevrizma
Nöroşirürjinin Değerlendirmesi • Şuuru açık – koopere olabilen hastada tüm nörolojik muayeneyi yapmak gerekir • Omurga üzerine perküsyon…ağrı..fraktür • Şuuru kapalı hastada spinal immobilizasyon • Kafa travmalarının % 6’sına spinal travma eşlik eder
Glasgow Koma Skalası Göz Açma (E) Spontan 4 Ses ile 3 Ağrı ile 2 Yok 1 En iyi motor cevap (M) Emirlere uyar 6 Ağrıyı lokalize eder 5 Normal fleksiyon 4 Anormal fleksiyon 3 Ekstansiyon 2 Yok 1 Sesli cevap (V) Oriyente 5 Konfüze 4 Uygunsuz, anlamsız kelimeler 3 Anlaşılmaz ses çıkarma 2 Yok 1 GKS: E+M+V (Max:15 Min:3)
Glasgow Koma Skalası (1974) Olay yerinde değerlendirilmesi Takipte kullanımı Çocuklarda kullanımı (< 4 yaş verbal cevap farklı) • Kardiyopulmoner resüstitasyon • Hemorajik şok • Sedatif-hipnotik, kas gevşetici kullanımı • Periorbital ödem
Nöroşirürjinin Değerlendirmesi • Beyin sapı refleksleri mutlaka değerlendirilmeli • Kornea refleksi, • Okülosefalik refleks (servikal travma yoksa) • Okülovestibüler refleks • Bilateral labirent difonksiyonu ve ilaç etkileşimlerinde de alınamayabilir
Sınıflandırma Morfolojik yapıya göre Kranial Fraktürler: Konveksite: - Linear/ parçalı - Deprese /nondeprese - Açık/kapalı Kafa tabanı: - Likör fistülü var /yok - Yedinci sinir hasarı var/ yok İntrakranial lezyonlar: Fokal: - Epidural - Subdural - İntraserebral Yaygın: - Konküzyon - Diffüz aksonal hasar
Epidural Hematom: Patogenez • Duranın periosteal tabakasının kafatasının iç tabulasından disseke olması sonucu • Meningeal arter, ven veya venöz sinüsleri çaprazlayan fraktürler • > 60 yaş ve < 2 yaş nadir görülür : Duranın periosteal tabakası sıkı bir şekilde yapışık • Linear, çökme ve diastatik fraktürler • Fraktür olmadan da EDH olabilir
EDH: Lokalizasyon ve Klinik Tablo • Temporal veya Temporoparietal • En sık görülenler • Klasik olarak: A. Meningica Media’nın kesilmesi • Bu bölgede kemik incedir …For. Spinosum • Hızlı unkal herniasyon, progresif şuur etklenmesi, kontralateral hemipleji ve N. Occulomotorius parezisi • Karşı pedinküle bası:ipsilateral hemiparezi (Kernohan bulgusu)
EDH Klinik Tabloları • Şuuru hep açık • Şuuru hep kapalı • Başlangıçta şuuru açık daha sonra kapalı • Başlangıçta şuuru kapalı ve daha sonra lucid interval • Başlangıçta şuur kapalı ve takiben lucid interval ve tekrar şuuru kapalı • Lucid interval........% 10-30…..non-spesifik
EDH :Mortalite • BT sonrası dönemde mortalite ve morbidite belirgin olarak gerilemiştir • Tüm olgularda mortalite • 1940…….. % 50 • 1950-60…..% 25 • 1980………% 10 • Tüm Kafa Travmalarının % 2-6
Subdural Hematom (SDH) • Travma sonrası parenkim laserasyonu • Yüzeyel veya asıcı venlerin kopması • BT’de konkav görüntü • Başvuru sırasında nörolojik tablo EDH’a göre daha kötü • Mortalite çok daha yüksek % 50-60’lara kadar çıkabilir
Unkal (Transtentorial) Herniasyon • İpsilateral Okulomotor sinir paralizisi • IR zayıflaması • Pupilla dilatasyonu • Şuur etkilenmesi • Kontralateral hemiparezi • İpsilateral hemiparezi (Kernohan bulgusu)
Tonsiller herniasyon • Bilatateral üst ekstremitede dizestezi (Lhermitte bulgusu) • Uyuklama hali • Solunum etkilenmesi • Ani solunum durması ve ölüm
Ağır Kafa Travması Tedavisi • Kranial BT’de cerrahi olarak tedavi edilmesi endikasyonu olan lezyonlarda cerrahi tedavi • Intrakranial basıncın monitörizasyonu • Yoğun bakım ünitesinde takip • Sekonder beyin hasarından korumak
Sekonder Beyin Hasarı Sekonder Beyin Hasarının sistemik nedenleri: - Hipoksi, hiperkarbi - Hipotansiyon - Elektrolit dengesizliği - Anemi - Hipertermi - Hiperkalsemi, hipermagnesemi - Hipoglisemi, hiperglisemi
Sekonder Beyin Hasarı • Sekonder beyin hasarının intrakranial nedenleri: - KİBAS - Geç intraserebral hematom - Beyin ödemi - Hiperemi - Epileptik nöbet - Vazospazm
% 31 olguda sekonder kafaiçi basıncı artışı olmaktadır Untenberg A, et al,1993
SPB = OAB – KİB SPB > 60 - 80 mmHg olmalı SPB=Serebral perfüzyon basıncı OAB=Ortalama arter basıncı KİB=Kafaiçi basıncı
Acil cerrahi op. Intraop. değerlendirme ve tedavi OP
“Barbitürat koma” EEG kontrolü • Her basamakta akut KİB artışını nedenine göre tedavi etmek gerekir • SPB’nı yeterli seviyede tutmak gerekir (yaklaşık 70 mmHg) Cerrahi dekompresyon 7 6 5 4 3 2 1 Hafif/ orta hipotermi (32-34 C) 24 saat Mannitol (0.25-1 g/kg)iv Ventrikülostomi-ventriküler drenaj Başın yaklaşık 30 derece elevasyonu Entübasyon,normokarbik ventilasyon (PaCO2 32-36mmHg); yeterli sedasyon (propofol), yeterli analjezi, gerekli görülürse nöromusküler paralizi
Prognoz • Glasgow Outcome Skalası (GOS) • 5 (Good recovery)…İyi iyileşme • 4 (Moderate disability)..Orta derecede bağımlı • 3 (Severe disability)…İleri derecede bağımlı • 2 (Persistant vegetative state)…Yüksek kortikal fonksiyonlar yok • 1 (Death)…..Ölüm
GOS Sekonder hasarlanma Hasta Sayısı GR/MD SD/PVS Ex ( % ) ( % ) ( % ) ( % ) Hipoksi % 11 % 45 % 22 % 33 Hipotansiyon % 16 % 26 % 14 % 60 Hip + Hipota. % 8 % 6 % 19 % 75 Normal % 65 % 51 % 22 % 27 TCDB; J Trauma;1993
Ağır Kafa Travmalı Olgularda Mortaliteye Etkili Faktörler Travmanın Şiddeti ve Çeşidi Hastanın Yaşı GCS Hipotansiyon ve Hipoksi Artmış ICP
Prognoz 3 ay sonunda orta derecede bağımlı grupta % 74’ü iyi iyileşme grubunda 12 ay sonra Choi SC, Barnes TY, 1996
Prognoz 3 ay sonunda ileri derecede bağımlı grupta %43’ü orta derecede bağımlı %23’ü iyi iyileşme 12 ay sonra Choi SC, Barnes TY, 1996