Acil Serviste Geriatrik Hastaya Yaklaşım

1. Acil ServisteGeriatrik Hastaya Yaklaşım Dr. Ülkümen RODOPLU ARALIK – 2002 İZMİR

2. Sunum amacı • Tanım • Fizyolojik değişiklikler • Farmakoloji • Psikososyal sorunlar • Acil Serviste değerlendirme • Özel durumlar – MI, enfeksiyon, karın ağrısı, Multi-travma

3. Yaşlı hasta ? • 65 yaş ve üzerindeki hastalar • 2000 yılında nüfusun % 13.1’i • 2030 yılında nüfusun % 20’si • Ortalama 3 hastalık

4. Olgu • 92 y. kadın hasta • Evde halıya takıldı ve düştü • Sol el bileğinde ağrı • “-loş ışıkta halıyı göremedim” • “-gözlerim eskisi gibi keskin değil” • Öykü: katarakt, hipertansiyon, osteoporoz

5. Bilinç açık • Sol bilekte ödem, siyanoz • Parmak hareketleri olağan • Diğer fizik muayene bulguları olağan

6. sonuç • Hastayı dikkatli dinleyin, ipuçlarını kaçırmayın • Görme muayenesi, gözlükle • Olgunun hipertansiyonu olduğunu unutmayın

7. Prensipler •AS’e başvuru: Karmaşık yakınmalar • Hastalık seyri atipiktir • Aynı anda birçok hastalık • Çok ve farklı ilaç • Kognitif bozukluklar • Tanısal yöntemler; normal değerler farklı • Anamnez ve psikososyal değerlendirme

8. Fizyolojik değişiklikler Sinir sistemi • Kan - beyin bariyeri zayıflar • Isı değişimine yanıt azalır • Otonom sistemi bozulur • Nörotransmitterler bozulur

9. Fizyolojik değişiklikler Cilt - mukoza • Atrofi • Ter bezleri sayısı ve fonksiyonu azalır

10. Fizyolojik değişiklikler Kas-iskelet sistemi • İlerleyen kemik kaybı • Fibrokartilaj ve sinovial doku atrofisi

11. Fizyolojik değişiklikler Kardiyovasküler sistem • İnotrop yanıtta azalma • Kronotrop yanıtta azalma • Periferal vasküler resistansta artma • Ventriküler dolum azalır

12. Fizyolojik değişiklikler Pulmoner sistem • Vital kapasitede azalma • Hiperkapni ve hipoksiye karşı kemoreseptör yanıt azalır • Difüzyon kapasitesi azalır

13. Farmakoloji • Reçete ile yazılmış ilaç: 4.5 • Farmakokinetik değişiklikler • İlaç etkileşimleri • İlaç yan etkileri

14. Psikososyal sorunlar • Alkol ve madde bağımlılığı • Depresyon • Sosyal izolasyon • Ajitasyon • Anksiyete

15. AS’te değerlendirme Öykü • Ayrıntılı ve doğru anamnez • Sabırlı, yaratıcı, dikkatli • Fiziksel ve kognitif bozukluklar • Hasta yakınları • Ameliyat, hastalık, ilaçlar • İşitme güçlüğü

16. AS’te değerlendirme Fizik muayene • Ayrıntılı ve dikkatli • İlaçlar tepkileri değiştirebilir

17. AS’te değerlendirme Kognitiv bozukluk ? • Orientasyon ? - yıl, mevsim, gün, ay, ülke, şehir, hastane, acil servis • 3-madde ismi anımsama testi • Problem yoksa; ileri teste gerek yok

18. AS’te değerlendirme CAM (confusion assesment method) • Mental durumda akut değişim ? • Davranışta gün içinde ve muayene boyunca flüktüasyon ? • Dikkat- konuşulanları izleyebiliyor mu ? • Düşüncede disorganizasyon ? • Bilinç – normal, hiperalert, letarjik, stupor, koma

19. AS’te değerlendirme Deliryum, akut medikal problem !!! • Akut veya flüktüasyonla seyreden dikkat kaybı • Disorganize düşünce

20. Ayırıcı tanı Mental durumda gerileme • Pnömoni • Ürosepsis • Elektrolit bozukluk • İlaç reaksiyonu • Konjestif kalp ytm.

21. AS’te özel durumlar MI • Atipik prezentasyon • %2-6 olguda, atipik prezentasyon • % 35-39 olguda, ani başlayan dispne • Senkop • Grip benzeri tablo, bulantı, kusma

22. AS’te özel durumlar Enfeksiyonlar • Sık, mortalite yüksek • Hastane enfeksiyonu • Yüksek ateş • Lökosit artışı • Pnömoni, üriner enfeksiyon, sepsis

23. AS’te özel durumlar Karın ağrısı • Ayrıntılı ve doğru anamnez • %75 tanı konuyor • %60 cerrahi • Defans, rebound • Perforasyon riski artar • Yakın takip, 12 saat içinde yeniden....

24. AS’te özel durumlar Multi travma • %8-15’i geriatrik yaş grubu • Mortalite yüksek • Disritmi, senkop, ilaç yan etkisi, iskemi, stroke, MI !!!!... • Solunum desteği hızlı, volüm açığı • Kafa travması ve subdural hematom • Osteoartrit, osteoporoz, artmış ankiloz