Nowe rozwiązania w zakresie finansów jednostek samorządu terytorialnego

1. Nowe rozwiązania w zakresie finansów jednostek samorządu terytorialnego ustawa o finansach publicznych ustawa – Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych Ministerstwo Finansów

2. Finanse państwa i samorządu – system naczyń połączonych • Finanse państwa oraz finanse samorządu terytorialnego stanowią finanse publiczne jednolitego państwa. • Ich wzajemna zależność opiera sięna wspólnych ekonomicznych podstawach źródeł dochodów budżetowych. • Podział między państwo i samorząd maw dużej mierze charakter umowny, jest zmienny i może kształtować się różnie. Ministerstwo Finansów

3. Cele nowych regulacji prawnych • Zmiana organizacji sektora finansów publicznych • Wzmocnienie przejrzystości finansów publicznych • Wprowadzenie instrumentów wieloletniego planowania finansowego • Zmiana systemu przepływów środków europejskich Ministerstwo Finansów

4. NAJWAŻNIEJSZE ROZWIĄZANIA DLA JST • Ograniczenie i konsolidacja samorządowych form prawno-organizacyjnych • Nowy kształt uchwały budżetowej i termin jej uchwalania • Wieloletnia prognoza finansowa • Zmiany dla jst w zakresie progów ostrożnościowych i sanacyjnych • Wymóg zrównoważenia budżetu w zakresie działalności bieżącej • Nowy, ustalany indywidualnie, wskaźnik limitujący spłatę zobowiązań jst • Zmiany dot. wykonywania budżetu, w tym uelastyczniające gospodarowanie środkami „unijnymi” • Nowy tryb zatwierdzania wykonania budżetu jst • Zmiana systemu przepływu środków europejskich Ministerstwo Finansów

5. Ograniczenie i konsolidacja samorządowych form prawno-organizacyjnych (1/5) Ministerstwo Finansów

6. Ograniczenie i konsolidacja samorządowych form prawno-organizacyjnych (2/5) Ministerstwo Finansów

7. Ograniczenie i konsolidacja samorządowych form prawno-organizacyjnych (3/5) Rachunek dochodów jednostek oświatowych • Samorządowe jednostki budżetowe prowadzące działalność określoną w ustawie o systemie oświaty mogą gromadzić na wydzielonym rachunku dochody określone w uchwale przez organ stanowiący jst • Organ stanowiący określi w szczególności: - jednostki budżetowe, które gromadzą dochody - źródła, z których dochody są gromadzone na rachunku, - przeznaczenie dochodów (zakaz finansowania wynagrodzeń osobowych), - sposób i tryb sporządzania planu finansowego oraz dokonywania zmian w tych planach oraz ich zatwierdzania, - zakres i formę sprawozdania z wykonania planu finansowego • Sposób rozliczenia z budżetem: środki finansowe pozostające na rachunku, na dzień 31.XII roku budżetowego, podlegają odprowadzeniu na rachunek budżetu jst, w terminie do dnia 5.I następnego roku. Ministerstwo Finansów

8. Ograniczenie i konsolidacja samorządowych form prawno-organizacyjnych (4/5) Przychody funduszy staną się dochodami właściwych budżetów jst Likwidacja samorządowych funduszy celowych Ministerstwo Finansów

9. Ograniczenie i konsolidacja samorządowych form prawno-organizacyjnych (5/5) FUNDUSZE SAMORZĄDOWE wojewódzkie fundusze powiatowe fundusze gminne fundusze Budżety województw Budżety powiatów Budżety gmin Ministerstwo Finansów

10. Nowy kształt uchwały budżetowej i termin jej uchwalenia (1/3) Uchwała budzetowa Budżet Załączniki Ministerstwo Finansów

11. Nowy kształt uchwały budżetowej i termin jej uchwalenia (2/3) upoważnienia do zaciągania długu i dokonywania zmian w budżecie szczególne zasady wykonywania budżetu jst w roku budżetowym, wynikające z odrębnych ustaw; łączną kwotę planowanych dochodów/wydatków budżetu JST, z wyodrębnieniem dochodów/wydatków bieżących i majątkowych Uchwała budżetowa określa m.in.: kwotę wydatków przypadających do spłaty w danym roku budżetowym z tytułu poręczeń i gwarancji udzielonych przez jst kwotę planowanego deficytu albo planowanej nadwyżki budżetu wraz ze źródłami pokrycia deficytu albo przeznaczenia nadwyżki budżetu łączną kwotę planowanych przychodów/rozchodów budżetu JST limit zobowiązań z tytułu zaciąganych kredytów i pożyczek oraz emitowanych papierów wartościowych Ministerstwo Finansów

12. Nowy kształt uchwały budżetowej i termin jej uchwalenia (3/3) Nowy termin uchwalania budżetów • Uchwalenie uchwały budżetowej powinno nastąpić przed rozpoczęciem roku budżetowego, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach do 31 marca 31 stycznia • W przypadku nieuchwalenia uchwały budżetowej w terminie do dnia 31.I roku budżetowego RIO ma obowiązek ustalenia budżetu jst w zakresie zadań własnych oraz zadań zleconych do 30 kwietnia 28 lutego Ministerstwo Finansów

13. Wieloletnia prognoza finansowa (1/5) Jaka wartość dodana wiąże się z konstrukcją WPF? integruje obecne instrumenty planowania wieloletniego poprzez – włączenie limitów wydatków wieloletnich (WPI) i prognozę kwoty długu do WPF wszystkie zadania wieloletnie, które skutkują wydatkami dla samorządu, znajdują się w jednym dokumencie i można dla każdego roku budżetowego (także bieżącego) określić obciążenia łączne • ułatwia zarządzanie wszystkimi zadaniami wieloletnimi zwiększa zaufanie mieszkańców i podmiotów zewnętrznych do samorządu Ministerstwo Finansów

14. Wieloletnia prognoza finansowa (2/5) Jaki okres obejmuje WPF? co najmniej na: rok budżetowy N + rok N + 1 + rok N + 2 + rok N + 3 przy czym WPF sporządza się na okres: • nie krótszy, niż okres na jaki przyjęto limity wydatków wieloletnich • prognozę kwoty długu sporządza się na okres na który zaciągnięto oraz planuje się zaciągnąć zobowiązania Ministerstwo Finansów

15. Wieloletnia prognoza finansowa (3/5) Dlaczego WPF obejmuje również bieżący rok budżetowy? realizacja zaplanowanych i koniecznych przedsięwzięć, np. inwestycyjnych, remontowych itp. nierzadko jest odsuwana w przyszłość, prawdopodobnym jest, że zadanie znajdzie się jednym z kolejnych budżetów wywierając wpływ na jego wynik będą znane na bieżąco „skutki” podejmowanych decyzji, w rezultacie czego WPF będzie wykorzystywany jako narzędzie zarządzania brak obowiązku prezentacji w WPF bieżącego roku budżetowego osłabiłby instrument, nie tworząc zachęty do aktualizacji WPF Ministerstwo Finansów

16. Wieloletnia prognoza finansowa (4/5) Zgodność wartości przyjętych w uchwale budżetowej i w WPF Przyjęte w obu dokumentach wartości powinny być zgodne co najmniej w zakresie wyniku budżetu i związanych z nim kwot przychodów i rozchodów oraz długu JST Uchwała budżetowa Wieloletnia prognoza finansowa Zmian w wieloletniej prognozie finansowej dokonuje zarząd JST, z wyłączeniem zmian limitów zobowiązań i wydatków na przedsięwzięcia. Ministerstwo Finansów

17. Wieloletnia prognoza finansowa (5/5) Konstrukcja uchwały w sprawie WPF ZAŁĄCZNIK W załączniku do uchwały w sprawie WPF określa się odrębnie dla każdego wieloletniego przedsięwzięcia: 1) nazwę i cel; 2) jednostkę organizacyjną odpowiedzialną za realizację lub koordynującą wykonywanie przedsięwzięcia; 3) okres realizacji i łączne nakłady finansowe; 4) limity wydatków w poszczególnych latach; 5) limit zobowiązań. UPOWAŻNIENIA • uchwała może zawierać upoważnienia dla zarządu do zaciągania zobowiązań związanych z realizacją przedsięwzięć ujętych w limitach wydatków i zobowiązań • organ stanowiący może upoważnić zarząd do przekazania uprawnień kierownikom jednostek organizacyjnych do zaciągania zobowiązań PROGNOZA określa dla każdego roku objętego prognozą m.in.: • dochody bieżące oraz wydatki bieżące, w tym na obsługę długu, gwarancje i poręczenia • dochody majątkowe, w tym dochody ze sprzedaży majątku oraz wydatki majątkowe • wynik budżetu • przeznaczenie nadwyżki oraz sposób sfinansowania deficytu • przychody i rozchody budżetu • prognozę kwoty długu, w tym relację wynikającą z nowego wskaźnika limitującego spłatę zobowiązań Ministerstwo Finansów

18. Zmiany dla jst w zakresie procedur ostrożnościowych i sanacyjnych Ministerstwo Finansów

19. Wymóg zrównoważenia budżetu w zakresie działalności bieżącej • Organ stanowiący nie może uchwalić budżetu, w którym*: planowane wydatki bieżące są większe niż nadwyżka budżetowa wolne środki • Na koniec rok budżetowego*: nie mogą być wyższe niż wykonanewydatkibieżące nadwyżka budżetowa wolne środki * wyjątek stanowi przypadek realizacji zadań bieżących ze środków UE; Wówczas wykonane wydatki bieżące mogą być wyższe niż dochody bieżące powiększone o nadwyżkę budżetową z lat poprzednich i wolne środki jedynie o kwotę związaną z realizacją zadań bieżących ze środków UE, gdy kwota ta nie została przekazana w danym roku budżetowym Ministerstwo Finansów

20. Cele zaciągania kredytów, pożyczek i emisji papierów wartościowych przez JST finansowanie planowanego deficytu budżetu pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu spłata wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu kredytów, pożyczek i emisji papierów wartościowych wyprzedzające finansowanie działań finansowanych ze środków europejskich finansowanie wydatków na inwestycje i zakupy inwestycyjne ujęte w WPF (pożyczki w państwowych funduszach celowych) Ministerstwo Finansów

21. Nowy, ustalany indywidualnie, wskaźnik limitujący spłatę zobowiązań jst R – planowana na rok budżetowy, łączna kwota z tytułu spłaty rat kredytów i pożyczek (…) oraz wykupów papierów wartościowych (…)O – planowane na rok budżetowy odsetki od kredytów i pożyczek (…), odsetki i dyskonto od papierów wartościowych emitowanych (…) oraz spłaty kwot wynikających z udzielonych poręczeń i gwarancjiD – dochody ogółem budżetu w danym roku budżetowymDb – dochody bieżąceSm – dochody ze sprzedaży majątkuWb – wydatki bieżącen – rok budżetowy, na który ustalana jest relacjan-1 – rok poprzedzający rok budżetowy, na który ustalana jest relacjan-2 – rok poprzedzający rok budżetowy o dwa latan-3 – rok poprzedzający rok budżetowy o trzy lata Ministerstwo Finansów

22. Limit spłaty zobowiązań Uwaga! Dla nowych przepisów dotyczących limitu spłaty zobowiązań przewiduje się 4-letnie vacatio-legis tj. będą miały zastosowanie po raz pierwszy do opracowania projektów uchwał budżetowych na rok 2014 r. ! Do uchwał budżetowych na rok 2010-2013 stosuje się obecne przepisy art. 169-171 ustawy o finansach publicznych z dnia 30 czerwca 2005 r.! Jednocześnie, do czasu wejścia w życie nowego limitu, istnieje obowiązek prezentacji w WPF wysokości nowego wskaźnika. Ministerstwo Finansów Departament Finansów Samorządu Terytorialnego

23. Zmiany dot. wykonywania budżetu jst, w tym uelastyczniające gospodarowanie środkami „unijnymi” • Możliwość tworzenia w budżecie rezerw celowych na wydatki związane z programami realizowanymi ze źródeł zagranicznych bez limitowania ich dopuszczalnej wysokości (wyłączenie z limitu 5% wydatków) • Obowiązek utworzenia rezerwy ogólnej w wysokości nie wyższej niż 1% i nie niższej niż 0,1% wydatków budżetu • Rozszerzono zakres uprawnień zarządu jst do wykonywania budżetu – możliwość wprowadzania zmian w ramach działu w zakresie wydatków bieżących oraz związanych ze zwrotem dotacji otrzymanych z budżetu państwa lub innych JST • Doprecyzowano zakres wydatków niewygasających w budżecie jst; mogą obejmować jedynie wydatki związane z realizację umów: - w sprawie zamówienia publicznego - które zostaną zawarte w wyniku zakończonego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, w którym dokonano wyboru wykonawcy • Brak obowiązku opracowania układu wykonawczego budżetu oraz harmonogramu realizacji budżetu Ministerstwo Finansów

24. Nowy tryb zatwierdzania wykonania budżetu jst Badania sprawozdania finansowego W jednostkach samorządu terytorialnego, w których liczba mieszkańców, ustalona przez Główny Urząd Statystyczny, na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego rok, za który sporządzono sprawozdanie, przekracza 150 tysięcy przeprowadza się corocznie badanie sprawozdania finansowego zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości Ministerstwo Finansów

25. Nowy tryb zatwierdzania wykonania budżetu jst Ministerstwo Finansów

26. Zmiany w sprawozdawczości budżetowej JST związane z nowa ustawą o finansach publicznych Zgodnie z ustawą wprowadzającą ustawę o finansach publicznych do 31 grudnia 2010 r. trwać będzie okres przejściowy związany z likwidacją gospodarstw pomocniczych, zakładów budżetowych, samorządowych funduszy celowych i rachunków dochodów własnych. Powyższe zmiany znajdą swoje odzwierciedlenie w sprawozdawczości budżetowej jednostek samorządu terytorialnego. Ministerstwo Finansów

27. Zmiany w sprawozdawczości budżetowej JST związane z nowa ustawą o finansach publicznych W 2010 r. będą sporządzane sprawozdania: Rb- 30- z wykonania planów finansowych zakładów budżetowych , Rb - 31- z wykonania planów finansowych gospodarstw pomocniczych, Rb -33 z wykonania planów finansowych funduszy celowych nieposiadających osobowości prawnej , Rb -34 z wykonania planów finansowych dochodów własnych jednostek budżetowych i wydatków nimi sfinasowanych. Ministerstwo Finansów

28. Zmiany w sprawozdawczości budżetowej JST związane z nowa ustawą o finansach publicznych Począwszy od 2011 r. nie będą sporządzane sprawozdania: • Rb -30 - z wykonania planów finansowych zakładów budżetowych, • Rb-31- z wykonania planów finansowych gospodarstw pomocniczych, • Rb -33- z wykonania planów finansowych funduszy celowych nieposiadających osobowości prawnej, • Rb-34 zwykonania planów finansowych dochodów własnych jednostek budżetowych i wydatków nimi sfinansowanych. Natomiast będą sporządzane sprawozdania: • Rb -30S – z wykonania planów finansowych samorządowych • zakładów budżetowych, • Rb - 34S – z wykonania dochodów i wydatków na warunkach, • o których mowa w art. 223 ustawy o finansach publicznych. Ministerstwo Finansów

29. Zmiany w sprawozdawczości budżetowej JST związane z nowa ustawą o finansach publicznych Zgodnie z ustawą o finansach publicznych z dnia 27 sierpnia 2009 r. art. 41 p. 5,6 i 7 zmieni się obieg sprawozdań Rb-Z i Rb-N. Począwszy od 2011 r. sprawozdania te będą gromadzone i przetwarzane przez GUS, Ministerstwo Finansów będzie otrzymywać ww. sprawozdania do wiadomości. Ministerstwo Finansów

30. System przekazywania sprawozdań z JST do Regionalnych Izb Obrachunkowych i Min. Fin. obowiązujący w 2011 r. Rb-27S Rb-28S, Rb-27ZZ, Rb-50, Rb-34S, Rb-ST, Rb-N, Rb-Z Rb-N, Rb-Z JST RIO Do wiadomości Jednostki budżetowe RIO GUS Rb-27S Rb-28S, Rb-27ZZ, Rb-50, Rb-34S, Rb-PDP, Rb-ST, Rb-N, Rb-NDS Rb-Z Min. Fin. Rb-N, Rb-Z Rb-30S SEJM Zakłady budżetowe EUROSTAT Do wiadomości Rb-27ZZ Rb-50 Dysponenci główni przekazujący dotacje Rb-27ZZ, Rb-50 (zbiorcze) INNE Ministerstwo Finansów

31. Audyt wewnętrzny • Audyt wewnętrzny prowadzi się w jst, jeżeli w uchwale budżetowej kwota dochodów i przychodów lub kwota wydatków i rozchodów przekroczyła wysokość 40 mln zł • AW prowadzi audytor wewnętrzny zatrudniony w jednostce albo usługodawcaniezatrudniony w jednostce • AW może być prowadzony przez usługodawcę, jeżeli ujęta w uchwale budżetowej kwota dochodów i przychodów oraz kwota wydatków i rozchodów jest niższa niż 100 mln zł Ministerstwo Finansów

32. Zmiany w zakresie gospodarowania środkami europejskimi oraz innymi środkami bezzwrotnymi • Wyodrębnienie, w ramach budżetu państwa „budżetu środków europejskich”. • Deficyt związany ze środkami europejskimi nie jest wliczany do deficytu budżetu państwa i jego finansowanie stanowi dodatkową potrzebę pożyczkową budżetu. Ministerstwo Finansów

33. Zmiany w zakresie gospodarowania środkami europejskimi oraz innymi środkami bezzwrotnymi • Nadwyżka środków europejskich również nie jest wliczana do budżetu państwa. Jest ona źródłem spłaty zobowiązań budżetu państwa, zaciągniętych na pokrycie deficytu budżetu środków europejskich Ministerstwo Finansów

34. Zmiany w zakresie gospodarowania środkami europejskimi oraz innymi środkami bezzwrotnymi • Zmieniony sposób dokonywania płatności dla beneficjentów programów • wprowadzenie odrębnego podmiotu – płatnika (Bank Gospodarstwa Krajowego) dokonującego płatnościna rzecz beneficjentów Ministerstwo Finansów

35. Bank Gospodarstwa Krajowego dokonuje wszystkich płatności w programachna rzecz wszystkich beneficjentówz rachunków otwartych w tym Banku przez Ministra Finansów, z wyjątkiem wydatków dokonywanych w ramach projektów pomocy technicznej. • Oznacza to, że płatności realizowane przez BGK są jedyną formą przekazywania środków beneficjentom, a tym samym płatności te nie mają formy dotacji rozwojowych. Ministerstwo Finansów

36. Ministerstwo Finansów

37. Ministerstwo Finansów

38. Dziękuję za uwagę Ministerstwo Finansów