Innowacyjność – wyzwaniem dla współczesnej szkoły. Innowacje a jakość pracy placówki.

1. Konferencja INNOWACJE PEDAGOGICZNE I ICH ROLA W ROZWOJU SZKOŁYWAŁBRZYCH, 23 KWIETNIA 2007 r.___________________________________ Innowacyjność – wyzwaniem dla współczesnej szkoły. Innowacje a jakość pracy placówki. Ewa Kędracka i Teresa Kosiarek ewa.kedracka@wp.pl, ewtel@wp.pl

2. DLACZEGO ZMIANY W EDUKACJI SĄ KONIECZNE • Zadaniem szkoły jest przygotowanie uczniów do zmieniającej się rzeczywistości, wychowanie do przyszłości. 2. Polska jest członkiem Unii Europejskiej. Dziś nikt już nie ma wątpliwości, że jest to znaczące wyzwanie dla każdej polskiej szkoły. 3. Kraj nasz od kilku lat bierze udział w testach PISA. Testy te, przeprowadzane w 32 krajach świata, obnażyły słabości naszej szkoły. Powoduje to konieczność wprowadzenia niezbędnych zmian, aby dostosować system naszej edukacji do wymogów światowych.

3. 4. Szkoła w niewystarczającym stopniu radzi sobie z problemami społecznymi np. z agresją, nierównością szans, prawami człowieka…Przed polską edukacją staje wyzwanie dotyczące konieczności poszukiwań nowych rozwiązań, metod i koncepcji w tym zakresie. 5. Technologia informatyczna to prawdziwa rewolucja. Przyrost wiedzy w niektórych dziedzinach następuje nawet dwukrotnie w ciągu pięciu lat. Podążanie za tym wzrostem wydaje się obecnie wymogiem determinującym rozwój polskiej szkoły, znajdowanianowych sposobów nauczania i wychowywania młodego pokolenia.

4. Na szczycie w Lizbonie (w marcu 2000 roku) zebrani przywódcy zaakceptowali wspólny cel strategiczny jednoczącej się Europy: Gospodarka europejska powinna stać się najbardziej konkurencyjną i dynamiczną gospodarką na świecie – gospodarką opartą na wiedzy, zdolną do trwałego wzrostu, tworzącą coraz większą liczbę lepszych miejsc pracy i zapewniającą większą spójność społeczną.

5. Edukacja 2010 • Cel strategiczny 1: poprawa jakości i efektywności systemów edukacji w UE w świetle nowych wymogów społeczeństwa wiedzy oraz zmieniających się wzorców nauczania i uczenia się.

6. Szkoła musi być innowacyjna. Inaczej nie będzie dobrze służyła społeczeństwu. Zmieniający się świat wymaga zmieniającej się szkoły. Minął czas jednej szkoły, takiej samej dla wszystkich uczniów. Polskie społeczeństwo jest zróżnicowane. Różne grupy społeczne mają rozmaite potrzeby i aspiracje edukacyjne. Szkoła musi na te potrzeby odpowiadać. Niż demograficzny wymaga dobrego wyczucia klienta. (Krzysztof Wielecki – członek rady Naukowej Centrum Europejskiego UW)

7. Oznacza to, iż szkoła musi wyposażyć ucznia w: • - gruntową wiedzę ogólną, • - umiejętność myślenia twórczego, problemowego, • abstrakcyjnego i elastycznego, • - postawę tolerancji i otwartości • - umiejętność współpracy w zespole • - wykształcić postawę kreatywną

8. Już dziś widać wyraźnie, że w sytuacji niżu demograficznego przetrwają tylko te szkoły, które będą potrafiły przygotować uczniów do nowej rzeczywistości, poprzez stosowanie innowacyjnych rozwiązań, działań często wykraczających poza standardowe i obecnie stosowane.

9. INNOWACJE [łac.] nowości, rzeczy nowo wprowadzone; w gospodarce - wdrażanie nowych technologii, organizacji i instytucji. Innowacje technologiczne są dzielone na: • innowacje produktowe – wprowadzanie do produkcji nowych wyrobów i usług • innowacje procesowe – zastosowanie nowych sposobów uzyskiwania tych samych wyrobów.

10. Innowacja pedagogicznaTo nowatorskie rozwiązania programowe, organizacyjne lub metodyczne mające na celu poprawę jakości publicznej szkoły lub placówki (Rozporządzenie MENiS z dnia 9 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki – Dz. U. Nr 56, poz. 206)

11. Prof. Roman Schulz:Innowacje pedagogiczne to nowe i lepsze rozwiązania w edukacji, wzbogacające kulturę pedagogiczną.

12. INNOWACJA A ZMIANA Każda innowacja jest zmianą, lecz nie każda zmiana jest innowacją. INNOWACJA jest: * celowa – ma jasno określone efekty, jakie można dzięki niej uzyskać; * planowa – zawiera przemyślany harmonogram działań i czynności; * zorganizowana – przewiduje potrzebne zasoby, ludzi i środki; * kontrolowana – ma określony sposób ewaluacji.

13. Sens pedagogiczny innowacji wyznacza nie tyle obszar nią objęty, lecz jej użyteczność z punktu widzenia rozwoju ucznia. Celowość wprowadzania innowacji jest tym wyższa, imwięcej korzyści wyniesie z niej uczeń. Innowacja, która nie przynosi pozytywnych zmian, jest niepotrzebna.

14. Innowacje pedagogiczneRodzą się zwykle jako wyniki inicjatywy nauczyciela (zespołu nauczycieli), zamierzającego rozwiązać pewien istotny problem wychowawczy. Jeśli stosowane dotąd metody i techniki pracy nie wystarczą do realizacji zadania wychowawczego lub wprost zawodzą, szukamy rozwiązań alternatywnych, które – jeszcze nie sprawdzone – niosą ze sobą ryzyko niepowodzenia, ale również stwarzają szansę sukcesu...(Prof. Julian Radziewicz)

15. ...Nauczyciel-innowator jest zazwyczaj głównym “pomysłodawcą” (nawet, jeśli pomysł ten jest... zapożyczony), realizatorem (nawet, jeśli nie robi tego sam jeden) i osobą, która pierwsza - i najpełniej – jest w stanie ocenić wartość i efektywność wprowadzanej innowacji.”(Prof. Julian Radziewicz)

16. Uwaga - SYSTEM!Zebrane wszystkie części zegarka to nie ZEGAREK!System - celowo zorientowana i zorganizowana całośćSystem to zbiór oddzielnych elementów oddziałujących na siebie tak, by mógł osiągnąć określony cel.

17. MIKROSYSTEMOWE INNOWACJE PEDAGOGICZNE wg prof. J. Radziewicza 1. Podejmowane są oddolnie, na ogół przez samych nauczycieli, z pewnym udziałem rodziców, uczniów i środowiska lokalnego. Inicjuje się je, gdy stosowane dotąd praktyki pedagogiczne okazują się niewystarczające do realizacji wychowawczych zadań lub zawodzą. 2. Wymagają zespołowej pracy nauczycieli, której efektem jest: rozpoznanie sytuacji, sformułowanie pedagogicznego problemu, przegląd istniejących rozwiązań, określenie celu, wybór sposobu rozwiązania i podjęcie nowych działań.

18. 3. Mają charakter systemowy, nie są rozwijane w izolacji i nie stanowią mozaiki nowych działań. Każda nowatorska propozycja wymaga analizy, jaką pełni funkcję w systemie i czy jest potrzebna. 4. Integrują różne działania szkoły, mają wpływ na wychowanie, dydaktykę, organizację pracy, a także relacje między ludźmi i środowisko społeczne.

19. 5. Cechują się dużą dynamiką zmian, są swoistym „wstrząsem” dla istniejącego stanu, polegają na „zmianie zastanych metod, form i technik wychowania, a nie tylko na ich doskonaleniu”. Wprowadzane nowe rozwiązania są w ramach takich innowacji rozwijane i modyfikowane. 6. Nastawione są na skuteczność działania, korzyść danej szkoły, jej rozwój w konkretnych uwarunkowaniach. Jednym z kryteriów ich efektywności jest lepsze samopoczucie uczniów i nauczycieli, ich identyfikowanie się ze szkołą. Jednocześnie innowacje mikrosystemowe niosą ze sobą pewne ryzyko niepowodzeń, dezorganizacji, błędów.

20. Charakterystyczną cechą przedstawionego podejścia do innowacji pedagogicznych, jest skupienie się na głównym podmiocie w szkole. Jak pisze J. Radziewicz „Innowację wprowadza się z myślą o uczniach, a nie o samej innowacji”

21. Trzeba odróżniać źródła innowacji, które są w samej szkole, od potrzeb całego systemu oświaty. W kontekście wprowadzonych w ostatnich latach „odgórnych” innowacji makrosystemowych można było usłyszeć opinię, naszym zdaniem niesłuszną, że reforma oświaty zlikwidowała innowacje pedagogiczne, ponieważ obecnie każdy nauczyciel stał się „automatycznie” potencjalnym autorem, twórcą i nowatorem. Tak nie jest.Często innowacje są nie tylko nowymi rozwiązaniami , ale tworzą one np.. oryginalne systemy wychowawcze, nowe metody twórczego kształcenia…odpowiadające lokalnym potrzebom i możliwościom. Z całą pewnością nie każdy nauczyciel automatycznie może być ich twórcą. Trzeba być nowatorem, wizjonerem, aby stworzyć innowacje, które rzeczywiście służą szkole i uczniowi.

22. INNOWACJE A PODNOSZENIE JAKOŚCI PRACY SZKOŁY

23. Jakość to sposób myślenia, który powoduje, że stosuje się najlepsze rozwiązania i bez przerwy ich się poszukuje. E.W.Deming

25. „Analizując szereg definicji terminu „jakość”, stwierdzić należy, że najczęściej jest akcentowany aspekt spełnialności wymagań. […] Jakość to stopień spełnienia wymagań przez rozważany obiekt.” Zbigniew Kłos Problemy Jakości 5/1998

26. JAKOŚĆJakość to ogół właściwości obiektu, wiążących się z jego zdolnością do zaspokojenia potrzeb stwierdzonych i oczekiwanych (PN-ISO 8402:1996)

28. Czy możliwe jest zapewnianie jakości bez certyfikatów? TAK! Czy możliwy jest brak jakości w szkole/placówce posiadającej certyfikat jakości? TAK!

29. Jakość to zajęcie raczej dla leśnika niż dla ogrodnika. Prof. A.J.Blikle

30. Cel: JAKOŚĆ (zapewnianie - poprawa, doskonalenie… jakości) Środek, sposób (możliwy, zalecany) osiągania tego celu: DZIAŁALNOŚĆ INNOWACYJNA

31. Śmiało można postawić tezę, że szkoła, która jest innowacyjna zarządza również jakością (nawet, jeśli nie do końca wie, że „mówi prozą”) – i na odwrót: szkoła, która inspirowana w ostatnich latach szczególnie prawem oświatowym (albo panującą modą) weszła na drogę budowania własnego systemu zapewniania jakości, staje się innowacyjna.

32. Trudno zdecydować, co jest przyczyną, a co skutkiem – jedno jest pewne, że związek jakości z innowacjami jest nierozerwalnya jednocześnie absolutnie niemożliwy, jeśli szkoła – dzięki niewłaściwemu nią zarządzaniu – nie ma odpowiedniej kultury organizacyjnej, choćby takiej, która pozwala nazwać szkołę organizacją uczącą się (a nie tylko – organizacją uczących się). Warto nadmienić, że innowacje, czyli zmiany skutecznie poprawiające pracę szkoły, czy placówki, to także problem „zarządzania projektami” czyli przedsięwzięciami – od koncepcji poprzez realizację do ewaluacji.

33. Ujmując w ogromnym skrócie związek innowacji z jakością – szkoła dobra to szkoła potrzebna (społeczności), Społeczeństwu potrzebna jest szkoła, która potrafi rozwiązywać swoje problemy! Dlaczego? • ponieważ: • ma w rezultacie mniej problemów niż inne; • kiedy pojawia się nowy problem zwykle potrafi go rozwiązać; • jest przykładem na to, że choć wychowywanie i nauczanie jest zadaniem niełatwym, można odnosić na tym polu sukcesy.

34. Instytucje zainteresowane innowacjami pedagogicznymi SZKOŁA KURATORIUM OŚWIATY PLACÓWKA DOSKONALENIA NAUCZYCIELI

35. Innowacje a doskonalenie_____________________________________________________________________________Uporządkujmy zagadnienieinnowacjedoskonaleniew doskonaleniudla innowacjiNie można doskonalić dla innowacji bez innowacji w doskonaleniu!Irena Dzierzgowska 2003

36. ŚWIAT PRAKTYKI OŚWIATOWEJ ŚWIAT WŁADZY ŚWIAT WIEDZY

37. ŚWIAT PRAKTYKI OŚWIATOWEJ ŚWIAT WŁADZY ŚWIAT WIEDZY

38. Kto nie chce „robić”- szuka powodów;Kto chce „robić” - szuka sposobów. zasłyszane w radiu ZAMIAST PODSUMOWANIA

39. „Diabeł tkwi w szczegółach…”

41. Dziękuję za uwagę!Fundacja Wspierania i Rozwoju Kreatywnościtel/fax 022 788.33.58, 0502066391www.kreatywnosc.ple-mail: ewtel@wp.pl