SPECJALNE POTRZEBY EDUKACYJNE UCZNIÓW

1. SPECJALNE POTRZEBY EDUKACYJNEUCZNIÓW NA POZIOMIE KSZTAŁCENIA ZINTEGROWANEGO Każdy ma prawo do szczęścia i swego miejsca w społeczeństwie M. Grzegorzewska

2. ZAŁOŻENIA I. W EDUKACJI POWINNA SPEŁNIAĆ SIĘ IDEA JEDNOŚCI W ZRÓŻNICOWANIU OZNACZA TO TWORZENIE TAKICH WARUNKÓW , W KTÓRYCH UZNAJĄC INDYWIDUALNE POTRZEBY I MOŻLIWOŚCI DZIECI ZAPEWNIA SIĘ WSPÓLNE KSZTAŁCENIE WSZYSTKIM UCZNIOM ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM UCZNIÓW ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI II. SYSTEM KSZTAŁCENIA JEST DROŻNY I ELASTYCZNY MOŻLIWE JEST PRZEJŚCIE Z PLACÓWEK OGÓLNODOSTĘPNYCH DO SPECJALNYCH I ODWROTNIE

3. POJĘCIE SPECJALNE POTRZEBY EDUKACYJNE POJAWIŁO SIĘ JUŻ W 1978 ROKU W WIELKIEJ BRYTANII I ZOSTAŁO UPOWSZECHNIONE W DEKLARACJI Z SALAMANKI OPUBLIKOWANEJ PRZEZ UNESCO W 1994 ROKU. POLSKA, JAKO PAŃSTWO CZŁONKOWSKIE, ZOBOWIĄZAŁA SIĘ DO RESPEKTOWANIA ZAWARTYCH W NIEJ POSTANOWIEŃ, A DOWODEM NA TO SĄ NOWELIZOWANE AKTY WYKONAWCZE USTAWY O SYSTEMIE OŚWIATY. GWARANTUJĄ ONE DZIECIOM I MŁODZIEŻY PRAWO DO UZYSKANIA W SZKOLE OPIEKI I POMOCY UWZGLĘDNIAJĄCEJ INDYWIDUALNE MOŻLIWOŚCI ORAZ SPECJALNE POTRZEBY EDUKACYJNE

4. Specjalne potrzeby edukacyjne wg Pani prof. M. Bogdanowicz odnoszą się do tej grupy uczniów, która NIE MOŻE PODOŁAĆ WYMAGANIOM POWSZECHNIE OBOWIĄZUJĄCEGO PROGRAMU EDUKACYJNEGO. MAJĄ ONI, BOWIEM ZNACZNIE WIĘKSZE TRUDNOŚCI W UCZENIU SIĘ NIŻ ICH RÓWIEŚNICY. SĄ W STANIE KONTYNUOWAĆ NAUKĘ, ALE POTRZEBUJĄ POMOCY PEDAGOGICZNEJ W FORMIE SPECJALNEGO PROGRAMU NAUCZANIA I WYCHOWANIA, SPECJALNYCH METOD, DOSTOSOWANYCH DO ICH POTRZEB, MOŻLIWOŚCI I OGRANICZEŃ. POWINNI BYĆ NAUCZANI PRZEZ SPECJALISTYCZNĄ KADRĘ PEDAGOGICZNĄ W ODPOWIEDNICH WARUNKACH BAZOWYCH PRZY UWZGLĘDNIENIU ODMIENNYCH ROZWIĄZAŃ ORGANIZACYJNYCH

5. Kryteria diagnostyczne dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi: 1. Kryterium organiczne: • Uczniowie z dysfunkcjami ruchowymi –dzieci młodzież z zaburzeniami w rozwoju motoryki małej (artykulatory, manipulacja) i motoryki dużej (nadmierne bądź niskie napięcie mięśniowe, synkinezje, stereotypie ruchowe, brak koordynacji ruchowej). • Uczniowie z dysfunkcjami wzrokowymi –dzieci i młodzież niedowidzące i niewidome. • Uczniowie z dysfunkcjami słuchowymi –dzieci i młodzież niedosłyszące i głuche. • Uczniowie z dysfunkcjami CUN –dzieci i młodzież z mózgowym porażeniem dziecięcym, epilepsją, afazją dziecięcą. • Uczniowie z deficytami rozwojowymi w zakresie poszczególnych funkcji poznawczych –dzieci i młodzież z dysleksją rozwojową. • Uczniowie przewlekle chorzy.

6. 2. Kryterium psychiczne (psychologiczne): • Uczniowie szczególnie uzdolnieni, • Uczniowie upośledzeni umysłowo, • Uczniowie z zaburzeniami rozwoju psychicznego –dzieci z zaburzeniami rozwoju mowy i języka, ze specyficznymi zaburzeniami rozwoju umiejętności szkolnych i funkcji motorycznych, • Uczniowie z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi –dzieci autystyczne, z zaburzeniami dezintegracyjnymi, hiperkinetycznymi, • Uczniowie z zaburzeniami zachowania i emocji dzieci z nadpobudliwością ruchową, z zaburzonym zachowaniem, z zaburzeniami emocjonalnymi, z zaburzeniami funkcjonowania społecznego. (w oparciu oDSM-IV i ICD-10)

7. 3. Kryterium środowiskowe • Dzieci z rodzin niewydolnych wychowawczo • Dzieci z rodzin emigrantów, repatriantów, innych środowisk kulturowych i wyznawców różnych religii

8. DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ DO SPECJALNYCH POTRZEB EDUKACYJNYCH UCZNIA

9. TWORZENIE PRAWIDŁOWYCH WARUNKÓW EDUKACYJNYCH DOSTOSOWANIE METOD I FORM PRACY Z DZIECKIEM DO JEGO MOŻLIWOŚCI UWARUNKOWANYCH DYSFUNKCJAMI CZY SYTUACJĄ SPOŁECZNĄ • DOSTOSOWANIE SPOSOBU KOMUNIKOWANIA SIĘ Z DZIECKIEM/ NP. MÓWIENIE Z ODPOWIEDNIM NATĘŻENIEM GŁOSU, WYPOWIEDZI, PYTANIA O PROSTEJ KONSTRUKCJI, POWTARZANIE PYTAŃ LUB INSTRUKCJI, UDZIELANIE DODATKOWYCH WYJAŚNIEŃ, NAPROWADZANIE PYTANIAMI POMOCNICZYMI, ZWRACANIE SIĘ WPROST DO UCZNIA • ZACHOWANIE WŁAŚCIWEGO DYSTANSU/ NP. DZIECKO NIEWIDOME – BLISKOŚĆ, DZIECKO Z ZESPOŁEM ASPERGERA CZY AUTYZMEM – ODDALENIE • WYDŁUŻENIE CZASU PRACY • ZMIANA FORM AKTYWNOŚCI/ NAPRZEMIENNE METODY PODAJĄCE I AKTYWIZUJĄCE/ • CZĘSTE ODWOŁYWANIE SIĘ DO KONKRETU • STOSOWANIE METODY POGLĄDOWOŚCI – UMOŻLIWIANIE POZNAWANIA WIELOZMYSŁOWEGO • DOSTOSOWANIE LICZBY BODŹCÓW ZWIĄZANYCH Z PROCESEM UCZENIA SIĘ / NP. DLA DZIECI Z ADHD OGRANICZENIE PRZEDMIOTÓW WOKÓŁ • ZASTOSOWANIE DODATKOWYCH ŚRODKÓW DYDAKTYCZNYCH I ŚRODKÓW TECHNICZNYCH/ NP. NAPISY NA FILMACH DYDAKTYCZNYCH DLA DZIECI NIESŁYSZĄCYCH • ZAPEWNIENIE UCZNIOWI ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI MOŻLIWOŚCI KOPRZYSTANIA Z NAUKI JĘZYKÓW OBCYCH NA MIARĘ JEGO POTRZEB I MOŻLIWOŚCI • STOSOWANIE ZRÓŻNICOWANYCH KART ZADAŃ DO SAMODZIELNEJ PRACY / POWINNY ZAWIERAĆ ZADANIA O RÓŻNYM STOPNIU TRUDNOŚCI/ • POWTARZANIE REGUŁ OBOWIĄZUJĄCYCH W KLASIE ORAZ JASNE WYZNACZANIE GRANIC I EGZEKWOWANIE ICH PRZESTRZEGANIA

10. DODATKOWEWSPARCIE ZADANIEM NAUCZYCIELA JEST ROZPOZNANIE ZAKRESU POTRZEB I WŁAŚCIWE ICH ZABEZPIECZENIE I UDZIAŁ W ZAJĘCIACH • KOREKCYJNO – KOMPENSACYJNYCH, • LOGOPEDYCZNYCH, SOCJOTERAPEUTYCZNYCH, • REWALIDACYJNYCH • INNYCH II BUDOWANIE MOTYWACJI I WYRABIANIE POZYTYWNEGO STOSUNKU DO WYZWAŃ EDUKACYJNYCH • AKTYWIZOWANIE, • DOCENIENIE WYSIŁKÓW, • ZACHĘCANIE DO KOLEJNYCH PRÓB, • CHWALENIE III ŁĄCZENIE W GRUPY JEDNORODNE- MIESZANE • O PODOBNEJ SPRAWNOŚCI, ZAINTERESOWANIACH, • RÓŻNE ZADANIA W JEDNYM ZESPOLE IV PRZYGOTOWANIE ŚRODOWISKA SPOŁECZNEGO DO PRZYJĘCIA DZIECKA I WSPÓŁDZIAŁANIA Z NIM V WSPÓŁPRACA Z RODZINĄ DZIECKA

11. CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH GRUP DZIECI Z TRUDNOŚCIAMI W UCZENIU SIĘ

12. Wiek 7-8 lat jest punktem krytycznym jeśli chodzi o ujawienie się wad wzroku. Kiedy dziecko rozpoczyna naukę pisania i czytania, następuje gwałtowne przejście z patrzenia głównie w dal, co ma miejsce podczas zabaw, biegania - do patrzenia z bliska , jak to się dzieje, kiedy dziecko zasiada nad książką lub zeszytem Zachowanie się dziecka niedowidzącego z wadą wzroku • Częste przecieranie, mrużenie oczu • Zapalenia spojówek • Nie mieszczenie się w liniach • Nadmierne męczenie się przy pracy • Zamazywanie się tekstu lub dwojenie liter w trakcie czytania • Kłopoty z przepisywaniem z tablicy, pisaniem z pamięci • Niechęć do czytania, szczególnie głośnego, gubienie się w tekście, zjadanie wyrazów. • Bóle głowy po szkole, czytaniu, odrabianiu lekcji. • Czytanie z przekrzywioną głową. • Zaczepianie o meble podczas swobodnego chodzenia po klasie • Problemy z oceną odległości np. podczas łapania piłki

13. Dziecko niedosłyszące • Może mieć problemy z rozumieniem pytań i poleceń • Ma trudności z rozumieniem tekstów / szczególnie wypowiadanych cicho lub szeptem • Ma problemy ze śledzeniem toku lekcji • Nie zawsze wie co należy zrobić • Sprawia wrażenie że ma trudności ze świadomą koncentracją uwagi • Ma trudności w analizie i syntezie słuchowej słów co może spowodować problemy w nauce czytania i pisania • Popełnia błędy przy pisaniu tekstów ze słuchu • Może mieć problemy z formułowaniem poprawnych gramatycznie wypowiedzi • Wypowiada się w sposób uproszczony/krótko schematycznie/

14. Dzieci z niższymi możliwościami poznawczymi • Dzieci te mają trudność z kojarzeniem określonych dźwięków (głosek) z odpowiadającymi  im symbolami (literami), ponieważ z opóźnieniem pojmują znaczenie symbolu. • Nie mają też na tyle utrwalonego pojęcia liczby, aby móc szybko przejść do bardziej złożonych operacji myślowych na liczbach. • Obniżony jest u nich także poziom rozwoju motorycznego, szczególnie w zakresie sprawności manualnej i koordynacji wzrokowo-ruchowej. W związku z czym ich rysunki i prace manualne odpowiadają wcześniejszej fazie rozwoju. • W zachowaniu często przejawiają pewną niedojrzałość sfery emocjonalno-motywacyjnej, dlatego lepiej czują się wśród młodszych kolegów.

15. Dzieci uzdolnione kierunkowo lub wszechstronnie • Przejawia zainteresowanie jednym przedmiotem i mogą zaniedbywać inne zajęcia. • Ciekawe świata, chce samodzielnie myśleć, szczególnie silne są jego potrzeby poznawcze. • Zadaje dużo pytań. • Często źle funkcjonuje w roli ucznia ze względu na trudności z dostosowaniem się do tempa pracy rówieśników. • Pragnie eksperymentować. • Jest aktywny, często uparty, niezależny, nietolerancyjny, broni swojego zdania i nie ulega autorytetowi nauczyciela. • Szybko nudzi się. • Jest kłopotliwy, zadaje kłopotliwe pytania. • Nie boi się wieloznaczności obserwowanych zjawisk. • Czasami jest osamotnione.

16. MODELOWY SYSTEM PROFILAKTYKI I POMOCY PSYCHOLOGICZNO – PEDAGOGICZNEJUCZNIOM Z DYSLEKSJĄ ROZWOJOWĄ