DOORLOPENDE ZORG VAN VOORTGEZET ONDERWIJS NAAR EEN VERVOLGOPLEIDING

1. DOORLOPENDE ZORG VAN VOORTGEZET ONDERWIJS NAAR EEN VERVOLGOPLEIDING Conferentie 'Doorleren met autisme' Autisme in het vo en beroepsonderwijs 17 januari 2008

2. BELANGRIJKE OVERGANGEN SCHOOLLOOPBAAN • Overgang groep 1 basisschool • Overgang basisschool naar voortgezet onderwijs • Overgang voortgezet onderwijs naar vervolgopleiding • Overgang naar arbeid

3. BELANGRIJKSTE KNELPUNTEN (1) • Leerlingen met autisme hebben geen reëel zelfbeeld • Geen duidelijk beeld van de studie en beroepsperspectieven • Angst voor etikettering en géén hulpvraag • Te laat gestart met oriëntatie op vervolgopleiding • Begeleiding bij overgang niet ingebed in zorgstructuur vo • Decaan gebrekkige kennis van autisme • Overgang onvoldoende op agenda van ambulant begeleider • Zorgstructuur vervolgopleiding is niet transparant

4. BELANGRIJKSTE KNELPUNTEN (2) • Begeleiding/voorzieningen bij instroom niet goed geregeld • Gebrekkige kennis van onderwijsbehoeften studenten met autisme • Docenten vervolgopleiding passen werkvormen niet aan • Weinig toezicht op studievoortgang van student • Moeite met plannen en organiseren van studie • Dekkend netwerk van zorg rondom leerling/student ontbreekt • Vroegtijdige uitval, géén startkwalificatie

5. DOEL PROJECT • Goede oriëntatie op welke opleiding bij leerling past • Keuze van geschikte vervolgopleiding • Goede voorbereiding op nieuwe studie • Goede overdracht van informatie (doorgaande zorg) • Goede instroom in de gekozen vervolgopleiding • Goede voortgangsbegeleiding in het eerste opleidingsjaar

6. DOELGROEP PROJECT • Voorgezet onderwijs: vmbo, havo, vwo • Voorgezet speciaal onderwijs (diplomagericht) • Vervolgopleidingen: mbo, hbo, universiteit

7. LANDELIJKE ONTWIKKELINGEN • Passend Onderwijs • Doorlopende leerlijnen en doorlopende zorg • Samenwerking in de regio rondom zorg aan leerlingen (ketenzorg) • Een (start)kwalificatie voor alle leerlingen

8. PRODUCTEN • Overzicht van knelpunten, succesfactoren, good practices • Protocol (stappenplan) • Portfolio voor de leerling/student

9. UITGANGSPUNTEN PROTOCOL • Leerling/student zelf verantwoordelijk • Ondersteuningsbehoeften leerling/student centraal • Persoonlijk coach begeleidt de leerling • Tijdig starten met oriëntatie op vervolgopleiding • Warme overdracht van informatie • Inbedding in beleid/zorgstructuur school/opleiding • Protocol is onderdeel loopbaanoriëntatie in vo • Privacybescherming

10. RAAMWERK PROTOCOL • Vijf fasen • 1 Oriëntatie op vervolgopleiding • 2 Keuze en inschrijven opleiding • 3 Voorbereiding op nieuwe opleiding/studie • 4 Intake (warme overdracht) • 5 Instroom en voortgang eerste opleidingsjaar • Maatwerk • Per school/opleiding én per leerling

11. KALENDER PROTOCOL

12. BETROKKEN ACTOREN • Persoonlijk coach • Decaan, zorgcoördinator, zorgteam (vo) • Ambulant begeleider (vo en mbo) • Directie (beleid en faciliteiten) • Studentendecaan, studieadviseur, zorgfunctionaris (vervolgopleiding) • Ouders (sociaal netwerk) • Maatje/buddy • GGZ, Jeugdzorg

13. TAKEN PERSOONLIJK COACH • Opstellen competentieprofiel leerling/student • Coachingsgesprekken (aard, inhoud en frequentie hangen af van de fase) • Afstemming ouders, ambulant begeleider, zorgverleners • Warme overdracht • Monitoren voortgang traject en voortgang studie • Bewaken afspraken, regelingen en voorzieningen • Intermediair docenten

14. FASE 1: ORIËNTATIE VERVOLGOPLEIDING • Competentieprofiel leerling • Beroepentest, studiekeuzetest, extern assessment • Coachingsgesprekken (loopbaanoriëntatie) • - Wie ben ik? • - Wat kan ik? • - Wat wil ik? • - Wat kies ik? • Verzamelen informatie vervolgopleidingen • Werkplekleren en stages • Gesprek leerling en ouders: keuze opleiding

15. FASE 2: KEUZE EN INSCHRIJVING OPLEIDING • Keuze instelling (oriënterend gesprek) • Inschrijven en aanmelden instelling • Wat doen als leerling geweigerd wordt?

16. FASE 3: VOORBEREIDING NIEUWE OPLEIDING • Ondersteuningsbehoeften leerling • Coaching op specifieke vaardigheden die relevant zijn voor nieuwe studie • Oriëntatie op regelingen en voorzieningen • Eindgesprek met leerling en ouders

17. FASE 4: INTAKE • Overdracht schriftelijke informatie • Voorbereiden intakegesprek • Intakegesprek (warme overdracht) • Vastleggen afspraken intakegesprek: regelingen en voorzieningen bij instroom

18. FASE 5: INSTROOM EN VOORTGANG EERSTE OPLEIDINGSJAAR • Afronden regelingen en voorzieningen • Deelname introductieprogramma • Begeleiding/coaching instroom (intensief) • Praktische informatie over de studie • Informeren docenten en medestudenten • Voortgangsbegeleiding • Begeleiding door een buddy • Monitoren voortgang studie • Borgen begeleiding, regelingen en voorzieningen

19. ONDERSTEUNING STUDENT MET AUTISME • Bestuderen lesmateriaal • Volgen van lessen en colleges • Deelname aan groepswerk en groepsactiviteiten • Plannen van de studie • Rustige studieomgeving • Maken van werkstukken, papers en presentaties • Lopen van stages • Toetsen en tentamens • Omgaan met veranderingen en wijzigingen • Omgaan met stress en vermoeidheid

20. FUNCTIES PORTFOLIO LEERLING • Ontwikkeling (POP) • Verslaglegging • Reflectie • In gesprek gaan • Presentatie

21. ZES PILOTS • Leerling vso (vwo)  studie Japans, UvL • Leerling vso (havo)  rechten op hbo-niveau • Leerling vmbo  ROC, voertuigentechniek • Leerling vmbo  overgang naar examenjaar • Leerling vmbo  ROC, pilot afgebroken • Leerling vwo  hbo, tolk

22. SUCCESFACTOREN (1) • Persoonlijk coach • Positieve houding, met oog voor de talenten van een leerling met autisme • Maak leerling zelf eigenaar van traject (portfolio) • Ouders actief betrekken (sociaal netwerk) • Ondersteuning door ambulant begeleider (continuïteit) • Goede taakverdeling persoonlijk coach en decaan • Docenten goed informeren over specifieke onderwijsbehoeften leerling met autisme • Protocol is integraal onderdeel van zorgbeleid en zorgstructuur school • Directie stelt middelen en faciliteiten ter beschikking

23. SUCCESFACTOREN (2) • Korte lijnen binnen school en naar de vervolgopleidingen • Warme overdracht van informatie • Intensieve begeleiding bij instroom • Toezicht op studievoortgang, tijdig signaleren vertraging en problemen (proactieve houding) • Regelmatig evalueren van stappen uit protocol

24. MEER INFORMATIE • Arjan Clijsen • a.clijsen@kpcgroep.nl • Sylvia Hasper