RYZYKO STOPY PROCENTOWEJ

1. RYZYKO STOPY PROCENTOWEJ ISTOTA, SZACOWANIE, OGRANICZANIE

2. Ryzyko stopy procentowej Ryzyko związane z pozycjami o zmiennej stopie procentowej Ryzyko związane z pozycjami o stałej stopie procentowej Ryzyko związane z papierami o stałej stopie procentowej Ryzyko procentowe dotyczące pozycji bilansowych Ryzyko procentowe dotyczące pozycji pozabilansowych Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński

3. Ryzyko stopy procentowej Wzrost rynkowych stóp procentowych Pozycje o stałym oprocentowaniu – % nie może ulec zmianie do upływu terminów Pozycje o stałym oprocentowaniu – % nie może ulec zmianie do upływu terminów • Ważne: • Wielkość i dynamika zmian rynkowych stóp procentowych, • Struktura aktywów i pasywów, • Elastyczność i szybkość zmian oprocentowania pozycji o zmiennych stopach %. Pozycje o oprocentowaniu zmiennym % powinien wzrosnąć przynajmniej na tyle, na ile wzrosły st. % na rynku będzie to jednak WOLNY WZROST Pozycje o oprocentowaniu zmiennym % wzrośnie ale mniej niż na rynku (elastyczność dopasowania aktywów) będzie to jednak max. SZYBKI WZROST Pasywa Aktywa Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński

4. Ryzyko stopy procentowej • Ryzyko dochodu – to ryzyko obniżenia się dochodu z odsetek na skutek zmian rynkowej stopy procentowej i niezsynchronizowania zmian stóp procentowych po stronie aktywów i pasywów, • Ryzyko inwestycji – polega na obniżeniu się (wzroście) wartości księgowej papierów wartościowych o stałej stopie procentowej. Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński

5. Ryzyko stopy procentowej Okres zapadalności aktywów o stałym oprocentowaniu Aktywa o zmiennym oprocentowaniu – doskonale elastyczne Aktywa są „krótsze” Niedopasowanie terminów – ryzyko spadku st. procentowej Okres wymagalności pasywów o stałym oprocentowaniu Pasywa o zmiennym oprocentowaniu – doskonale elastyczne Pasywa są „dłuższe” Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński

6. Ryzyko stopy procentowej Pasywa o zmiennym oprocentowaniu – doskonale elastyczne Okres zapadalności aktywów o stałym oprocentowaniu Aktywa są „dłuższe” Niedopasowanie terminów – ryzyko wzrostu stopy procentowej Okres wymagalności pasywów o stałym oprocentowaniu Pasywa o zmiennym oprocentowaniu – doskonale elastyczne pasywa są „krótsze” Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński

7. Ryzyko spadku stóp procentowych opisać można na dwa sposoby: • Termin zapadalności aktywów o stałym oprocentowaniu jest krótszy od terminu wymagalności pasywów o stałym oprocentowaniu • Pozycje o zmiennym oprocentowaniu w aktywach są większe od pozycji o oprocentowaniu zmiennym w pasywach Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński

8. Ryzyko wzrostu stóp procentowych opisać można na dwa sposoby: • Termin zapadalności aktywów o stałym oprocentowaniu jest dłuższy od terminu wymagalności pasywów o stałym oprocentowaniu • Pozycje o zmiennym oprocentowaniu w aktywach są mniejsze od pozycji o oprocentowaniu zmiennym w pasywach Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński

9. METODY POMIARU RYZYKA STOPY PROCENTOWEJ • Metoda badania LUKI NIEDASOWANIA (gap) • Metody obliczania średnich okresów zapadalności i wymagalności aktywów i pasywów • Metoda duration – określania przeciętnego okresu trwania • Metoda analizy elastyczności (wrażliwości aktywów i pasywów na zmiany oprocentowania • Metoda VaR • Metody symulacyjne Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński

10. Metoda luki niedopasowania Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński

11. Metoda obliczania średnich okresów zapadalności i wymagalności A(i)*T(i) Średni okres trwałości aktywów=---------------------------- A(i) P(i)*T(i) Średni okres trwałości pasywów= ---------------------------- P(i) LUKA TRWAŁOŚCI = średni okres zapadalności AKTYWÓW – średni okres wymagalności PASYWÓW LUKA TRWAŁOŚCI DODATNIA  ? LUKA TRWAŁOŚCI UJEMNA  ? LUKA TRWAŁOŚCI ZERO  brak ryzyka Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński

12. Czynniki wywierające wpływ na wysokość stopy procentowej Czynniki zewnętrzne Uwarunkowaniawewnętrzne banku • Czynniki ogólnogospodarcze: • Faza cyklu koniunkturalnego • Poziom inflacji • Dług publiczny • Konkurencja międzybankowa • Oczekiwania właścicieli • Faza rozwoju banku • Uwarunkowania kapitałowe • Struktura pasywów • Struktura aktywów • Przyjęta strategia rozwoju finansowego banku • Stosowane formuły oprocentowania aktywów i pasywów • Poziom refinansowania działalności banku przez NBP lub przez rynek pieniężny • Czynniki finansowe związane z funkcjonowaniem systemu finansowego i bankowego: • Opodatkowanie banków • Stopy procentowe NBP • Stopy redyskonta w NBP • Stopa rezerw obowiązkowych NBP • Polityka kursowa NBP • Stopy procentowe na międzybankowym rynku pieniężnym Stopy procentowe ustalane przez bank Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński

13. Stopy procentowe ustalane przez banki • stopa bazowa od udzielonych kredytów • wysokość premii za ryzyko • stopa maksymalna przyjmowanych depozytów • stopa transferowa • stopa wchodzenia w operacje na rynku pieniężnym Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński

14. Wahania poziomu depozytów i ich wpływ na zachowania banku komercyjnego C Wartośćwkładów klientów A Nadwyżka środków B Wolne środki Rezerwa obowiązkowa Miesiące Niedobór środków Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński

15. Fazy zmian wysokości stóp procentowych Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński

16. EFEKT FISCHERA Wysoka stopa procentowa w kraju A wzrost opłacalności eksportu, spadek importu, nadwyżka w bilansie płatniczym i handlowym napływ zagranicznego kapitału spekulacyjnego, powodujący wzrost popytu na walutę kraju A Deprecjacja waluty kraju A Aprecjacja waluty kraju A odpływ kapitału spekulacyjnego powodujący spadek popytu na walutę kraju A wzrost opłacalności importu, spadek eksportu, deficyt bilansu płatniczego i handlowego Spadek stóp procentowych w kraju A Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński