Ryzyko podatkowe

2. Ryzyko podatkowe Szymon Parulski Członek Rady Podatkowej PKPP Lewiatan

3. Ryzyko podatkowe Niepewność co do traktowania danego zdarzenia w punktu widzenia podatków (wysokość i termin zapłaty) Istotny element ryzyka biznesowego Zarządzanie ryzykiem podatkowym – wpływa na efektywność zarządzania przedsiębiorstwem

4. Główne czynniki wpływające na powstanie ryzyka podatkowego • niejasność i zmienność przepisów podatkowych • fiskalizm Urzędów Skarbowych, Urzędów Celnych, Urzędów Kontroli Skarbowej • brak wiedzy i doświadczenia osób odpowiedzialnych za podatki • niespójne działania w ramach danego przedsiębiorstwa • brak świadomości istotności podatków w działalności bieżącej

5. Potencjalne skutki materializacji powstałego ryzyka podatkowego • powstanie zaległości podatkowej wraz z odsetkami • sankcje karnoskarbowe • utrata uprawnień wynikających z przepisów • nadwyrężenie reputacji i wizerunku • wykluczenie z przetargów • obniżenie zdolności kredytowej

6. Szacowanie, identyfikacja oraz minimalizacja ryzyka podatkowego

7. Szacowanie ryzyka podatkowego • Przy ocenie ryzyka podatkowego należy uwzględnić: • konsekwencje finansowe uznania danego stanowiska za nieprawidłowe • możliwość obrony stanowiska w drodze sporu przed organem podatkowym oraz sądem administracyjnym • możliwość eliminacji lub ograniczenia powstałego ryzyka podatkowego • złożoność ryzyka podatkowego • wpływa na możliwość skutecznej identyfikacji nieprawidłowości przez organy podatkowe

8. Identyfikacja ryzyka podatkowego • Na skutek: • wewnętrznej kontroli • co do zasady możliwość podjęcia działań naprawczych • pozytywna identyfikacja • audytu zewnętrznego • co do zasady możliwość podjęcia działań naprawczych • pozytywna identyfikacja • kontroli organów podatkowych • ryzyko określenia zaległości podatkowej • ryzyko powstania odpowiedzialności karno-skarbowej • negatywna identyfikacja

9. Minimalizacja ryzyka podatkowego • Na minimalizację ryzyka podatkowego wpływa: • odpowiednie zarządzenia ryzykiem podatkowym w zakresie: czynnika ludzkiego, procedur wewnętrznych, systemów informatycznych, możliwości wynikających z systemu podatkowego • możliwie szybka pozytywna identyfikacja ryzyka podatkowego (na skutek kontroli wewnętrznej lub audytu zewnętrznego) • podjęcie działań ograniczających oraz minimalizujących ryzyko podatkowe • w zakresie konsekwencji karnoskarbowych złożenie czynnego żalu

10. Zasady, metody i narzędzia zarządzania ryzykiem podatkowym

11. Elementy zarządzania ryzykiem podatkowym • budowanie świadomości ryzyka podatkowego • ocena ryzyka podatkowego (audyty wewnętrzne/zewnętrzne) • minimalizacja/wyeliminowanie zidentyfikowanego ryzyka • bieżąca obserwacja istotnych kwestii podatkowych • bieżąca weryfikacja podejmowanych działań z punktu widzenia podatków • przygotowanie się do istotnych transakcji i restrukturyzacji od strony podatkowej

12. Główne obszary zarządzania ryzykiem podatkowym • Czynnik ludzki • Możliwości wynikające z systemu podatkowego • Procedury wewnętrzne • Systemy informatyczne

13. Czynnik ludzki – zarządzanie • Dobór odpowiedniej kadry pracowniczej o praktycznej znajomości kwestii podatkowych • Precyzyjne określenie zakresu obowiązków • Wewnętrzny system kontroli

14. Możliwości wynikające z systemu podatkowego – zarządzanie • Zabezpieczanie pozycji podatkowej poprzez uzyskiwanie indywidualnych interpretacji prawa podatkowego • Aktywny udział w kontroli i postępowaniach podatkowych • Ocena ryzyka związanego z optymalizacją rozliczeń podatkowych • ryzyko ewentualnej kontroli podatkowej

15. Procedury wewnętrzne – zarządzanie • Ściśle określony obieg dokumentów • wskazanie terminów na przekazanie dokumentów do kolejnych działów • Wskazanie osób odpowiedzialnych za obieg dokumentów na poszczególnych etapach • Wskazanie osób nadzorujących procesy w poszczególnych działach • Szczegółowo określony sposób komunikacji pomiędzy poszczególnymi działami

16. Systemy informatyczne – zarządzanie • Dokonanie właściwej implementacji systemu informatycznego • Okresowe kontrole prawidłowości założeń systemu informatycznego związane ze zmianami prawa podatkowego • w szczególności w zakresie stawek podatkowych, zwolnień z podatku czy prawa do odliczenia podatku • Wykorzystywanie optymalnych rozwiązań systemów informatycznych

17. Interpretacje prawa podatkowego oraz odpowiedzialność podatkowa

18. Moc prawna interpretacji • Interpretacje: • ogólne • Indywidualne • Podatnicy oraz organy podatkowe nie są związane interpretacjami podatkowymi • istnieje ochrona prawna podatników

19. Skutki prawne uzyskania interpretacji indywidualnej • Zastosowanie się do interpretacji indywidualnej/ogólnej przed jej zmianą lub w przypadku jej nieuwzględnienia przez organy podatkowe: • nie powoduje obowiązku zapłaty podatku • Zwolnienie obejmuje w przypadku: • rocznego rozliczenia podatkowego – okres do końca danego roku • kwartalnego rozliczenia podatkowego – okres do końca danego kwartału • miesięcznego rozliczenia podatkowego – okres do końca danego miesiąca • Interpretacja podatkowa chroni podatnika wyłącznie w zakresie przedstawionego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego

20. Zasady wydawania interpretacji indywidualnych • Int. indywidualne wydawane w imieniu Ministra Finansów przez upoważnionych Dyrektorów Izb Skarbowych • Możliwa zmiana interpretacji przez Ministra Finansów z urzędu • Termin na wydanie interpretacji indywidualnej – 3 miesiące – istotny dla zachowania terminu moment wydania interpretacji (uchwała całej Izby Finansowej NSA o sygn. II FPS 7/09 ) • ryzyko podatkowe w przypadku milczącej interpretacji

21. Odpowiedzialność podatkowa • Podatnik odpowiada za zobowiązania całym swoim majątkiem • Możliwa odpowiedzialność osób trzecich • szczególnie istotna odpowiedzialność subsydiarna z odpowiedzialnością osób prawnych

22. Odpowiedzialność podatkowa osób prawnych • Członków zarządu - za zaległości podatkowe: spółek z o.o., spółek z o.o. w organizacji, spółek akcyjnych, spółek akcyjnych w organizacji – całym majątkiem solidarnie oraz subsydiarnie ze Spółką • Członków organów zarządzających innych niż powyżej wskazane osób prawnych – solidarna całym swoim majątkiem • Jeżeli nie ma jeszcze ustanowionego zarządu spółki odpowiada jej pełnomocnik albo odpowiadają wspólnicy, jeżeli pełnomocnik nie został powołany – w przypadku spółek z o.o. w organizacji oraz spółek akcyjnych w organizacji • Odpowiedzialność dotyczy również byłych członków zarządów, byłych pełnomocników lub byłych wspólników

23. Odpowiedzialność członków zarządu • Zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków • Inne zaległości traktowane jak zaległości podatkowe (np. nienależny zwrot nadpłaty podatku) powstałe w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu • W przypadku członków organów zarządzających innych osób prawnych powyższe zasady stosuje się odpowiednio • Specyficzne regulacje przy przejęciu, podziale osoby prawnej, podziale osoby prawnej przez wydzielenie

24. Wyłączenie odpowiedzialności • Możliwość wyłączenia z odpowiedzialności członka zarządu za zaległości osoby prawnej w przypadku: • we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe • niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło bez jego winy • wskazanie mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części • W przypadku członków organów zarządzających innych osób prawnych powyższe zasady stosuje się odpowiednio

25. Ryzyko podatkowe – analiza przypadków

26. Premie pieniężne a VAT • Wypłata nabywcy towarów określonej kwoty pieniężnej związana z realizacją określonego poziomu zakupu usług lub towarów – forma gratyfikacji klienta w celu maksymalizacji sprzedaży • Kontrowersje czy premie pieniężne należy traktować na gruncie VAT jako: • wynagrodzenie za świadczenie usług • rabat • zdarzenie nie podlegające VAT

27. Premie pieniężne – praktyka • Organy podatkowe – premie pieniężne stanowią: • rabat • gdy premię pieniężną można powiązać z konkretną dostawą • pomniejsza podstawę opodatkowania • faktury korygujące • świadczenie usług • gdy premii pieniężnej nie można powiązać z żadną konkretną dostawą • faktura VAT • Orzecznictwo sądowe – premie pieniężne stanowią: • w okresie do 2008 r. • świadczenie usług • nie podlegają VAT • noty księgowe • w okresie po 2008 r. • co do zasady nie podlegają VAT (ewentualnie świadczenie usług)

28. Konsekwencje zakwestionowania przyjętego rozwiązania (1) • W przypadku uznania, że premia pieniężna: • nie podlega VAT a wcześniej uznano że stanowiła świadczenie usług • powstanie nadpłaty podatku u podmiotu otrzymującego premię pieniężną • brak prawa do odliczenia u podmiotu wypłacającego premię pieniężną • nie podlega VAT a wcześniej uznano ją za rabat • brak konsekwencji prawnych • rozwiązanie niekorzystne biznesowo • stanowi świadczenie usług a wcześniej uznano ją za nie podlegającą VAT • opodatkowanie podatkiem VAT • obowiązek korekty rozliczeń po obu stronach transakcji

29. Konsekwencje zakwestionowania przyjętego rozwiązania (2) • stanowi świadczenie usług a wcześniej uznano ją za rabat • opodatkowanie podatkiem VAT • obowiązek korekty rozliczeń po obu stronach transakcji • stanowi rabat a wcześniej uznano ją za nie podlegającą VAT • obowiązek wystawienia faktury korygującej i korekty rozliczeń po obu stronach transakcji • stanowi rabat a wcześniej uznano ją za świadczenie usług • powstanie nadpłaty podatku u podmiotu otrzymującego premię pieniężną • brak prawa do odliczenia u podmiotu wypłacającego premię pieniężną • obowiązek wystawienia faktury korygującej i korekty rozliczeń po obu stronach transakcji

30. Pakiety medyczne – stanowisko organów podatkowych • Stanowisko organów podatkowych • w 1998 r. • wartość pakietów medycznych nie stanowi przychodu z tytuły nieodpłatnego świadczenia • okres po 1998 r. • wartość pakietów medycznych stanowi przychód z tytuły nieodpłatnego świadczenia • Stanowisko sądów administracyjnych • okres do 24 maja 2010 r. • rozbieżność orzecznictwa • uchwała NSA w składzie 7 sędziów, o sygn. akt II FPS 1/10 z dnia 24 maja 2010 r. • wartość pakietów medycznych stanowi przychód z tytuły nieodpłatnego świadczenia

31. Pakiety medyczne (2) • NSA 5 października 2010 r., sygn. akt II FSK 541/09 ponownie przedstawił składowi 7 sędziów NSA kwestię pakietów medycznych • Postanowieniem z 24 stycznia 2011 r., skład 7 sędziów NSA przedstawił zagadnienie prawne dot. pakietów medycznych do rozstrzygnięcia pełnemu składowi Izby Finansowej • Nowelizacja? • w projekcie drugiej ustawy deregulacyjnej przewidziano: • zwolnienie z PIT dla pakietów medycznych • abolicję dla podatników • jest to projekt opracowany przez Ministerstwo Gospodarki a nie przez Ministerstwo Finansów

32. Wnioski • Rozbieżność interpretacyjne w zakresie premii pieniężnych oraz pakietów medycznych stawiają podatników w różnej sytuacji prawnej: • uzyskanie korzystnej pozycji podatkowej wpływa na: • konkurencyjność podatników • konieczność dostosowywania się do powstających zmian w zakresie wykładni prawa podatkowego • Istotna rola indywidualnych interpretacji podatkowych

33. Dziękuję za uwagę !