Dr Piotr Żuber Dyrektor Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej

1. WYZWANIA POLITYKI TRANSPORTOWEJW ŚWIETLE DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH I NOWEJ PERSPEKTYWY FINANSOWEJ UE Dr Piotr Żuber Dyrektor Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej Ministerstwo Rozwoju Regionalnego

2. Plan prezentacji • Rozwój transportu w dokumentach strategicznych: • KPZK 2030 • KSRR 2010 – 2020 • Kierunki zmian w świetle badań ewaluacyjnych • Założenia Umowy Partnerstwa • Cele tematyczne 4 i 7 • ZIT • Nowe uwarunkowania – warunkowość ex-ante

3. Wizja rozwoju sieci transportowej w KPZK 2030

4. Cele polityki regionalnej 2010-2020 Cel 1 2.1 Wzmacnianie spójności w układzie krajowym Wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów 2.2 Wspieranie obszarów wiejskich o najniższym poziomie dostępu mieszkańców do dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe • 2.4Przezwyciężanie niedogodności związanych z przygranicznym położeniem na obszarach przygranicznych, szczególnie wzdłuż zewnętrznych granic UE. Cel 2 Budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie procesom marginalizacji na obszarach problemowych • 2.5 Zwiększanie dostępności transportowej do ośrodków wojewódzkich na obszarach o najniższej dostępności.

5. Kierunki zmian w sposobie programowania i funkcjonowania PS 2013 + w świetle wyników badań ewaluacyjnych i analiz • Dalsza rozbudowa infrastruktury transportowej wymagapodejścia sieciowego i systemowego, solidnych podstaw merytorycznych oraz zwiększenia nacisku na osiąganie rezultatów o charakterze rzeczowym. • Zwiększenie stopnia koncentracji wsparcia na inwestycjach o największym potencjale prowzrostowym i rozwojowym wymaga w pierwszej kolejności dokończenia realizacji spójnej sieciautostrad i dróg ekspresowych i głównych linii kolejowych pomiędzy najważniejszymi ośrodkami gospodarczymi. • Lepsza priorytetyzacja inwestycji transportowych w celu realizacji projektów najbardziej prorozwojowych i prodyfuzyjnych.

6. Kierunki zmian w sposobie programowania i funkcjonowania PS 2013 + w świetle wyników badań ewaluacyjnych i analiz • Zwiększenie udziału ekspertów w systemie oceny inwestycji • Wprowadzenie podejścia zintegrowanego do rozwoju nowoczesnej i spójnej sieci transportowej w obszarach metropolitarnych • Wzmacnianie roli planowania przestrzennego przy realizacji inwestycji transportowych. • Przezwyciężenie barier instytucjonalnych i systemowych, w tym: • wzmocnienie potencjału instytucjonalnego komórek odpowiedzialnych za przygotowanie i realizację inwestycji, głównie infrastruktury kolejowej, • podniesienie kompetencji administracji odpowiedzialnych za wydawanie decyzji środowiskowych, • usprawnienie procedur PZP (m.in. stosowanie kryteriów pozacenowych do wyboru wykonawców inwestycji).

7. Założenia Umowy Partnerstwa • Przyjęte przez Komitet Stały RM 13 grudnia 2012 r. i zostały skierowane pod obrady Rady Ministrów • Zawierają one rekomendacje do wykorzystania środków UE w Polsce po 2013r.: • Wsparcie dla zwiększania konkurencyjności gospodarki, • Poprawa spójności społecznej i terytorialnej, • Podnoszenie sprawności i efektywności państwa. Cele tematyczne

8. Umowa PartnerstwaCel tematyczny nr 4. Wspieranie przejścia na gospodarkęniskoemisyjną we wszystkich sektorach EFRR, FS, EFR ROW • Główne kierunki interwencji w ramach obszaru tematycznego: • promowanie produkcji i dystrybucji energii z odnawialnych źródeł, • wspieranie efektywności energetycznej oraz wykorzystania OZE (…) • promowanie zrównoważonej mobilności miejskiej w tym: • inwestycje w infrastrukturę i tabor „czystej” komunikacji publicznej w miastach(w szczególności transport szynowy, komplementarnie do realizacji działań w ramach Celu 7 skierowanych na udrożnienie obszarów miejskich), • udogodnienia dla podróży multimodalnych (kompleksowe inwestycje służące ruchowi pieszemu i rowerowemu obejmujące np. centra przesiadkowe, parkingi rowerowe, parkingi Park&Ride), • ograniczanie i uspokajanie ruchu samochodowego w centrach miast, udogodnienia dla ruchu niezmotoryzowanego (pieszego i rowerowego), • budowę instalacji do dystrybucji biogazu, czy innych nośników energii dla komunikacji publicznej. Zmniejszenie emisji zanieczyszczeńz transportu w obrębie miast przyniesie pozytywny wpływ na jakość życia ich mieszkańców, w tymochronę zdrowia oraz na przestrzeń publiczną w miastach i ich obszarach funkcjonalnych.

9. Umowa Partnerstwa: Cel tematyczny nr 7. • Promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszych infrastruktur sieciowych • Cel: • Usuwanie niedoborów przepustowości w infrastrukturze transportowej oraz energetycznej, • zakończenie do 2022 r. realizacji rozbudowy podstawowej sieci transportowej: • autostrad i dróg ekspresowych, • uzupełniająco innych dróg, • kolei, • lotnisk, portów morskich i śródlądowych dróg wodnych. umożliwiając sprawne przewozy towarów i osób przy użyciu różnych rodzajów transportu, z uwzględnieniem ekologicznych właściwości transportu szynowego i wodnego. • Lepsza dostępność i utworzenia zintegrowanego, multimodalnego systemu transportowego będzie służyć: • rozwojowi społeczno-gospodarczemu przez wymianę ekonomiczną i cywilizacyjną (kultura, wiedza) wewnątrz kraju, • zwiększeniu dynamiki kontaktów międzynarodowych, także wiążących się z funkcjami tranzytowymi, • zmniejszeniu obciążenia środowiska naturalnego.

10. Umowa Partnerstwa: Cel tematyczny nr 7.Promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszych infrastruktur sieciowych Środki zostaną skierowane na: • modernizację i poprawę stanu technicznego infrastruktury kolejowej oraz podniesienie jakości usług (w tym połączenie miast wojewódzkich siecią kolejową o wysokim standardzie); • zakończenie budowy bazowej sieci drogowej TEN-T (w uzupełnieniu rozbudowy sieci autostrad finansowanej m.in. środkami pozabudżetowymi, środki UE będą skoncentrowane na budowie dróg ekspresowych i modernizacji wybranych dróg krajowych); • włączenie regionalnej infrastruktury transportowej do sieci TEN-T; • zwiększenie dostępności przestrzennej obszarów peryferyjnych do regionalnych i subregionalnych ośrodków wzrostu, w tym budowa i modernizacja dróg lokalnych; • zwiększenie przepustowości lotnisk w sieci TEN-T i ich lepszą integrację w krajowym systemie transportowym poprzez poprawę dostępności i połączeń z innymi środkami transportu; • poprawę dostępności od strony lądu i morza portów morskich oraz rozbudowę i modernizację infrastruktury portowej; • rozwój transportu wodnego śródlądowego poprzez modernizację i rozwój infrastruktury dróg wodnych śródlądowych; • wdrażanie rozwiązań sprzyjających podniesieniu bezpieczeństwa transportu i poprawie przepustowości ruchu; • tworzenie infrastruktury służącej rozwojowi transportu multimodalnego; • udrożnienie obszarów miejskich poprzez wyprowadzenie ruchu tranzytowego z miast (obwodnice miast, przede wszystkim 18 miast wojewódzkich) oraz rozwój kolei aglomeracyjnej; • wsparcie inwestycji dotyczących systemu przesyłu, dystrybucji i magazynowania energii; • elektrycznej i gazu ziemnego oraz budowa i rozbudowa terminalu LNG.

11. Umowa Partnerstwa: ZIT • Zintegrowane Inwestycje Terytorialne • Korzyści: • Sprzyjanie rozwojowi współpracy i integracji, • Realizacja zintegrowanych projektów, • Zwiększenie udziału miast w zarządzaniu. • Wstępna propozycja funkcjonowania ZIT w Polsce – ZIT realizowane na: • obszarach funkcjonalnych 18 miast wojewódzkich, • dodatkowo na terenie innych miast (ewentualnie ich obszarów funkcjonalnych) o charakterze regionalnym i subregionalnym – decyzja w gestii samorządów województw.

12. Kierunki interwencji ZIT: • Koncentracja na zintegrowanych projektach (wiązki powiązanych projektów), • Ścisła koordynacja działań w ramach ZIT z komplementarnymi działaniami realizowanymi w programach krajowych i RPO nie objętymi ZIT - poprzez realizację kontraktu terytorialnego. Wsparcie ZIT z wykorzystaniem środków WRS • Zrównoważony, sprawny transport łączący miasto i jego obszar funkcjonalny(cele tematyczne nr 4 i 7), • Kompleksowa rewitalizacja realizowana na wybranych (zdegradowanych) obszarach miejskiego obszaru funkcjonalnego, rozumiana w sposób zintegrowany (cele tematyczne nr 6, 8, 9), • Ochrona środowiska – głównie małe projekty (cel tematyczny nr 6), • Wspieranie efektywności energetycznej(cel tematyczny nr 4), • Wzmacnianie rozwoju funkcji symbolicznych budujących międzynarodowy charakter i ponadregionalną rangę miasta (cele tematyczne nr 6, 8, 9), • Poprawa dostępu i jakości usług publicznych– realizacja miejskich programów aktywizacji społeczno-zawodowej osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem (cel tematyczny 9). • Ostateczne ustalenia w zakresie doboru celów tematycznych i priorytetów inwestycyjnych na etapie negocjacji kontraktu terytorialnego oraz ustalania zawartości programów operacyjnych. sustainable urban mobility

13. Nowe uwarunkowania 2014-2020 – Warunkowość ex-ante w transporcie • Niezbędne jest przygotowanie project pipeline projektów transportowych (drogowych i kolejowych) przewidzianych do realizacji w okresie 2014-2020. • Ranking projektów powinien uwzględniać ich wkład w realizację sieci TEN-T oraz wskazywać na harmonogram ich realizacji oraz ramy finansowe. MTBiGM opracowuje Dokument Implementacyjny (DI) dla Strategii Rozwoju Transportu • Projekt DI zawierać będzie oparty na obiektywnych kryteriach ranking projektów drogowych, kolejowych oraz dotyczących transportu wodnego (morskiego i śródlądowego). • Dla spełnienia funkcji project pipeline w dokumencie zawarty zostanie harmonogram realizacji poszczególnych projektów (kamienie milowe). • W DI opisane zostaną planowane działania mające na celu wzmocnienie instytucjonalne beneficjentów, w szczególności PKP PLK SA. • DI obejmować będzie inwestycje przewidziane do finansowania w ramach polityki spójności 2014-2020, ale także CEF i innych źródeł.

14. Warunkowość ex-ante w transporcie - poziom regionalny Dla spełnienia warunkowości ex-ante dla sektora transportu na poziomie regionalnym, niezbędne jest przygotowanie rankingów projektów transportowych: • opartych o obiektywne kryteria, • zawierających harmonogram realizacji ze wskazaniem kluczowych etapów, • zawierających koszty i źródła finansowania. Kwestią kluczową jest zapewnienie komplementarności list projektów regionalnych w stosunku do DI dla Strategii Rozwoju Transportu przygotowywanego przez MTBiGM.

15. Podsumowanie • W latach 2014- 2020 kluczowe będą inwestycje w obszarach: • Sieci TEN-T • Wsparcia dla sektora kolejowego • Rozwoju transportu w miejskich obszarach funkcjonalnych W Założeniach Umowy Partnerstwa zakłada się spadek alokacji przeznaczonej na infrastrukturę transportową, zwłaszcza w odniesieniu do infrastruktury lokalnej – przewiduje się koncentracje funduszy na cele związane z innowacyjnością gospodarki. Inwestycje będą finansowane z: • Obecnej perspektywy finansowej UE 2007-2013 • Perspektywa finansowa UE 2014-2020 • Cześć inwestycji w ramach transportu miejskiego w obszarach funkcjonalnych największych miast (np. Warszawy) będzie mogła być finansowana z krajowych środków Funduszu Spójności • Środków krajowych i innych • Silniejsza koordynacja i nacisk na realizację zintegrowanych projektów w ramach różnych polityk, funduszy oraz za pomocą m.in. takich narzędzi jak kontrakt terytorialny, ZIT, OSI Zmianie ulegnie część proporcji podziału kraj-region – nastąpi dalsza decentralizacja systemu zarządzania Polityką Spójności.

16. Dziękuję za uwagę Ministerstwo Rozwoju Regionalnegoul. Wspólna 2/4www.mrr.gov.plwww.funduszestrukturalne.gov.pl