Modelowanie kursu walutowego- koncepcje równowagi KW

1. Modelowanie kursu walutowego- koncepcje równowagi KW Rynek walutowy 130810-1165

2. Plan wykładu • Modele kursu równowagi oparte na PPP • KW równowagi oparty na modelu napływu kapitału • KW równowagi oparty na efekcie B-S • Kurs równowagi oparty na teorii behawioralnej • Kurs równowagi fundamentalnej • Model NATREX Rynek walutowy 130810-1165

3. Kurs równowagi- definicje • KW= KWR + niedopasowanie KW • KWR- zależny od fundamentalnych wielkości ekonomicznych • Niedopasowanie- czynniki stochastyczne Rynek walutowy 130810-1165

4. Kurs równowagi- definicje • KWR- część KW, która odzwierciedla stabilne funkcjonowanie fundamentów gospodarki • Kwestia definicji fundamentów Rynek walutowy 130810-1165

5. Czynniki KW równowagi • KWR rynkowy- czynniki kształtujące popyt i podaż na rynku walutowym • KWR krótkookresowy- z pominięciem czynników spekulacyjnych • KWR średniookresowy- z pominięciem wahań cyklicznych i sezonowych • KWR długookresowy- jedynie czynniki o charakterze zasobowym Rynek walutowy 130810-1165

6. KW równowagi oparty na PPP • Najbardziej rozpowszechniona koncepcja KWR • ER=Pn/Pa • Testy przydatności PPP do określania KRW w długim okresie Rynek walutowy 130810-1165

7. KW równowagi oparty na PPP • Testy pierwszego rodzaju NERt=ά0+ ά1(Pnt-Pat)+ε H0: ά1=1 • Testy drugiego rodzaju: RERt=(NERt+Pat-Pnt) ~I(0) RERt = ά0+ ά1 RERt-1+ ε H0: ά1<1 • Testy trzeciego rodzaju: NERt+ ά1Pnt+ ά2Pat =ε ~I(0) Rynek walutowy 130810-1165

8. Empiryczna weryfikacja przydatności metody PPP • Długi okres • Brak założeń symetrii i proporcjonalności • Waluta referencyjna inna niż USD • Wysoka inflacja lub deflacja Rynek walutowy 130810-1165

9. Przykład estymacji: Wyniki badania Bęza- Bojanowska, Kelm (2005) Test trzeciego rodzaju: EUR/ PLN Deflator IPI Wektor kointegrujący ERt=1,37+1,87ptPL-1,83ptEUR Potwierdzenie względnej wersji teorii Modelowanie KW PLN na podstawie PPP Rynek walutowy 130810-1165

10. Modelowanie KW PLN na podstawie PPP • Weryfikacja przydatności metody dokonana również przez: • Przystupa (2003) • Rawdanowicz (2004) • Rubaszek (2005) Rynek walutowy 130810-1165

11. Modelowanie KW na podstawie PPP • Konieczność spełnienia teorii PPP  ograniczone zastosowanie dla niektórych gospodarek • Możliwość aplikacji wersji względnej • Przejrzysty i względnie prosty do estymacji model Rynek walutowy 130810-1165

12. KW równowagi oparty na modelu napływu kapitału • Model CHEER (capital enhanced equilibrium exchange rate) • Parytet stóp procentowych- krótki okres • in= ia+ (NERe-NER)/NER • PPP- długi okres Rynek walutowy 130810-1165

13. KW równowagi oparty na modelu napływu kapitału • W długim okresie KW kształtuje się zgodnie z PPP a w krótkim może się odchylać od tego poziomu z uwagi na dysparytet stóp procentowych Rynek walutowy 130810-1165

14. KW równowagi oparty na modelu napływu kapitału • NERet+1-NERt=RERet+1-RERt+ Πnet+1 - Πaet+1 • rine-riae=(RERe-RER)/RER • RERt-RERPPP= - Σ (rnt+k-rat+k) Rynek walutowy 130810-1165

15. KW równowagi oparty na modelu napływu kapitału • Metoda przydatna dla szacowania KW w krajach rozwiniętych • Konieczność spełnienia PPP w długim okresie • Rzadko stosowany do modelowania KW PLN Rynek walutowy 130810-1165

16. KW równowagi oparty na modelu napływu kapitału • Przykładowa estymacja : RERt= ά0+ ά1(rnt-rat)+ε ά0 - poziom PPP ά1- średni czas trwania dysparytetu stóp procentowych Rynek walutowy 130810-1165

17. KW równowagi oparty na modelu napływu kapitału • Bęza-Bojanowska, Kelm 2005 • Rubaszek 2005 • RER objaśniany defilowanym wskaźnikiem cen przemysłu przetwórczego i dysparytetem stóp procentowych pomiędzy EUR i PLN Rynek walutowy 130810-1165

18. KW równowagi oparty na efekcie B-S • RKW- iloczyn relatywnej produktywności pomiędzy krajami i sektorami (handlowym i niehandlowym) oraz względnego wynagrodzenia produktywności pracy w sektorze dóbr handlowych Rynek walutowy 130810-1165

19. KW równowagi oparty na efekcie B-S • Przykładowa estymacja: RERt= ά0+ ά1Δ(NERt+wta-wtn+lptnT-lptaT)+ ά2 Δ(lptaT-lptaN) +ά3 Δ(lptnT - lptnN)+ε Rynek walutowy 130810-1165

20. KW równowagi oparty na efekcie B-S • Korzystna metoda modelowania KW gospodarek doganiających • Problem założenia prawdziwości PPP dla dóbr handlowych • Transmisja wewnętrzna i zewnętrzna Rynek walutowy 130810-1165

21. Analiza KW PLN w oparciu o B-S • Brak konsensusu odnośnie do występowania efektu B-S • Egert (2003), Błaszkiewicz (2004), Chmielewski (2003), Rubaszek (2005) • Aprecjacja PLN może tylko częściowo wynikać z efektu BS Rynek walutowy 130810-1165

22. Kurs równowagi oparty na teorii behawioralnej BEER- behavioural equilibrium exchange rate Uzupełnienie parytetu stóp procentowych o premię za ryzyko rine-riae - δt=(RERe-RER)/RER Rynek walutowy 130810-1165

23. Kurs równowagi oparty na teorii behawioralnej • „Bieżąca wartość KW jest równa oczekiwanej wartości realnego KW w długim okresie pomniejszonej o skumulowany dysparytet realnych stóp procentowych uwzględniający wycenę przyszłego kształtowania się premii za ryzyko” Rynek walutowy 130810-1165

24. Kurs równowagi oparty na teorii behawioralnej • Oczekiwania uczestników rynku • Kanał BP- poprawa CA lub FA przyczyniają się do aprecjacji RKW • Czynniki BEER: • Udział aktywów zagranicznych w PKB • Poprawa terms of trade • Efekt B-S Rynek walutowy 130810-1165

25. Kurs równowagi oparty na teorii behawioralnej • Premia za ryzyko • Wiarygodność polityki fiskalnej • Różnica w wysokości długu publicznego/ PKB między krajami Rynek walutowy 130810-1165

26. Kurs równowagi oparty na teorii behawioralnej • Przykładowa estymacja: • Clark i McDonald (1998) RERt ~ (BPt, TOTt, TNTt, GDnt-GDat , rnt-rat) Rynek walutowy 130810-1165

27. Kurs równowagi oparty na teorii behawioralnej • Łatwa estymacja • Koncepcja krótkookresowa • Kwestia definicji równowagi behawioralnej • Czynniki to bieżące wielkości fundamentalne • Czynniki cykliczne • Często wykorzystywane do modelowania PLN • Np. Rawdanowicz 2002, Rubaszek 2004 Rynek walutowy 130810-1165

28. Kurs równowagi fundamentalnej • Wiele modeli równowagi fundamentalnej • Równowaga wewnętrzna i zewnętrzna • Modele równowagi ogólnej • Modele równowagi cząstkowej Rynek walutowy 130810-1165

29. Kurs równowagi fundamentalnej • Szerokie zastosowanie w międzynarodowej współpracy gospodarczej • Przykład: parytety centralne w systemie z BW, parytety centralne w ramach ERM Rynek walutowy 130810-1165

30. Kurs równowagi fundamentalnej • Przykład estymacji: • RER zapewniający równowagę wewnętrzną i zewnetrzną • RER ~Dn • FEER okreslony przez • IE ~(Dn, RERIE(Dn)) • EE~(Dn, REREE(Dn)) Rynek walutowy 130810-1165

31. Kurs równowagi fundamentalnej • Kwestia założeń u podstaw modelu • Luka popytowa • Optymalne saldo CA Rynek walutowy 130810-1165

32. FEER dla PLN względem EUR • Przykładowa estymacja: • Rubaszek 2005 • Skala nierównowagi wewnętrznej- luka popytowa • Równowaga zewnętrzna- kryterium wypłacalności Rynek walutowy 130810-1165

33. Model FEER dla PLN względem EUR Źródło: M. Rubaszek, Economic convergence and the fundamental equilibrium exchange rate in Poland, Bank i Kredyt 40, NBP, Warszawa 2009 Rynek walutowy 130810-1165

34. Model FEER dla PLN względem EUR Źródło: M. Rubaszek, Economic convergence and the fundamental equilibrium exchange rate in Poland, Bank i Kredyt 40, NBP, Warszawa 2009. Rynek walutowy 130810-1165

35. Modele FEER • Precyzyjna definicja równowagi • Pracochłonna estymacja • Metoda normatywna • Ograniczone możliwości analizy dynamiki na podstawie FEER Rynek walutowy 130810-1165

36. Model NATREX • NATREX- natural real exchange rate • Założenie: brak czynników o charakterze spekulacyjnym • Pełne zatrudnienie • KWR w średnim oraz długim okresie Rynek walutowy 130810-1165

37. Model NATREX • Natural real exchange rate • In/Ynn ~ (Δάn, Kn/Yn, rn, RER) • Cn/Yn~ (Kn/Yn, NFAn/Yn, rn, Zn) • NXn/Yn~ (RER, Cn/Yn, Ca/Ya) • Parytet stóp procentowych Rynek walutowy 130810-1165

38. Przykład estymacji • Stein (1999) • USD względem KW G7 RERt=ά0+ά1ant+ά2aat+ ά3 znt + ά4zat +ε • Detken i Martinez (2001)- NATREX dla EUR • Rubaszek 2005 - PLN Rynek walutowy 130810-1165

39. Model NATREX • Zarówno równowaga w sensie strumieniowym i zasobowym • Mniej normatywny niż FEER • Perspektywa długo i średniookresowa Rynek walutowy 130810-1165

40. Podsumowanie • Definicja KWR • Modele KWR oparte na teoriach ekonomicznych- konieczność spełnienia założeń • Przeważnie koncepcje długookresowe Rynek walutowy 130810-1165

41. Podsumowanie • Zalety i wady poszczególnych modeli • Wybór modelu zależny od cech gospodarki oraz od celu estymacji • Modelowanie bieżących wartości a modelowanie dynamiki Rynek walutowy 130810-1165

42. Literatura • J. Bęza-Bojanowska, R. Kelm, Polityka monetarna i fiskalna a odchylenia realnego kursu złotego, Bank i Kredyt, NBP, Warszawa, 2005 • T. Chmielewski, Od kursu płynnego do unii monetranej. Znaczenie efektu Ballassy Samuelsona dla polskiej polityki pieniężnej, Materiały i Studia, NBP, Warszawa 2003. • R. Driver, P. Westaway, Concepts of equilibrium exchange rates, Working Paper, Bank of England, London 2004, • R. Macdonald, Concepts to calculate equilibrium exchange rates, Discussion Paper 3/2000, Deutsche Bank, Frankfurt am Main, 2000. • Ł. Rawdanowicz, Panel Estimations of PPP and Relative Price Models for CEECs: Lessons for Real Exchange Rate Modelling, Working Papers CASE, Warszawa, 2004. • M. Rubaszek, D. Serwa, Analiza kursu walutowego, CH Beck, Warszawa 2009, • M. Rubaszek, Economic convergence and the fundamental equilibrium exchange rate in Poland, Bank i Kredyt 40, NBP, Warszawa 2009, • M. Rubaszek, Model równowagi bilansu płatniczego. Zastosowanie wobec kursu złotego, Bank i Kredyt , NBP, Warszawa 2003. Rynek walutowy 130810-1165