Pensioenen

1. Pensioenen College voor Arbeidszaken 23 april 2003

2. Wat is pensioen ? Diverse pensioenvoorzieningen: ouderdomspensioen / nabestaandenpensioen / invaliditeitspensioen / pré-pensioen Drie pijlers van het Nederlandse pensioengebouw: • algemene voorziening (AOW / ANW / WAO) • arbeidgebonden voorziening (pensioenfonds) • individuele voorziening (verzekeraar) Presentatie gericht op Ouderdomspensioen (OP/NP) en Prépensioen (FPU) van het ABP

3. Opbouw Pensioen (1) Hoogte pensioen afhankelijk van salaris en dienstjaren (berekend op basis van aantal dienstjaren en deeltijdfactor) Hoogte franchise gebaseerd op AOW. Franchise is: € 15.250 Hoogte werkelijke AOW-uitkering afhankelijk van gehuwd of alleenstaand Uitgangspunt: pensioen + AOW is 70% van laatstverdiende loon

4. Opbouw Pensioen (2) ABP gaat bij pensioenuitkering uit van AOW-uitkering voor een alleenstaande: 70%. Gehuwden krijgen echter maar 50%. Gevolgen voor gezinsinkomens: ALLEENSTAANDE 1-VERDIENER 2-VERDIENERS 70% 70% 70% 70% 70% 50% 50% 50% 50% • - Lichtblauw: Pensioen van ABP • Donkerblauw: AOW-uitkering • - Rood: Pensioengat

5. ABP (Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds) Het ABP verzorgt het pensioen voor de overheids- en onderwijssectoren. Grootste fonds van Nederland, tweede ter wereld. Beheert € 135 miljard en heeft 2,5 miljoen deelnemers (actieven, gepensioneerden en slapers).

6. Spelers bij het ABP • VSO • SCO samen in Pensioenkamer • ABP-bestuur • Pensioen- en verzekeringskamer (PVK) controleert financiële positie van pensioenfondsen.

7. Financiële positie Pensioenfonds Dekkingsgraad: Reserveringen t.o.v. verplichtingen Ontwikkeling ABP: 2001 122% 2002 103% Oorzaken lage dekkingsgraad: Toename verplichtingen (CAO-verhoging / loondrift) Daling inkomsten (beursresultaten)

8. Instrumenten voor verhogen dekkingsgraad Instrumenten ABP-bestuur: • Beleggingsinstrument • Indexatie pensioenaanspraken (evt. voorwaardelijk) • Premie-instrument - premiesprongbegrenzing 2% - benodigde premie 2003 19% bij rekenrente van 4%, zonder buffer

9. Effectiviteit premie-instrument • Premie-instrument niet effectief • Vuistregel: 1% salarisstijging actieven (die doorwerkt naar gepensioneerden en slapers) kost ca. € 1,5 miljard. • 1% minder beleggingsrendement kost ook ca. € 1,5 miljard. • Totale opbrengsten uit premie in 2002: € 3,6 miljard 2% premieverhoging 2003: 15,2% = 0,6 miljard meer.

10. Reden pensioenonderhandelingen • Verkleining draagvlak pensioenen door demografische en maatschappelijke ontwikkelingen (hoofdreden werkgevers) • Financiële positie pensioenfonds (hoofdreden bonden)

11. Internationale cijfers (OECD) • Komende 25 jaar zal het totaal aantal gepensioneerden toenemen met 70 miljoen. Terwijl de beroepsbevolking slechts met 5 miljoen zal toenemen. • Afgelopen 25 jaar nam het aantal mensen met de pensioengerechtigde leeftijd met 45 miljoen toe. Maar de beroepsbevolking nam toe met 120 miljoen.

12. Demografische ontwikkelingen (1) bron: SER

13. Demografische ontwikkelingen (2)

14. Maatschappelijke ontwikkelingen • Langer studeren, later werken • Eerder uittreden geboren rond 1905: 75% van leven werkzaam geboren rond 1935: 58% van leven werkzaam

15. Draagvlak Ontgroening / Vergrijzing / Kortere loopbaan Langer leren korter werken langer leven 20 65

16. Onderhandelingen Pensioenkamer Inzet bonden: • Premieverhoging is voldoende, als beurs aantrekt is ABP in staat aan de verplichtingen te voldoen • Middelloon bepreekbaar met behoud van uitkeringsniveau Inzet werkgevers: • Pensioenregeling moet een goed en houdbaar pensioen nastreven. Hiervoor is draagvlak noodzakelijk. De prioriteit ligt bij het ouderdomspensioen en onvermijdelijk niet bij de mogelijkheid om vroeg uit te treden • Technische overgang naar middelloon / verlagen van ambitieniveau

17. Eindloon en Middelloon: carrièreverloop

18. Voor 1 juli 2003 resultaat…. ….. anders grijpt ABP-bestuur in met noodmaatregel, omdat aan de voorwaarden van de PVK moet worden voldaan.