Miasta Sprawiedliwego Handlu

1. Miasta Sprawiedliwego Handlu Wojciech Zięba Stowarzyszenie Sprawiedliwego Handlu „Trzeci Świat i My”

2. Żaglowiec Estelle w Gdańsku • W dniach 14-20.06.07. na Motławie cumował fiński żaglowiec Sprawiedliwego Handlu „Estelle”, na którym pod patronatem Prezydenta Pawła Adamowicza toczyła się kampania informacyjna na temat Sprawiedliwego Handlu oraz Miast Sprawiedliwego Handlu.

3. Żaglowiec Estelle w Gdańsku • Statek odwiedził m.in. Prezydent Paweł Adamowicz, przedstawiciele władz miejskich i wojewódzkich, instytucji edukacyjnych, mediów, organizacji pozarządowych i kościelnych, handlowcy, a także setki uczniów wraz ze swymi nauczycielami. Większość z nich z ideą Sprawiedliwego Handlu spotkała się po raz pierwszy.

4. Sprawiedliwy Handel • Sprawiedliwy Handel jest mało znaną w Polsce formą pomocy rozwojowej dla marginalizowanych producentów z krajów Trzeciego Świata, poprzez umożliwienie im sprzedaży owoców ich pracy za godziwą cenę, eliminację pracy dziecięcej i niewolniczej oraz zachęcanie konsumentów do dokonywania odpowiedzialnych wyborów w czasie zakupów. • Na Zachodzie rozwija się już 60 lat przy dużym poparciu władz lokalnych, krajowych oraz instytucji Unii Europejskiej.

5. Sprawiedliwy Handel Organizacje Sprawiedliwego Handlu uznają, że ludzie są ważniejsi od zysku. Do ich podstawowych praktyk handlowych należy: • dokonywanie zakupów bezpośrednio w spółdzielniach drobnych producentów w Trzecim Świecie, z pominięciem pasożytniczych pośredników; • płacenie producentom "sprawiedliwej” ceny, zgodnej ze standardami Sprawiedliwego Handlu; • wypłacanie dodatkowej premii (ok. 10% wartości sporzedaży) na projekty rozwojowe dla całej społeczności lokalnej; • umowy długoterminowe, umożliwiające producentom planowanie;

6. Sprawiedliwy Handel • wykluczenie pracy dzieci i niewolników; • zapewnienie bezpiecznych i godnych warunków pracy; • poszanowanie środowiska naturalnego i promocja produkcji żywności metodami ekologicznymi; • przedpłaty za część zamówionego towaru, co uniezależnia producentów od lichwiarzy; • używanie specjalnych znaków handlowych, które są gwarancją, iż oznakowany nimi produkt spełnia międzynarodowe kryteria Sprawiedliwego Handlu.

7. Sprawiedliwy Handel Aby rozpoznać produkty Sprawiedliwego Handlu, warto zwrócić uwagę na ich opis i oznakowanie: • Znak certyfikacyjny Sprawiedliwego Handlu, przyznawany produktom

8. Sprawiedliwy Handel • Znak Organizacji Sprawiedliwego Handlu, która jest dystrybutorem danego produktu; w Polsce dostępne są produkty El Puente, jednej z większych i najbardziej znanych organizacji tego typu w Europie, która często użwa na produktach tylko swoje logo. Produkty te rozprowadza nasze Stowarzysznie, które jest organizacją non profit.

9. Ruch Miast Sprawiedliwego HandluFairtrade Towns • Jest to ruch miast/jednostek administracyjnych, które w szczególny sposób promują na swoim terenie problematykę, działalność i produkty Sprawiedliwego Handlu. • Celem tych Miast jest wspieranie Sprawiedliwego Handlu w walce z ubóstwem przez umożliwienie marginalizowanym producentom z krajów Trzeciego Świata uzyskania lepszych warunków handlowych i zachęcanie konsumentów do nabywania produktów Sprawiedliwego Handlu.

10. Krótka historia Idea Miasta Sprawiedliwego Handlu narodziła się w Wielkiej Brytanii w r. 1999 w handlowym mieście Garstang w pobliżu Machesteru (Lancashire),z inicjatywy Bruce'a Crowthera.

11. Krótka historia W maju 2000 r. miasto Garstang zadeklarowało się jako pierwsze na świecie Miasto Sprawiedliwego Handlu, inicjując ruch Miast Sprawiedliwego Handlu.

12. Krótka historia Według danych z 18.06.2007, status Miasta Sprawiedliwego Handlu posiada w Wielkiej Brytanii 269 miejscowości, zaś kolejnych 234 pracuje nad jego uzyskaniem (łącznie 503 miejscowości).

13. Miasta Sprawiedliwego Handlu w Europie • Aby zwielokrotnić sukces brytyjski, organizacje certyfikacyjne Sprawiedliwego Handlu z innych krajów Europy zapoczątkowały wspólną kampanię „Miasta Sprawiedliwego Handlu w Europie”, częściowo finansowaną z funduszy Komisji Europejskiej. • Obecnie Miasta Sprawiedliwego Handlu istnieją w 8 krajach: w Belgii, Francji, Irlandii, Norwegii, Szwecji, we Włoszech, w Wielkiej Brytanii i USA. • W listopadzie 2006 na London Southbank University odbyła się pierwsza Europejska Konferencja Miast Sprawiedliwego Handlu.

14. Kryteria Aby uzyskać tytuł Miasta (Terytorium) Sprawiedliwego Handlu, należy spełnić pięć kryteriów.

15. Kryteria 1. Władze lokalne powinny przyjąć rezolucję wspierającą Sprawiedliwy Handel oraz zgodzić się na podawanie kawy i herbaty ze Sprawiedliwego Handlu na swoich spotkaniach, w biurach i stołówkach.

16. Kryteria 2. Produkty Sprawiedliwego Handlu (co najmniej dwa) powinny być łatwo dostępne w czasie codziennych zakupów, dokonywanych przez miejscową ludność w lokalnych sklepach oraz kawiarniach i placówkach gastronomicznych. Sprzedaż detaliczną mogą prowadzić sklepy Sprawiedliwego Handlu, a także sklepy ze zdrową żywnością, zwykłe sklepy spożywcze czy supermarkety. BOMI w Parku Handlowym Matarnia - od ponad roku można tu kupić produkty Sprawiedliwego Handlu

17. Kryteria Docelowa ilość punktów sprzedaży detalicznej w zależności od ilości mieszkańców: • do 10.000 - 1 sklep na 2500 osób; • do 200.000 -1 sklep na 5.000 osób; • do 500.000 - 1 sklep na 10.000 osób. Docelowa ilość punktów gastronomicznych w zależności od ilości mieszkańców: • do 10.000 - 1 punkt na 5.000 osób; • do 200.000 - 1 punkt na 10.000 osób; • do 500.000 - 1 punkt na 20.000 osób.

18. Kryteria 3. Produkty Sprawiedliwego Handlu powinny być używane w wielu lokalnych zakładach pracy (biurach, zakładach usługowych itp.) oraz instytucjach społecznych (szkołach, uniwersytetach, parafiach, organizacjach pozarządowych itp.)

19. Kryteria 4. Należy pozyskać poparcie mediów oraz społeczeństwa dla kampanii Sprawiedliwego Handlu.

20. Kryteria 5. Należy powołać lokalną grupę koordynacyjną dla zapewnienia stałej realizacji zobowiązań związanych ze statusem Miasta Sprawiedliwego Handlu. W grupie tej powinni uczestniczyć przedstawiciele władz lokalnych, uczestnicy kampanii oraz osoby reprezentujący szkolnictwo, Kościół i biznes. Grupa ta będzie odpowiedzialna za roczną ocenę realizacji pięciu kryteriów na danym obszarze. Powinna również organizować specjalne akcje promocyjne, np. w ciągu dwóch tygodni w zw. ze Światowym Dniem Sprawiedliwego Handlu (druga sobota maja).

21. Kryteria • Na bazie pięciu podstawowych kryteriów w innych krajach też tworzone są dodatkowe kryteria lokalne. Np. w Irlandii istnieje dodatkowe kryterium: • Znacząca ilość szkół powinna zostać Szkołami Sprawiedliwego Handlu. Używają one w tym celu odpowiednich materiałów programowych, funkcjonujących w tamtejszym szkolnictwie.

22. Kryteria W Wielkiej Brytanii obok miast istnieją też szkoły i uniwersytety Sprawiedliwego Handlu, parafie i diecezje, a ostatnio nawet synagogi.

23. Czy mamy szansę? Czy nasze miasto może uzyskać status Miasta Sprawiedliwego Handlu jako pierwsze w Polscei we wszystkich nowych krajach członkowskich Unii Europejskiej?

24. Czy mamy szansę? • Najważniejsze fakty już zaistniały: • w Gdańsku powstało Stowarzyszenie Sprawiedliwego Handlu „Trzeci Świat i My”, które jest pierwszą i jedyną organizacją tego typu w Polsce, a także jedynym licencjonowanym dystrybutorem produktów Sprawiedliwego Handlu w naszym kraju;

25. Czy mamy szansę? • zapoczątkowana została współpraca władz miejskich, instytucji edukacyjnych i organizacji pozarządowych; np. już dwa lata temu we współpracy z Wydziałem Edukacji UM w Gdańsku oraz przy wsparciu merytorycznym gdańskiego CEN przeszkoliliśmy wszystkich dyrektorów szkół gdańskich, wprowadzając ich w zagadnienia globalnej edukacji rozwojowej i Sprawiedliwego Handlu, co zaowocowało w późniejszych działaniach w szkołach.

26. Czy mamy szansę? • od ponad roku coraz więcej sklepów i lokali gastronomicznych w Trójmieście sprzedawaje produkty Sprawiedliwego Handlu. Są to np.:

27. Czy mamy szansę? Kawy

28. Czy mamy szansę? Herbaty

29. Czy mamy szansę? Herbatki rooibos z Południowej Afryki

30. Czy mamy szansę? Wyroby kakaowe

31. Czy mamy szansę? Egzotyczne owoce suszone

32. Czy mamy szansę? Czipsy egzotyczne z manioku i owoców południowych

33. Czy mamy szansę? oraz wiele innych produktów rolnictwa tropikalnego.

34. Czy mamy szansę? • 18.06. na statku Estelle powołana została nieformalna koalicja kilku lokalnych organizacji pozarządowych, która ma na celu rozwój Sprawiedliwego Handlu w ramach spółdzielni socjalnych i ekonomii społecznej; może to przynieść korzyści nie tylko ludziom w Trzecim Świecie, ale też marginalizowanym członkom naszej społeczności lokalnej; • media lokalne i ogólnopolskie interesują się Sprawiedliwym Handlem.

35. Czy mamy szansę? • Mamy skąd czerpać wzory • Sefton, partnerski okręg administracyjny Gdańska w Wielkiej Brytanii, dąży do uzyskania statusu Terytorium Sprawiedliwego Handlu od 3 listopada 2005. • Plymouth, miasto siostrzane Gdyni w Wielkiej Brytanii, posiada status Miasta Sprawiedliwego Handlu od 26.06.2004. • Southend-on-Sea, miasto partnerskie Sopotu w Wielkiej Brytanii, również dąży do uzyskania statusu Miasta Sprawiedliwego Handlu.

36. Czego brakuje? • Konieczne jest powołanie grupy roboczej, w skład której weszliby przedstawiciele: • lokalnych władz; • organizacji pozarządowych; • organizacji kościelnych (nie tylko katolickich); • handlu i gastronomii; • instytucji edukacyjnych.

37. Czego brakuje? • Trzeba znacząco zwiększyć ilość punktów sprzedaży, oferujących produkty Sprawiedliwego Handlu • zgodnie z kryteriami w Gdańsku powinno 45 sklepów i 23 lokale gastronomiczne (jest 5 sklepów i 2 lokale);

38. Czego brakuje? Produkty Sprawiedliwego Handlu powinny być używane w urzędach, zakładach pracy, organizacjach pozarządowych i kościelnych itp.

39. Zrobiliśmy pierwszy krok Dzięki wizycie statku Estelle w Gdańska spotkali się przedstawiciele wszystkich środowisk, których współpraca jest niezbędna dla uzyskania przez nasze miasto honorowy statusu Miasta Sprawiedliwego Handlu. Nasze dzisiejsze spotkanie może być kolejnym dużym krokiem naprzód, by idea ta znalazła w naszym mieście przychylny klimat.

40. Gdańsk miastem solidarności Gdańsk jako miasto Solidarności ma szczególny tytuł do podjęcia idei Miast Sprawiedliwego Handlu, jako wyrazu solidarności o wymiarze globalnym z ludźmi, którzy ciężko pracują dla zaspokojenia wielu naszych potrzeb, a także dla naszej przyjemności, tymczasem sami żyją w nędzy i głodzie.

41. Gdańsk miastem solidarności Gdańsk szczyci się też wizytami Jana Pawła II, który tu właśnie mówił wiele na temat solidarności. Według niego jest to postawa moralna i społeczna, która jest odpowiedzią na „rosnącą świadomość współzależności między ludami i narodami. Fakt, że ludzie w różnych częściach świata odczuwają jako coś, co dotyka ich samych, różne formy niesprawiedliwości i gwałcenia praw ludzkich, dokonujące się w odległych krajach, których być może nigdy nie odwiedzą, jest [...] znakiem przemiany sumień, przemiany mającej znaczenie moralne.”

42. Gdańsk miastem solidarności Solidarność według Jana Pawła II nie jest tylko „nieokreślonym współczuciem czy powierzchownym rozrzewnieniem wobec zła dotykającego wiele osób, bliskich czy dalekich. Przeciwnie, jest to mocna i trwała wola angażowania się na rzecz dobra wspólnego, czyli dobra wszystkich i każdego, wszyscy bowiem jesteśmy naprawdę odpowiedzialni za wszystkich.” (Sollicitudo rei socialis). Podejmując ideę miast Sprawiedliwego Handlu możemy wspaniale realizować tak pojętą solidarność.

43. Zróbmy następny krok Jeżeli marzy jeden człowiek, pozostanie to tylko marzeniem. Jeśli będziemy marzyć wszyscy razem, będzie to początek nowej rzeczywistości. Dom Hélder Câmara

44. Zróbmy następny krok Sprawiedliwy Handel łączy marzenia mieszkańców ubogiego Południa o bardziej ludzkim życiu z pragnieniem budowania bardziej sprawiedliwego świata, żywym wśród wielu mieszkańców rozwiniętej Północy. „Sprawiedliwy Handel to nie tylko proces kupowania i sprzedawania; to budowanie globalnej rodziny.” Tadesse Meskela, dyrektor spółdzielni hodowców kawy Oromia w Etiopii