300 likes | 474 Views
Analyse van de informele arbeidsmarkt en zijn arbeidsmigranten in België. Brussel, 5 december 2012. Frederic De Wispelaere & Jozef Pacolet HIVA – Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving KU Leuven frederic.dewispelaere@hiva.kuleuven.be.
E N D
Analyse van de informele arbeidsmarkt en zijn arbeidsmigranten in België Brussel, 5 december 2012 Frederic De Wispelaere & Jozef Pacolet HIVA – Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving KU Leuven frederic.dewispelaere@hiva.kuleuven.be
‘It’s time to acknowledge how little we really know about unobserved economy despite forty years of effort to measure their size and growth’ Feige, Urban, 2008 ‘The more people know about fraud, the more they discuss it, and the better society can fight it’ OLAF, Deterring Fraud by Informing the Public
Inhoud • Toegang tot de Belgischearbeidsmarkt: welkemogelijkhedenondanksmigratiestop? • Link met de informeleeconomie: eenaantalconcepten • SUBLEC: bevraging naar niet-aangegeven inkomen en arbeid • Controleresultaten • Conclusie
Toegang tot België en zijn arbeidsmarkt Bron: Geets e.a. (2006), Nieuwe migranten en de arbeidsmarkt
Toegang tot België en zijn arbeidsmarkt Bron: Eigen figuur
Vrij verkeer van werknemers: afgeleverde arbeidskaarten, 2006-2011
Vrij verkeer van werknemers: afgeleverde arbeidskaarten in Vlaams Gewest, 2003-2011
Vrij verkeer van werknemers: afgeleverde arbeidskaarten in Vlaams Gewest, 2003-2011 (vervolg)
Fraudedriehoek Moraliteit, gedrag Belasting,regulering, ‘red tape’ Controle, pakkans, handhaving
Wijze waarop iemand ‘persoon zonder wettig verblijf’ kan worden Bron: Geets et al. (2006), Nieuwe migranten en de arbeidsmarkt
Profiel irreguliere immigranten • Vatbaar voor zwartwerk (zie Mededelingen over zwartwerk door de EC) • Tewerkgesteld in arbeidsintensieve sectoren met lage winstmarges. Onder meer land- en tuinbouw, horeca, bouw • Via individueel of collectief netwerk • Typologie: zwartwerk als overlevingsstrategie • Kans op uitbuiting
Eurobarometer naar zwartwerk: 2007 Opinie: Welke van de volgende personen zijn volgens U het meest vatbaar voor zwartwerk? EC (2007),Special Eurobarometer 282. Undeclaredwork in the European Union
SUBLEC: bevraging naar niet-aangegeven inkomen en arbeid • Bevraging Belgische bevolking (18-75 jaar) over aangegeven en niet-aangegeven inkomen en arbeid • In opdracht van FOD Sociale Zekerheid en POD Wetenschapsbeleid • Samenwerkingsverband HIVA KU Leuven, CREPP Ulg, METICES ULB • Uitgevoerd in 2010 • Pilootstudie: 246 personen bevraagd via face-to-face survey. Gebaseerd op gegevens sociale parastatalen. Irreguliere immigranten zijn niet bevraagd. • Gedetailleerde vragenlijst over bijdrage- en uitkeringsfraude, andere vormen van fiscale fraude – zowel opinievragen als eigen gedrag
SUBLEC: Opinie over de vier meest vatbare socio-economische categorieën voor zwartwerk Bron: Eigen berekeningen op basis van data SUBLEC
SUBLEC: in welke mate zijn volgende gedragingen (on)aanvaardbaar? (1= helemaal onaanvaardbaar; 10= helemaal aanvaardbaar) Bron: Eigen berekeningen op basis van data SUBLEC
SUBLEC: omvang van zwartwerk Bron: Pacolet e.a. (2012), Social and fiscalfraud in Belgium. A pilotstudyondeclared and undeclaredincome and work: SUBLEC
SUBLEC: Mogelijke determinanten van fraude Opmerking: *, **, en *** geven een significantieniveau van respectievelijk 10%, 5% en 1% weer. 1 Komt men rond op het einde van de maand? 2 De belastingen zijn te hoog? 3 Belastingaangifte niet volledig correct ingevuld. • Bron: Pacolet e.a. (2012), Social and fiscalfraud in Belgium. A pilotstudyondeclared and undeclaredincome and work: SUBLEC • Mannen bieden meer zwartwerk aan • Zelfstandigen kopen meer goederen en diensten in het zwart • Uitkeringsgerechtigden frauderen minder • Belang demonstratie-effect fraude van anderen
SUBLEC: Opinie over determinanten van zwartwerk Bron: Pacolet e.a. (2012), Social and fiscalfraud in Belgium. A pilotstudyondeclared and undeclaredincome and work: SUBLEC Uiteraard is de uitgespaarde belasting het voornaamste motief tot zwartwerk
SUBLEC: Opinie over maatregelen ter bestrijding van zwartwerk Bron: Pacolet e.a. (2012), Social and fiscalfraud in Belgium. A pilotstudyondeclared and undeclaredincome and work: SUBLEC • Maar belastingen worden minder vermeld om het zwartwerk terug te dringen • Meer controle wordt wel verwacht • En boven bleek reeds dat demonstratie-effect van gedrag van anderen speelt
Controleresultaten TSW, 2004-2007 Bron: Pacolet e.a. (2007), Zwartwerk in België • Beperkt aantal onregelmatigheden gerelateerd aan vreemde werknemers • Beperkt aandeel in totaal aantal onregelmatigheden • Evenwel zeer inbreukgevoelig
Controleresultaten tewerkstelling buitenlandse WNS, 2005-2010 (SI, TSW, RSZ, RVA, regionale sociale inspectie) Bron: SIOD/SIRS, 2011 Verhoging aantal controles?/ Meer gerichte controles?/Toename inbreukgevoeligheid?
Controleresultaten tewerkstelling buitenlandse WNS, 2005-,2010 (SI, TSW, RSZ, RVA, regionale sociale inspectie) Bron: SIOD/SIRS, 2011
Controleresultaten tewerkstelling buitenlandse WNS, 2010 (SI, TSW, RSZ, RVA, regionale sociale inspectie) Bron: SIOD/SIRS, 2011
Controleresultaten tewerkstelling buitenlandse WNS, 2010 (SI, TSW, RSZ, RVA, regionale sociale inspectie) Bron: SIOD/SIRS, 2011
Conclusies • Invloed wettelijk kader op toetreding Belgische arbeidsmarkt en controle ervan (behandeling in sociaal strafwetboek, omzetting Richtlijn 2009/52) • Tewerkstelling arbeidsmigranten: invloed formele vraag op informeel aanbod? • Inbreukgevoeligheid: sector- en landgebonden • Creëren van deugdzame spiraal van verhoogde pakkans, verbeterde belastingmoraliteit en lagere fraude