Dane INFORMACYJNE

2. Dane INFORMACYJNE • Nazwa szkoły: • Gimnazjum nr 5 im. Tadeusza Kościuszki w Pile • ID grupy: • 98/27_mf_g2 • Kompetencja: • Matematyczno - fizyczna • Temat projektowy: „dzięki subtelnym drganiom elektronów w przewodnikach, energia może być swobodnie przenoszona z jednego miejsca do wielu innych miejsc” Prąd elektryczny . • Semestr/rok szkolny: • III / 2010/2011

3. Cele projektu • kształcenie umiejętności korzystania z różnych źródeł • informacji, gromadzenie, selekcjonowanie • i przetwarzanie zdobytych informacji, • doskonalenie umiejętności prezentacji zebranych • materiałów, • rozwijanie własnych zainteresowań, • doskonalenie umiejętności przeprowadzania • doświadczeń, analizy danych, formułowania • wniosków,

4. Cele projektu • planowanie harmonogramu działań i przekonanie • członków grupy do proponowanych rozwiązań, • przewidywanie trudności w czasie realizacji i radzenia • sobie z nimi, • układanie harmonogramów działań, • planowanie i rozliczanie wspólnych działań, • przekonywania członków grupy do proponowanych • rozwiązań w celu wspólnej realizacji planowanych • działań.

5. Podział zadań grupy: • Kinga Wawrzyniak - lider grupy, • Paulina Janicka-kronikarz • Agnieszka Serwus - kronikarz • Monika Malinowska-sprawozdawca • Aleksandra Molisak - sprawozdawca • Aleksandra Skotarek- „szperacz” • Aleksandra Noweiska - „szperacz” • Wojciech Nowicki • Paulina Serwatka • Agata Gronowska członkowie grupy • Kamil Fabijańczuk • Natalia Grabowska

6. WSTĘP TEORETYCZNY

7. Zarys historyczny • Najstarsze znane zjawiska, które dziś rozpoznajemy jako elektryczne, to wyładowania w atmosferze, uznawane przez starożytnych za rodzaj ognia,

8. Zarys historyczny • wyładowania ryb elektrycznych, • oraz „efekt bursztynu” który stał podstawą • rozwoju nauki o elektryczności.

9. Zarys historyczny • Grecy bursztyn nazwali elektronem, a za ojca opisu właściwości przyciągających bursztynu uznano • Talesa z Miletu. • Przez wieki odkrywano wiele materiałów • i substancji, które wykazywały podobne • właściwości elektryczne i próbowano wyjaśnić • owe zjawisko. Można wspomnieć chociażby • o takich uczonych jak: Plutarch ok.100 r. n.e , • św. Augustyn 428 r. czy Girolamo Fracastoro 1555 r.

10. Zarys historyczny • Przełomowe badania wykonał i opisał William Gilbert • w 1600 r. w dziele pt. ”De magnnete, magneticisquecorporibus et de magnomagnnetetellure” • (O magnesie, ciałach magnetycznych i wielkim magnesie Ziemi. ) • Zbudował pierwszy wskaźnik naelektryzowania • tzw. versorium ( łac. wskazówka). • Przy użyciu versorium Gilbert poddał systematycznemu badaniu wszystkie dostępne substancje • i wyodrębnił „elektryki” i „nieelektryki”

11. Zarys historyczny • W roku 1729 Stephen Gray wykazał , że elektryczność może być przesyłana na odległość, a w 1733 r. Charles FrancoisDuFay podzielił elektryczność • na szklaną i żywiczną . W 1739 r. Jean TheophileDesagulies zaproponował nazwę przewodniki • i izolatory. Ogromny wkład w propagowania • elektryczności miał Jean-Antoine Nollet • ze słynnymi publicznymi wykładami i pokazami. • W Kamieniu Pomorski zbudowano tzw. „butelkę • lejdejską która pozwalała na przechowywanie • ładunku elektrycznego. Niestety wieści • do Paryskiej Akademii Nauk dotarły później • niż z Lejdy gdzie butelkę odkryto • chronologicznie później.

12. Zarys historyczny • Wynalazek butelki lejdejskiej czyli pierwszego kondensatora rozszerzył skale doświadczeń z elektryczności. Badano prędkość przepływu fluidu przez ciało • człowieka, druty a także przez wodę. • Benjamin Franklin ( 1706 – 1790) • wyjaśniał zjawiska elektryczne za • pomocą fluidu, którego w ciele może • być nadmiar lub niedomiar. To on także • wprowadził pojęcie bateria, ładunek i ustalił symbole ”plus” • i „minus”. Niestety jego wybór znaków baterii nie był udany, gdyż stał się podstawą utrzymanej do dziś umowy, że prąd elektryczny płynie ”od plusa do minusa”. Tymczasem jak wiemy nośnikami ładunku są elektrony, które • poruszają się od ujemnego do dodatniego • bieguna baterii.

13. Zarys historyczny • Badania, doświadczenia i nowe teorie pojawiały się coraz częściej. Warto wspomnieć tu o takich naukowcach jak: • William Watson • (1715 -1878), • Henry Cavendish • (1731 – 1810), • Charles Augustin Coulomb • (1736 – 1806)

14. Zarys historyczny • Luigi Galvani ( 1737 – 1798) zauważył • związek elektryczności z ruchami • mięśni udowych preparowanej żaby, • a Alessandro Volta ( 1745 – 1827) • zbudował pierwszy stos ( baterie).

15. Zarys historyczny Michael Faraday • Fizyk i chemik angielski, jeden z najwybitniejszych uczonych XIX w., eksperymentator, samouk. Profesor Instytutu Królewskiego i Uniwersytetu w Oksfordzie. Największe znaczenie miały prace Faradaya dotyczące elektryczności. W 1831 r. odkrył zjawisko indukcji elektromagnetycznej, co przyczyniło się do powstania elektrodynamiki. Stworzył podstawy elektrochemii.

16. Zarys historyczny James Clerk Maxwell • Szkocki fizyk i matematyk. Autor wielu wybitnych prac z zakresu elektrodynamiki, kinetycznej teorii gazów, optyki i teorii barw. Maxwell udowodnił, że elektryczność i magnetyzm są dwoma rodzajami tego samego zjawiska – elektromagnetyzmu. Równania Maxwella są uważane za jeden z największych przełomów w historii fizyki. Na cześć ich odkrywcy jednostkę strumienia magnetycznego nazwano makswelem.

17. Zarys historyczny George Ohm • Matematyk niemiecki, profesor politechniki w Norymberdze w latach 1833-1849 i uniwersytetu w Monachium po roku 1849. Napisał prace głównie z zakresu elektryczności i akustyki. Sformułował i udowodnił prawo opisujące związek pomiędzy natężeniem prądu elektrycznego a napięciem elektrycznym (tzw. Prawo Ohma). Badał nagrzewanie się przewodników przy przepływie prądu elektrycznego.

18. Zarys historyczny Alessandro Giuseppe Antonio Anastasio Volt • Włoski fizyk, wynalazca, konstruktor i fizjolog. W roku 1774 skonstruował elektrofor, umożliwiający elektryzowanie ciał. Skonstruował elektroskop, służący pomiarom elektryczności oraz kondensator. W roku 1800 wynalazł ogniwo Volty poprzez zanurzenie płytek srebra i cynku w słonej wodzie, które było jednym z najstarszych ogniw galwanicznych.

19. Zarys historyczny André Marie Ampère • Francuski fizyk i matematyk, zajmował się badaniem zjawiska elektromagnetyzmu. Od jego nazwiska jednostkę natężenia prądu elektrycznego nazwano amper. Ampère odkrył, że magnetyzm jest wynikiem przepływu prądu i że właściwości magnesów stałych należy tłumaczyć występującymi w nich wirowymi prądami elektrycznymi. Postawił hipotezę, że prąd płynący przez cewkę złożoną z nawiniętych na walcu zwojów miedzianego drutu powinien wykazywać takie same właściwości jak magnes stały.

20. Zarys historyczny Carl Friedrich Gauss • Niemiecki matematyk, fizyk, astronom i geodeta. Wspólnie z niemieckim fizykiem Wilhelmem Weberem wprowadził absolutny układ jednostek elektromagnetycznych. Idee Gaussa wpłynęły też na rozwój fizyki. W tej dziedzinie zajmował się zagadnieniami elektryczności i magnetyzmu. Prace Gaussa nad teorią potencjału stanowią rozszerzenie prawa Coulomba. Interesował się również elektromagnetyzmem: w roku 1833 wspólnie z Weberem zbudował pierwszy w Niemczech telegraf elektromagnetyczny.

21. Zarys historyczny Thomas Alva Edison • Jeden z najbardziej znanych i twórczych wynalazców na świecie, przedsiębiorca. Założyciel prestiżowego czasopisma naukowego Science. Samouk, od 1927 członek Narodowej Akademii Nauk w Waszyngtonie. Wśród jego wynalazków znalazły się: udoskonalenie telefonu Bella, udoskonalił żarówkę elektryczną, pracował nad udoskonaleniem magnetycznej metody wzbogacania rud żelaza, w 1883 odkrył emisję termoelektronową, w 1904 zbudował akumulator zasadowy niklowo-żelazowy. Zbudował w Nowym Jorku pierwszą na świecie elektrownię publicznego użytku.

22. prąd elektryczny • Prądem elektrycznym nazywamy uporządkowany ruch nośników ładunków elektrycznych pod wpływem pola elektrycznego: • w metalach polega na ruchu ładunków ujemnych ( elektronów) ,

23. Prąd elektryczny • w cieczach i gazach polega na ruchu jonów • dodatnich i ujemnych.

24. Prąd stały • Prąd stały - (ang. directcurrent, DC) – w odróżnieniu od prądu zmiennego i przemiennego (ang. alternatingcurrent, AC) – prąd stały charakteryzuje się stałą wartością natężenia oraz kierunkiem przepływu. • Zaletą prądu stałego jest to, że w przypadku zasilania takim prądem wartość chwilowa dostarczanej mocy jest stała, co ma duże znaczenie dla wszelkich układów wzmacniania i przetwarzania sygnałów. Większość półprzewodnikowych układów elektronicznych zasilana jest prądem stałym (a przynajmniej napięciem stałym). Główną zaletą takiego rozwiązania jest to, że urządzenia zawierające układy elektroniczne mogą być zasilane bezpośrednio • z przenośnych źródeł energii (baterii lub • akumulatorów).

25. Źródła prądu stałego • Bateria słoneczna (ogniwo słoneczne)-to element półprzewodnikowy, w którym następuje przemiana (konwersja) energii promieniowania słonecznego(światła) w energię elektryczną w wyniku zjawiska fotowoltaicznego, czyli poprzez wykorzystanie półprzewodnikowego • złącza typu p-n, w którym pod wpływem • fotonów o energii większej, • niż szerokość przerwy energetycznej • półprzewodnika, elektrony • przemieszczają się do obszaru n, • a dziury do obszaru p. • Takie przemieszczenie ładunków • elektrycznych powoduje pojawienie się • różnicy potencjałów, czyli napięcia elektrycznego.

26. Źródła prądu stałego • Ogniwa prądu - to najczęściej akumulator lub bateryjka. Służą one do zasilania przenośnego sprzętu audio, telefonów przenośnych i innych tego rodzaju urządzeń. Akumulatory w pojazdach samochodowych umożliwiają rozruch silnika. 

27. Źródła prądu stałego • Bateria alkaliczna (ogniwo alkaliczne) – bateria jednorazowego użytku, bez możliwości ponownego ładowania. Nazwa tego typu baterii bierze się od alkalicznych (zasadowych) roztworów, stosowanych w charakterze elektrolitu. Zasada działania baterii polega na reakcji chemicznej, która zachodzi pomiędzy cynkiem a tlenkiem manganu (IV) (Zn/MnO2). Bateria alkaliczna została wynaleziona przez amerykańskiego chemika Lewisa Urry’ego • w 1959 w firmie EvereadyBattery(obecnie Energizer). Współczesne baterie alkaliczne, dzięki technologicznym udoskonaleniom, mogą wytrzymać 40 razy dłużej niż oryginalny prototyp.

28. Źródła prądu stałego • Zasilacze – pełnią podobną role co ogniwa. Umożliwiają czerpanie prądu stałego, jednak w tym wypadku energia nie jest czerpana dzięki reakcjom chemicznym, lecz wynika z zamiany prądu przemiennego (takiego jak w domowej sieci elektrycznej) na prąd stały. Zasilacze są niezbędnymi składnikami domowych urządzeń elektroakustycznych i wideo - np. telewizorów, magnetowidów, wież stereo itp...

29. Źródła prądu stałego • Akumulator elektryczny– rodzaj ogniwa galwanicznego, które może być wielokrotnie użytkowane i ładowane prądem elektrycznym. Wszystkie rodzaje akumulatorów elektrycznych gromadzą i później uwalniają energię elektryczną dzięki odwracalnym reakcjom • chemicznym zachodzącym w elektrolicie oraz • na styku elektrolitu i elektrod. • W akumulatorach występują dwa cykle pracy: • ładowanie – w czasie którego akumulator jest • odbiornikiem energii elektrycznej, wewnątrz • akumulatora energia elektryczna jest przetwarzana • na energię chemiczną, • praca – akumulator jest źródłem prądu • elektrycznego na skutek przemiany energii • chemicznej na energię elektryczną; • rezultatem pracy jest stopniowe rozładowywanie • akumulatora.

30. Prąd przemienny • Prąd przemienny (ang. alternatingcurrent, AC) – charakterystyczny przypadek prądu elektrycznego okresowo zmiennego, w którym wartości chwilowe podlegają zmianom w powtarzalny, okresowy sposób, z określoną częstotliwością. Wartości chwilowe natężenia prądu przemiennego przyjmują naprzemiennie wartości dodatnie i ujemne (stąd nazwa przemienny). Najczęściej pożądanym jest, aby wartość średnia całookresowa (tzn. składowa stała) wynosiła zero. • Stosunkowo największe znaczenie praktyczne mają prąd i napięcie o przebiegu sinusoidalnym. Dlatego też, w żargonie technicznym często nazwa prąd przemienny oznacza po prostu prąd sinusoidalny.

31. Źródła prądu przemiennego • Gniazdo elektryczne -złącze stanowiące na ogół część instalacji elektrycznej, służące do przyłączania do niej odbiorników energii elektrycznej. Występuje wiele rodzajów gniazdek, zarówno o przeznaczeniu specjalnym (przemysłowym) jak również przeznaczonych do instalacji domowych. W Polsce obowiązujący jest tzw. typ E. Praktyką stosowaną w Polsce w przypadku gniazdek pojedynczych jest łączenie przewodu fazowego z lewej strony a neutralnego z prawej – patrząc na gniazdko, gdy bolec (zwany też kołkiem ochronnym) jest na górze.

32. Źródła prądu przemiennego NAPIĘCIA I CZĘSTOTLIWOŚCI ZASILANIA NA ŚWIECIE

33. Źródła prądu przemiennego • Prądnica - będąc szczególnym przypadkiem maszyny elektrycznej • i generatora elektrycznego jest urządzeniem • przekształcającym energię mechaniczną • w energię elektryczną. Wytwarzanie • energiielektrycznej odbywa się w • prądnicach dzięki zjawisku indukcji • elektromagnetycznej. Odbywa się • to na skutek względnego ruchu • przewodnika i zewnętrznego • pola magnetycznego. • Ze względu na rodzaj wytwarzanego • napięcia prądnice dzieli się na: • prądu przemiennego • prądu stałego

34. Źródła prądu przemiennego • Generator- urządzenie przetwarzające na energię elektryczną inne rodzaje energii, w tym energię mechaniczną. Większość generatorów wytwarza energię elektryczną w wyniku indukcji elektromagnetycznej. Generatory te mają elementy poruszające się w polu magnetycznym lub wytwarzane jest zmienne pole magnetyczne. • Ze względu na budowę i zasadę działania prądnice (generatory) dzieli się na: • generatory synchroniczne • generatory asynchroniczne

35. Źródła prądu przemiennego • Źródłem energii mechanicznej w generatorach indukcyjnych może być przegrzana para wodna, napędzająca turbinę parową, uzyskana ze spalania paliwa (w tym paliw kopalnych) lub z promieniowania słonecznego.

36. Źródła prądu przemiennego • Dynamo – dawna nazwa prądnicy, aktualnie rzadko używana. Obecnie nazwa stosowana potocznie tylko dla prądnic rowerowych napędzanych przez oponę obracającego się koła rowerowego. Dynamo rowerowe jest miniaturowym alternatorem, w którym wirnik jest magnesem trwałym, a w stojanie • znajduje się uzwojenie otoczone • magnetowodem przełączającym • kierunek pola magnetycznego przy • obrocie magnesu.

37. Źródła prądu przemiennego • To zmienne względem uzwojenia obwodu elektrycznego pole magnetyczne indukuje siłę elektromagnetyczną, która jest przyczyną płynięcia prądu elektrycznego powodującego świecenie żarówki • w lampce rowerowej. Dynama montowane są też w piaście koła, co powoduje znaczną poprawę sprawności przetwarzania energii mechanicznej na elektryczną, a tym samym • mniejszy opór i większy komfort jazdy • rowerzysty. Jasność świecenia lampki • zależy od prędkości obrotów koła • (szybkości jazdy roweru). W przypadku • zatrzymania roweru dynamo nie wytwarza • prądu, a lampka rowerowa gaśnie, co jest największą • wadą instalacji elektrycznej opartej na dynamie.

38. Elektrownie atomowe • Kiedy w latach pięćdziesiątych powstawały pierwsze elektrownie atomowe wydawało się, że ludzkość uzyskała dostęp do ogromnych ilości czystej, bezpiecznej i stosunkowo taniej energii. Z 1kg najczęściej używanego paliwa jądrowego (235 U), można uzyskać tyle energii elektrycznej, co z 300 ton węgla lub 1600 ton benzyny. • Obecnie energetyka jądrowa • budzi jednak wiele wątpliwości • zarówno natury ekologicznej • jak ekonomicznej, jednak • w obliczu wyczerpywania się • zasobów surowców kopalnych • może okazać się jedynym środkiem • łagodzącym nieuchronne kryzysy energetyczne.

39. Co przewodzi prąd elektryczny ? • Prąd elektryczny może płynąć przez wiele substancji np. przez elektrolity, grafit, węgiel nie które tworzywa sztuczne. Nie które pierwiastki chemiczne taki jak krzem czy german czy różne związki chemiczne przewodzą prąd w szczególnych warunkach. • Są to półprzewodniki używane głównie w elektronice. Najlepszymi i najczęstszymi przewodnikami prądu elektrycznego są metale.

40. Co przewodzi prąd elektryczny ? Niemetale przewodzą prąd elektryczny. Do niemetali przewodzących prąd zaliczamy grafit i niektóre polimery (poliacetylen). Polimery są materiałami organicznymi, złożonymi ze związków węgla. Powstają w wyniku połączenia wiązaniami kowalencyjnymi w łańcuchy wielu grup atomów zwanych monomerami. Materiały polimerowe cechują się doskonałymi własnościami wytrzymałościowymi (często lepszymi niż metale), ale nie są odpowiednie do stosowania w warunkach podwyższonej temperatury. Innym rodzajem materiałów są półprzewodniki. Półprzewodnikami są takie pierwiastki jak german i krzem. Półprzewodniki są dziś szeroko stosowane w produkcji takich urządzeń jak diody krystaliczne i tranzystory. One z kolei znalazły zastosowanie w komputerach, bateriach słonecznych, i wielu innych dziedzinach współczesnej elektroniki.

41. Co przewodzi prąd elektryczny ? • Owoce cytrusowe są najlepsze do przewodzenia prądu elektrycznego, a nawet do wytwarzania go. Kwas grejpfrutowy umożliwia im przewodzenie prąd bardziej niż innym owocom. Podobnie, ziemniak, który jest gęsty i zawiera dużo wody, to środowisko, przez które prąd może się przemieszczać. Pokarmy, które mają dużo wody jak owoce, warzywa i mięso, najlepiej przewodzą energię elektryczną. To jest trudniejsze do uzyskania w suchej żywności lub środkach spożywczych, które są o wysokiej zawartości tłuszczu, takie jak czekolada masło lub mleko, do przewodzenia elektryczności. • W rzeczywistości, niektóre pokarmy to prawie izolatory, ponieważ jest tak trudno, aby przejść przez nie energii elektrycznej. Pszenica dmuchana byłaby idealnym przykładem.

42. Co nie przewodzi prądu elektrycznego ? • Substancje i materiały które nie przewodzą prądu elektrycznego nazywamy izolatorami. Zaliczamy do nich : • papier • guma • porcelana • szkło • gips • tworzywa sztuczne • Gazy są zwykle dobrymi izolatorami i stąd też nie przewodzą one prądu w normalnych warunkach ciśnienia i bez odpowiedniego czynnika jonizującego. Gazy jonizujemy przez ogrzewanie, przykładając wysokie napięcie lub też napromieniowując je np. promieniami Roentgena lub też innym wysokoenergetycznym promieniowaniem.

43. Elektrownie atomowe • Wraz z zakończeniem II wojny światowej energia jądrowa znalazła zastosowanie cywilne – naukowcy nauczyli się przeprowadzać kontrolowaną reakcję rozszczepienie w reaktorach atomowych. Ciepło uzyskane z reaktora służy do wytwarzania pary – która z kolei jest wykorzystywana analogicznie jak w innych elektrowniach cieplnych do napędzania turbozespołów (turbina + prądnica elektryczna). Pierwsza taka elektrownia została wybudowana w 1954 r. w Obnińsku w ZSRR. Wydawało się, że przyszłość energetyki jądrowej jest świetlana – w latach siedemdziesiątych uruchamiano kilkanaście reaktorów rocznie. Jednak dwie poważne awarię (Three Mile Island w 1979 r. oraz Czarnobyl w 1986 r.) spowodowały wątpliwości co do bezpieczeństwa elektrowni, wybuch światowej radiofobii wzrost poparcia dla organizacji proekologicznych (Greenpeace, partie polityczne „Zielonię). Rządy niektórych krajów Europy Zachodniej (Niemcy) podjęły decyzje o całkowitym wycofaniu się z energetyki jądrowej. Obecnie na świecie pracuje • około 400 elektrowni atomowych dostarczających 17% • elektryczności zużywanej globalnie.

44. Budowa elektrowni atomowej • Sercem każdej EJ jest reaktor, w którym ciepło uzyskuje się z kontrolowanej reakcji łańcuchowej rozszczepienia jąder atomów paliwa (np. uranu-235) przy udziale wodnego, grafitowego lub berylowego moderatora spowalniającego powstałe neutrony, dzięki czemu zwiększa się prawdopodobieństwo zainicjowania przez nie kolejnej reakcji rozszczepienia. Przebieg reakcji reguluje się przez wsuwanie lub wyciąganie z rdzenia (zawierającego paliwo jądrowe) tzw. prętów sterujących wykonanych z materiałów pochłaniających neutrony (izotopy boru lub kadmu). Przez rdzeń przepływa chłodziwo, które chłodząc rdzeń samo silnie nagrzewa się. Woda jest bardzo dobrym chłodziwem z uwagi na jej duże ciepło właściwe, ale musi być utrzymana pod dużym ciśnieniem dla uniknięcia wrzenia w temperaturze rzędu kilkuset stopni Celsjusza. Ciepło pobrane w reaktorze zostaje oddane w wymienniku ciepła wodzie obiegu wtórnego lub wodzie w wytwornicy pary, która zasila turbogenerator. Temperatura tej pary i jej ciśnienie muszą być odpowiednio • wysokie, aby zapewnić wysoką sprawność turbiny. • Po przejściu przez turbinę para jest chłodzona i skroplona • wraca do wytwornicy pary.

45. Budowa elektrowni atomowej

46. Budowa elektrowni atomowej Elektrownia Atomowa Grohnde (Niemcy) Elektrownia Atomowa Gundremmingen (Niemcy)

47. Elektrownia węglowa • Elektrownia węglowa – elektrownia cieplna, w której paliwem jest węgiel brunatny lub węgiel kamienny. Elektrownia węglowa jest elektrownią parową, w której głównymi podzespołami biorącymi udział w konwersji energii są: • * kocioł parowy, • * turbina parowa kondensacyjna, • * skraplacz, • * pompa zasilająca. • W celu podniesienia sprawności cieplej obiegu termodynamicznego stosowane są zwykle następujące podzespoły: • * przegrzewacz wtórny (nieraz stosowane są dwa przegrzewacze wtórne), • * podgrzewacze regeneracyjne w ilości zwykle od 5 do 11.

48. Schemat budowy elektrowni węglowej • Ponieważ spaliny powstałe ze spalania węgla zawierają zwykle szkodliwe związki siarki i azotu oraz pył, więc konieczne jest stosowanie instalacji odsiarczania, odazotowania i odpylania spalin.W Polsce znaczna większość energii • elektrycznej (ponad 90%) • pozyskiwana jest • w elektrowniach węglowych.

49. Schemat budowy elektrowni węglowej • Oznaczenia: • 1. Chłodnia kominowa • 2. Pompa wody chłodzącej • 3. Sieć przesyłowa • 4. Transformator blokowy • 5. Generator • 6. Część niskoprężna turbiny • 7. Pompa wody zasilającej • 8. Skraplacz • 9. Część średnioprężna turbiny • 10. Schładzacz pary • 11. Część wysokoprężna turbiny • 12. Odgazowywacz • 13. Podgrzewacz 14. Podajnik węgla 15. Zbiornik węgla 16. Młyn 17. Walczak 18. Zbiornik popiołu 19. Przegrzewacz pary 20. Wentylator powietrza 21. Międzystopniowy przegrzewacz pary 22. Czerpnia powietrza 23. Podgrzewacz wody 24. Podgrzewacz powietrza 25. Filtr spalin 26. Wentylator spalin

50. Elektrownia węglowa Elektrownia Bełchatów Elektrownia Konin - Pątnów