Jajko obiektem badań biologa, chemika i fizyka.

1. Jajko obiektem badań biologa, chemika i fizyka. Przez białko do jaja od jaja do kraszanki

2. Białko jako rodzaj substancji chemicznej: ALBUMINA-pierwsze poznane białko z jaja kurzego: C237H386O78N58S2HEMOGLOBINA- czerwony barwnik krwi: (C738H1160O208N203S2Fe)4KAZEINA-białko w mleku:C1864H3012O576N468S21

3. Białko jako rodzaj substancji chemicznej cd.: • CHLOROPLASTYNA- zielony barwnik; • ADRENALINA- hormon stresu; • PEPSYNA- enzym trawiący białko.

4. Budowa białek • Naturalne polimery, • Zbudowane z kilkuset aminokwasów połączonych wiązaniem peptydowym: Przykłady aminokwasów budujących białka: alanina, glicyna, cysteina, lizyna.

5. Skład pierwiastkowy białek: • C : 50% - 54% • O2 : 21% - 23% • N2 : 15% - 17% • H2 : 6% - 7% • S : 0% - 2,5% • P : 0%-0,5%

6. Reakcje charakterystyczne pozwalające na wykrycie białka: • Reakcja ksantoproteinowa (ksanto-żółty, proteina-białko): białko ścina się i żółknie pod wpływem stężonego HNO3, • Reakcja biuretowa: pod wpływem Cu(OH)2 białko ścina się i zmienia zabarwienie na ciemnofioletowe.

7. Kwasy, Zasady (wodorotlenki), Alkohole, Sole metali lekkich, Sole metali ciężkich, Roztwór cukru, Coca cola, Zalewa z ogórków korniszonów. Temperatura. Wrogowie białek: Pod wpływem tych czynników białko ulega ścięciu. Jeśli proces ścinania się białka jest odwracalny to nazywamy go koagulacją, gdy nie- proces zwany jest denaturacją.

8. Skład i budowa jaja kurzego: • Woda 74%(37g) • Białko 12%(6g) • Tłuszcz 12%(6g) • Substancje mineralne 2% (1g) • Masa jaja 50g

9. Badanie składu skorupki jaja: Pierwszą reakcję możesz sam wykonać w domu, a drugą w pracowni chemicznej przy zachowaniu należnej ostrożności!

10. Zjawisko osmozy-powiększanie jaja kurzego do rozmiarów jaja krokodyla: Polega na zdolności przenikania cząsteczek ciała rozpuszczonego przez błonę półprzepuszczalną , jaką jest w przypadku jajka błonka znajdująca się między skorupką jajka, a białkiem i żółtkiem w środku. W jajku, które pozbawione jest skorupki i zanurzone jest w wodzie proces osmozy zachodzi ku środkowi jajka, cząsteczki białka nie mogą przeniknąć przez błonę na zewnątrz ze względu na duże rozmiary w porównaniu z porami w błonie, co jest możliwe dla małych cząsteczek wody.

11. Efekt Tyndalla: Białko jaja kurzego rozpuszcza się w wodzie, tworząc tzw. roztwór koloidalny. Dla roztworu tego charakterystyczny jest efekt Tyndalla- smuga światła staje się widoczna w tym roztworze podobnie jak promienie Słońca jest widoczny w zakurzonym powietrzu. Światło rozprasza się na większych cząsteczkach białka w tym roztworze.

12. Zgadnij czyje to jajo?

14. Czy słyszeliście o jajku Ledy i jajku Kolumba i o zwyczaju obrzucania się jajkami nie tylko tymi zepsutymi z zapachem siarkowodoru, ale żarty na stronę. Teraz poważnie!

15. Pierwsze zdobione jajko pojawiły się w starożytności (Egipcjanie, Persowie, Chińczycy, Fenicjanie, Rzymianie), Najdawniejsze polskie pisanki pochodzą z X wieku, Jajko jest symbolem nowego życia, Jajko zakopane w piaskach Sahary może zostać ugotowane na twardo, Białka jest więcej w żółtku niż w samym białku jaja kurzego (o 4 %), Białka żółtek bogate w enzymy i związki fosforu i siarki polecane są dla intelektualistów i uczących się, czyli dla nas wszystkich. Od XI do XV wieku w budownictwie sakralnym w Europie stosowano białko jaja kurzego do zaprawy murarskiej. Ciekawostki o jajkach:

16. Po powrocie do domu zjedz jajko! Młodzieży wystarczy 7 sztuk tygodniowo, a dorosłym 5 sztuk, natomiast tym, którzy boją się sklerozy wystarczy tylko 2 jaja na tydzień. Jajka są bogate w witaminy: A(zapobiega kurzej ślepocie) ,D(zapobiega krzywicy), B(zapobiega między innymi zahamowaniu wzrostu i zajadom), F (skutkiem niedoboru jest bezpłodność),K(reguluje krzepliwość krwi). Ale dlatego, że są tak doskonałe nie należy ich jadać zbyt wiele!

17. W ludowych wierzeniach jajko rozlane na ciele leczyło chorobę, zamurowanie jajka w ścianie domu miało zapewnić jego mieszkańcom bezpieczeństwo, wydmuszka pozostawiona pod drzewem chroniła je przed szkodnikami, jajko pomagało zdobyć dziewczynę lub chłopaka, zapewniało szczęście i pomyślność: Staropolskie życzenie: „Komu miłuję, temu daruję!” Przesądy dotyczące jajek:

18. Anglicy wierzą, że: • złodziej, który ukradłby jajka będzie skazany przez los na nędzę trwającą po 7 lat za każde jajko, • nie można też pożyczać ani darować jajek w niedzielę, bo przynosi to obu stronom nieszczęście.

19. Co było pierwsze jajko czy kura?Jest to jedno z pierwszych pytań filozoficznych. Pierwsze zdecydowanie było jajko z kurą, albo kura z jajkiem albo jedno i drugie, albo nie było ani jajka ani kury, ale z drugiej strony mogło być samo jajko bez kury, natomiast z trzeciej strony mogłaby być sama kura bez jajka, a może na odwrót?

20. Niestety nie ma możliwości poprawnej odpowiedzi! Tak postawione pytanie sugeruje nam tylko dwie możliwości odpowiedzi, ale obie możemy podważyć: • Jeżeli jajko, to skąd się wzięło, musiało zostać złożone przez kurę...? • Jeżeli kura, to skąd się wzięła, musiała się przecież wykluć z jajka...?

21. Z okazji zbliżających się świąt wielkanocnych: Kolorowych jajeczek, wacianych owieczek, rozkicanych króliczków. Pyszności w koszyczku, a przede wszystkim udanego lania w dniu „suchego ubrania”

22. Dziękuję za obejrzenie prezentacji, zapraszam na degustację .