Bestuur en bewoners werken samen aan het dorp

1. Plattelandsacademie van de Landelijke Gilden donderdag 31 maart 2011 Bestuur en bewoners werken samen aan het dorp Luc Joos beleidsmedewerker leefbaarheid platteland

2. Samenlevingsopbouw • Onafhankelijke vzw, erkend en gesubsidieerd door de Vlaamse overheid, Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin • Onze opdracht: • Agogische opdracht: • maatschappelijke participatie • beleidsparticipatie • Politieke opdracht: • sociaal gecorrigeerd beleid • participatief gecorrigeerd beleid • Op het platteland: • In 2000 op zoek naar een geschikte methodiek om die opdracht te realiseren voor leefbaarheid op het platteland

3. Van Village Appraisals naar DORP inZICHT • Village Appraisals, een veel beproefde methodiek in Groot-Brittannië en door ons hertaald naar • DORP inZICHT: • Een methodiek om bewoners te betrekken bij de evaluatie en de verdere ontwikkeling van het eigen dorp • In wezen een bevraging van dorpsbewoners door inwoners uit het dorp zelf, daarin ondersteund door een internettoepassing, standaardvragenlijst en een handleiding • Doel: beweging brengen in het dorp

4. DORP inZICHT – concreet • Het initiatief kan zowel van bestuur als bewoners komen maar • Een projectgroep van 5 à 10 bewoners stuurt het proces aan. Daarnaast werken nog heel wat vrijwilligers mee • Tijdens een zeer laagdrempelige brainstormsessie bepalen dorpsbewoners mee de thema’s van de vragenlijst: wat leeft er, waar liggen de problemen, welke potenties heeft het dorp, waar willen we naartoe met het dorp, waar liggen prioriteiten, ..

5. DORP inZICHT – concreet • De vragenlijst: • De bewonersgroep bepaalt op basis van de brainstormsessie de thema’s van de bevraging. • De vragenlijst (een 60-tal vragen): • op basis van een standaardvragenlijst van 300 aanpasbare vragen • peilt naar ervaringen, knelpunten, voorstellen, engagement • anoniem, maar via een apart blad kunnen bewoners aangeven welk engagement ze willen opnemen • De vragenlijst verdeeld en verwerkt: • uitgedeeld aan alle 12+ers en weer opgehaald – mobiliserend • 50-60% respons (80% op gezinsniveau) • verwerkt door de bewonersgroep en vrijwilligers • ondersteund door een gebruiksvriendelijke internettoepassing

6. DORP inZICHT – de resultaten • De resultaten van de bevraging: • Worden gebundeld in een uitgebreid rapport (opvraagbaar) en in een bevattelijk rapport (uitgedeeld in het hele dorp) • Worden voorgesteld op een bewonersbijeenkomst in aanwezigheid van het gemeentebestuur

7. DORP inZICHT – na 10 jaar • Al bijna 50 toepassingen in Vlaanderen • Oorspronkelijk gericht op bewoners, nu steeds meer op samenwerking tussen bewoners en bestuur • Steeds meer een instrument voor beleidsparticipatie: van concrete resultaten … • door bewoners: website, dorpskrant, dorpsfeest, .. • door bestuur/actoren: verkeersingreep, speelplein, belbus, .. • naar structureel overleg en meebeslissen • bewonersplatforms • dorpsontwikkelingsplan

8. DORP inZICHT – na 10 jaar • Bewoners(groepen) zijn sterker geworden: • op niveau dorp: steeds meer vaste groepen • op niveau groepen: ontmoetingsdagen – naar een vereniging van kleine kernen • Gemeentebesturen hebben meer oog voor dorpsontwikkeling en gaan bewuster op zoek naar goede manieren om dat samen met bewoners te doen: • Casus Merelbeke • Casus Geraardsbergen • Casus Aalst • Casus Ursel

9. Casus Merelbeke • Gemeentebestuur (schepen) wil • bewoners betrekken bij de verdere ontwikkeling van hun dorp (versterking van beleid, draagvlak verhogen) • bewoners in beweging brengen en engagement laten opnemen • de ervaren problemen leren kennen en er aan werken • daar echt op inzetten en ook voor betalen • DORP inZICHT in alle dorpen van Merelbeke • Schelderode en Munte: afgerond en erkend bewonersplatform • Bottelare, Melsen, Lemberge: DORP inZICHT-toepassing bezig • nu in meer stedelijke buurt Flora: DORP inZICHT online • Engagement gemeentebestuur om structureel in overleg te treden met bewoners

10. Casus Geraardsbergen • Gemeentebestuur (cultuurdienst - schepen) wil engagement bij dorpsbewoners aanwakkeren • Leaderproject dorpsparticipatie in 10 dorpen • met diverse methodieken: DORP inZICHT, dorpsspiegel, ‘countryside exchange’, keukentafelgesprekken, dorpshuis • verscheiden snelheid in diverse dorpen • beweging in alle dorpen + concrete resultaten op terrein • bewonersplatforms/dorpsraad in enkele dorpen – aanzetten elders • dorpenmarkt en praatcafé • Gemeenteraadsbeslissing om bewonersplatforms te initiëren en te erkennen (structureel overleg) + personeelslid om dit op te volgen

11. Casus Aalst • Weinig participatietraditie • Initiatief van een schepen om bewoners te betrekken bij de herinrichting van de pastorij(tuin)en van Moorsel en Baardegem – PDPO project • Moorsel (traject 3 maand): • parallel met project Vlaamse Bouwmeester • via participatie verzuchtingen van bevolking inbrengen in plannen • opendeurdagen – open space – vragenlijst - aanbevelingen • Baardegem (traject 9 maand): • DORP inZICHT • Andere partners • Kerkfabriek en parochiale werken

12. Casus Ursel-Knesselare • DORP inZICHT in 2007: • initiatief van de gemeente – enthousiaste bewonersgroep • grote groep wil doorgaan na de presentatie van de resultaten • Bewonersplatform 2008: • erkend en gesubsidieerd door de gemeente • contactambtenaar • driemaandelijks overleg met het gemeentebestuur (agenda door beide partijen opgesteld) • beleidskwesties + dorpsactiviteiten + eigen krant • Dorpsontwikkelingsplan 2009: • gemeentelijk initiatief – Leaderproject – deeltijds medewerker • DORP inZICHT als basis – 2 open bewonersvergaderingen • bewonersplatform als actief medeontwerper • dorpsvisie + actieplan + duidelijk engagement gemeentebestuur

13. DORP inZICHT – meer informatie? • Meer informatie op www.dorpinzicht.be www.samenlevingsopbouw-oost-vlaanderen.be