TÜRKİYE ULUSAL VEREM SAVAŞI DERNEKLERİ FEDERASYONU TUVSDF www.verem.org.tr

1. TÜRKİYE ULUSAL VEREM SAVAŞI DERNEKLERİ FEDERASYONU TUVSDF www.verem.org.tr Verem Eğitim ve Propaganda Haftası (Her yılın ilk pazarını izleyen hafta)

2. Ord. Prof. Dr. Tevfik Sağlam (1882-1963) TÜRKİYE ULUSAL VEREM SAVAŞI DERNEKLERİ FEDERASYONU Kuruluş: 1948

3. VEREM (TÜBERKÜLOZ) NEDİR ? Verem, Mycobacterium tuberculosis denilen bir basille oluşan, tedavi edilmezse ölümle de sonlanabilen, bulaşıcı bir hastalıktır.

4. VEREM HALA ÖNEMLİ BİR SORUN MUDUR ? -1 VEREM DÜNYADA VE ÜLKEMİZDE ÇOK CİDDİ BİR HALK SAĞLIĞI SORUNU OLMAYA DEVAM ETMEKTEDİR. Verem erişkinlerde bulaşıcı hastalıklardan ölümün ikinci nedenidir. (HIV/AIDS’ den sonra)

5. VEREM HALA ÖNEMLİ BİR SORUN MUDUR ? -2 Dünya nüfusunun üçte biri verem basili ile enfektedir (vücuduna basili almıştır). Verem basili ile enfekte olanların % 10’ u yaşamlarının bir döneminde verem hastalığına yakalanırlar.

6. VEREM HALA ÖNEMLİ BİR SORUN MUDUR ? -3 Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre 2007 yılında 9.27 milyon yeni hasta ortaya çıkmış, 1,7 milyon insan veremden ölmüştür.

7. TÜRKİYE'DE TÜBERKÜLOZUN DURUMU NEDİR? • Ülkemizde tüberküloz hastalığı, bu yüzyılın ilk yarısında çok büyük bir salgın yapmıştı. Tüberküloz bir numaralı ölüm nedeni idi. • Yürütülen yoğun verem savaşı çabaları sonucunda durum değişmiştir. Tüberküloz artık önemli bir ölüm nedeni değildir. Fakat • Türkiye'de 10 ile 20 milyon arası bir nüfusun enfekte olduğu, yani • vücutlarında verem mikrobu olduğu hesaplanmaktadır. • Bu insanların % 5-10’ nu yaşamlarının bir döneminde verem • hastası olacaklardır.

8. Veremli hasta oranı (yüz binde) Gelişmiş ülkeler : 20’den az Türkiye : 25-30 Az gelişmiş ülkeler : 100-300 TÜRKİYE’DE KAYITLI VEREM HASTA SAYILARI Ülkemizde kayıtlı hasta sayısı giderek azalmaktadır, fakat kayıt dışı hastalar nedeni ile gerçek veremli hasta sayısının az da olsa daha yüksek olduğu tahmin edilebilir. 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2002

9. Ülkemizde tüberkülozlu hasta sayısındaki düşüş eğilimi kayıtların daha iyi tutulması nedeni ile son yıllarda duraklamış gibi görünse de önümüzdeki yıllarda azalış beklenmektedir.

10. VEREM MİKROBUNUN ÖZELLİKLERİ Verem mikrobu, güneş görmeyen ortamlarda havada uzun süre canlı kalabilir. Güneşten gelen ultraviyole ışınları verem mikrobunu kısa sürede öldürür. Verem mikrobunun Elektron mikroskobundaki görünümü.

11. VEREM HASTALIĞI NASIL BULAŞIR ? Verem’in bulaşması, hastaların aksırma, öksürme ve konuşmaları sırasında havaya yayılan mikropların sağlam kişiler tarafından solunması ile olur. Öksürürken ağzımızı kapatmalı, yerlere tükürmemeliyiz. Çatal, kaşık ve eşyalarla bulaşma olmaz !

12. VEREM HASTALIĞI NASIL BULAŞIR ? Tüberküloz hastası her öksürük ile, 1-5 mikron çapında 1-3 basil içeren 3500 kadar bulaştırıcı parçacığı etrafa saçar.

13. VEREM HASTALIĞI HANGİ ORGANLARIMIZDA GÖRÜLEBİLİR ? AKCİĞER Akciğerler : % 70-80 Diğer Organlar : % 20-30 Akciğer zarı Lenf bezleri Beyin zarı Kemikler Böbrekler Kalp zarı....ve diğer birçok organ hastalıklı sağlam OMURGA sağlam hastalıklı

14. HANGİ DURUMLAR VEREM HASTALIĞINA YAKALANMA OLASILIĞINI ARTIRIR ? • Tedavi görmeyen verem hastası ile birlikte aynı • evde yaşamak. • Kalabalık, havalanması iyi olmayan ev koşulları, • yoksulluk, kötü beslenme. • HIV/AIDS hastalığı. • Şeker hastalığı. • Vücut direncini azaltan diğer hastalıklar. • Sigara içmek.

15. VEREM HASTALIĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR ? 15 günden fazla süren öksürük. Balgam çıkarma. Kanlı balgam. Ateş. Gece terlemesi. Zayıflama . İştahsızlık.

16. VEREM HASTALIĞINDA ERKEN TANI NASIL KONULABİLİR ? İki-üç hafta veya daha uzun süreli öksürük şikayeti olan herkes Verem Savaşı Dispanseri veya başka bir sağlık kuruluşuna başvurmalıdır!!!

17. VEREM HASTALIĞININ TANISI NASIL KONULUR ? • Balgamın mikroskopla muayenesi. • Balgam kültürü. • Akciğer grafisi. • Tüberkülin cilt testi.

18. VEREM HASTALIĞININ TANISI NASIL KONULUR ? Balgamın boyanması Mikroskopla balgam muayenesi

19. VEREM HASTALIĞININ TANISI NASIL KONULUR ? Z. Nielsen boyasında verem basillerinin mikroskopik görünümü (kırmızı renkte)

20. VEREM HASTALIĞININ TANISI NASIL KONULUR ? Basillerauromineile boyanıpflöresan mikroskoptasarı renkte görülürler.

21. VEREM HASTALIĞININ TANISI NASIL KONULUR ? Tüp Besiyeri L. Jensen besiyerinde üremiş verem mikrobu kolonileri. Kültürde tüberküloz basilinin üretilmesi en kesin tanı yöntemidir.

22. VEREM HASTALIĞININ TANISI NASIL KONULUR ? TÜBERKÜLİN CİLT TESTİ (PPD) Deri içine enjeksiyon yapılır. 48-72 saat sonra oluşan kabarıklık ölçülür. PPD testinin pozitif olması mikrobu aldığımızı gösterir. Kesin hastalığı göstermez. Verem (BCG) aşısı olanlarda da test pozitif olabilir.

23. VEREM HASTALIĞININ TANISI NASIL KONULUR ? AKCİĞER TÜBERKÜLOZUNDA RADYOLOJİK BULGULAR Sol akciğerde iltihap Her iki üst akciğer alanında Tüberkülozu düşündüren iltihap görünümü. Sağ üst alanda kavite (yara)

24. VEREM HASTALIĞI TEDAVİ EDİLEBİLİR Mİ ? • Bugün var olan modern • ilaçlarla verem hastalarının • hemen hemen hepsi başarı ile • tedavi edilebilmektedir! • Ülkemizde verem ilaçları • verem savaşı dispanserlerinde ücretsizdir !!!

25. VEREM HASTALIĞININ TEDAVİSİ NASIL YAPILIR ? • Dört veya beş ilaçla 6-8 ay süre ile tedavi verilmelidir. • İlaçların düzenli kullanılması esastır. • İlaçların bir gün bile aksatılmaması gereklidir.

26. DİRENÇLİ VEREM HASTALIĞI NEDİR ? Verem hastaları ilaçlarını düzenli olarak ve yeterli süre (6-8 ay) kullanmazlarsa verem mikropları ilaçlara direnç kazanabilir. Hastalar bu mikrobu sağlıklı insanlara da bulaştırabilirler. Dirençli verem hastalarının tedavisi çok daha pahalı, zor ve uzun sürede (iki yıl) mümkün olabilmekte ve bazen hasta kaybedilebilmektedir.

27. GÖZETİMLİ TEDAVİ NEDİR ? Dünya Sağlık Örgütü, tedavi başarısını garantilemek İçin, tüberkülozlu hastaların her doz ilacının her gün bir sağlık çalışanı veya eğitilmiş bir gönüllü tarafından yutturulmasını esas almaktadır. Ülkemizde de 2006 yılından bu yana gözetimli tedavi sistemine geçilmiştir. Nazilli’de gözetimli tedavi

28. NEDEN GÖZETİMLİ TEDAVİ YAPILMAKTADIR ? İlaçların düzenli ve tam süre içilmesi veremi yok etmekte en önemli uygulamadır. Düzensiz ilaç içmek tedavisi çok zor Dirençli Tüberküloza yol açar! Doğrudan Gözetimli Tedavi öncelikle sağlık ocaklarında, aile hekimliği merkezlerinde ve imkanlar ölçüsünde hastanın evinde veya işyerinde uygulanmaktadır.

29. VEREM HASTALARININ YAKINLARI NE YAPMALIDIR ? Hastanın yakınları, özellikle de aynı evde birlikte yaşayanlar Verem Savaşı Dispanserlerine başvurmalıdır. Hasta yakınlarının taramaları dispanserlerde ücretsiz olarak yapılmaktadır!

30. VEREM HASTALIĞINDAN NASIL KORUNABİLİRİZ ? • Bir toplumun veremden korunmasının • en etkili yolu verem hastalarının erken • teşhisi ve başarılı tedavisidir. • BCG aşısı özellikle çocukları • verem hastalığından korur. • ülkemizde doğumdan sonra 2-3 ay • içinde uygulanan zorunlu bir aşıdır. • Mikrop çıkaran hasta ile aynı evdekiler, özellikle çocuklar için koruyucu tedavi verilir.

31. TÜRKİYE ULUSAL VEREM SAVAŞI DERNEKLERİ FEDERASYONU. ÇALIŞMALARI: • ULUSAL TÜBERKÜLOZ VE GÖĞÜS HASTALIKLARI KONGRELERİ. • (1953 yılından bu yana, 23 kongre gerçekleştirildi) • BÖLGESEL EĞİTİM TOPLANTILARI. • BİLİMSEL YAYINLAR. • VEREM EĞİTİM VE PROPOGANDA HAFTASI ETKİNLİKLERİ. Türkiye Ulusal Verem Savaş Dernekleri Federasyonu www.verem.org.tr Sağlık 2. Sokak 63/10 Kolej/AnkaraTel :0 312 431 9335Faks :0 312 433 3214

32. Bu eğitim slaytları Türkiye Ulusal Verem Savaşı Dernekleri Federasyonu (TUVSDF) tarafından hazırlanmıştır. Eğitim amaçlı olarak kopyalanabilir. Yararlanılan kaynaklar; Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Uluslararası Tüberküloz ve Akciğer Hastalıkları Mücadele Derneği (IUATLD) Bilimsel sorumlu: Prof. Dr. Zeki Kılıçaslan TUVSDF Başkan Vekili