390 likes | 921 Views
SMETNJE GLASA. Barbara tolić DENT. MED. 3GOD. Mehanizam nastanka glasa. FONACIJA- izdisaj modificiran laringealnim vibracijama (vokal u grkljanu) 1. Prefonacijski voljno započeti udisaj
E N D
SMETNJE GLASA Barbara tolićDENT. MED. 3GOD.
Mehanizam nastanka glasa • FONACIJA- izdisaj modificiran laringealnim vibracijama (vokal u grkljanu) 1. Prefonacijski voljno započeti udisaj 2. Prefonacijski izdisaj 3. Paramedijalni položaj glasnica
FONACIJA • Osnovni laringealni ton- titranje glasnica u horizontalnoj ravnini: 1.samoglasnici 2.zvučni suglasnici B,G,D, Đ,Ž,Z,DŽ • pojačavaju ili prigušuju- rezonantne šupljine artikulacijski organi Čujemo akustični val niza f i modulacija, a ne laringealni ton!
FONACIJA • U početku voljno započeta sadržana u mislima • Kasnije- kinestatski, refleksni mehanizam : -masa -dužina -napetost glasnica • n.laryngeus sup. et inf. (n X.)
FONACIJA • Normalno OBJE glasnice = f, A, faza udaljavanje i približavanje • Horizontalna vibracija i valovito gibanje glasnica • M :100-150 Hz Ž: 180-220 Hz
DISFONIJA (promuklost) • poremećaj glasa koji označava svako odstupanje od njegovih normalnih obilježja: -visine -intenziteta -kvalitete 1. a) nejednolika vibracija glasnica b) promjena mase, dužine, napetosti (Ca, edem) 2. nepotpuna adukcija glotisa šum u grkljanu
DISFONIJA • Poremećaj omjera turbuletno strujanje : vibratorni segment • Eufonija- normalmna morfologija i funkcija • Afonija ili bezglasije- dominacija turb. strujanja - izostaje vibratorni segment • Pseudofonija- ezofagealni glas dominantan turb. nastao u ezofagealnom ušću
DISFONIJA • Primarne organske promjene • Primarne funkcionalne • Sekundarne organske promjene • Razvojne i hormoske disfonije • Psihogene disfonije i afonije
Primarna organska disfonija • Pri kroničnom laringitisu • Kao posljedica - upaljene i fibrozne sluznice - hiperkinetičke aktivnosti mišića - kroničnog difuznog edema - Ca glasnica: *izostanak vibracije jednostr. glasnička glotičnog vala + hiperemija
Primarne funkcionalne disfonija • Uzrok i patofiz. mehanizam teško utvrditi 1) Konstituciske 2) Habitualne 3) Profesionalne 4) Psihogene * Glavno obilježije svih : DISKINEZIJA
Diskinezija • Neodgovarajuća aktivnost grkljaskih i vratnih mišića pri fonaciji • Hiperkinetičke • Hipokinetičke
Hiperkinetičke klinička slika • Pretjerano aktivni mišići pri fonaciji • Osjećaj stranog tijela, suhoće, boli • Brz zamor glasnica, povišena f, neusklađeno disanje • Glasnice hiperemične • Ventrikularni nabori približeni
Hipokinetičke klinička slika • Glas pneumofoničan (mikrofonija) • mlohave glasnice sa kratkom zatvorenom fazom • Nepravilna A i faza vibracije • Subjektivne smetnje slične hiperkinetičkoj
Terapija • Respiracijske vježbe • Supresija upotrebe glasa • Sniženje intenziteta glasa
Sekundarna organska disfonija • Vokalni noduli • Kontakni ulkus • Hipertrofija ventrikularnih nabora
Vokalni noduli • Pjevački čvorić ( Ž, profesija) • Edematozni ili fibrozni • Posljedica učestale tkivne traume • Hiperkinetička fonacija s visokom: - frekvencijom - osnovnim lareng. tonom • Th: konzervativna mikrokiruška
Kontaktni ulkus • Erozija epitela u sluznicu stražnjeg dijela 1 glasnice • Uzroci: kronične upale,vokalne traume, alkohol, duhan, hiperaciditet želudca • TH: Glasovna (režim šutnje,šaptanja) Protuupalna Antacidna
Hipertrofija ventrikularnih nabora • Hipertrofija zbog duže aktivnosti vent. nabora pri fonaciji • Kl. sl : dubok glas promuklost sužen raspon gotovo ne vibrirajućih glasnica • TH: konzervativno glasovne vježbe kiruški (laserska evaporacija) *utvrditi razlog hipertrofije- suspektno na Ca
Razvojna i hormonalna disfonija • Pubertet- M (mutatio tarda) • izostanak androgene stimulacije grkljana • Povećana aktivnost krikotireoidnog mišiča • Psihički poremećaj
Displastične disfonije • Prirođene ili stečene anomalije grkljana (hipoplazija,asimetrija) • glas : visoko zvučan smanjenog opsega pneumofoničan
Dijafragma grkljana • Prirođena ili stečena vezivna membrana između glasnica • Kod kiruškog odstranjenja papiloma grkljana • Izostanak vibracije glasnica i proizvodnje glasa • TH: kiruški, implatacija masnog tkiva u atrofičnu glasnicu
Spastička disfonija • U fonaciji spazam : laringealnih mišića respiracijskih mišića glotisa • Uzrok: neurogeni poremećaj, -cerebralna paraliza -suprabulbarna paraliza • TH: botox u glasnice popuštanje spazma
Psihogena disfonija • Psihički poremećaj govora i glasa • Tih ili preglasan sa gubitkom melodijskih obilježaja Psihogena afonija • Akutni ili kronični psihički stres gubitak glasa • Glasnice normalne • U ekspiriju ne dosežu medijalnu liniju TH: psihijatriski postupak
Pretrage fonacijske funkcije • Laringostroboskopija • Aerodinamički testovi fonacije • Akustična analiza glasa • Ultrabrza kinematografija grkljana • Elektromiografija grkljana
LARINGOSTROBOSKOPIJA • Vizualni dojam mirovanja (laringoskopija) • Načelo isprekidanog svjetla • prividno zaustavljanje glasnica u jednom vibracijskom položaju (slow motion) • f isprekidanog svjetla podudara s učestalosti titranja glasnica
AERODINAMIČKI TEST FONACIJE • Ekspiracijski volumen za vrijeme fonacije (prosječan protok zraka kroz glotis /sek fonacije) • Max udisaj i određivanje trajanja fonacije samoglasnika (normalno oko 15 s) • Veliki protok: nepotpuno zatvaranje glotide • Mali protok: hiperkinezija
AKUSTIČNA ANALIZA GLASA • Kompleksni akustični val rastavljamo u djelove • 3D akustična spektralna analiza • Samoglasnik okomita crte na zapisu = otvaranje glotide • glasnice ne vibriraju -nepravilan, aperiodičan zapis: -Suglasnik S nema okomitih linija -Patološki (promuklost) pri izgovoru samoglasnika
Ultrabrza kinematografija grkljana • Ultrabrzom kamerom • 5 000-10 000 x 1sek • Znanstvene svrhe Elektromiografija grkljana • Registracija AP laringealnih mišiča