791 likes | 1.45k Views
HISTORIA APARATÓW ORTODONTYCZNYCH. I-wszy okres (do XIX w.) I podokres(do 1728) II podokres(1728-1839) III podokres(1839-1875) IV podokres(do końca XIX w.). II-gi okres I podokres(początek XX w.) II podokres. Rozwój lecznictwa. 2 okresy. Okres 1. I podokres
E N D
I-wszy okres (do XIX w.) I podokres(do 1728) II podokres(1728-1839) III podokres(1839-1875) IV podokres(do końca XIX w.) II-gi okres I podokres(początek XX w.) II podokres Rozwój lecznictwa • 2 okresy
Okres 1 • I podokres -brak jakiejkolwiek aparatury leczniczej w ortodoncji -działalność lecznicza : wywieraniu ucisku na zęby (Cornelius Celsus 25 r. p.n.e.) piłowanie celem skracania (Gaius Secundus 23 r. n.e.)
Okres 1 Podokres II
Usuwanie zębów nieprawidłowo ustawionych Rozchwianie ich – dźwignia, kleszczyki Pierre Fauchard (1690-1762)
Wiązanie zębów nieprawidłowo ustawionych – NITKA JEDWABNA, DRUT Od strony przedsionkowej – PASKI METALOWE, ZŁOTE, SREBRNE Pierre Fauchard (1690-1762)
E. Bourdet (1722-1789) • Aparat Bourdeta – ulepszona forma aparatu Faucharda
John Hunter • Płaszczyzna ukośna – pierwszy raz w użyciu • Mocowanie na zębach dolnych • Cel: leczenie wysuniętej żuchwy
J. Fox (1776) • Podobieństwo do aparatu Faucharda i Bourdeta • Przedłużenie paska (metal, złoto, srebro) od strony wargowej do zębów trzonowych • Bloczki z kości słoniowej • Podnoszenie zgryzu • Wysuwanie zębów górnych
Catalan (1808) • Udoskonalenie aparatu do leczenia przodozgryzów • Płaszczyzny ukośne – przylutowane płytki metalowe w łuku dolnym
Delabarre (1819) • Druty metalowe dogięte na powierzchniach żujących cel: podwyższenie zgryzu • Pierścienie z uchwytem na sprężynkę cel: obracanie zębów
Maury (1829) • Haczyki metalowe na zęby cel: zapobieganie ześlizgiwaniu się ligatury jedwabnej (obracającej ząb)
Kneisel (1836) • Pierścień na zębach dolnych z dolutowaną płytką ukośną cel: wychylenie zębów ustawionych podniebiennie • Prototyp obecnie stosowanej równi pochyłej • Opaska na bródkę z czepcem na głowę stosowana w nocy – wspomaga leczenie
I okres, II podokres -PODSUMOWANIE- • Zwracanie uwagi na przedni odcinek łuku zębowego • Bardzo proste aparaty ortodontyczne • Jako podstawa-usuwanie zębów
Okres 1 Podokres III
Lefoulon (1839) • Przeciwnik usuwania zębów do regulacji zgryzu • Aparaty wewnętrzne: językowy i podniebienny • Aparaty zewnętrzne: przedsionkowe • Cel: zwężenie, rozszerzenie łuków zębowych
Brewster (1840) • Pierwszy aparat ortodontyczny z kauczuku
Rozwój aparatów w III podokresie • Pierwsze aparaty stałe zakotwiczone na zębach trzonowych w formie dokładnie dopasowanych • drutów (Schange) • Pierścieni lub koron (Désirabode, J.D. White) • Udoskonalenie opaski elastycznej bródkowo-czaszkowej w leczeniu przodozgryzów (Gunnel – 1841)
Rozwój aparatów w III podokresie c.d. • Pierwsze śruby ortodontyczne • Pojedyncze (Lintott – 1841) • Podwójne (Angell – 1860) • Cel: wysuwanie zębów • Kliny kauczukowe (Maynard – 1843) • Kołki z drewna pęczniejące pod wpływem śliny (Evans – 1854) • Cementowanie pierścieni po raz pierwszy w aparatach ortodontycznych (Magill – 1871)
podokres IV • Farrar – ojciec nowoczesnej ortodoncji: Aparaty ortodontyczne – zakotwiczone Zastosowanie śrub – przerywane siły • Coffin • Płytka podniebienna przecięta wzdłuż szwu podniebiennego • Sprężyna Coffina w kształcie litery M • Jackowski pierwsza publikacja w Polsce
Okres 2 Podokres I
Angle(1889) • Aparaty stałe (stop Cu, Zn, Ag – zastąpione stopem Au–Pt (1911),1925 – stal nierdzewna): • Łuk E • Łuk rurkowo-ćwiekowy (zewnętrzny sztyftoworurkowy) • Łuk wstęgowy • Łuk krawężnobrzeżny-czworokatny • Tzw. ”edgewise” stosowany do chwili obecnej
Angle c.d. Odrzucenie koncepcji Kingsley(płytka podniebienna ze skośnym wałem) • Siły zewnątrzustne nie są konieczne do uzyskania prawidłowej okluzji
Łuk E (E – arch) • Przełom XVIII i XIX wieku • Zęby dowiązywane do sztywnego drutu (szkielet) • Poszerzanie łuku do kształtu aparatu • Pierścienie tylko na pierwszych zębach trzonowych • Gruby łuk wargowy wzdłuż zębów • Koniec łuku wsunięty do rurki zamka • Mała nakrętka zakładana na gwintowaną część łuku pozwala na wydłużanie długości łuku • Nachylanie zębów do ich nowej pozycji • Duże przerywane siły
Aparat rurkowo – ćwiekowy (pin and tube; bonegrowingappliance) • Pierścienie na wszystkich zębach • Pionowe rurki, w które wchodziły przylutowane zaczepy z cieńszego drutu • Przemieszczanie zębów przez przestawienie zaczepów na każdej wizycie
Łuk wstęgowy (ribbon arch) • Zmodyfikowane rurki na każdym zębie: wprowadzenie pionowo ustawionych prostokątnych kanałów z tyłu za rurkami • Łuk z drutu złotego 0,01x 0,02 cala wkładany do kanałów i utrzymywany przez zaczepy • Zalety: dość sprężysty i skuteczny w ustawianiu nieprawidłowo stojących zębów • Wady: mała możliwość kontroli położenia korzeni zębów
Aparat Edgewise • Eliminacja niedoskonałości łuku wstęgowego • Zmiana ustawienia kanałów z pionowego na poziome • Łuk prostokątny pod kątem 90° w stosunku do orientacji łuku wkładanego w kanały aparatu wstęgowego • Wymiary kanału zmienione na 0,022 x 0,028 cala • Zastosowano druty o wymiarach 0,022 x 0,028 cala z metali szlachetnych • Zalety: bardzo dobra kontrola położenia koron i korzeni w odniesieniu do trzech płaszczyzn przestrzennych
Mershon(1908) • Stosowanie łuków wewnętrznych-lingwalnych • Wykonane z drutu,dogięte do zębów bocznych na poziomie szyjek zębowych; łuk jest połączony z pierścieniami na zębach filarowych tj.na II trzonowych mlecznych lub I trzonowych stałych za pomocą zamków • Aparaty ortodontyczne nie powinny hamować fizjologicznych ruchów zębów do przodu i na zewnątrz,które istnieją podczas wzrostu szczęk
Modyfikacja aparatów Mershona wg Zeńczaka(1926-1948) • Aparaty stałe,oparte na zębach trzonowych,na których tłoczone były korony z krążków blachy złotej,do których dolutowane były rurki poziome od strony policzkowej górnych pierwszych trzonowców i haczyki umocowane na dolnych zębach szóstych
INNE WCZESNE SYSTEMY APARATÓW • Aparat wargowo – językowy • Konkurent aparatu Angle’a w połowie XX w. • Pierścienie na pierwszych trzonowcach • Kombinacja grubych łuków – wargowego i językowego • Przylutowane sprężyny do przemieszczania pojedynczych zębów • Możliwość tylko przechylania zębów, chyba że wykonywano specjalne i nietypowe modyfikacje
INNE WCZESNE SYSTEMY APARATÓW • Aparat typu twin – wire • Pierścienie na siekaczach i trzonowcach • Łuk skręcony z dwóch drutów stalowych o średnicy 0,01 cala • Delikatne druty były chronione przez długie rurki biegnące od trzonowców do okolicy kłów • Możliwość tylko przechylania zębów, chyba że wykonywano specjalne i nietypowe modyfikacje
Aparat Begga • 3 zmiany: 1. zamiana łuku wstęgowego z metali szlachetnych na 0,016-calowy drut ze stali nierdzewnej 2. obrócenie o 180° zamków łuku wstęgowego (szczelina skierowana dodziąsłowo, nie okluzyjnie) 3. dodatkowe sprężyny w celu kontroli położenia korzeni
Współczesny system edgewise: aparaty nowoczesne • Automatyczna kontrola rotacji • Zmiana wymiarów kanału (szczeliny) zamka • Cechy zamków straight–wire (Andrews 1972) • Odmienne grubości zamków (wyrównanie • zmieniających się grubości koron pojedynczych • zębów) – dogięcia I rzędu • Angulacja kanałów zamków – dogięcia II rzędu • Tork wbudowany w kanały zamków – dogięcia III • rzędu
Współczesny system edgewise: aparaty nowoczesne • Zamki samoligaturujące (zatrzaskowe – self-ligating bracket)
Współczesny system edgewise: aparaty nowoczesne • Aparaty językowe
Współczesny system edgewise: aparaty nowoczesne • Aparaty językowe
Współczesny system edgewise: aparaty nowoczesne • Aparaty kolorowe ,przezroczyste lub w kolorze zębów
Mikrośruby –mikroimplanty ortodontyczne • Miniaturowych rozmiarów śruby,które umieszcza się podobnie jak konwencjonalne implanty w kościach szczęk. • Niewidoczne dla otoczenia • Przeciwdziałanie siłom stosowanym przez ortodontę do różnorodnych przesunięć zębów • Skraca czas leczenia • Umożliwienie drobnych korekt bez zakładania aparatu stałego na wszystkie zęby
Stosowanie aparatów stałych wg prof.Hasund • W pełnym uzębieniu stałym w przypadkach : -usuniętych zębów /zęba/,celem przesuwania sąsiednich w miejsce brakującego -u młodzieży w przypadkach zupełnego lub bardzo małego potencjału wzrostowego np.żuchwy -w uzębieniu stałym w zgryzach otwartych -u dorosłych po ekstrakcjach zębów ,gdy zachodzi konieczność przesuwania w całości zębów,ich przechylania,obrotów -u osób dorosłych u których występują różne nieprawidłowości w układzie stomatognatycznym
Pierścienie • Wczesne lata XX wieku – pierścienie zaciskane dookoła trzonowców za pomocą specjalnej śruby • Lata 60. XX wieku początek wstępnie kształtowanych stalowych pierścieni
I aparaty zdejmowane Kneisel (1836) Brewster (1840) Płytki podniebienne regulacyjne z kauczuku Lindner (1848)
Victor Hugo Jackson • Pionier ortodoncji w USA • Propagator aparatów zdejmowanych: • Niezgrabne kombinacje masy kauczukowej i drutów z metali szlachetnych lub niklowo-srebrnych
George Crozat • Aparat całkowicie wykonany z metali szlachetnych • Zmodyfikowana klamra na pierwszych zębach trzonowych wg projektu Jacksona i solidnego szkieletu wykonanego ze złota oraz sprężynek do przesuwania określonych zębów
1925-1965 • Amerykańska ortodoncja-aparaty stałe (głównie) • Europa-aparaty zdejmowane: - pełniły funkcje aparatów czynnościowych sterujących procesami wzrostowymi - aparat czynnościowy zmienia położenie żuchwy,utrzymując ją w oddaleniu,bądź w pozycji doprzedniej i oddaleniu - wywołanie wszystkich rodzajów ruchów zębowych (aktywator Andresena-I aparat czynnościowy,który uzyskał szeroką akceptację)
Aparaty stałe • Składają się z koron (pierścieni) zacementowanych na zębach oraz łuków i elementów dodatkowych. • Wywierają siły długotrwałe i nieprzerywane • Wymagają zastosowania słabych sił,które nie hamowałyby przepływu krwi w naczyniach włosowatych
Aparaty stałe c.d. • Aparaty Angle’a i ich modyfikacje (Zeńczaka) • Harmonijkę do ściągania diastemy,przesuwania kła • Zacementowane równine pochyłe • Utrzymywacze przestrzeni
Połowa XX wieku • Aktywatory lub aparaty czynnościowe przeznaczone do modyfikacji wzrostu • Aktywne (czynne) aparaty płytkowe do wywoływania ruchów zębów
Egil Harvold Lata 60. XX w. • Aparaty czynnościowe w USA
Aparaty ruchome • Składają się z płyty akrylanowej i elementów drucianych • Okres ich działania i noszenia jest przerywany i ustalany przez lekarza • Łatwe dozowanie sił w granicach biologicznych • Równomierne obciążenie zębów,przyzębia i kości