ATIK SU VE ARITMA

1. ATIK SU VE ARITMA ANIL YUTTAŞ 120100204 MERVE BALYEMEZ 120100206 METİN GONCEGÜL 120100212 MUHAMMET TAHA ARAS 120100209

2. ATIK SU OLUŞUMU VE ÇEVREYE ZARARLARI

3. ATIK SU OLUŞUMU VE ÇEVREYE ZARARLARI Evsel, endüstriyel, tarımsal ve diğer kullanımlar sonucunda kirlenmiş, özellikleri kısmen veya tamamen değişmiş sular ile maden ocakları ve cevher hazırlama tesislerinden kaynaklanan sular, yapılaşmış kaplamalı ve kaplamasız şehir bölgelerinden cadde, otopark ve benzeri alanlardan yağışların yüzey veya yüzey altı akışa dönüşmesi sonucunda gelen sulara atık su denir. Evsel atık sular; gri su denilen banyo, lavabo ve mutfaklardan kullanım sonucu kirlenen sulardan ve tuvalet giderlerinden ibarettir. %99’nun su olduğu atıksuların içinde bakteri, protozoa, virüs, helmint gibi mikroorganizma türleri bulunabilmektedir. Atık sularda bulunan bu organizmalar, bu suların boşaldığı yerlerden enfeksiyon kapmış veya özel bir hastalığın taşıyıcıları olan insanlar da tespit edilmektedir.

4. ATIK SU OLUŞUMU VE ÇEVREYE ZARARLARI Atık sulardan enfeksiyon kapmış hastalarda patoloji sonrası; tifo, para tifo, dizanteri, diyareve kolera gibi sistem hastalıklarına rastlanmaktadır. Bu sulardaki mikroplar çok kolay bulaşabilir oldukları için, arındırmanın zayıf olduğu bölgelerde özellikle tropiklerde her yıl binlerce ölümlere sebep olabilmektedirler. Dünyada su kaynakları hızla azalmaktadır. Bu kaynaklar arasında içilebilir kalitede olan su kaynakları da azalarak tükenme noktasına gelmiştir. Diğer yandan bir şekilde arıtılmadan alıcı ortamlara bırakılan atık sular, miktarı her geçen gün azalan su kaynaklarının kirlenmesine neden olmaktadır.

5. ATIK SU OLUŞUMU VE ÇEVREYE ZARARLARI Ayrıca gerek evsel, gerek endüstriyel atık sularda rastlanan azot ve fosforun denizlere, göllere veya akarsulara dökülmesi sonucunda; o su kaynağında ötrifikasyon hızlanır ve özellikle sığ sularda köklü sucul bitkilerle beraber alg büyümesini teşvik eder. Bu durumda; estetik olmayan görünümüne ilave olarak, bu bitkilerin varlığı özellikle su temini, balık üretimi ve eğlence amaçlı kullanım gibi su kaynağının faydalı kullanımını engeller. Bu suların boşaldığı su kaynaklarından gelen kötü kokularda çevreyi ciddi şekilde rahatsız eder.

6. ATIKSU ARITMA TESİSLERİ VE YÖNTEMLERİ

7. ATIKSU ARITMA TESİSLERİ VE YÖNTEMLERİ Ev ve işyerlerine dağıtılan su, kullanıldıktan sonra atık su haline gelir ve bir kanal ağı ile toplanır. Atık sular, insanların kullandığı suya ek olarak, atık su kanallarına kontrol dışı giren sızıntı sularını, yüzey sularını ve kaçak yağmur suyunu da içermektedir. Atık sular; evsel ve endüstriyel atık sular olmak üzere iki ana grupta toplanabilir. Atık sular, kanallar ve pompa istasyonlarından oluşan kompleks bir toplama sistemi ile oluştukları yerden arıtılacakları yere iletilirler. Suların, kullanıldıktan sonra kaybettikleri özelliklerinin bir kısmını veya tamamını tekrar kazandırabilmek ve/veya boşaltıldıkları alıcı ortamın doğal yapısını değiştirmeyecek hale getirilebilmesini sağlamak için uygulanacak her türlü fiziksel, kimyasal ve biyolojik işleme; atık su arıtma denilmektedir. Atık su arıtma tesisleri de; çeşitli faaliyetler sonucu ortaya çıkan atık suların arıtıldıkları, içerisindeki kirliliklerin uzaklaştırıldığı tesislerdir.

8. ATIKSU ARITMA TESİSLERİ VE YÖNTEMLERİ Bütün atık su arıtma tesislerinde toplama, arıtma ve uzaklaştırma olmak üzere üç ana unsur mevcuttur. Genelde birbirini takip eden havuz veya tanklardan meydana gelen atık su arıtma tesisinde, çeşitli ünitelerde fiziksel, kimyasal, fizikokimyasal veya biyolojik işlemler/süreçler ile atık su içinde yer alan parçacık veya erimiş haldeki kirliliklerin tutulması ve uzaklaştırılması sağlanır. Atık suların arıtılma süreçlerini dört ana başlık altında toplamak mümkündür: • Fiziksel Arıtma • Kimyasal Arıtma • Biyolojik Arıtma • İleri Biyolojik Arıtma

9. ATIKSU ARITMA TESİSLERİ VE YÖNTEMLERİ 1- Fiziksel Arıtma: Katı maddelerin, sıvı ve katı yağların uzaklaştırılmasıdır. Tesise giren atık suların, bir dizi ızgara ve eleklerden geçirilerek iri atık parçalarının tutulmasına ve bu atıkların tasfiyesine fiziksel arıtma denir. 2- Kimyasal Arıtma: Kimyasal reaksiyonlar aracılığıyla meydana gelen değişikliklerin atık su arıtımında kullanılması kimyasal arıtmadır. Kimyasal arıtma işleminde suya kimyasal özellikleri bilinen iyonlar ilave ederek atık su içerisinde bulunan çözünmüş veya koloidal maddelerin çökelmesi sağlanır. Kimyasal arıtma işleminde pıhtılaştırma ve yumaklaştırma olmak üzere iki tür işlem vardır. Koloidal haldeki ve askıdaki katı maddelerin, bazı kimyasal madde ilavesiyle bir araya getirilmesine pıhtılaştırma denir. Yumaklaştırma ise; pıhtılaşmış taneciklerin yumaklar haline gelerek büyümesi, gözle görünür ve çökelebilir hale gelmesi işlemidir.

10. ATIKSU ARITMA TESİSLERİ VE YÖNTEMLERİ 3- Biyolojik Arıtma: Bu işlem, fiziksel ve kimyasal arıtma işlemleriyle sudan ayrılmayan, ayrışabilen organik maddelerin mikroorganizma faaliyetleri ile giderilmesidir. Burada çökemeyecek kadar küçük olan askıdaki madde veya çözünmüş haldeki organik maddeler, azot ve fosfor gibi kirletici unsurlar ya okside edilerek veya biokütle haline dönüştürülerek giderildiği işlemdir. Bu işlemde esas görevi yapan kontrol edilmiş bir ortamda bakterilerden oluşturulmuş mikroorganizmalardır. Biyolojik arıtmada asıl amaç; atık su içerisindeki organik maddenin mikroorganizmalar tarafından besin maddesi olarak kullanılıp parçalanması yolu ile organik madde miktarının azaltılmasıdır. Evsel atık sular için başlıca hedef ise; azot ve fosfor gibi besin maddeleri ve organik madde içeriğini azaltmaktır.

11. ATIKSU ARITMA TESİSLERİ VE YÖNTEMLERİ 4- İleri Biyolojik Arıtma: İleri biyolojik arıtmada azot ve fosfor gibi besin maddelerinin tamamen giderilmesi amaçlanmaktadır. Bu işlem sonucunda alıcı ortama kullanma suyu kalitesinde su verilmekte ve doğal dengelerin bozulmasının önüne geçilmektedir. İleri biyolojik arıtmada azotun uzaklaştırılması için asimilasyon ve nitrifikasyon- denitrifikasyonolmak üzere iki temel mekanizma vardır. Bu işlem sonrasında atık sudaki fosfor tamamıyla uzaklaştırılmış olur.

12. ATIKSU ARITMA TESİSLERİ VE YÖNTEMLERİ Dolayısıyla; atık suyun içerisinde bulunan ve kendiliğinden çökebilen katı maddelerin atık sudan uzaklaştırılması için fiziksel atık su arıtma tesisi, atık su içerisinde çözünmüş veya askıda bulunan ve gravitasyonla (yerçekimi etkisi ile) çökelmeyen maddelerin çökeltilerek sudan uzaklaştırılması için kimyasal atık su arıtma tesisi, su içerisinde bulunan çözünmüş organik maddelerin bakteriyolojik faaliyetler sonucu giderilmesi için ise; biyolojik atık su arıtma tesisi tercih edilmelidir.Bu işlemlerin ayrı ayrı kullanılabileceği gibi birbiri ardına gelecek şekilde de kullanılarak arıtma tesisi kurulabilir. Günümüzde git gide yaygınlaşmaya başlayan bu tesislere ise; ileri biyolojik atık su arıtma tesisi denilmektedir.

13. ATIKSU ARITMA TESİSLERİ VE YÖNTEMLERİ Arıtma Çamurlarının Uzaklaştırılması: Fiziksel ve kimyasal arıtma süreçlerinde atık sulardan yüzdürülerek yada çökeltilerek uzaklaştırılan maddeler ile biyolojik arıtma süreçlerinde sistemden atılan mikroorganizmalar, arıtma tesisi çamuru halindedir. Arıtma çamurları % 95 gibi büyük oranda su içerirler ve ayrı ayrı yada birleştirilerek uzaklaştırılırlar. Arıtma çamurları uygun bir şekilde uzaklaştırılıp zararsız hale getirilmezse, arıtma süreci amacına ulaşmamış olur. Bu nedenle çamurların uzaklaştırılması, arıtma sürecinin bir parçasıdır.

14. ATIKSU ARITMA TESİSLERİ VE YÖNTEMLERİ Arıtma tesislerinde çamur uzaklaştırma işlemi yoğunlaştırma,stabilizasyon ve susuzlaştırma olmak üzere temelde üç ana aşamadan oluşur. Arıtma çamurları; organik maddeler, azot, fosfor gibi bileşiklerce zenginleştirilmiş bir son üründür. Günümüzde gelişen çevre bilinci sayesinde çamur, bir yerde depolanıp uzaklaştırılmak yerine, geri kazanılmakta ve pek çok alanda yeniden kullanılmaktadır.

15. ATIK SU ARITMA TESİSLERİNİN FAYDALARI

16. ATIK SU ARITMA TESİSLERİNİN FAYDALARI • Son yıllarda suyun öneminin arttığı Dünyamızda, atık suların geri dönüşümünün sağlanması, bu tesislerin faydasını anlatan en önemli faktördür. • Geri dönüştürülen su; park ve bahçelerde, gösteri havuzlarında ve itfaiye ihtiyaçlarında hatta sanayide bile kullanılmaktadır. • Atık suların çok az kısmının dahi yeraltı sularına karışması, son yıllarda önemi artan içme sularının kirlenmesine sebep olabilmektedir. Arıtma tesisleri bu sorununda ortadan kaldırılması konusunda önemli bir yere sahiptir. • Arıtılmamış atık suların denize veya herhangi bir su kaynağına boşaltılması ciddi çevre sorunlarına ve hastalıklara yol açmaktadır. Bu su kaynaklarında yaşayan su canlılarına ciddi zararlar vermektedir. Özellikle endüstriyel atık sular toplu balık ölümlerine sebebiyet vermekte ve bu yüzden birçok türün ortadan kalkmasına yol açmaktadır. Arıtma tesisleri arıtılan temiz suyu denize verdiği için bu kötü sonuçlar da ortadan kalkacaktır.

17. ATIK SU ARITMA TESİSLERİNİN FAYDALARI • Yinearıtma tesisinin olmadığı yerlerde, atık suların boşaldığı kaynaklardan çevreye rahatsız edici kötü kokuların yayılıyor olması da ciddi bir çevre problemidir. • Ayrıca atık suların arıtma işlemi sonrasında oluşan arıtma çamurları, kurutularak ya da çürütülerek biyogaz üretiminde kullanılır. Birçok arıtma tesisi bu çamurlardan üretilen biyogazla, işletmenin ısı ve elektrik enerjisi ihtiyacını karşılamaktadır. Ayrıca susuzlaştırılıp kurutulmuş olan arıtma çamurları, çimento fabrikalarında yakıt olarak kullanılmaktadır. • Arıtma tesisleri sayesinde kullanılmış suların yanı sıra yağışlardan meydana gelen suların da geri dönüşümünün sağlanması ciddi tasarruflar arasında yer almaktadır.

18. İSTANBUL’DA ATIK SU ARITMA TESİSLERİ

19. İSTANBUL’DA ATIK SU ARITMA TESİSLERİ İstanbul'un doğal hazineleri olan denizleri ve gölleri, atık su tehdidinden kurtaracak atık su yatırımları sayesinde, daha önce kontrolsüz olarak derelere, denizlere yada su kaynaklarına akan atık suların büyük kısmı kontrol altına alındı. Böylece İstanbul Denizleri, su kaynakları ve dereler atık su tehdidinden kurtuldu. İstanbul'da çevre planları hazırlanırken İstanbul Boğazı'na dökülen atık suları arıtmak için öncelikli olarak Ön Arıtma Sistemleri öngörülmüş, İstanbul Boğazı'ndan Karadeniz'e olan dip akıntı sayesinde ön arıtmadan geçen atık suların derin deşarj yöntemiyle Karadeniz'in yaşam olmayan bölgesine ulaştırılması planlanmıştır. Bu doğrultuda Boğaz Hattı'na inşa edilen tesisler ilk etapta Ön Arıtma Tesisi olarak inşa edilmiştir.

20. İSTANBUL’DA ATIK SU ARITMA TESİSLERİ İstanbul hizmet alanı içinde farklı kapasite ve özelliklerde toplam 38 Atık su Arıtma Tesisi mevcuttur. Hizmete alınan atık su arıtma tesisleri sayesinde 1994 yılında % 9 olan günlük atık su arıtma miktarı bugün %90 seviyelerine çıkmıştır. İstanbul’daki atık su arıtma tesislerimiz ve kapasiteleri tabloda verilmiştir.

23. ATAKÖY İLERİ BİYOLOJİK ATIKSU ARITMA TESİSİ

24. ATAKÖY İLERİ BİYOLOJİK ATIKSU ARITMA TESİSİ İstanbul’umuzun en büyük ve son teknolojiye sahip olarak kurulan Ataköy ileri biyolojik atık su arıtma tesisi Atatürk Havaalanının hemen yanında bulunmaktadır. Atık suyun katı nihai ürüne ve biyogaza dönüştürüldüğü, biyogazdan elektrik üretildiği, kuru ürünün ise çimento fabrikalarına katı yakıt olarak verildiği bu tesis 108 milyon Euro ya mal olmuş ve 2010 yılında hizmete açılmış. Tesis; Bakırköy, Bağcılar, Bahçelievler ilçelerinin tamamı ile Başakşehir, Küçükçekmece ve Sultangazi ilçelerinin bir kısmını kapsayan geniş bir alana hizmet vermektedir. Günlük 400 bin metre küp olan tesisin kapasitesi 2. Kademenin faaliyete geçmesiyle 600 bine çıkacakmış. Bu tesisin aynı teknolojiye sahip bir benzeri olan Ambarlı ileri biyolojik atık su arıtma tesisinin halen inşaatı devam etmekteymiş.

25. ATAKÖY İLERİ BİYOLOJİK ATIKSU ARITMA TESİSİ Bu tesisten önce Tavukçu ve Ayamama dereleri güzergâhı boyunca toplanan atık sular, arıtılmadan doğruca Marmara Denizi’ne akıyormuş. Bu nedenle bu bölgenin kıyıları boyunca yaşanan kirlilik, denizdeki doğal hayatı ve insan sağlığını tehdit eder hale gelmiş. İstanbul’un atık su konusundaki bu sancılı bölgesinin kurtarılması için Ataköy İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi 2,5 yılda inşa edilmiş. Tesisin işleyişi aşağıda kısaca anlatılmaktadır: • Tesise giren atık suyun ilk olarak karşılaştığı kaba ızgaralar; çöp, naylon, ahşap benzeri iri maddelerin tutulduğu koruyucu ekipman kapsamında ilk üniteyi oluşturmaktadır. Bu maddelerin arıtma tesisinde mevcut ekipmanlara zarar vermemesi ve boru hatlarında tıkanıklık oluşturmaması için mutlaka uzaklaştırılması gerekmektedir. Burada ayrılan katı maddeler konteynırlara aktarılmakta ve depolama sahasına gönderilmektedir.

26. ATAKÖY İLERİ BİYOLOJİK ATIKSU ARITMA TESİSİ • Kaba ızgaralardan sonra giriş terfi merkezine gelen atık suyun debisi kontrol altına alınır ve tesise girebileceği seviyeye getirilir. • Kaba ızgaralardan geçe bilen katı atıkların tutulduğu ikinci ünite ise ince ızgaraların bulunduğu ünitedir. Burada tutulan katı atıklarda konteynırlara boşaltılıp depolama alanına sevk edilmektedir. • Arıtma tesisine gelen atık suda bulunan kum, çakıl ve yağ gibi maddeleri sudan ayırmak ve bunların arıtma tesisinin diğer ünitelerine geçmesini önlemek için havalandırmalı kum ve yağ tutucu ünitesi bulunmaktadır. • Kum ve yağ tutucudan çıkan atık su, ön çökeltme havuzuna aktarılır. Bu havuzlarda 1 saat bekleyen sudan çökebilen ve yüzebilen katılarda ayrılır. Böylece biyolojik arıtma ünitesinde arıtılacak organik yük azaltılmış olur. Bu da enerjiden tasarruf etmeyi sağlar.

27. ATAKÖY İLERİ BİYOLOJİK ATIKSU ARITMA TESİSİ Biyolojik Arıtma • Biyolojik arıtmanın amacı; atık suda bulunan kirletici maddelerin, mikroorganizmaların faaliyetleri sonucunda atık sudan uzaklaştırılmasıdır. Evsel atık suların ileri biyolojik arıtımında karbonlu maddelerin yanı sıra azot ve fosforlu kirleticilerinde giderilmesi hedeflenir. • Biyosfer havuzlarına aktarılan sulardan fosforun giderimi; mikroorganizmaların strese sokularak hücre büyümesi için gerekenden daha fazla fosforu bünyelerine alması ilkesine dayanır. • Havalandırma havuzunda biyolojik arıtma, nitrifikasyon ve denitrifikasyon olarak 2 kademe de gerçekleştirilir. Bu havuzlarda karbon, azot ve fosfor giderimi gerçekleştirilip atık suyun değeri uluslararası standartlara ulaşmış olur. • Havalandırma havuzlarından çıkan atık suyun aktif çamurunun gravite ile çöktürülerek ayrıldığı ünite ise son çöktürme havuzlarıdır.

28. ATAKÖY İLERİ BİYOLOJİK ATIKSU ARITMA TESİSİ • Ön çöktürme ve son çöktürme havuzlarından gelen çamurlar, ham çamur depo tankına aktarılır. Biriken ham çamur buradan da çamur çürütme tanklarına pompalanır. • Çamur çürütme ünitesine gelen çamurlarda bakteriler yardımıyla stabilize edilir. Bu ünitenin bir getirisi de elde edilen biyogazdır. Üretilen biyogaz, gaz depolanma tanklarında toplanır. Gaz bu tanklardan çamur arıtma binasında bulunan buhar kazanına gönderilir. Burada çamur kurutma için gereken ısı üretilir. • Çürütücülerde 16 gün boyunca çürüyen çamur, çamur kurutma ünitesinde kızgın yağların ısıttığı disklere temas ederek nemi buharlaşır ve kuru çamur elde edilmiş olur. Bu kuru çamur ise çimento fabrikalarına yakıt olarak verilir. • Ayrıca tesis içerisinde ki gaz türbinleri sayesinde tesisin ihtiyacı olan elektrikte üretilmiş olur. • Arıtılmış sular ise Ayamama deresine yada denize boşaltılır.

29. BİZİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ ANIL YURTTAŞ MERVE BALYEMEZ METİN GONCEGÜL MUHAMMET TAHA ARAS

30. KAYNAKÇA www.iski.gov.tr www.cevreonline.com İSKİ 2011 FAALİYET RAPORU ATAKÖY İLERİ BİYOLOJİK ATIK SU ARITME TESİSİ