Johan Vandendriessche Advocaat (crosslaw) | crosslaw.be | | j.vandendriessche@crosslaw.be |

1. Juridischeaspecten van de elektronischehandtekeningVERA Studiedag| Leuven | 10 februari 2014 Johan Vandendriessche Advocaat (crosslaw) | www.crosslaw.be| | j.vandendriessche@crosslaw.be|

2. Elektronische handtekening in het Belgische recht • Basis: richtlijn 1999/93/EC (momenteel onder revisie) • Invoering in twee stappen • Artikel 1322 B.W. (‘onderhandse akte’) • Toepassing in het bewijsrecht • Mogelijke gelijkstelling (appreciatiebevoegdheid van de rechter) • Wet van 9 juli 2001 • Algemene toepassing (breder dan alleen bewijsrecht) • Juridische kader voor certificatiedienstverlening

3. Wat is een elektronische handtekening? • Artikel 1322 B.W. • “een geheel van elektronische gegevens dat aan een bepaalde persoon kan worden toegerekend en het behoud van de integriteit van de inhoud van de akteaantoont” • Artikel 2, 1° W. 9 juli 2001 • “gegevensin elektronische vorm, vastgehecht aan of logisch geassocieerd met andere elektronische gegevens, die worden gebruikt als middel voor authentificatie”

4. Soorten elektronische handtekening • Gewone elektronische handtekening • Geavanceerde elektronische handtekening • Unieke band met ondertekenaar • Identificatie van de ondertekenaar • Aanmaak met middelen onder uitsluitende controle • Integriteitsvereiste • Gekwalificeerde elektronische handtekening • Geavanceerde elektronische handtekening • Gekwalificeerd certificaat • Veilig aanmaakmiddel

5. Hybride elektronische handtekening • Elektronische handtekening • Materialisatie in equivalent dat voldoet aan de voorwaarden van een geavanceerde elektronische handtekening • Impact • Materialisatie van een papierloze backoffice • Statuut van een kopie? • Vormgeving • Zegel met grafische elementen • Barcode • Serienummers

6. Principes • Assimilatiebeginsel (art. 4, §4 W. 9 juli 2001) • Gekwalificeerde elektronische handtekening = handgeschreven handtekening • Opgelet voor bijkomende vereisten in de publieke sector • Non-discriminatiebeginsel (art. 4, §5 W. 9 juli 2001) • Geen discriminatie van elektronische handtekeningen • Elektronische vorm • Niet gebaseerd op gekwalificeerd certificaat • Niet gebaseerd op certificaat geaccrediteerd dienstverlener • Niet aangemaakt met veilig aanmaakmiddel

7. Elektronische handtekeningen in de publieke sector • Wettelijk kader wijzigt de vertegenwoordigingsbevoegdheid niet • Certificaat op naam van de lokale overheid • Certificaat kan op naam van een (publiekrechtelijke) rechtspersoon • Specifieke identificatie van ondertekenaar in de wetgeving • Artikel 182 en 183 Gemeentewet • Burgemeester en gemeentesecretaris • Personeelsleden • Delegatie via huishoudelijk reglement • Delegatie aan lid College van Burgemeester en Schepenen

8. Elektronische handtekening in de publieke sector • Gemeen recht • Wet van 9 juli 2001 • Afwijkingen zijn mogelijk voor de publieke sector • Objectief, transparant, evenredig en niet-discriminerend • Betrekking op de specifieke kenmerken toepassing • Bijzondere bepalingen • Specifieke wetgeving in toepassing van voormelde bepaling • Geen coherentie • Geval per geval analyse van de vereisten

9. Elektronische handtekening in de publieke sector • Stedenbouw • Elektronische dossierindiening • o.a. art. 22/1 Besluit Vl. Regering dd. 28 mei 2004 “Alleszins geldt dat telkens wanneer dit besluit of zijn bijlagen een handtekening vereisen, het betrokken document ofwel een gewone handtekening omvat en vervolgens ingescand wordt, ofwel een elektronische handtekening omvat.” • Zeer soepele toepassing (gewone elektronische handtekening) • Overbodige omschrijving • Ingescande elektronische handtekening = gewone elektronische handtekening

10. Elektronische handtekening in de publieke sector • Milieuwetgeving • Milieuvergunning • Artikel 2bis Decreet van 28 juni 1985 “De Vlaamse Regering bepaalt in welke gevallen daarbij een elektronische handtekening of een geavanceerde elektronische handtekening nodig zijn voor de geldigheid van de gegevensuitwisseling. Zij kan ook andere vereisten voor de geldigheid van de gegevensuitwisseling met elektronische middelen opleggen.”

11. Elektronische handtekening in de publieke sector • Milieuwetgeving • Integrale milieujaarverslag • Art. 3, §1 Besluit Vl. Regering van 2 april 2004 “Bij elektronische verzending bevat het integrale milieujaarverslag een geavanceerde elektronische handtekening, overeenkomstig artikel 2, 2° en 4, § 4, van de wet van 9 juli 2001 houdende vaststelling van bepaalde regels in verband met het juridisch kader voor elektronische handtekeningen en certificatiediensten. De Vlaamse regering kan ook voorzien in een alternatieve regeling op voorwaarde dat ze een gelijkwaardige bescherming biedt.” • Verstrenging van de vereiste = gekwalificeerde elektronische handtekening

12. Elektronische handtekening in de publieke sector • Beleids- en beheerscyclus lokale besturen • Boekhoudsoftware • Art. 133 Besluit Vl. Regering van 25 juni 2010 “De boekhoudsoftware voorziet in de mogelijkheid om digitale documenten te ondertekenen met een elektronische handtekening, overeenkomstig de wet van 9 juli 2001 houdende vaststelling van bepaalde regels in verband met het juridisch kader voor elektronische handtekeningen en certificatiediensten.” • Geen specifieke handtekeningsvereiste • Gewone elektronische handtekening volstaat

13. Elektronische handtekening in de publieke sector • Toezicht intergemeentelijke samenwerkingsverbanden • Kennisgevingen • Art. 2 van het Besluit Vl. Regering van 19 april 2013 “de geavanceerde elektronische handtekening met gekwalificeerd certificaat conform is met de wet van 9 juli 2001 houdende vaststelling van bepaalde regels in verband met het juridisch kader voor elektronische handtekeningen, de elektronisch aangetekende zending en certificatiediensten.” • Geavanceerde elektronische handtekening met gekwalificeerd certificaat ≠ Gekwalificeerde elektronische handtekening

14. Specifieke toepassingen in de publieke sector • Organisatie voorkooprechten • Kennisgevingen • Art. 11 van Decreet 25 mei 2007 “Alle kennisgevingen met betrekking tot Vlaamse voorkooprechten door middel van het e-voorkooploket gebeuren langs elektronische weg en worden bevestigd door een elektronische handtekening of een gekwalificeerd certificaat.” • Sterke versoepeling (gewone elektronische handtekening) • Toevoeging certificaat is onduidelijk (allicht verwijzing naar gekwalificeerde elektronische handtekening)

15. Specifieke toepassingen in de publieke sector • Sociale zekerheid • Assimilatie • Art. 4/1 W. 24 februari 2013 • “Een handtekening geplaatst met de elektronische identiteitskaart (e-ID) wordt gelijkgesteld met een handgeschreven handtekening.” • Toepassingsgebied ruimer dan sociale zekerheid? • Overbodige bepaling?

16. Specifieke toepassingen in de publieke sector • E-Health platform • Bewijswaarde • Art. 36/1 van W. 21 augustus 2008 “de elektronische gegevens vermelden de identiteit van de opsteller van deze gegevens geauthentiseerd hetzij volgens een procedure waarvan de methodologie is goedgekeurd door het Sectoraal comité van de sociale zekerheid en van de gezondheid hetzij door middel van het identiteitscertificaat op de elektronische identiteitskaart of een ander certificaat dat voldoet aan de bepalingen van de wet van 9 juli 2001 […]” • Zinvolle vermelding?

17. Een specifieke toepassing in de private sector • Elektronisch aandelenregister • Overdracht • Art. 504 W. Venn. “Indien het register in elektronische vorm wordt aangehouden, kan de verklaring van overdracht een elektronische vorm aannemen en ondertekend worden met een geavanceerde elektronische handtekening, afgeleverd op basis van een gekwalificeerd certificaat dat de identiteit van de overdrager en de overnemer vaststelt en is opgemaakt voor het veilig aanmaken van een elektronische handtekening, overeenkomstig de terzake geldende wetgeving” • Onmogelijke voorwaarden?

18. Conclusie • Elektronische handtekening is mogelijk in de publieke sector • Gemeen kader • Specifieke toepassingen • Juridisch kader mist soms coherentie • Geval per geval analyse is noodzakelijk • Overheid is sterke promotor • e-ID & e-government applicaties promoten het gebruik van de elektronische handtekening zeer sterk • Hybride handtekening zal opmars vinden en overspringen naar de private sector