1 / 77

Oliver Schmoll, Ingrid Chorus Federalna Agencja Środowiska Bad Elster i Berlin, Niemcy

Plan Bezpieczeństwa Wodnego ( PBW ) Program współpracy bliźniaczej, k omponent 2.2. Oliver Schmoll, Ingrid Chorus Federalna Agencja Środowiska Bad Elster i Berlin, Niemcy. Warszawa , marzec 2009 r. Ramowa struktura zabezpieczenia wody do spożycia.

ross
Download Presentation

Oliver Schmoll, Ingrid Chorus Federalna Agencja Środowiska Bad Elster i Berlin, Niemcy

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Plan Bezpieczeństwa Wodnego (PBW) Program współpracy bliźniaczej, komponent 2.2 Oliver Schmoll, Ingrid Chorus Federalna Agencja Środowiska Bad Elster i Berlin, Niemcy Warszawa, marzec 2009 r.

  2. Ramowa struktura zabezpieczenia wody do spożycia Cele oparte na kryteriach zdrowotnych (Regulator) Plan Bezpieczeństwa Wodnego(Dostawca wody) Niezależny nadzór(Agencja nadzorująca lub osoba/instytucja trzecia)

  3. Uzasadnienie PBW • Ograniczone możliwości badania produktu końcowego: • Ograniczona możliwość wykorzystania badań mikrobiologicznych jako systemu wczesnego ostrzegania • Badane ilości wody rzadko są statystycznie reprezentatywne • Ograniczona możliwość wykrywania krótkoterminowych wahań jakości wody • Procedury zarządzania jakością służące utrzymaniu procesów pod kontrolą mają następujące zalety: • Kładą nacisk na prewencję • Koncentrują się na kontrolowaniu procesu • Zaprojektowano je tak, aby zmniejszały, eliminowały i zapobiegały zanieczyszczeniu

  4. PBW w uproszczeniu Jakie zagrożenia istnieją w moim systemie zaopatrzenia? Zamknięty cykl Skąd wiem, że zagrożenia zlikwidowano? Jak zlikwidować zagrożenia?

  5. Przygotowanie PBW Opis systemu zaopatrzenia w wodę DOKUMENTACJA PBW Kontrolowanie zagrożeń Wdrożenie środków zabezp. i zarządzanie nimi Monitoring środków zabezpieczających Przygotowanie procedur zarządzania Weryfikacja i audyt PBW PlanBezpieczeństwaWodnego PLANOWY PRZEGLĄD OKRESOWY Plan usprawnienia i modernizacji Ocena systemu Identyfikacja zagrożeń Lista priorytetowa ryzyk Istniejące środki zabezpieczające Dodatkowe lub ulepszone środki zabezpieczające

  6. PLANOWY PRZEGLĄD OKRESOWY Opis systemu zaopatrzenia w wodę Plan usprawnienia i modernizacji DOKUMENTACJA PBW Ocena systemu Identyfikacja zagrożeń Lista priorytetowa ryzyk Istniejące środki zabezpieczające Dodatkowe lub ulepszone środki zabezpieczające Kontrolowanie zagrożeń Wdrożenie środków zabezp. i zarządzanie nimi Monitoring środków zabezpieczających Przygotowanie procedur zarządzania Weryfikacja i audyt PBW Krok 1 Przygotowanie PBW

  7. Zaangażowanie kierownictwa • Wyraźny sygnał ze strony kierownictwa wysokiego szczebla jest rzeczą niezbędną dla opracowania PBW: • Zabezpieczenie zasobów ludzkich i finansowych • Poparcie dla zmian w praktykach roboczych • Zaangażowanie decydentów wszystkich poziomów • Większa akceptacja ze strony personelu operacyjnego • Kierownictwo musi aktywnie promować bezpieczeństwo wody jako cel dostawcy wody

  8. Zespół ds. PBW • Interdyscyplinarny zespół zbiorowo odpowiedzialny za zaplanowanie, opracowanie i wdrożenie PBW • Kwalifikacje członków zespołu: • Inżynierowie (z działu operacyjnego, konserwacji, projektowego) • Personel odpowiedzialny za kontrolę jakości wody (mikrobiolodzy i chemicy) • Personel techniczny zajmujący się obsługą bieżącą systemu • Naukowcy z dziedziny zdrowia • Lider zespołu popychający projekt do przodu i sterujący nim

  9. Zespół ds. PBWWsparcie z zewnątrz • Opracowanie i realizacja PBW są możliwe bez znacznego wsparcia z zewnątrz • Dostawca wody powinien pełnić rolę lidera w opracowywaniu i wdrażaniu PBW: • Nie jest celem tego działania przenoszenie odpowiedzialności na konsultantów • Jeżeli to konieczne, można szukać wsparcia ze strony wyspecjalizowanych ekspertów spoza firmy

  10. Przygotowanie PBW PLANOWY PRZEGLĄD OKRESOWY Opis systemu zaopatrzenia w wodę Plan usprawnienia i modernizacji DOKUMENTACJA PBW Ocena systemu Identyfikacja zagrożeń Lista priorytetowa ryzyk Istniejące środki zabezpieczające Dodatkowe lub ulepszone środki zabezpieczające Kontrolowanie zagrożeń Wdrożenie środków zabezp. i zarządzanie nimi Monitoring środków zabezpieczających Przygotowanie procedur zarządzania Weryfikacja i audyt PBW Krok 2

  11. Dokumentacja i opis systemu • Kompleksowy opis łańcucha zaopatrzenia w wodę, od ujęcia do konsumenta: • Opis wszystkich procesów mogących mieć wpływ na jakość wody • Kompilacja informacji o poszczególnych etapach zaopatrzenia: Woda surowa i ujęcie, proces uzdatniania, przechowywanie wody w systemie dystrybucyjnym, system dystrybucyjny • Opis obszarów, za które odpowiedzialny jest dostawca • Identyfikacja obszarów poza zakresem odpowiedzialności dostawcy • Podsumowanie wymogów prawnych

  12. Dokumentacja i opis systemu • Opracowanie konceptualnego schematu blokowego dla uzyskania ogólnego opisu systemu i jego lepszego zrozumienia • Zespół ds. PBW musi przeprowadzić walidację kompletności i dokładności schematu blokowego w terenie

  13. Plan orientacyjnyPrzykład Plan orientacyjny gminy 1:10,000

  14. Schemat hydraulicznyPrzykład

  15. Mapa ujęciaPrzykład Zagrożenie Opis zagrożeń

  16. Step 3 Przygotowanie PBW PLANOWY PRZEGLĄD OKRESOWY Opis systemu zaopatrzenia w wodę Plan usprawnienia i modernizacji DOKUMENTACJA PBW WSP DOCUMENTATION Ocena systemu Identyfikacja zagrożeń Lista priorytetowa ryzyk Istniejące środki zabezpieczające Dodatkowe lub ulepszone środki zabezpieczające Kontrolowanie zagrożeń Wdrożenie środków zabezp. i zarządzanie nimi Monitoring środków zabezpieczających Przygotowanie procedur zarządzania Weryfikacja i audyt PBW

  17. Ocena systemu Identyfikacja zagrożeń Lista priorytetowa ryzyk Istniejące środki zabezpieczające Dodatkowe lub ulepszone środki zabezpieczające

  18. Co to jest „zagrożenie”? • „Zagrożenie“: • Każdy czynnik biologiczny, chemiczny, fizyczny lub radiologiczny mogący potencjalnie zagrozić zdrowiu publicznemu • Zagrożenia mogą być obecne w łańcuchu zaopatrzenia w wodę od ujęcia do konsumenta lub pochodzić z niego • Patogeny: • Bakterie, wirusy i pierwotniaki pochodzące z odchodów ludzkich lub zwierzęcych • Związki chemiczne: • Pochodzenia geologicznego (np. fluor, arsen) • Pochodzenia antropogenicznego (np. azotany, pestycydy) • Pochodzące z materiałów użytych w systemie dystrybucyjnym (np. ołów, miedź)

  19. Co to jest „zdarzenie niebezpieczne”? • „Zdarzenie niebezpieczne”: • Zdarzenie powodujące zagrożenie w systemie zaopatrzenia w wodę lub zapobiegające eliminacji takiego zagrożenia • Przykłady zdarzeń niebezpiecznych: • Obfite opady powodujące przenikanie patogenów do wody • Zaburzenie działania lub awaria jednego z etapów uzdatniania • Pęknięcie rury wodociągowej • Przykłady stanu niebezpiecznego: • Przedłużające się stosowanie w rolnictwie nawozów mineralnych niedostosowanych do środowiska hydrogeologicznego • Źle zabezpieczone ujęcie

  20. Zagrożenia chemiczne • Każdy czynnik o negatywnym wpływie na jakość wody • Pochodzenia geologicznego (np. fluor, arsen) • Pochodzenia antropogenicznego (np. azotany, pestycydy) • Pochodzący z procesu uzdatniania (np. flokulanty, produkty uboczne dezynfekcji, zanieczyszczenia środków używanych do uzdatniania) • Pochodzący z materiałów użytych w systemie dystrybucyjnym (np. ołów, miedź) Zagrożenia biologiczne • Patogeny: bakterie, wirusy i pierwotniaki • Główne źródło: odchody ludzkie lub zwierzęce • Organizmy niepatogeniczne: • Mające wpływ na akceptowalność wody do spożycia przez konsumentów; mogą oni rezygnować z nieakceptowanego źródła wody i korzystać ze źródeł potencjalnie niebezpiecznych • Toksyczne cyjanobakterie

  21. Identyfikacja zagrożeń • Dla każdego etapu schematu blokowego: • Systematycznie określić zagrożenia i powiązane z nimi zdarzenia • „Co i gdzie może pójść nie tak?” • Zrozumienie związku pomiędzy źródłem zagrożenia, jego przemieszczaniem się w środowisku i występowaniem w wodzie • Ocena dopasowana do danego systemu

  22. Identyfikacja zagrożeńPunkt wyjścia • Analiza zagrożeń powinna opierać się na doświadczeniu i wiedzy w firmie wodociągowej: • Pragmatyzm! • Rozmowy z personelem operacyjnym • Systematyczna analiza incydentów lub awarii w przeszłości • Poparta inspekcjami sanitarnymi

  23. Modelowe karty kontrolneUjęcie • Szybkie zmiany jakości wody surowej • Wpływ kanalizacji i szamb • Typ wykorzystania gruntów (np. hodowla zwierząt, rolnictwo, przemysł, utylizacja odpadów, wydobycie) • Użycie środków chemicznych w obszarze ujęcia • Duże wycieki (przypadkowe i zamierzone) • Dostęp ludności (np. rekreacja) • Zwierzęta dzikie i hodowlane

  24. Modelowe karty kontrolneSystem ujęcia i dystrybucji wody • Nieodpowiedni stan studni głębinowej • Niewłaściwa lokalizacja studni lub ujęcia • Niskie ciśnienie w wodociągu lub „falowanie ciśnienia” powodujące przedostawanie się zanieczyszczeń • Zmiany kierunku przepływu wody powodujące przenikanie wody zanieczyszczonej • Pękanie rur prowadzące do wnikania zanieczyszczeń podczas napraw, wymiany lub instalacji wodociągu • Otwarte / niezabezpieczone zbiorniki wody / akwedukty – niebezpieczeństwo zanieczyszczenia fekalnego

  25. Ocena systemu Identyfikacja zagrożeń Lista priorytetowa ryzyk Istniejące środki zabezpieczające Dodatkowe lub ulepszone środki zabezpieczające

  26. Istniejące środki zabezpieczające • Środki zabezpieczające są „barierami dla zanieczyszczeń” • Do środków zabezpieczających zaliczyć można: • Zapobieganie przedostawaniu się zanieczyszczeń (zagrożeń) do wody • Usuwanie zagrożeń z wody • Dezaktywację patogenów w wodzie • Utrzymanie jakości wody podczas dystrybucji przez dobór właściwych materiałów do budowy rur i utrzymania ciśnienia

  27. Istniejące środki zabezpieczająceOpis /1 • Środki zabezpieczające są „barierami dla zanieczyszczeń” • Środki zabezpieczające to działania i procesy stosowane w celu: • Zapobieżenia wystąpieniu zagrożenia • Bezpośredniej poprawy / utrzymania jakości wody do spożycia • Zapewnienia, że woda stale wypełnia cele oparte na przesłankach zdrowotnych (stosowane łącznie) • Realizacji „zasady wielu barier” (stosowane łącznie)

  28. Istniejące środki zabezpieczająceOpis / 2 • Do środków zabezpieczających zaliczyć można: • Zapobieganie przedostawaniu się zanieczyszczeń (zagrożeń) do wody • Usuwanie zagrożeń z wody • Dezaktywację patogenów w wodzie • Utrzymanie jakości wody podczas dystrybucji • Różny charakter środków zabezpieczających: • Obszar ujęcia: szeroki zakres działań planistycznych, których celem jest ochrona jakości wody surowej (charakter prewencyjny) • Uzdatnianie, przechowywanie i dystrybucja: projekt, budowa, działanie i konserwacja (charakter techniczny)

  29. Istniejące środki zabezpieczające – przykłady:

  30. Ocena systemu Identyfikacja zagrożeń Lista priorytetowa ryzyk Istniejące środki zabezpieczające Dodatkowe lub ulepszone środki zabezpieczające

  31. Lista priorytetowa ryzykDlaczego? • Decyzja, czy dane zdarzenie stanowi znaczące ryzyko • Identyfikacja zagrożeń lub zdarzeń, które wymagają najpilniejszych działań • Dostępne metody: • Decyzja zespołu • Metoda ilościowa lub półilościowa

  32. Lista priorytetowa ryzykDecyzja zespołu • Uzasadniony osąd zespołu na temat prawdopodobieństwa występowania zdarzeń • Ocena wszystkich zdarzeń zidentyfikowanych na wszystkich etapach procesu • Stwierdzenie, czy znajdują się one pod kontrolą • Udokumentowanie, czy zdarzenia te wymagają natychmiastowej uwagi

  33. Lista priorytetowa ryzykPrzykładowy wynik

  34. Lista priorytetowa ryzykPółilościowe matryce ryzyk • Ryzykooblicza się mnożąc „prawdopodobieństwo” przez „dotkliwość” • Prawdopodobieństwo lub częstotliwość: • Jak często lub jak prawdopodobne jest wystąpienie zdarzenia niebezpiecznego? • Dotkliwość lub następstwa: • Jakie będą następstwa dla zdrowia publicznego lub akceptacji (wody) przez konsumentów?

  35. DOTKLIWOŚĆ / NASTĘPSTWA MATRYCA RYZYKA PRAWDOPODOBIEŃSTWO Lista priorytetowa ryzykPrzykład z Jordanii

  36. DOTKLIWOŚĆ / NASTĘPSTWA MATRYCA RYZYKA PRAWDOPODOBIEŃSTWO Lista priorytetowa ryzykPrzykład z Jordanii KATEGORIE DOTKLIWOŚCI I Brak wpływu II Wpływ na cechy estetyczne (czyli akceptację przez konsumentów) LUB ilość III Wpływ na normy określone prawem LUB zdrowie konsumentów KATEGORIE PRAWDOPODOBIEŃSTWA A Codziennie – raz w tygodniu B Raz w miesiącu – raz na kwartał (sezon) C Raz w roku lub rzadziej KATEGORIE RYZYKA H Wysokie Konieczna natychmiastowa reakcja ze strony kierownictwa (= natychmiastowe działanie) M Średnie Konieczna reakcja kierownictwa L Niskie Procedury rutynowe

  37. Lista priorytetowa ryzykPrzykładowy wynik

  38. Lista priorytetowa ryzykPółilościowe matryce ryzyk • Każdemu zidentyfikowanemu zdarzeniu niebezpiecznemu przypisywana jest wartość • Zdarzenia mogą zostać porównane i sklasyfikowane (uszeregowane pod względem ważności) • Podstawa do relatywnej oceny poszczególnych ryzyk w jednym zakładzie wodociągowym

  39. Lista priorytetowa ryzykUkierunkowanie myślenia przed początkiem pracy • Należy konkretnie określić ryzyko w następujących kategoriach: • Ryzyko konkretnego zdarzenia • Prowadzącego do konkretnego zagrożenia • Osiągającego konkretne, problematyczne stężenie • W konkretnym czasie i miejscu

  40. Lista priorytetowa ryzykWyniki • Które zagrożenia (i zdarzenia niebezpieczne) objęte są wystarczającymi środkami zabezpieczającymi? • Które środki zabezpieczające są najważniejsze? • Które zagrożenia wymagają zastosowania dalszych środków, aby zagrożenie znalazło się pod kontrolą? • Czy istnieją luki w wiedzy o zagrożeniach i / lub środkach zabezpieczających (potrzeba uzyskania wiedzy i badań)?

  41. Ocena systemu Identyfikacja zagrożeń Lista priorytetowa ryzyk Istniejące środki zabezpieczające Dodatkowe lub ulepszone środki zabezpieczające

  42. Dodatkowe / ulepszone środki zabezpieczające • Zidentyfikowane znaczące ryzyka wymagają dalszego dochodzenia: • Należy zidentyfikować dodatkowe środki zabezpieczające • Może wystąpić konieczność zmodyfikowania i ulepszenia istniejących środków • Potrzebne mogą być rozwiązania tymczasowe

  43. Plan działania

  44. Krok 4 Przygotowanie PBW PLANOWY PRZEGLĄD OKRESOWY Opis systemu zaopatrzenia w wodę Plan usprawnienia i modernizacji DOKUMENTACJA PBW Ocena systemu Identyfikacja zagrożeń Lista priorytetowa ryzyk Istniejące środki zabezpieczające Dodatkowe lub ulepszone środki zabezpieczające Kontrolowanie zagrożeń Wdrożenie środków zabezp. i zarządzanie nimi Monitoring środków zabezpieczających Przygotowanie procedur zarządzania Weryfikacja i audyt PBW

  45. Kontrolowanie zagrożeń Wdrożenie środków zabezp. i zarządzanie nimi Monitoring środków zabezpieczających

  46. Wdrożenie środków zabezpieczającychKombinacja środków zabezpieczających • Typ i liczba środków zabezpieczających będą inne dla każdego systemu • W przypadku każdego zdarzenia niebezpiecznego zidentyfikowanego jako znaczące ryzyko należy wdrożyć skuteczne środki zabezpieczające • Każdy środek zabezpieczający musi być opisany w sposób wystarczająco precyzyjny i zrozumiały • Standardowe procedury robocze poprawiają efektywną realizację poszczególnych środków

  47. Identyfikacja istniejących środków zabezp. Przykładowa instrukcja

  48. Kontrolowanie zagrożeń Wdrożenie środków zabezp. i zarządzanie nimi Monitoring środków zabezpieczających

  49. Monitoring operacyjny • Monitoring operacyjny służy do oceny skuteczności działania środków zabezpieczających w odpowiednich odstępach czasowych • Plan monitoringu: • Co będzie monitorowane? • Jak? • Gdzie? • Kiedy? • Kto będzie to robił?

  50. Monitoring operacyjny • Odstępy czasowe, w których prowadzony będzie monitoring muszą być określone indywidualnie dla poszczególnych środków zabezpieczających • Odstępy czasowe mogą być bardzo różne, np.: • Kontrola stężenia chloru w trybie online • Kwartalna inspekcja ewentualnych uszkodzeń cokołu studni

More Related