530 likes | 1.09k Views
Planten - families. Carolien van der Graaf. Programma. Luisteren (20 min) Korte herhaling vorige les Kenmerken plantenfamilies Doen (10 min): Quiz test je kennis (15 min) Luisteren (1 min) Korte toelichting op handige flora’s, cursussen. Definitie van een soort ?.
E N D
Planten - families Carolien van der Graaf
Programma Luisteren (20 min) • Korte herhaling vorige les • Kenmerken plantenfamilies Doen (10 min): • Quiz test je kennis (15 min) Luisteren (1 min) • Korte toelichting op handige flora’s, cursussen
Definitie van een soort ? organismen, die vruchtbare nakomelingen produceren …
Planten systematiek • Wieren • Sporenplanten • Zaadplanten: (bloemen) - naaktzadigen - bedektzadigen: (vrucht) -- eenzaadlobbigen -- tweezaadlobbigen (2 kiembladen)
Zaad (vrucht) verspreiding noot / dop splitvrucht doos steenvrucht bes peul hauw
Planten families 1.550 soorten - 550 algemeen - 1.000 zeldzaam - ca. 400 Rode Lijst - 112 beschermd 128 families Grassen: - 165 soorten (1 beschermd) Watergentiaan: - 2 soorten (1 beschermd) Orchideen: - 40 soorten (40 beschermd) Deze les: - 8 families 32 soorten (0 beschermd) van de 640 (9 beschermd)
Samenvatting totaal zevenblad
Kenmerken Dagkoekoeksbloem anjercomposietkruisbloemschermbloemlipbloemvlinderbloemruwbladigeroos 1 Blad: tegenoverstaand, gaafrandig, ongesteeld 2 Kroon: 5 losse kroonbladen, diep ingesneden 3 Dichazium: stengel splitst steeds in 2-en
Bestuiving - verspreiding Dagkoekoeksbloem anjercomposietkruisbloemschermbloemlipbloemvlinderbloemruwbladigeroos citroenvlinder opruige anjer zweefvlieg op dagkoekoeksbloem zilveren maan op echte koekoeksbloem • Bestuiving = INSECTEN • bestoven door dagvlinders, • nachtvlinders, wilde bijen, hommels Verspreiding = WIND - vrucht: doosvrucht openspringend Standplaats = GRAS & ZOOM
Kenmerken Voorjaarszonnebloem anjercomposietkruisbloemschermbloemlipbloemvlinderbloemruwbladigeroos 1 Bloeiwijze: hoofdje, samengestelde bloem met lint- / buisbloemen, geen kelk maar omwindsel 2 Vrucht: nootje (met kroon of pluis/pappus) 3 Blad: vaak wortelrozet (geen officieel kenmerk)
Bestuiving - verspreiding Voorjaarszonnebloem anjercomposietkruisbloemschermbloemlipbloemvlinderbloemruwbladigeroos wespenboktor distelvlinder distelboktor Bestuiving: INSECTEN - Stuifmeel & nectar - Makkelijk bereikbaar insecten met korte tong - Vliegen, kevers, bijen (met korte tong) - Veel insecten op distels: distelboktor, distelvlinder • Zaadverspreiding: WIND • Vrucht is een nootje (klein, droog, niet openspringend ) • met kroon, pluis, pappus
Eetbaar Voorjaarszonnebloem anjercomposietkruisbloemschermbloemlipbloemvlinderbloemruwbladigeroos Zonnebloem,sla, andijvie, witlof, artisjok… artisjok sla witlof andijvie
Kenmerken herderstasje anjercomposietkruisbloemschermbloemlipbloemvlinderbloemruwbladigeroos 1 Bloem: 4 kroon/kelk bladen, 6 meeldraden: 4 lang, 2 kort 2 Vrucht: hauw of hauwtje 3 Bloeiwijze: tros, bloemen en vruchten tegelijk
Bestuiving - verspreiding herderstasje anjercomposietkruisbloemschermbloemlipbloemvlinderbloemruwbladigeroos koolwants witje oranjetip Bestuiving: INSECTEN, ZELFBESTUIVING - Nectar onderin de bloem • Zaadverspreiding: OPENSPRINGEN • Vrucht = hauw / hauwtje • Kleine zaden via wind, drijvend via water, • Kleverig omhulsel via dieren Standplaats: KRUIDLAAG, CULTUURVOLGER
Eetbaar herderstasje anjercomposietkruisbloemschermbloemlipbloemvlinderbloemruwbladigeroos kool, koolzaad, mosterd, mierik, radijs, tuinkers mosterd kool sterrekers radijs
Kenmerken zevenblad anjercomposietkruisbloemschermbloemlipbloemvlinderbloemruwbladigeroos 1 Bloeiwijze: scherm 2 Blad: spreidbladig, samengesteld met bladschede peen
Bestuiving - verspreiding zevenblad anjercomposietkruisbloemschermbloemlipbloemvlinderbloemruwbladigeroos Verspreiding = wind / water / dier - vrucht: 2-delige splitvrucht - ribben (= vleugel) / drijvend zaad / klit Bevruchting = insecten - massa-effect - veel insecten, ook zelfbestuiving - meeldraden boven scherm - nectar makkelijk bereikbaar zweefvlieg • Standplaats = OEVER / MOERAS • Grasland en bosrand / zoom soldaatje
Eetbaar of giftig ? zevenblad anjercomposietkruisbloemschermbloemlipbloemvlinderbloemruwbladigeroos eetbaar:anijs, bleekselderij, dille, karwij, kervel, komijn, koriander maggie, pastinaak, peen, peterselie, venkel bleekselderij peen anijs karwij peterselie giftig: gevlekte scheerling, waterscheerling, dolle kervel, bereklauw furocumarinen huidirritatie gevlekte scheerling waterscheerling dolle kervel reuzen bereklauw
Kenmerken Paarse dovenetel anjercomposietkruisbloemschermbloemlipbloemvlinderbloemruwbladigeroos 1 Bloem: 2-zijdig symmetrisch kelk: 5 tanden schijnkrans 2 Stengel: vierkant 3 Blad: enkelvoudig kruislings tegenoverstaand
Bevruchting - verspreiding Paarse dovenetel anjercomposietkruisbloemschermbloemlipbloemvlinderbloemruwbladigeroos Bestuiving = INSECTEN - Onderlip is landingsplaats met honingmerk - Nectar onderaan buis (> 1 cm) - Haarring beschermt de nectar - Hommels, bijen, inbraak door aardhommel metselbij Zaadverspreiding = DIEREN / WIND - Vrucht = 4 nootjes, splitvrucht / dopvrucht - Kelk wordt stekelig klitverspreiding - Stengel verhout nootjes weggeslingerd Standplaats = - wolbij
Genezing, sier en kruiden Paarse dovenetel anjercomposietkruisbloemschermbloemlipbloemvlinderbloemruwbladigeroos Kruiden: basilicum,bonekruid, munt, lavendel, marjolein / oregano, rozemarijn, tijm basilicum oregano salie tijm marjolein munt
Kenmerken Kruipend stalkruid anjercomposietkruisbloemschermbloemlipbloemvlinderbloemruwbladigeroos 1 Bloem: 2-zijdig symmetrisch schip: vlag, zwaarden, kiel 2 Vrucht: peul 3 Blad: geveerd met steunblad
Bevruchting - verspreiding Kruipend stalkruid anjercomposietkruisbloemschermbloemlipbloemvlinderbloemruwbladigeroos hommels • Bestuiving = INSECTEN • - Specialisatie = veel kruisbestuiving • - Stuifmeel + nectar aan voet vruchtbeginsel • - Kiel omsluit meeldraad en stamper • - Zwaard = hefboom om kiel te bewegen • Sterke insecten met lange tong • Zaadverspreiding = • OPENSPRINGEN / DIER • - Vrucht = peul • 2-kleppige doosvrucht • klitten, voedsel hangerbij zandbij klaverdikpootbij hangerbij
Eetbaar Kruipend stalkruid anjercomposietkruisbloemschermbloemlipbloemvlinderbloemruwbladigeroos Erwten, bonen, peulen, linzen, pinda, … spersiebonen pinda’s doperwten linzen peulen Stikstofbinding uit lucht: - symbiose met wortelknol- bacterien (Rhizobium) - groenbemesting Standplaats: ZOOM - overgang gras bos - geen echte pionier/bosplant - droge, luchtige bodem wortelknolbacterien
Kenmerken Slangenkruid anjercomposietkruisbloemschermbloemlipbloemvlinderbloemruwbladigeroos 1 Plant (stengel/blad): ruw = haren 2 Kroon: 5 met kroonschubben 3 Bloeiwijze: schicht Bernagie
Bevruchting - verspreiding Slangenkruid anjercomposietkruisbloemschermbloemlipbloemvlinderbloemruwbladigeroos • Bestuiving = INSECTEN • - Typische insectenbloemen • Nectar door keelschubben beschermd • tegen vocht/dieren • Hommels, bijen • vlinders, wolwevers, zweefvliegen Sachembij • Zaadverspreiding = MIEREN • Vrucht = nootje, 4-delige splitvrucht • - Kelk groeit uit na bloei • - Mierenbroodje, vlezig aanhangsel, verspreiding door mieren Standplaats =
Kenmerken Eglantier anjercomposietkruisbloemschermbloemlipbloemvlinderbloemruwbladigeroos • 1 Bloem: • Kroon en kelk: 4 / 5 • Veel meeldraden • 2 Blad: • verspreid • meestal met steunblad
Bevruchting - verspreiding Eglantier anjercomposietkruisbloemschermbloemlipbloemvlinderbloemruwbladigeroos kramsvogel hazelmuis das braamsluiper Bestuiving: INSECTEN - Veel stuifmeel, soms ook nectar - Bereikbaar voor insecten met korte tong - Vliegen, kevers, bijen • Zaadverspreiding: DIEREN • Besvrucht: vogels, dieren, insecten • - Apomixis = vruchtvorming zonder bevruchting (uit bastaards) Standplaats: ZOOM / STRUWEEL
Eetbaar Eglantier anjercomposietkruisbloemschermbloemlipbloemvlinderbloemruwbladigeroos appel, peer, kers, pruim, abrikoos, perzik, braam, framboos, aardbei