770 likes | 1.85k Views
SANTRAL KATETER VE PORT KATETER ÖZELLİKLERİ. Prof. Dr. Ramazan KUTLU İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji AD Malatya r amazan.kutlu@inonu.edu.tr. Stephen Hales (1677-1761). 1711 Atlarda pirinç tüplerle ilk kardiyak kateterizasyon. Werner Forssmann. Venöz erişim.
E N D
SANTRAL KATETER VE PORT KATETER ÖZELLİKLERİ Prof. Dr. Ramazan KUTLU İnönüÜniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji AD Malatya ramazan.kutlu@inonu.edu.tr
StephenHales (1677-1761) • 1711 • Atlarda pirinç tüplerle ilk kardiyak kateterizasyon
Venöz erişim • Periferik venler • Üstekstremite • Alt ekstremite • Santralvenler • İnternal jugüler • Subklavian • Femoral
Periferik Santral pH’sı 9’dan büyükya da 5’den az, osmolalitesi 500 mOsm’danbüyükmedikasyonlar İrritanilaçya da sıvılar iv inotroplar deriyikabartanilaçlar Dekstrozkonsantrasyonu %10’dan fazlasıvılar • Kısasüreliirritanolmayanterapiler (5 gündenaz)
Venöz aksesgereçleri (VAD, venous access devices) • Periferik • Santral • Terminal ucusantralveniçerisindebulunanuzunkateterler
Ne zaman? • Aferez (plazmaferezvb) • CVP monitörizasyonu • Diyaliz • Sıkkanörneklenmesi • Sıkkan/kanürünleritransfüzyonu • Uzundönemli iv antibiyotikkullanımı • Multiplsıvıya da kemoterapiinfüzyonu • Kullanılabilecek periferik venolmaması • TPN
CVAD Avantajlar • Hemenkullanılabilme • Yüksekakım • Hipertoniksolüsyonlarındilusyonu • Kolayerişim • Outpatient bakım
CVAD Dezavantajlar • Dahainvazif • Potansiyelolarakdahafazlakomplikasyon • Ağrı
Nasılseçilmeli? • Hastalıkvehastanındurumu • Solüsyonlarınsayıve tipi, osmolalite • Gerekliakım • Erişimsıklığı • Kullanımsüresi • Tercih
CVAD tipleri • Tünelsiz • Geçiciüçlümenli… • Tünelli • Hickman, Broviac, Groshong… • İmplanteedilen • Port • Periferdenyerleştirilensantral kateter (PICC)
Tünelsiz • Perkütan olarak İJV, subklavian, femoral ya da üstkolvenlerine • Uzunluk >8 cm
Tünelsiz • Poliüretan • Tekya da multipllümen • Akımebatveiççapabağlıolarakdeğişken • Geçici • Sıkdeğişimgereksinimi • Kolayyerleştirme, çıkarılmavedeğişim
Tünelli • Ciltaltıtünel • Cuff • Fibrosis • Mikroorganizmaların kateter traktınailerlemesinemaniolur • Dahaazenfeksiyon • Uzunluk > 8 cm • 4-6 haftadanuzunsüreli
Tünelli • Geniş çap, çift lümen • Silikon
Tünelli • Tekya da multipllümen • Akım • Değişken • Uzunsüreli • Kolayerişim • Iğnebatırılmasıyok • Cuff
Groshong Tünelli Kateter • Uçtaözelvalf • Klempyok • SF, gerekirse heparin
Hickman Tünelli Kateter • 1,2 ya da 3 lümenli • Silikon • Geçicisütürler • Kanalınmasıiçingenişlümen • Klemp • Broviacpediatrikhastalariçin • Zorluyıkamayapılırsakolaylıklayırtılabilir
Port • Ciltaltı • Cep, tünel • Göğüs, kol, uyluk, abdomen • Uzunsüreli, aralıklıtedaviler • Kateterle ilişkili sistemik infeksiyon riski en düşük • Dahakonforlu
Port • Plastik, paslanmazçelik, titanyum • Tekya da çiftlümen • Akım • Genellikleyavaş • Uzunsüreli • Erişimiçiniğnebatırılması • Kozmetik • Aktivittekısıtlamasıyok • Dahaazbakım
Power injectable port • Otomatikpompailekontrastverilmeyeuygun • “CT”
Port iğneleri • Huber • “non-coring”
PICC • Silastik / poliüretan • Tekya da çiftlümen • Düşükakım • Süre • Kısa / Uzun • Kolayerişim
PICC (poliüretan) (poliüretan, antibiyotikemdirilmiş) (silastik)
İdeal Kateter • Non-trombojenik • Yumuşak • Solid • Endotelehasarvermeyen • Pirojensiz • İç çapıgeniş • Enfeksiyonadirençli • Radyoopak • Dışkonnektörleritransparan • Lüerlikonnektörler • Kimyasal inertia (eylemsizlik) • Direnç • Traksiyon • Yırtılma • Abrazyon • Etilenoksit • Iyonizanradyasyon • Işık • Isı • Yaşlanma
İdeal Kateter • Akut/kroniktoksisitesiyok • Biodegradabldeğil • Allerjikdeğil • Organiksıvılardaçözünmeyen • İlaçlarlaetkileşimegirmeyen • Kan, dokuvehücrelerlebiokompatibl • Karsinojendeğil
Materyaller / Elastomerik hidrojel • Takılmasındansonrayumuşarve 30 dakikaiçerisinde 2G büyür • Takılmaiçinsert, biyokompatibiliteiçinyumuşak • Periferik kateter komplikasyonlarıdüşük
Materyaller / Floropolimer (Teflon) • Kayganlığıvebiyokompatibilitesiiyi • Kimyasallaradirençli • Yüzeyi düşükyüzeyenerjisinedeniylekaygan • Bükülmehafızası • Trombozinsidansıyüksek • Sertolabilir • Endotelyalhasar
Materyaller / polivinilklorid (PVC) • Sürtünmeyedayanıklı • Gücüyüksekvedayanıklı • Takılırkensertvücuttayumuşak • Biyokompatibilitesikötü • Ekonomik • Bazıilaçlarıyüksekorandaabsorbeeder • Trombozriskiyüksek
Materyaller / Silikon • En biyokompatibl • Yüzeyi düşükyüzeyenerjisinedeniylekaygan • Nemevepekçokkimyasaladirençli • Yumuşakveesnek • Tromborezistan • Basıncatoleransıdüşük • Düğümlenebilir • Bazıformları perkütan olarakyerleştirilemez
Materyaller / Poliüretan • Dahadayanıklıvesilikondandahagüçlü (3-10X) • Biyokompatibilitesiyüksek • Gerilmegücüiyi • Aşınmaz • Tromborezistan • Pekçokkimyasaladirençli • Bükülmeyedirençli • Vücuttayumuşar • İnceduvarlıüretimimümkün silikon poliüretan
Port materyalleri • Titanyum • Biyokompatibl • Kimsaleylemsizlik • Solidite • Nispetenağır • MR uyumlu • Birmiktarinterferans • Maliyetiyüksek
Port materyalleri • Epoksirezin+Titanyum/ Plastikpolimerler+Titanyum • Hafif • MR uyumlu • Maliyetidüşük • Düşükbiokompatibilite, kimyasaleylemsizlik
Kateterin ucu? • SVK • İdeal • Brakiosefalikven • Kabul edilebilir • Sağ atrium • Marjinal
Kateterin ucu? • Gelenekselolarak • SVC-sağ atrium bileşkesinin 3 cm üzeri • Sağ posterior 5-6. kostaarası
Kateterin ucu? • SVC-sağ atrium bileşkesi • Sağtrakeobronşiyalaçı
Kateterin ucu? • Nedensağ atrium? • Dahaiyiperformans • Hasta ayağakalktığındauçretrakteolur • Yumuşakkateetrlersağatriumdagüvenli • Uzunsürelikullanımıdahaiyi
Kateterin ucu? • Hareketetme • Kadınlardadahafazla • Genişkateterlerdedahafazla • Sağtaraflıkateterlerdedahafazla
Kateterin ucu? • SVC’nin alt kesimi • Yüksekperformanslıkateterlersağ atrium
Kateterin ucu? • Venözlümen medial • Arteryellümen lateral • “mavikenarda”
Venöz sınırişaretleri (landmarks)? • Subklavian ven: • Klavikulabaşı • İJV ilebirleşipbrakiosefalik venin oluşturur
Venöz sınırişaretleri (landmarks)? • İlk kostanın alt kenarı-sağparamidline • İkibrakiosefalik venin birleşimyeri, SVK orijini
Venöz sınırişaretleri (landmarks)? • Kalbinkonveks lateral kenarı • SVK’nınsağatriumdasonlandığınokta
Akım • Dışçap • Her zamanakımladoğruorantılıdeğil • Dışçapbüyük, kalınduvar • Yavaşakım • İç çap
Kaçlümenli? • Tedaviamacınagöregerekli en azsayıda
Hangiuçneyeyarar? • Proksimal • Kanörneklemesi • İlaçlar • Kanverilmesi • Medial • TPN • İlaçlar (TPN verilmeyecekse) • Distal • CVP • Kanverilmesi • Yüksekvolümlüya da visközsıvılar • Kolloidler