340 likes | 942 Views
Otozomal Dominant Polikistik Böbrek Hastalığı – Verici Adaylarının Genetik Değerlendirilmesi. Dr. Kenan Keven Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji B.D. Böbreğin Kistik Hastalıkları. Polikistik Böbrek Hastalığı (Dominant-Resesif) Tubero-sklerozis: OD, 1/10.000
E N D
Otozomal Dominant Polikistik Böbrek Hastalığı – Verici Adaylarının Genetik Değerlendirilmesi Dr. Kenan Keven Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji B.D.
Böbreğin Kistik Hastalıkları • Polikistik Böbrek Hastalığı (Dominant-Resesif) • Tubero-sklerozis: OD, 1/10.000 • Von-Hippel Lindau: OD, 1/50.000 • Medüller Sünger Böbrek:1/5000 • Orofasiodigital sendrom: Çok nadir, X’e bağlı • Basit renal kist: Yaşla artış gösteriyor • Kazanılmış renal kistik hastalık
ODPKBH • Böbreğin en yaygın genetik hastalığıdır • 1/500-1/1000 • SDBH’na sahip hastaların %5’i ODPKBH • %50’den azı tanı almakta
ODPKBH-Tipleri • Kromozom 16 – PKD1 : Hastaların %85 kadarından sorumlu • Kromozom 4 – PKD2 : Yaklaşık %15’inde gözükmekte • PKD1- Polycystin 1’i kodlamakta • PKD2-Polycystin 2’yi kodlamakta Cilia’ da lokalize Diğer kistojenik proteinlerle Tubuloepitelyal hücrelerde mekanosensor
ODPKBH-Tanı Ravine, Lancet 1994 PKD1 geni için geçerli olmak üzere Yaş <30 30-59 >60 • Tanı Kriteri >2 kist, uni veya bilateral >2 kist her böbrekte >4 kist her böbrekte SensitiviteSpesifite %96 %100 %100 %100 %100 %100 US 30 yaşına kadar hastalığı ekarte edemez MRI ve CT daha yüksek oranda kist belirlemekte
ODPKBH-Tanı PKD genotip bilinmiyor Yaş <40 40-59 >60 • Tanı Kriteri >3 kist, uni veya bilateral >2 kist her böbrekte >4 kist her böbrekte Pei, JASN 2008
ODPKBH-Klinik Özellikler • Erken çocuklukta, fetusda dahi görülebilir • Hematüri, hipertansiyon, lomber kitle • Ekstra renal bulgular dikkat çekici • Karaciğerde kistler • Mitral valv prolapsusu • Kolon divertikülleri • Beyinde anevrizma
ODPKBH:Genotip-Fenotip • PKD1 daha ciddi seyirli. PKD1PKD2 SDBH 54 74 yaş • PKD2 erkeklerde daha hızlı seyirli • PKD1 için cinsiyet farklılığı yok
ODPKBH-Spontan Mutasyon • %5 spontan mutasyon olduğu bildirilmiş • 1/1000 sıklık göz önüne alınırsa • 1/20.000 de novo mutasyon olacaktır
ODPKBH-Moleküler Tanı: Kime • A.B.D.’de ODPKBH nedeni ile 2322 hasta kadavra bekleme listesine eklenirken • 667 hasta canlı vericiden böbrek nakli olmuştur (175 donor-alıcının çocuğu veya kardeşi) • Kaç canlı donor adayı muhtemel ODPKBH şüphesi ile geri çevrildi? • ODPKBH olan hastalarda daha az canlı vericili nakil gerçekleşmekte • ODPKBH alıcıya 30 yaş ve altında akraba verici varlığında genetik test yapılmalı Huang, Transplantation 2009
ODPKBH-Genetik Tanı • PKD1 16p: 46 exona sahip ve polycyctin 1 proteini kodlamakta (4303 amino asit) • PKD2 4q: 15 exona sahip ve polycyctin 2 proteini kodlamakta (968 a.a) • Her iki gende de yüksek allojenik heterojenite var • PKD1 için tanımlanmış 298 mutasyon • PKD2 için tanımlanmış 136 mutasyon http://pkdb.mayo.edu
ODPKBH-Genetik Tanı • PKD1 için: %67 mutasyon patojenik (frameshift, nonsense) ve %33 missense. • PKD2 için: %92 truncating ve %8 frame
ODPKBH-Moleküler Tanı • Linkage testler • Mutasyon analizi Ticari kitler mevcut http://www.genetests.com
ODPKBH-Moleküler Tanı: Linkage Analiz • DNA sekans analizinden • daha hızlı ve cost efektiftir • (3 haftada 2500 vs 6 hafta • 5000 US dolar) • En az 3 hasta aile bireyi • Etkilenmemiş aile bireyleri olmalı • Değişik kuşaktan bireyler
ODPKBH-Moleküler Tanı: Mutasyon Analizi • Linkage analizin yapılması için uygun aile yapısı olmayan olgularda yapılmalıdır • Definitif mutasyon saptanamayan olgular %10 sıklıkla gözükürken • Değişik polymorfizm veya indetermine mutasyonlarda gözlenebilmektedir
Olgu 1, 2 • Anne ODPKBH nedeni ile SDBH • Çocuk verici adayları ve 30 yaş altında • Verici USG’de kist yok Linkage analiz Yeterli aile bireyi yok Mutasyon analizi • Olgu • 1. PKD1 Exon 45: 12608delC, codon pozisyon 4133 Frameshift mut. • PKD1 Exon 15: G3694A, T1161X Stop codon Verici adaylarında mutasyon saptanmadığından nakil gerçekleştirildi Huang,Transplantation 2009,
Olgu 3 • 45 yaşında kadın verici adayı • 36 yaşında erkek kardeşine (ODPKBH) böbrek vermek istiyor. Ancak genetik test ile ODPKBH olmadığından emin olduğunda böbreğini bağışlayacağını ifade ediyor (her iki böbrekte 2 kist yok) MRI’da 3 adet sağ renal kist Ailede yeterli sayıda hasta olmadığından linkage analiz yapılamıyor PKD1 Exon 1: 364delC, codon 51 Frameshift mutasyon Alıcı mutasyon analizi Verici mutasyon analizinde patoloji saptanmıyor ve verici böbrek bağışını kabul ediyor Huang,Transplantation 2009,
Olgu 4 • 73 yaşında ODPKBH hasta (PKD2?) • 35 yaşında oğlu verici adayı • Donor CT: solda 3 adet kist, sağ normal Ailede başka hasta yok Linkage analiz yapılamıyor Alıcı mutasyon analizi
Olgu 4 • Bilinen mutasyon saptanamıyor • Donor için ileri moleküler inceleme, alıcıda sonuç alınamaması nedeni ile yapılmıyor • Verici olamıyor
Olgu 5 55Y, Evre 3 KBH 24 yaşında: kist yok 26 yaşında SDBH
Olgu 5 • De novo mutasyona sahip • bireyde somatik ve germ line mutasyon için mozaik yapı olabilir • Bu yapı hastada daha hafif klinik tabloya yol açarken aktardığı sonraki kuşakta %100 geçiş ile daha ciddi klinik oluşur
ODPKBH:Allel-Fenotip İlişkisi • PKD2 için 71 aileden 461 hasta analiz edildiğinde • Mutasyon tipi • Mutasyon pozisyonu • PKD1 için 5’ mutasyon 3 yıl daha erken SDBHA gidiş • Geberth • SDBH anne veya babada var ise çocukta • Anne veya babada SDBH ortaya çıkış yaşından 26 yıl erken veya 27 yıl geç olabilir • PKD1 için fenotip %18-59 genetik olarak öngörülebilir Hastalık ciddiyeti ile ilişkili değil Rosetti, JASN 2007
Sonuç • ODPKBH olan hastaların potansiyel verici akrabaları 30 yaş altında ise genetik test yapılabilir • Son yıllarda MRI ve CT ile kistlerin daha iyi tanımlanması genetik testin kullanımını azaltabilir • Genetik testler pahalı, zaman alıcı ve her zaman sonuç vermiyor • Ancak gerektiğinde uygulanmalı