Geluidslandschappen en hun kwaliteitsindicatoren.

1. Geluidslandschappen en hun kwaliteitsindicatoren. Dick Botteldooren Bert De Coensel Acoustics group, Department Information Technology, Ghent University, Belgium www.acoustics.intec.ugent.be

2. Overzicht • Geluidslandschappen (soundscapes), wat? • Categoriseren, inventariseren, beschermen. • Geluidslandschappen, zo veel meer dan geluidsniveaus alleen. • Wat doe je hiermee in de praktijk? • Slotbedenking.

9. Geluidslandschappen, wat? • Diversiteit, diversiteit, diversiteit • Dominatie van verkeer • Koelinstalaties, ventilatie, ... • Geglobaliseerde, Hollywood soundscapes • Geluidslandschap als deel van de identiteit van een buurt • Geluidslandschappen en gezondheid? • Restaurerend effect van “natuurlijk” geluid

10. Categoriseren, inventariseren, beschermen • Hoe categoriseer je geluidslandschappen? • Meten • Bevragen van mensen • Benoemen van geluiden: auto’s, mensen, vogels, ... • Holistisch: gezoem, gepiep, geroezemoes, ... • Beoordelend: natuurlijk, stresserend, rustgevend, saai, dynamisch, ... • Fysische karakeristieken • Geïnspireerd door wat je kan horen • Clusteren

11. Categoriseren : voorbeeld SOM • SOM (self organising map) • SOM = neuraal netwerk specifiek geschikt voor clusteren • Identificeert drie groepen op basis van dynamiek (1/f) muziek en complexe systemen voorspelbaar op lange termijn trage variaties op alle tijdsschalen U = urban R = rural M = music N = natural S = speech W = white noise

12. Categoriseren : voorbeeld mierenkolonie • Artificiële mieren clusteren geluidslandschappen • Oppikken en neerleggen bij gelijkaardig object • Rekening houden met: geluidsspectrum, distributie van amplitudes, spectrum van amplitudefluctuaties Vergelijking clusters met enquêteresultaten (Stockholm data: 1116 deelnemers)

13. Beschermen • Sommige geluidslandschappen zijn zo uniek dat bescherming aan te raden is • Hoe passen stiltegebieden in dit plaatje? Context Een stiltegebied is een klasse van geluidslandschap die zo zeldzaam is geworden dat bescherming noodzakelijk wordt. Unieke kenmerken van een stiltegebied zijn stilte en rust. Ervaring Restaurerend vermogen

14. Overzicht • Geluidslandschappen (soundscapes), wat? • Categoriseren, inventariseren, beschermen. • Geluidslandschappen, zo veel meer dan geluidsniveaus alleen. • Wat doe je hiermee in de praktijk? • Slotbedenking.

15. Wat is stil? ? • Waarin zit het verschil tussen deze “stille” geluidslandschappen? ? ?

16. Ervaren van stilte • Nog geen internationale consensus over indicatoren geluidsklimaat achtergrond, steeds aanwezig geluidsgebeurtenissen verstoring / accentuering Invloed op geluidsklimaat basiskwaliteit stil / niet stil Hoe ervaren holistisch, onbewust, beïnvloedt algemeen welbehagen bewust, herkenning, cognitieve associatie Verbale beschrijving rustgevend-enerverend, stil-luid, dof-scherp, omhullend-op afstand, ... benoeming bron, luid-stil, plots, impulsachtig, tonaal, ... Akoestische beschrijving LA50, spectrum, dynamiek L1 sec, max, SEL, Nemerg

17. Kwaliteitsindicatoren • Multicriteria • LAeq alleen onvoldoende, maar geeft indicatie • Verschillende types stiltegebieden • Andere eisen aan stil stedelijk geluidslandschap • Verschillende kwaliteitsniveaus: sterren • Stiltegebied binnen bereik

18. Kwaliteitsindicatoren !!! • Laag achtergrondgeluidsniveau • LA50 correleert met observaties • Gebiedsvreemd geluid • Meestal en op de meeste plaatsen • Laat toe om af te bakenen Gebied: Dender-Mark Bron: wegverkeer 2004 Indicator: LA50 *** ** * INTEC-UGent, aug 2006 N

19. Kwaliteitsindicatoren ! • Beoordeling stilte door bezoeker • Grondiger onderzoek via enquête, enkele locaties

20. Kwaliteitsindicatoren !! • Natuurlijke dynamiek • ML1 meet de mate waarin de fluctuaties van het geluidsniveau een muziek-dynamiek volgen • Niet in Vlaamse kernset Gebied: Dender-Mark Bron: wegverkeer 2004 Indicator: ML1 *** ** * INTEC-UGent, aug 2006 N

21. Kwaliteitsindicatoren !! • Horen gebiedsvreemd geluiddoor bezoeker • Gebiedsvreemd kan bevraagd worden of op voorhand vastgelegd • Combineer waarnemen, luidheid, gebiedseigenheid Gebied: Dender-Mark INTEC-UGent, aug 2006

22. Kwaliteitsindicatoren !! • Aantal gemeten gebiedsvreemdegeluidsevents in 15 minuten • Criterium event: 3dB(A) boven LA50 gedurende ten minste 3 opeenvolgende seconden • Geschikt voor detailstudie en eventueel afbakenen

23. Kwaliteitsindicatoren !!! • Geschiktheid geluidsklimaat • Verfijnder dan rechstreeksestiltevraag • Stil, natuurlijk, rustgevend, niet storend ... middelen • Goede kandidaat voor internationale standardisatie

24. Kwaliteitsindicatoren ! • Voldoende groot congruent geheel • Natuurlijke, biologischeen landschappelijke waarde !!

25. Overzicht • Geluidslandschappen (soundscapes), wat? • Categoriseren, inventariseren, beschermen. • Geluidslandschappen, zo veel meer dan geluidsniveaus alleen. • Wat doe je hiermee in de praktijk? • Slotbedenking.

26. In de praktijk • In kaart brengen • Onderbouwd dossier geeft hogere geloofwaardigheid • Argument in ruimtelijk beleid • Hulpmiddel voor meerwaarde zoekende recreant • Beschermen • Passief ontwerpgeluidsklimaat • Actief ontwerp geluidsklimaat verstoring stilteplek stiltelandschap

27. In de praktijk • In kaart brengen • Beschermen • Is NIET omheinen • Geïntegreerd in een beleid dat de lokale eigenheid in de verf zet • Mobiliteitsplan, Mer, Mober, “Geluidstoets” • Passief ontwerp geluidsklimaat • Actief ontwerp geluidsklimaat

28. In de praktijk • In kaart brengen • Beschermen • Passief ontwerp geluidsklimaat • Herinrichten wegen • Organisatie regionale mobiliteit • Geschikte natuurontwikkeling, parkontwerp • Gepast ontsluiten • Actief ontwerp geluidsklimaat

29. In de praktijk • In kaart brengen • Beschermen • Passief ontwerp geluidsklimaat • Actief ontwerp geluidsklimaat • Water • Aantrekken natuurlijke, gebiedseigen geluiden • Akoestische sculpturen

30. Overzicht • Geluidslandschappen (soundscapes), wat? • Categoriseren, inventariseren, beschermen. • Geluidslandschappen, zo veel meer dan geluidsniveaus alleen. • Wat doe je hiermee in de praktijk? • Slotbedenking.