İNŞAAT SEKTÖRÜNDE DEĞER MÜHENDİSLİĞİ

1. YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ YAPI İŞLETMESİ ANABİLİM DALI İNŞAAT SEKTÖRÜNDE DEĞER MÜHENDİSLİĞİ

2. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği GİRİŞ Dünyadaki kaynakların giderek azalması, insanları daha az kaynakla daha verimli işler yapma yollarını araştırmaya itmiştir. İş dünyasında karşılaşılan sorunlar da gün geçtikçe artmaktadır. Artan sorunların üstesinden gelebilmek ve rakiplerine karşı üstünlük sağlamak için işletmeler çeşitli teknikler kullanmaktadır. Bu tekniklerden bir kısmı zaman içinde kısa ömürlü olup proje bazında kalırken, bir kısmı da gün geçtikçe daha önemli hale gelmektedir.

3. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği GİRİŞ Bugünkü ekonomik koşullar maliyet denetiminin tasarımın ilk aşamalarından başlayarak projenin tamamlanmasına kadar geçen süre içerisinde yapılmasını zorunlu hale getirmiştir. Tasarım tamamlandıktan sonra yapım aşamasında yapılan herhangi bir değişiklik proje maliyetini ve süresini büyük ölçüde etkileyecektir. Bu nedenle tasarım aşamasında projenin iyi irdelenmesi ve mümkün olan bütün alternatiflerin düşünülmesi optimum maliyeti elde etmek açısından önemlidir.

4. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği GİRİŞ İnşaat sektöründeki firmalar bulundukları ülkenin kaynaklarını en akılcı yollarla kullanıp, kendi maliyetlerini en az seviyede tutup teklif fiyatını rakiplerine göre azalttığında iş alabilme şansları da yüksek olmaktadır. Teklif fiyatının düşük olması işin o firmaya verilmesinde tek etken değildir. Projenin "değer"inin de yüksek olması gerekmektedir. Değer, yapımcı firma, mal sahibi, kullanıcı ya da tasarımcı için farklı anlamlar taşımaktadır. Yapımcı firma inşaatı en az maliyetle bitirip kârını yüksek tutmaya çalışır. Mal sahibi yapıdan en fazla geliri elde etmek ister. Kullanıcı işlevlerini kolaylıkla yapabilmeyi, tasarımcı ise eserinin estetiğine ya da işlevlerine daha fazla önem verir.

5. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği GİRİŞ Değer denildiğinde, akla hemen bunun parasal karşılığı olan fiyat gelir. Ancak fiyat değer tanımını tam karşılamamaktadır. Değerin maliyetle direkt olarak bağlantısı yoktur. Değer, bir nevi, kişinin herhangi bir şeyi almak veya vermek konusundaki arzusuyla ölçülebilen bir kavram olarak görülebilir. Değer = Maliyet + Alıcının Ödemeye Razı Olduğu Artık Değer

6. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği GİRİŞ Günümüzde inşaat sektöründe işletmelerin karşılaştığı üç temel sorun vardır; KALİTE SORUNLAR MALİYET ZAMAN

7. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği GİRİŞ Genellikle projenin en iyi kalitede, en düşük maliyetle ve en kısa sürede tamamlanmış olması istenir. İnşaat yapım sürecinin birçok bileşenden oluşması ve uzun süreli olması risk faktörünü artırır. Fonksiyonların kalite, sağlamlık, kullanışlılık, devamlılık, yapılabilirlik, uyum, imaj, işletim kolaylığı gibi özellikleri sağlanarak tahmin edilen maliyetlerde (ilk yatırım + kullanım maliyeti) ve sürede tamamlanması gerekir. Uygulanmakta olan geleneksel maliyet kontrol ve planlama yöntemleri ile yapı maliyetini azaltmak mümkün olmakla birlikte, proje sahibi düşük maliyete karşılık kalitenin de düşük olmasından şikayet etmektedir.

8. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği GİRİŞ Bu sorunların üstesinden gelebilmek için birçok yöntem kullanılmaktadır. Değer Yönetimi’nin temelinde de verimli iş yapmak yatar. Değer Yönetimi, yapıyı oluşturan her bileşeni en iyi şekilde düzenleyerek yapıların değerini arttırmak için uğraşır. Bir yapının değerini arttırmak, gereksiz tüm maliyetleri yok ederek ve mal sahibi, kullanıcı, yüklenicinin amaçlarının optimum olarak sağlanması ile mümkündür.

9. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği GİRİŞ Bunun için hangi fonksiyonların gerekli olduğuna en başından doğru karar vermek gerekir. Burada gözardı edilmemesi gereken çok önemli bir konu vardır; gereksiz maliyetleri elimine etmek, kalite, güvenilirlik, tüketici arzusu ve çekicilik gibi faktörlerden fedakarlık yapmak şeklinde anlaşılmamalıdır. Elde edilecek ürünü daha değerli yapacak şekilde, farklı bir yöntemle nasıl elde edilebileceğinin araştırılması burada esas olarak düşünülmelidir.

10. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği GİRİŞ Bir ürünün değerini artırmak için; maliyet - işlev - zaman değişkenleri en önemli etkenlerdir. değer maliyet zaman işlev (İşlev: Malzeme, tasarım ve sistem kalitesi, kullanım ve bakım / onarım kolaylığı ve maliyeti, çevresel uyum, enerji verimliliği) Bu değişkenleri en iyi kullanarak değeri artıracak tüm teknikler "Değer Yönetimi" adı altında toplanır.

11. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği GİRİŞ Değer Yönetimi, projelerde üç aşamada yapılan çalışmaların bütünüdür. Değer Mühendisliği, Değer Yönetimi’nin 2. aşamasında, yani, Tasarlama – İhale – Yapım aşamasında devreye giren bir yöntemdir.

12. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği DM’nin TANIMI Değer Mühendisliği; Üretilen bir ürünün veya verilen bir hizmetin, müşterilerin gereksinimini göz ardı etmeden tekrar gözden geçirerek maliyetini düşürmek veya performansını arttırmak amaçlı, etkili, yaratıcı, değere dayalı karar verme, tasarım ve üretim faaliyetidir.

13. İnşaat Projelerinde Değer Mühendisliği DM’nin TANIMI DM’nin TANIMI Değer mühendisliği, sadece iyi bir mühendislik veya bir rutin inceleme olmaktan çok daha başka neler yapılabilir sorusunun cevabıdır. Ancak unutulmaması gereken unsur; değer mühendisliği sadece maliyet düşürücü bir uygulama değildir. Değer Mühendisliği, hem yüklenicinin ve hem de müşterinin menfaatlerini karşılaması gerekir.

14. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği DM’nin TANIMI Değer mühendisliğinin amacı aşağıdaki avantajları elde etmede kullanılabilir: • Maliyet azaltma • Zaman/program tasarrufu • Kaliteyi arttırma • Tasarım eksikliklerinin izolasyonu

15. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği DM’nin TANIMI

16. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği DM’nin TANIMI Değer artışı için uygulanabilir yöntemler;

17. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği DM’nin ÇIKIŞI ve TARİHİ Değer mühendisliği, II. Dünya Savaşı sırasında General Electric tarafından maddi sıkıntı nedeniyle yeni icatlara duyulan ihtiyaç ile ortaya çıktı.

18. DM’nin FELSEFESİ İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği Değer Mühendisliği’nin özellikleri 7 gurupta toplanabilir: Sistemli bir çalışmadır: Uygulanacak teknikler ve sıralaması bellidir. İş Plânı denilen bir sistem içinde yürütülür.

19. DM’nin FELSEFESİ İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği Birçok uzmanlık alanı arasında eşgüdüm sağlar: Her uzman geleneksel yöntemlerde kendi alanlarıyla ilgili kararlar verirken diğer alanların nasıl etkileneceğini bilemez. İlgili uzmanların birbirlerinin çalışmalarından bilgi sahibi olarak çalışmaları ve belli bir amaca doğru yönlendirilmeleri değerin artması için önemlidir.

20. DM’nin FELSEFESİ İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği Fonksiyon kavramını " Fonksiyon Analizi" yöntemiyle irdeler: Klâsik maliyet azaltma yöntemlerinde "Bu elemanın yerine başka hangi elemanı kullanabilirim ?" ya da "Bu elemanı başka hangi maddeden üretebilirim ?" sorularıyla tasarım geliştirilir. Fonksiyon analizinde ise, "Bu eleman ne iş yapar?" ve " Bu elemanın yerine getirmek istediği asıl fonksiyon nedir ?" sorularının cevapları araştırılarak "Ana Fonksiyon” bulunur.

21. DM’nin FELSEFESİ İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği Örneğin, bir fare kapanının fonksiyonu incelendiğinde; klâsik maliyet azaltma yöntemi fare kapanının nasıl tasarlanırsa daha çok fare yakalayabileceğini araştırır. Fare kapanının fonksiyonunu sorulduğunda ise, "Fareleri yakalamak.” cevaptır. Ana fonksiyon bulunmak istendiğinde ise, "Niçin ?" sorusu sorulur. Cevap "Fareleri azaltmak." olacaktır. Fareleri azaltmanın tek yolu farekapanı kullanmak olmayabilir;kedi beslenebilir, fare zehiri kullanılabilir ya da farelerin gelmesini önleyecek çevresel değişiklikler yapılabilir.Değer mühendisliği yönteminde "Niçin ?" sorusunun sorulması projenin fonksiyon problemine temel çözümler üretilebilmesini sağlar.

22. DM’nin FELSEFESİ İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği Değer kavramı açısından fonksiyonları inceler: Fonksiyon Değeri ve Fonksiyon Maliyeti bulunup karşılaştırılarak o sistemin ya da ürünün Değer Endeksi hesaplanır.

23. DM’nin FELSEFESİ İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği Toplam maliyet kavramını, ilk yatırım maliyeti ve kullanım maliyeti biçiminde ele alır: Toplam maliyet içinde kullanım maliyetine dahil olan işletim, bakım - onarım, değiştirme, personel maliyetlerinin % 60' lık gibi yüksek bir orana sahip olması hem maliyetlerin azaltılması hem de değerin artırılmasında önemli paya sahiptir. Kullanım maliyetini oluşturan sistem ve elemanların seçimi de ilk yatırım maliyetini etkilediğinden DM' liği çalışmaları özellikle toplam maliyetle ilgilenir.

24. DM’nin FELSEFESİ İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği Erken başlangıç en iyi sonucu verir: Bu erken başlangıçta projenin geleceğine dair sorular sormak gerekir. Bu soruların en önemlisi şudur: “Başlayacağımız projede düşük maliyetli bir yapı, ürün veya süreç için yapılması gerekenler nelerdir?” Değer mühendisliğini efektif kılan, yaratıcı tekniklerin doğru zamanda uygulanmasıdır. Değer mühendisliği sadece mühendislik, öneri programı ya da rutin bir uygulama değildir; Projenin bağımsız analizlerinin yapıldığı bir sistemdir. Değer mühendisliği, proje içerisindeki maliyetlerin analizi sonucunda gereksiz olan ya da potansiyel tasarruf yapılabilecek unsurların saptanmasını ve bunlar üzerinde alternatif uygulamaların tasarlanmasını sağlar.

25. DM’nin FELSEFESİ DM’nin Potansiyel Tasarruf Diyagramı

26. DM’nin FELSEFESİ En uygun hedefe odaklanır: Değer Mühendisliği’nde önemli olan doğru hedefe doğru şekilde odaklanmaktadır. Projede çok fazla önemi olmayan bir aşamanın maliyetini düşürmek için uğraşmak yerine, maliyetinin düşürülmesi projeyi ciddi oranda etkileyecek, daha spesifik faaliyetlere yoğunlaşmak daha önemlidir. 19. Yüzyılda İtalyan ekonomist ve sosyolog Vilfredo Pareto’nun yaklaşımı şöyle der: “Dünyadaki tüm servetlerin %80’i, nüfusun %20’sine aittir”. Bu cümle Değer Mühendisliği felsefesine katkıda bulunanları büyük ölçüde etkilemiş ve yönlendirmiştir.

27. DM’nin FELSEFESİ İnşaat Projelerinde Değer Mühendisliği En Uygun Hedefe Odaklanır: Yapılan çalışmalar, bir çok sistem veya uygulamalarda da aynı oranın geçerli olduğunu göstermektedir. Pareto’nun servetin kötü dağılımı teoremi değer mühendisliğine uyarlandığında görülecektir ki proje ya da uygulama bileşenlerinin %20’si projenin maliyetinin %80’ineetki etmektedir. Bu bileşenler bir kere tanımlandıktan sonra fonksiyonel analiz için birincil önem taşıyan unsur haline gelirler çünkü bu unsurlar maliyet tasarrufunda en büyük potansiyele sahiptirler.

28. DM’nin FELSEFESİ İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği En Uygun Hedefe Odaklanır: İşte tüm bunlar düşünüldüğünde “En Uygun Hedefe Odaklanma” kavramı ortaya çıkar. Yani aslında, projenin bu kritik noktaları tespit edildiğinde, bu noktalarda yapılacak değişiklikler, kalan %80 aşamanın tamamından daha faydalı olacaktır. Çünkü bu %20’lik kısım, hem maliyet, hem de projenin ilerlemesi açısından kritik noktalardır. Vilfredo Pareto’nun bu teoremi “Pareto’nun Mal Dağılım Yasası” olarak grafiğe dökülmüştür.

29. DM’nin FELSEFESİ İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği Pareto’nun Mal Dağılım Yasası

30. DM’nin AŞAMALARI İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği Değer Mühendisliğinin Aşamaları (İş Planı) Değer Mühendisliği evreleri 8 aşamadan oluşan sistematik bir süreçtir. Bu aşamaların her biri değer mühendisliği teknikleri olarak adlandırılır.

31. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği DM AŞAMALARI 1. Seçim Aşaması • Değer mühendisliği uygulanacak çalışma alanının • belirlenmesi • Göreceli maliyet sıralaması (Pareto Prensibi) • Program etkileri • Kabul olasılığı • Değer mühendisliği takımının seçimi

32. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği DM AŞAMALARI 2. Araştırma Aşaması • Veri toplama • Sistem ve bileşen işlevi tanımlama • FAST diyagramı oluşturma • Proje ömrü maliyetini hesaplama

33. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği DM AŞAMALARI 2. Araştırma Aşaması FAST diyagramı oluşturma Fonksiyon analizine yönelik olarak 1960’larda Charles Bytheway tarafından Fonksiyonel Sistem Analizi Tekniği (Function Analysis Systems Technique – FAST)ortaya konulmuştur. Fast diagramming değer mühendislerinin bir sistemin işlevlerini birleştirmek için kullandıkları bir yaklaşımdır. Bu teknik değer mühendisliği çalışması sırasında bir işlevin geçerli olduğu süreyi ve bulunduğu bileşenin proje içerisindeki yerini belirtir ve herhangi bir problem oluştuğunda etkileyeceği veya etkileneceği unsurlar kolaylıkla diagram sayesinde görülebilir.

34. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği DM AŞAMALARI 2. Araştırma Aşaması FAST diyagramı oluşturma • FAST sürecinde aşağıdaki üç sorunun cevabı aranır: • Problem veya fırsat ne, biz burada neyi tartışıyoruz? • Bu niçin fırsat veya problem? • Çözüm niçin gereklidir? • Fonksiyon Analizi Tablosuna, fonksiyonların yüklem - isim tanımlamaları ve ne çeşit fonksiyon oldukları (ana, teknik, ikincil), değer, maliyet bilgileri işlenmektedir. • Bu tablolar yardımıyla değer indeksleri hesaplanarak DM takımının öncelikli çalışacağı alanlar belirlenir.

35. DM’nin AŞAMALARI İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği FAST diyagramının genel çalışma prensibi

36. DM’nin AŞAMALARI İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği

37. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği DM AŞAMALARI 2. Araştırma Aşaması FAST diyagramı oluşturma • FAST diyagramının değer mühendisliğindeki güçlü yönleri; • Tüm işlevlerin birbirleri ile olan bağlantılarını ve • ilişkilerini kesin bir şekilde göstermektedir. • Çalışma süresince bir işlevin geçerliliğinin • görülebilmesini sağlar. • Problemin anlaşılmasını ve çözümlenmesini hızlandırır.

38. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği DM AŞAMALARI 3. Kuram Aşaması Değerlendirilecek seçeneklerin üretildiği aşamadır. Seçenekleri üretmek için beyin fırtınası (brain storming) en iyi teknik olarak bilinir. Bu teknikte, değer mühendisliği ekibi, her bir fonksiyonu ayrı ayrı inceler ve o fonksiyonu yerine getirebilmek için akla gelen tüm önerileri kaydeder. Hedef olabildiğince çok seçenek üretmektir. Seçenek üretilmesinde serbest düşünce önemlidir. Bu aşamada yapılan önerilerin eleştirilmesine izin verilmez.

39. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği DM AŞAMALARI 4. Değerlendirme Aşaması Teknik ve rasyonel çerçevede ürün, proje ömrü maliyeti, alternatifler vb. bu aşamada analiz edilir. Kuram aşamasındaki alternatiflerin ve bu alternatifler sonucu elde edilen sentezlerin sonraki aşamalar için değerlendirildiği basamaktır.

40. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği DM AŞAMALARI 4. Değerlendirme Aşaması • Alternatiflerin ve ortak fikirlerin seçimi sırasında bazı kilit sorulardan yararlanılabilir: • Seçilmiş olan fikir nasıl çalışır? • Seçilmiş olan fikir işte uygulanabilir mi? • Fikrin maliyeti nedir? • Temel amacı karşılayabilecek bir fikir midir? • Hangi fikir en az maliyet getirir? • Fikir üzerinde modifikasyon yapılabilir mi? • Fikir başka bir fikir ile kombine edilebilir mi? • Fikrin uygulanma ihtimali nedir? • Müşterinin ihtiyaçlarını karşılayabilecek mi? • Proje maliyetinde sağlayacağı tasarruf nedir?

41. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği DM AŞAMALARI 5. Geliştirme Aşaması • Ortaya çıkan fikrin teknik ve ekonomik verilerle desteklenerek arzulanan ve uygulanabilir boyutlarda geliştirildiği aşamadır. Özellikle bulunacak muhtemel tasarım, maliyet hesabı projenin kabul edilebilirliği ve nihai uygulamaya yönelik çok önemli bir adımdır. Bu aşamada şu yol izlenmektedir; • Ek bilgi için kaynaklar belirlenir, • Seçilen alternatifin teknik fizibilitesi yapılır, • Deneyimli ve uzman kişilerden tavsiyeler ve öneriler alınır, • Seçilen alternatifin ekonomik fizibilitesi yapılır, • Detaylı değişiklik önerileri ve mevcut bulgular saptanarak • uygulama planı geliştirilir.

42. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği DM AŞAMALARI 6. Sunum Aşaması Sunum aşamasının amacı önerilen alternatifleri karar verecek olan kişilere anlaşılabilir, etkileyici ve tarafsız bir şekilde sunarak karar vermeyi daha kolaylaştırıp verimli hale getirmektir. Sunum bütün çalışmayı özetleyecek şekilde yazılı bir teklifle desteklenmelidir.

43. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği DM AŞAMALARI 7. Uygulama Aşaması Bir plan dahilinde değer mühendisliği takımının formüle ettiği önerilerin başarılması için, başta yönetim olmak üzere herkesin üzerine düşen sorumluluğu yerine getirdiği kısımdır. Artık değer mühendisliği uygulaması bellidir ve üretime geçilmiştir. Uygulanacak yöntem prosedür haline getirilir, teknik şartlara uygun şekilde hazırlanır ve tüm proje boyunca değer mühendisliği devam eder, çünkü değer mühendisliği uygulamalarındaki değişiklikler veya yeni eklentiler meydana gelebilir. Bu nedenler değer mühendisliği proje başlangıcından projenin bitimine kadar devam eden bir süreçtir.

44. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği DM AŞAMALARI 8. Denetim Aşaması Denetim aşamasının amacı projeden istenilen sonuçların alınması için projeyi kontrol etmek ve bunları uygun şekilde belgelemektir. Bu aşama sürecinde, görevli kişiler projeyi gerektiği şekilde denetlerler, elde edilen sonuçları geliştirirler ve en son olarak değer mühendisliği final raporu hazırlayarak ilgili mercilere ulaştırırlar. Denetim, değer mühendisliği programının devamlı başarısı için temel zorunluluktan biridir.

45. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği DM AŞAMALARI 8. Denetim Aşaması • Denetim Prosedürü • Değer mühendisliği programının başarısının artması için aşağıdaki adımlar ciddiyet içinde uygulanır; • Tamamlanmış uygulama faaliyetlerinin hepsinin bir kopyası • oluşturulur. • Başarının değerlendirilmesi için mevcut sonuçlar ve • tahminler karşılaştırılır. • Maliyet tasarrufu ve diğer önemli gelişmeler yönetime • sunulur. • İlgili bölümler sürekli bilgilendirilir. • Gelecek projeler için mevcut sorunlar ve çözümleri tekrar • incelenir ve raporlar korunur ( Kurum Hafızası )

46. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği DM’nin ALMASI GEREKEN EĞİTİM “Müşteri velinimetimizdir” Değer Mühendisinin Alması Gereken Eğitim: • Değer Analizi • Fonksiyon Analizi • Hedef Maliyetleme

47. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği DM’nin ALMASI GEREKEN EĞİTİM Değer Mühendisinin Alması Gereken Eğitim Değer Analizi Genel tanımıyla, hangi seçeneğin daha iyi sonuç üreteceğini saptamak ve gerekli fonksiyonların en düşük maliyetle elde edilmesine çalışmaktır.

48. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği DM’nin ALMASI GEREKEN EĞİTİM Değer Mühendisinin Alması Gereken Eğitim Değer Analizi • Değer analizinde; • Seçeneğin ( Ürün, Yöntem, Servis ) fonksiyonu nedir? • Bu fonksiyon gerekli midir? • Seçeneğin maliyeti nedir? • Aynı fonksiyonu başka hangi seçenek yerine getirebilir? • Yeni seçeneklerin maliyetleri nelerdir ? gibi sorulara cevap aranır.

49. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği DM’nin ALMASI GEREKEN EĞİTİM Değer Mühendisinin Alması Gereken Eğitim Değer Analizi • Öncelik Matrisi • Nominal Grup Tekniği • Nitelik Fonksiyon Matrisi • Fayda Eğrisi • Beklenti Matrisi

50. İnşaat Sektöründe Değer Mühendisliği DM’nin ALMASI GEREKEN EĞİTİM Değer Mühendisinin Alması Gereken Eğitim Fonksiyon Analizi Fonksiyon analizi sistemin fiziksel, karakteristik özelliklerinden çok süreçlerin fonksiyonel analizleri üzerinde yoğunlaşır. Bu noktada iki anahtar kelime çok önemlidir. Bunlar; ürün ve süreçtir. Fonksiyonel analiz çerçevesinde değer analizi yapılarak “nedir?” sorusu yerine daha çok “müşteri için ne olmalıdır?”sorusunun cevabı aranır.