Dolegliwości układu ruchu – przyczyny, skutki i profilaktyka

1. Dolegliwości układu ruchu – przyczyny, skutki i profilaktyka lek. med.Bogusław Musiał, lek. Rafał Pajda Oddział Urazowo – Ortopedyczny Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego Nr 1 im. prof. Gasińskiego w Tychach

2. Schorzenia układu ruchu związane z przeciążeniami układu mięśniowo - szkieletowego • Schorzenia kręgosłupa: - uszkodzenie pierścienia włóknistego krążka międzykręgowego – dyskopatia • zespoły bólowe kręgosłupa • Zespół bolesnego barku • „łokieć tenisisty” • Przewlekłe zapalenie pochewek ścięgnistych i kaletek maziowych • Mono - i polineuropatie np. „garstek szwacza” • Zmiany zwyrodnieniowe stawów kręgosłupa, biodrowych, kolanowych i ramienno – łopatkowych • Złamania zmęczeniowe kości długich

3. Dyskopatia • Powstaje na wskutek uszkodzenia pierścienia włóknistego krążka międzykręgowego, uwypukleniu jądra miażdżystego i ucisku na korzenie nerwowe. • Objawy: • Ostry ból promieniujący wzdłuż przebiegu nerwu i dotyczący grup mięśniowych przez ten nerw zaopatrywanych. Ból powoduje wymuszoną postawę ciała i ogranicza ruchomość kręgosłupa.

4. Skutki: • - zaniki mięśniowe, • - znaczne upośledzenie ruchomości kręgosłupa, • - nawracające dolegliwości, • przewlekłe dolegliwości bólowe stanowiące duży problem • terapeutyczny, • utrwalenie zmian wymagające interwencji chirurgicznej. • Profilaktyka: • - prawidłowa postawa ciała. • stanowisko pracy gwarantujące zachowanie fizjologicznych krzywizn • kręgosłupa • ograniczenie masy przenoszonych ciężarów, częstotliwości • nadmiernego obciążania kręgosłupa, • - stosowanie sprzętu ułatwiającego przemieszczanie dużych ciężarów.

5. Zespoły bólowe kręgosłupa Uważa się, że 90-95% zespołów bólowych kręgosłupa jest spowodowanych przyczynami mechanicznymi (prof. dr hab. n. med. K. Rąpała). Są one często związane ze statycznymi przeciążeniami kręgosłupa, który jest poddany stałemu naciskowi w pozycji krańcowego zakresu ruchu (np. długotrwałe przebywanie w pozycji, kiedy tułów jest pochylony ku przodowi), bądź przeciążeniami dynamicznymi (dźwiganie ciężarów).

6. Zespoły bólowe kręgosłupa Współczesny człowiek wykonuje dziennie ponad 400 ruchów zgięciowych kręgosłupa i niewiele ruchów przeprostu. Ponadto wielogodzinna pozycja siedząca, utrzymująca kręgosłup w pełnym zgięciu, powoduje stopniowe przemieszczenie jądra miażdżystego do tyłu. Doprowadza to do pękania blaszek pierścienia włóknistego, przemieszczające się jądro miażdżyste napina więzadło podłużne tylne. Zlokalizowane w tym więzadle receptory bólowe dają w/w zespoły.

7. Zespoły bólowe kręgosłupa • Rwa kulszowa - ból promieniujący z okolicy lędźwiowej kręgosłupa, wzdłuż pośladka, tylno - bocznej powierzchni uda i podudzia do stopy. Zazwyczaj jest to ból ostry, dokuczliwy, często nasilający się przy kaszlu, kichaniu. • Rwa udowa - ból dotyczy przednio bocznej powierzchni uda oraz niekiedy pachwiny, charakter bólu jest identyczny jak w rwie kulszowej. • Lumbago -dolegliwości bólowe okolic dolnego odcinka kręgosłupa. Jest to silny, bolesny skurcz mięśni przykręgosłupowych okolicy lędźwiowej, połączony z ograniczeniem ruchomości (chory przybiera charakterystyczną, pochyloną pozycję).

8. Przyczyny zespołów bólowych kręgosłupa • uraz przeciążeniowy prowadzące do zaburzeń anatomii krążka • międzykręgowego i następowe neuropatie korzeniowe • sumowanie mikrourazów wynikające ze stałego, periodycznego • przeciążania kręgosłupa • utrwalone wzmożone napięcie grup mięśniowych wynikające z • zaburzeń statyki kręgosłupa (pozycje wymuszone)

9. Zespół bolesnego barku Najczęściej powstaje na wskutek nagłego wysiłku fizycznego, np. dźwignięcia ciężkiego przedmiotu, albo długotrwałego wykonywania tych samych ruchów szczególnie rotacji zewnętrznej. Do takiej dolegliwości przyczynia się nieprawidłowa postawa ciała i siedzący tryb życia, co powoduje osłabienie mięśni, a szczególnie obręczy barkowej.

10. Zespół bolesnego barku Objawia się bólem stawu barkowego (epizody nagłego, silnego, kłującego nie rzadko nawracającego bólu, w tym również o charakterze nocnym). Czasami towarzyszy mu obrzęk, niemożność uniesienia przez chorego kończyny powyżej kąta 60 st. Ból uniemożliwia zaśnięcie i wykonywanie chorą kończyną podstawowych czynności np. czesania

11. Zespół bolesnego barku Zapobieganie polega na eliminacji czynników ryzyka i promowaniu prawidłowych schematów ruchowych, w tym aktywności fizycznej.

12. „Łokieć tenisisty” – entezopatia nadkłykcia bocznego kości ramiennej najczęsciej występująca entezopatia, wśród tenisistów, graczy w badmintona czy squash'a. Może ona również dotyczyć osób wykonujących określoną pracę (jest klasyfikowana jako choroba zawodowa), związane z powtarzalnymi ruchami i pozycją ręki (stomatolodzy, elektrycy, masażyści, ślusarze, gospodynie domowe). Bolesność umiejscawia się na małej wyniosłości kostnej (nadkłykciu bocznym) na zewnętrznej stronie łokcia, gdzie mają początek (przyczep) mięśnie prostujące palce i nadgarstek. Powierzchnia tego miejsca jest bardzo mała w stosunku do naprężeń-dochodzi do przeciążeń i mikrourazów.

13. „Łokieć tenisisty” Objawy: • Ból głównie dotyczy zewnętrznej części łokcia, może też promieniować w górę i w dół po zewnętrznej części przedramienia. • Wyraźna tkliwość po ucisku lub opukaniu nadkłykcia bocznego. • Osłabienie nadgarstka i problemy z prostymi czynnościami jak: przywitanie podaniem ręki, otwieranie drzwi samochodu, unoszenie filiżanki. • Nasilenie bólu po zgięciu ręki w nadgarstku w stronę jej grzbietu, przy skręcaniu przedramienia na zewnątrz, prostowaniu zgiętych palców (zwłaszcza przeciw oporowi).

14. Zespół cieśni kanału nadgarstka Powstawaniu tego schorzenia sprzyjają: • wiek (po 40 roku życia) • płeć żeńska. • szczególnym czynnikiem jest rodzaj wykonywanej pracy. Od dawna wiadomo, że zespól ten występuje częściej u osób bez odpowiedniego przygotowania do prac ręcznych wymagających powtarzalnych ruchów ręką wykonywanych przeciw oporowi w zawodach takich jak: maszynistki, pomywaczki, kasjerki, osoby które zajmują się przetwórstwem mięsa czy informatycy. Osoby te są szczególnie narażone po wielu latach wykonywania zawodu bez przestrzegania higieny pracy, która była wykonywana między 20 a 40 rokiem życia.

15. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ