440 likes | 589 Views
Handel emisjami Handel uprawnieniami do emisji CO 2 jako nowe narzędzie ekonomiczno - prawne. Tomasz Chruszczow Związek Pracodawców „Polskie Szkło”. Seminarium "Przepisy ochrony przyrody i ochrony środowiska" Osieczany k/ Krakowa, 30 maja -1 czerwca 2006 r. Zmiany klimatu.
E N D
Handel emisjamiHandel uprawnieniami do emisji CO2 jako nowe narzędzie ekonomiczno - prawne Tomasz Chruszczow Związek Pracodawców „Polskie Szkło” Seminarium "Przepisy ochrony przyrody i ochrony środowiska" Osieczany k/ Krakowa, 30 maja -1 czerwca 2006 r
Zmiany klimatu • Coraz gwałtowniejsze zjawiska atmosferyczne • Wzrost średniej temperatury – GLOBALNE OCIEPLENIE (odczuwane również w Polsce) • Podnoszenie się poziomu wód, susza Są zdaniem ekspertów rezultatem nadmiernej emisji do powietrza gazów cieplarnianych, a zwłaszcza CO2 Osieczany, 1 czerwca 2006
Ocieplenie klimatu to realne zagrożenia dla ludzi oraz gospodarki • Liczne ofiary gwałtownych opadów, huraganów, osunięć ziemi oraz lawin błotnych. • Zagrożenia demograficzne – ucieczka z coraz gorętszych terenów na obszary „bliżej biegunów”. W Europie coraz trudniej żyje się w Hiszpanii, Turcji, południowych Włoszech. • Wiele zakładów i skupisk ludności zlokalizowano na terenach zalewowych. • Topnienie lodowców Arktyki i Antarktyki spowoduje wzrost poziomu mórz i zalanie wielu obszarów nadmorskich. Osieczany, 1 czerwca 2006
Obawa przed globalnym ociepleniem klimatu i powstrzymanie zmian klimatu stało się jednym z kluczowych problemów światowej polityki. • W 1992, podpisano Konwencję Ramową Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu (UNFCCC) – w skrócie Konwencja Klimatyczna. • W 1997, kraje uprzemysłowione oraz gospodarki w okresie przejściowym zgodziły się zredukować emisje gazów cieplarnianych GHG - podpisano Protokół z Kioto. Osieczany, 1 czerwca 2006
Globalne emisje 7,3% 0,7% 11,6% 80,4%
Gazy Cieplarniane GWP - Global Warming Potential CO2e - Ekwiwalent CO2 Przykład:1t CH4 = 21t CO2e 1t N2O = 300t CO2e Osieczany, 1 czerwca 2006
16 lI 2005 – Historyczna data • 18 listopada 2004 Federacja Rosyjska przekazała ONZ dokumenty ratyfikacyjne Protokółu z Kioto tak, aby wszedł w życie po 90 dniach • Protokół z Kioto jest od 16 lutego 2005 obowiązującym aktem prawa międzynarodowego – opublikowany w DU nr 203 z 2005 poz. 1684 Osieczany, 1 czerwca 2006
Dawno temu w Ameryce Cel ekologiczny – zredukować całkowitą emisję z 1000 do 800 ton 1000 ton 800 ton Redukcja 200 ton Firma A Firma B Każda emituje 500 ton Osieczany, 1 czerwca 2006
System nakazowy Każda firma redukuje swoją emisję do 400 ton 1000 ton 800 ton Redukcja 200 ton Koszt 10$ / Mg – razem 1000 $ Koszt 3$ / Mg – razem 300 $ Firma A Firma B Osiągnięto efekt ekologiczny - całkowity koszt 1 300 $ Osieczany, 1 czerwca 2006
Handel emisjami? Każda firma dostaje po 400 uprawnień do emisji 1000 ton 800 ton Redukcja 200 ton Koszt 3$ / Mg Redukuje o 200 Mg koszt 600 $ Sprzedaje 100 uprawnień Koszt 10$ / Mg Brak redukcji Kupuje 100 uprawnień od A Sprzedaje 100 uprawnień 100 x 6,5 $ = 650 $ Firma A Firma B Osiągnięto efekt ekologiczny - całkowity koszt 600$ Osieczany, 1 czerwca 2006
Efekt handlu emisjami Cel ekologiczny – zredukować całkowitą emisję z 1000 do 800 ton 1000 ton 800 ton Redukcja 200 ton Firma A Firma B Zredukowała o 200 Mg Nie redukowała emisji Koszt redukcji 600 $ Koszt był zbyt wysoki Sprzedała 100 Mg za 650$ Nie poniosła kosztu 1000$ Zyskała 350$ (300 i tak by wydała) Zyskała 350$, wydając 650$ Osieczany, 1 czerwca 2006
Protokół z Kioto (KP), a EU ETS • KP wprowadził trzy mechanizmy elastyczne: • międzynarodowy handel emisjami - ET, • wspólne wdrożenia - JI, oraz • Mechanizm czystego rozwoju - CDM • Wspólnota Europejska od 1999, rozważała wprowadzenie systemu handlu emisjami na poziomie przedsiębiorstw. • W marcu 2003 przyjęto dyrektywę 2003/87 o handlu uprawnieniami do emisji Osieczany, 1 czerwca 2006
Międzynarodowy Handel Emisjami – International Emissions Trading (IET) Kraje A i B mają wynikające PK cele redukcyjne AAU Kraj A Kraj B Rząd Kraju B Nabywającego CER Rząd Kraju A Gospodarza Projektu € € Projekty Redukcji Emisji (GIS) Rząd B pozyskuje uprawnienia nabywając uprawnienia od Rządu A Kraj A zobowiązuje się reinwestować środki w projekty redukcji emisji Taki proces nosi nazwę Green Investment Scheme
Projekty Wspólnych Wdrożeń (Joint Implementation- JI) Kraje A i B mają wynikające z PK cele redukcyjne ERU Kraj A Kraj B Rząd Kraju B Nabywającego ERU Rząd Kraju A Goszczącego Projekt € Podmiot inwestujący Podmiot Realizujący Projekt Kraj B pozyskuje uprawnienia inwestując w projekt ograniczania emisji w kraju A Kraj A przekazuje wygenerowaną liczbę emisji Krajowi B, odejmując ją od swojej puli
Mechanizm Czystego Rozwoju (Clean Development Mechanism- CDM) Kraj B posiada określony przez PK cel redukcyjny, kraj A jest krajem rozwijającym się Kraj A Kraj B CER Rząd Kraju A Goszczącego Projekt Rząd Kraju B Nabywającego CER € Podmiot Realizujący Projekt Podmiot inwestujący Kraj B pozyskuje uprawnienia inwestując w projekt ograniczania emisji w kraju A Kraj A przekazuje wygenerowaną przez projekt liczbę emisji Krajowi B
KIOTO & EU ETS ______________________________________________________________________________________________________ Osieczany, 1 czerwca 2006
Podstawy prawne systemu • Polska ratyfikował Protokół z Kioto • Jako członek UE przetransponowała do prawa krajowego dyrektywę 2003/87/WE o europejskim systemie handlu emisjami gazów cieplarnianych Ustawa z dnia 22 grudnia 2004 roku o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. z 2004 Nr 281, poz. 2784) stanowi podstawę prawną wdrażanego w Polsce systemu. Osieczany, 1 czerwca 2006
Ustawa z 22 grudnia 2004 …(1) System handlu obejmuje: 1) wspólnotowy system handlu uprawnieniami (emisje gazów cieplarnianych); 2) krajowy system handlu uprawnieniami (emisje SO2, NOx, pyłów i innych substancji) Systemem administruje KASHUE to znaczy Krajowy Administrator Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji – jest nim Instytut Ochrony Środowiska Osieczany, 1 czerwca 2006
Instytut Ochrony Środowiska Krajowy Administrator Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji ul. Kolektorska 4 01-692 Warszawatel. (0-22) 833-80-37 www.kashue.pl Osieczany, 1 czerwca 2006
Ustawa z 22 grudnia 2004 …(2) KASHUE • Prowadzi Krajowy Rejestr Uprawnień • Prowadzi bazę danych o instalacjach • Monitoruje rynek • Przygotowuje raporty • Przygotowuje KPRU • Prowadzi szkolenia • Jest finansowany z opłat Osieczany, 1 czerwca 2006
Ustawa z 22 grudnia 2004 …(3) • Przenoszenie własności uprawnień emisyjnych tylko w drodze umowy kupna – sprzedaży. • Uprawnienia mogą być przenoszone na kolejne lata w ramach okresu rozliczeniowego • Minister Środowiska określi warunki przeniesienia uprawnień między okresami (ograniczony „banking” uprawnień) Osieczany, 1 czerwca 2006
Ustawa z 22 grudnia 2004 …(4) • Weryfikacja rocznych sprawozdań przez WIOŚ lub uprawnionego audytora • Miesięczny okres (styczeń następnego roku) na zbilansowanie emisji i uprawnień • Wysokie kary pieniężne za emisję bez uprawnień: • 40€/Mg CO2 w latach 2005-2007 • 100€/Mg CO2 od 2008 roku • Kara nie zwalnia z obowiązku zakupu uprawnień na brakujące emisje!! Osieczany, 1 czerwca 2006
Ustawa z 22 grudnia 2004 …(5) Opłaty • opłatę równą iloczynowi liczby uprawnień przyznanych na pierwszy rok okresu handlu i obowiązującej w roku poprzednim, jednostkowej stawki opłaty za wprowadzanie CO2, wpłaca się w dwóch ratach po 50% w terminie 30 dni i po 7 miesiącach od dnia wejścia w życie rozp. Rady Ministrów wprowadzającego KPRU (zatwierdzony przez KE) • opłatę 450 PLN wpłaca się za pierwszy wpis do Krajowego Rejestru Uprawnień Osieczany, 1 czerwca 2006
Ustawa z 22 grudnia 2004 …(6) Ważne prawa przedsiębiorców • Rozbudowa instalacji daje podstawę do wystąpienia o przydział uprawnień jak dla instalacji nowej. • Zaistnienie „siły wyższej” (np. ostra zima) jest podstawą do przyznania dodatkowych uprawnień. • Rząd musi wystąpić do KE o dodatkowe uprawnienia • W razie nie przyznania takich uprawnień przedsiębiorcy, może on wystąpić z roszczeniem o naprawienie szkód (finansowych). Osieczany, 1 czerwca 2006
Przepisy wykonawcze (1) • rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 września 2005 w sprawie wyznaczenia Krajowego Administratora Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji (Dz. U z 2005 Nr 186 poz. 1562); • rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 września 2005 w sprawie rodzajów instalacji objętych wspólnotowym systemem handlu uprawnieniami do emisji na lata 2005 – 2007 (Dz. U z 2005 Nr 199 poz. 1646) – rozporządzenie zostało znowelizowane w celu objęcia nim okresu 2008-2012 Osieczany, 1 czerwca 2006
Przepisy wykonawcze (2) • rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 2005 w sprawie przyjęcia Krajowego Planu Rozdziału Uprawnień o emisji dwutlenku węgla na lata 2005 – 2007 oraz wykazu instalacji czasowo wykluczonych ze wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji w okresie od 1 stycznia 2005 do 31 grudnia 2007. (Dz. U z 2005 Nr 264 poz. 2206); • rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2006 w sprawie sposobu monitorowania wielkości emisji substancji objętych wspólnotowym systemem handlu uprawnieniami do emisji. (Dz. U Nr 16 poz. 124); Osieczany, 1 czerwca 2006
Przepisy wykonawcze (3) • rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 lutego 2006 w sprawie wymagań dla audytorów uprawnionych do weryfikacji rocznych raportów (Dz. U Nr 23 poz. 176) • rozporządzenie Ministra Środowiska z 7 marca 2006 w sprawie informacji wymaganych do opracowania krajowego planu rozdziału uprawnień do emisji do wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji CO2 Osieczany, 1 czerwca 2006
Przepisy wykonawcze (4) • Wskazane akty prawne są podstawą do określenia: • wielkości przydziału uprawnień emisyjnych oraz • określenia szczegółowej metodyki monitorowania emisji CO2 z instalacji. • Tym samym istnieją już podstawy prawne do wydania przez starostwa zezwoleń na udział we wspólnotowym systemie handlu emisjami. • Zezwolenia określają szczegółową metodykę monitorowania emisji CO2. • Wielkość przydziału uprawnień wynika wprost z rozporządzenia Rady Ministrów z 27 grudnia 2005 i nie podlega jakiejkolwiek regulacji ze strony administracji lokalnej. Osieczany, 1 czerwca 2006
Rynek uprawnień w Polsce • Rynek uprawnień emisyjnych jest sztucznym tworem powstałym na skutek podjęcia decyzji politycznych • Wymaga spełnienia szeregu wymogów formalnych, a ponadto może działać tylko i wyłącznie przy jednoczesnym funkcjonowaniu dodatkowych instrumentów biznesowych: • Przyznanie uprawnień przez państwo • Weryfikacja • Rejestr uprawnień • Transakcje kupna – sprzedaży • Na razie rynek nie działa! Osieczany, 1 czerwca 2006
Handel emisjami to rynek • Bardzo zróżnicowany: • Wielkie instalacje energetyczne i rafinerie ropy • Bardzo małe piece ceramiczne • Międzynarodowe koncerny • Małe firmy rodzinne • Bardzo chwiejny i niezrównoważony: • Znaczny wpływ decyzji administracyjnych KE i rządów krajów UE na wielkość rynku. • Ceny uprawnień skaczą od 9€ do niemal 30€, aby spaść do poziomu 18-22€. • Decydujący o konkurencyjności gospodarki lub branży • Wymagający transparentności i wiarygodności Osieczany, 1 czerwca 2006
Czego potrzeba do wdrożenia systemu? • wydanie przez Starostów oraz wojewodów (zgodnie z właściwością) zezwoleń na uczestnictwo we wspólnotowym systemie handlu uprawnieniami do emisji CO2; • Zweryfikowania raportów za 2005 rok • uruchomienie Krajowego Rejestru Uprawnień. • System został zakupiony i zainstalowany, • Trwa wymiana korespondencji z Komisją Europejską na temat liczby instalacji w systemie • Komisja uzależnia zgodę na uruchomienie rejestru od uzyskania pełnej instalacji o uczestnikach SHE – wydania zezwoleń! Osieczany, 1 czerwca 2006
Problem na dzisiaj jest weryfikacja • Termin złożenia do KASHE raportów za 2005 minął 31 marca 2006 • Pierwsi weryfikatorzy dopiero uzyskali potwierdzenie uprawnień • WIOŚ do czasu wydania rozporządzenia o opłatach (kwiecień!) nie podejmowały się weryfikacji, a ponadto nie spełniają wymogów międzynarodowych. Osieczany, 1 czerwca 2006
Ustawa z 22 grudnia 2004 … - obowiązki przedsiębiorcy • Weryfikacja rocznych sprawozdań przez WIOŚ lub uprawnionego audytora • Miesięczny okres (styczeń następnego roku) na zbilansowanie emisji i uprawnień • Wysokie kary pieniężne za emisję bez uprawnień: • 40€/Mg CO2 w latach 2005-2007 • 100€/Mg CO2 od 2008 roku • Kara nie zwalnia z obowiązku zakupu uprawnień na brakujące emisje!! Osieczany, 1 czerwca 2006
Weryfikatorzy (1) • BSI Management Systems Sp. z o.o.Oddział w PolsceSaski Crescent, ul. Królewska 16, 00-103 Warszawatel (0 22) 330 61 80, Fax (0 22) 330 61 81info@bsiwarsaw.plhttp://www.bsi-poland.com/NIP: 526-27-06-293 • Det Norske Veritas Poland Sp z o.o.Oddział Gdańsk (Sopot)ul. 3 Maja 67/6981-850 Sopottel. (58) 511 50 20 Fax (58) 511 50 44http://www.dnv.com.pl/NIP 583-000-94-58 Osieczany, 1 czerwca 2006
Weryfikatorzy (2) • LRQA Lloyd's Register (Polska) Sp. z o.o.ul. Marynarki Polskiej 17780-958 GdańskTel. + 48 58 320 05 94, Fax + 48 58 34 63 746gdansk-lrqa@lrqa.comhttp://www.lrqa.pl/NIP 583-027-00-91 • NIS ZERT Polska Sp z. o.o.Oddział Białobrzegi k/Płockaul. Topolowa 1309-470 BiałobrzegiTel. + 48 24 26 06 493, Fax + 48 24 26 06 493nis-zert@plock.home.plhttp://www.nis-zert.pl/NIP 754-26-81-431 Osieczany, 1 czerwca 2006
Weryfikatorzy (3) • SGS Polska Sp z. o.o.ul. Bema 8301-233 WarszawaTel. (+ 48 22) 329 22 22, Fax (+ 48 22) 329 22 20http://www.pl.sgs.com/ • Bureau Veritas Quality InternationalPolska Sp z o.o. (BVQI Polska)Dyrekcja ds. Operacyjnych o/Gdynia:Ul. Żeromskiego 2681-346 GdyniaTel. (058) 666 50 20, Fax (058) 666 50 08bvqi@pl.bureauveritas.comhttp://www.bvqi.pl/NIP: 521-32-23-301 Osieczany, 1 czerwca 2006
DWA PODEJŚCIA DO HE • Aktywne uczestnictwo w systemie • Sprzedaż – kupno • Gra na giełdach • Spełnienie wymagań (compliance) • Wykorzystanie przyznanych uprawnień do zbilansowania z rzeczywistą emisją i ich umorzenie. Osieczany, 1 czerwca 2006
Komisja Europejska zadecydowała • O zmniejszeniu o ponad 280 mln ton całkowitej liczby uprawnień w 1.szym okresie handlu (2005-2007), z czego połowa to „cięcie” polskiego KPRU. • O przyjęciu biurokratycznego systemu MRV, nie biorącego pod uwagę, że ogromna większość instalacji nie będzie niczego sprzedawać. Takie same efekty można osiągnąć taniej. • O narzuceniu Polsce restrykcyjnego planu, nie uwzględniającego faktu wykonania przez nasz kraj zobowiązań Kioto • O tym, że rynek jest bardzo dużym wyzwaniem dla przedsiębiorców. Osieczany, 1 czerwca 2006
Prawo wymaga uzupełnienia • Transpozycja dyrektywy łączącej – najlepiej bez ograniczeń w wykorzystaniu jednostek ERU oraz CER w UE ETS – powstaje projekt nowej ustawy o zarządzaniu uprawnieniami do emisji • Do 2012 Polski nie obowiązuje zasada „burden sharing” w osiąganiu celów Kioto przez UE. • Mechanizmy JI nie mogą „ruszyć” bez istotnego wsparcia ze strony rządu. • Dla największych emitentów atrakcyjną opcją mogą być mechanizmy CDM • GIS (Green Investment Scheme) jest szansą na finansowanie najbardziej kosztownych przedsięwzięć redukcyjnych w gospodarce. Osieczany, 1 czerwca 2006
KPRU 2008-2012 • Niezmieniony pozostaje jednak termin 30 czerwca 2006 (za cztery miesiące!) na złożenie przez Polskę projektu KPRU na lata 2008-2012. KPRU 2008-2012 obejmuje z mocy dyrektywy oraz ustawy wszystkie instalacje, w tym instalacje czasowo wykluczone! • Podstawową przesłanką do sporządzenia planu, a tym samym określenia projektowanych przydziałów emisyjnych na lata 2008-2012 będą: • zweryfikowane raporty emisyjne na 2005 oraz skorygowane zgodnie z metodyką monitorowania emisje CO2 w latach 2003 i 2004; • wiarygodne (najlepiej sporządzone przez niezależny ośrodek) projekcje rozwoju branży do 2015 roku. • Tak więc niezależnie od ślimaczących się procedur administracyjnych i prawdopodobnego braku możliwości dotrzymania terminów, należy jak najszybciej: • wdrożyć system monitorowania zgodny z rozporządzeniem ministra środowiska z 12 stycznia 2006 i dokonać weryfikacji emisji za 2005 rok oraz lata 2003 i 2004; • opracować prognozę rozwoju branży na lata do 2012 z perspektywą do co najmniej 2015 roku. Osieczany, 1 czerwca 2006
KIOTO & EU ETS ______________________________________________________________________________________________________ PKB & CO2 CO2/PKB 1€ = 4 PLN
OCHRONA ŚRODOWISKA OBEJMUJE SFERY • SPOŁECZNĄ • PRZYRODNICZĄ • WYCHOWAWCZO - EDUKACYJNĄ • GOSPODARCZĄ GOSPODARKA ZACZYNA DOMINOWAĆ! Osieczany, 1 czerwca 2006
Tomasz Chruszczow ul. Mariensztat 8, 00-302 Warszawa tel. (022) 538 9120, fax (022) 538 9141 e-mail: biuro@fos.pl www.polskie-szklo.pl