BEZPIECZNA SZKOŁA ZAGADNIENIA PRAWNE

1. BEZPIECZNA SZKOŁA ZAGADNIENIA PRAWNE Olsztyn, 30 listopada 2013 r.

2. PODSTAWOWE AKTY PRAWNE WPŁYWAJACE NA STATUS PRAWNY NAUCZYCIELA I UCZNIA •  Ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (Dz. U 1996, Nr 67, poz. 329 z późn. zm.) • Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich ( Dz. U. Nr 35, poz. 228 z późniejszymi zmianami ) • Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z dnia 20 września 2005 r.) • Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – kodeks karny ( Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późniejszymi zmianami )

3. PODSTAWOWE AKTY PRAWNE WPŁYWAJACE NA STATUS PRAWNY NAUCZYCIELA I UCZNIA • Inne ustawy, które zawierają przepisy karne ( np. ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii, ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych ) • Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego. (Dz. U. z dnia 4 sierpnia 1997 r.) • Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 roku o Policji (Dz. U 1990, Nr 30, poz. 179 z późn. zm.)

4. PODSTAWOWE AKTY PRAWNE WPŁYWAJACE NA STATUS PRAWNY NAUCZYCIELA I UCZNIA • Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. - kodeks wykroczeń ( Dz. U. Nr 12, poz. 114 z późniejszymi zmianami ) • Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej • statut szkoły

5. FUNKCJONARIUSZ PUBLICZNY • DEFINICJA • PRZEDMIOT OCHRONY CZYNU ZABRONIONEGO • PODMIOT PRZESTĘPSTWA

6. DEFINICJA - KODEKS KARNY Art. 115 § 13. Funkcjonariuszem publicznym jest: • osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba w zakresie, w którym uprawniona jest do wydawania decyzji dministracyjnych, • osoba zajmująca kierownicze stanowisko w innej instytucji państwowej,

7. NAUCZYCIEL JAKO PRZEDMIOT OCHRONY PRZYSŁUGUJĄCEJ FUNKCJONARIUSZOM PUBLICZNYM art. 63 Karty Nauczyciela • Nauczyciel, podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, korzysta z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych na zasadach określonych w ustawie z 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz.U. nr 88, poz. 553, z późn. zm.). • Organ prowadzący szkołę i dyrektor szkoły są obowiązani z urzędu występować w obronie nauczyciela, gdy ustalone dla niego uprawnienia zostaną naruszone.

8. Dla kogo ochrona • Na podstawie art. 63 Karty Nauczyciela , z ochrony przewidzianej w Kodeksie karnym dla funkcjonariuszy publicznych korzystają zarówno nauczyciele, do których przepisy Karty Nauczyciela mają zastosowanie w całości, jak i nauczyciele, do których ustawa ta ma zastosowanie tylko w części

9. NAUCZYCIEL JAKO PRZEDMIOT OCHRONY PRZYSŁUGUJĄCEJ FUNKCJONARIUSZOM PUBLICZNYM karta nauczyciela nie stanowi, iż "nauczyciel jest funkcjonariuszem publicznym", mówi jedynie, że podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych nauczycielowi przysługuje prawo do ochrony przewidzianej w kodeksie karnym dla funkcjonariuszy publicznych.

10. NAUCZYCIEL JAKO PRZEDMIOT OCHRONY PRZYSŁUGUJĄCEJ FUNKCJONARIUSZOM PUBLICZNYM Nauczyciele korzystając z gwarancji ochrony przeznaczonej dla funkcjonariuszy publicznych , funkcjonariuszami publicznymi nie są i nie dotyczy ich odrębny reżim prawny dotyczący przestępstw popełnionych przez funkcjonariuszy publicznych takich jak nadużycie funkcji, ujawnienie informacji służbowych, czy też informacji uzyskanych w wyniku czynności służbowych.. Nie stosuje się również do nich rozszerzenie odpowiedzialności karnej za nadużycie stanowiska, przekroczenie uprawnień, niedopełnienie obowiązku czy zachowanie godzące w autorytet i powagę instytucji czy też ograniczenie niektórych praw ( np. zakaz strajkowania ).

11. Rodzaje przestępstw wobec funkcjonariuszy • art. 222 kk. - naruszenie nietykalności osobistej, Kto narusza nietykalność cielesną funkcjonariusza publicznego  lub osoby do pomocy mu przybranej podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3. Przestępstwo to nie wiąże się z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia – nie powoduje zmian anatomicznych ani fizjologicznych organizmu. Typowe działania to uderzenie, kopnięcie, popchnięcie, przewrócenie, pociągnięcie za włosy, oplucie, rzucenie w osobę jakimś przedmiotem, oblanie wodą lub nieczystościami. Naruszenie nietykalności cielesnej nie pozostawia na ciele śladów lub są one jedynie nieznaczne i przemijające ( siniaki, zaczerwienienia, zadrapania ).

12. art. 223 kk- czynna napaść wspólnie z innymi osobami lub z użyciem broni palnej lub innego niebezpiecznego przedmiotu bądź środka obezwładniającego, Kto, działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami lub używając broni palnej, noża lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu albo środka obezwładniającego, dopuszcza się czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego ( Art. 223. kk ) lub osobę do pomocy mu przybraną podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. (Kto powoduje naruszenie czynności narządu ciała "zwykłego" obywatela lub rozstrój zdrowia trwający nie dłużej niż 7 dni, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Dopiero spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu jest zagrożone karą pozbawienia wolności od roku do 10 lat ) Czynna napaść oznacza energiczne, zaczepne, gwałtowne działanie podjęte z zamiarem wyrządzenia fizycznej krzywdy, uszczerbku na zdrowiu lub zadania bólu, przy czym obrany cel nie musi zostać osiągnięty. Przesłankami odpowiedzialności jest ( wskazuje to przepis ) użycie niebezpiecznego narzędzia lub działanie wspólne i w porozumieniu z innymi osobami.

13. GROŹBA BEPRAWNA I PRZEMOC • art. 224 kk stosowanie groźby bezprawnej lub przemocy w celu zmuszenia funkcjonariusza publicznego do przedsięwzięcia lub zaniechania prawnej czynności służbowej,

14. znieważenie funkcjonariusza publicznego podczas i w związku z pełnieniem obowiązków służbowych. • art. 226kk Kto znieważa funkcjonariusza publicznego albo osobę do pomocy mu przybraną podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. ( Znieważający inną osobę, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. ) Zniewaga, to zachowanie wyrażające pogardę dla innej osoby wyrażoną zwykle w postaci epitetu słownego, ale można ją też wyrazić pismem, wizerunkiem, obelżywym gestem, działaniem lub zaniechaniem. O uznaniu danego zachowania za zniewagę decydują utrwalone zwyczaje społeczne, a nawet środowiskowe. Zniewaga może być dokonana w obecności osoby znieważonej albo choćby pod jej nieobecność, lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do tej osoby dotarła.

15. Zniesławienie art. 212 kk Kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nie mającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności, podlega grzywnie, karze ograniczenia albo pozbawienia wolności do roku. Kodeks karny nie przewiduje silniejszej ochrony prawnej przed zniesławieniem w odniesieniu do szczególnych kategorii osób, przez wprowadzenie kwalifikowanych typów zniesławienia ze względu na stanowisko lub funkcję osoby pomówionej W związku z tym art. 212 kodeksu karnego będzie stanowił także podstawę pociągnięcia do odpowiedzialności karnej za zniesławienie funkcjonariusza publicznego ( nauczyciela ) podczas pełnienia przez niego obowiązków służbowych i nie będzie przewidziana z tego tytułu surowsza odpowiedzialność.

16. Zniesławienie c. d. Nie ma przestępstwa, jeżeli zarzut uczyniony niepublicznie jest prawdziwy. Nie popełnia również przestępstwa ten, kto publicznie podnosi lub rozgłasza prawdziwy zarzut służący obronie społecznie uzasadnionego interesu; jeżeli zarzut dotyczy życia prywatnego lub rodzinnego, dowód prawdy może być przeprowadzony tylko wtedy, gdy zarzut ma zapobiec niebezpieczeństwu dla życia lub zdrowia człowieka albo demoralizacji małoletniego ( nie wyłącza to jednak odpowiedzialności sprawcy za zniewagę ze względu na formę podniesienia lub rozgłoszenia zarzutu). Dla istoty przestępstwa nie jest niezbędny skutek w postaci poniżenia lub utraty zaufania. Wystarczy samo zagrożenie takimi skutkami. O tym czy informacje są zniesławiające nie decyduje subiektywne odczucie pokrzywdzonego, lecz ocena obiektywna tzn. czy w odczuciu społecznym jest to zniesławienie. Ściganie zniesławienia odbywa się z oskarżenia prywatnego.

17. ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA funkcjonariuszy • Art. 231 § 1 kk Funkcjonariusz publiczny, który, przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków, działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. § 2. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. • Art. 266 § 2 kk Funkcjonariusz publiczny, który ujawnia osobie nieuprawnionej informację stanowiącą tajemnicę służbową lub informację, którą uzyskał w związku z wykonywaniem czynności służbowych, a której ujawnienie może narazić na szkodę prawnie chroniony interes, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

18. ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA funkcjonariuszy Art. 271 § 1 kk • Funkcjonariusz publiczny lub inna osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, która poświadcza w nim nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Art. 246 kk • Funkcjonariusz publiczny lub ten, który działając na jego polecenie w celu uzyskania określonych zeznań, wyjaśnień, informacji lub oświadczenia stosuje przemoc, groźbę bezprawną lub w inny sposób znęca się fizycznie lub psychicznie nad inną osobą, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

19. ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA OPIEKUNA Art. 160. § 1 kk. Kto naraża człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. § 2. Jeżeli na sprawcy ciąży obowiązek opieki nad osobą narażoną na niebezpieczeństwo, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. § 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 lub 2 działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. § 4. Nie podlega karze za przestępstwo określone w § 1-3 sprawca, który dobrowolnie uchylił grożące niebezpieczeństwo. § 5. Ściganie przestępstwa określonego w § 3 następuje na wniosek pokrzywdzonego.

20. ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA OPIEKUNA • Art. 208 kk . Kto rozpija małoletniego, dostarczając mu napoju alkoholowego, ułatwiając jego spożycie lub nakłaniając go do spożycia takiego napoju, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. • Art. 210. § 1 kk. Kto wbrew obowiązkowi troszczenia się o małoletniego poniżej lat 15 albo o osobę nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny osobę tę porzuca, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. § 2. Jeżeli następstwem czynu jest śmierć osoby określonej w § 1, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

21. ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA OPIEKUNA • Kodeks wykroczeń wymienia tez inne naganne czyny sprawujących opiekę nad dzieckiem. Karze podlega rodzic, który dopuszcza do przebywania dziecka na drodze publicznej lub na torach pojazdu szynowego. • Niedopuszczalne jest również dopuszczenie do przebywania dziecka w wieku do lat 7 w okolicznościach niebezpiecznych dla zdrowia człowieka.

22. DZIECKO A PRAWO • dziecko do 13 roku życia • małoletni – osoba, która nie ukończyła 18 lat • nieletni

23. KIM JEST NIELETNI ? Trzy grupy osób objętych wspólną nazwą "nieletni" (w zależności od rodzaju prowadzonego postępowania, wieku osób oraz stosowanego środka wychowawczego lub poprawczego - u.p.n): • osoby, które nie ukończyły 18 lat - w zakresie zapobiegania i zwalczania demoralizacji • osoby, które dopuściły się czynu karalnego po ukończeniu 13 lat, ale nie ukończyły 17 lat • osoby, wobec których orzeczono środki wychowawcze lub poprawcze, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez te osoby 21 lat

24. DZIECKO A PRAWO • Dziecko jako ofiara wypadku • Dziecko jako ofiara przemocy • Dziecko jako sprawca zdarzenia

25. Zasady postępowania pedagoga szkolnego lub przedszkolnego w sytuacji zdarzenia z udziałem dziecka • ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z dnia 22 stycznia 2003 r.) • § 40. Pracownik szkoły lub placówki, który powziął wiadomość o wypadku, niezwłocznie zapewnia poszkodowanemu opiekę, w szczególności sprowadzając fachową pomoc medyczną, a w miarę możliwości udzielając poszkodowanemu pierwszej pomocy. • § 41. 1. O każdym wypadku zawiadamia się niezwłocznie: 1) rodziców (opiekunów) poszkodowanego; 2) pracownika służby bezpieczeństwa i higieny pracy; 3) społecznego inspektora pracy; 4) organ prowadzący szkołę lub placówkę; 5) radę rodziców. • 2. O wypadku śmiertelnym, ciężkim i zbiorowym zawiadamia się niezwłocznie prokuratora i kuratora oświaty.

26. Zasady postępowania pedagoga szkolnego lub przedszkolnego w sytuacji zdarzenia z udziałem dziecka • 3. O wypadku, do którego doszło w wyniku zatrucia, zawiadamia się niezwłocznie państwowego inspektora sanitarnego. • 4. Zawiadomień, o których mowa w ust. 1-3, dokonuje dyrektor lub upoważniony przez niego pracownik szkoły lub placówki. • § 42. 1. Do czasu rozpoczęcia pracy przez zespół powypadkowy, zwany dalej "zespołem", dyrektor zabezpiecza miejsce wypadku w sposób wykluczający dopuszczenie osób niepowołanych. • 2. Jeżeli czynności związanych z zabezpieczeniem miejsca wypadku nie może wykonać dyrektor, wykonuje je upoważniony przez dyrektora pracownik szkoły lub placówki.

27. DZIECKO JAKO OFIARA PRZEMOCY • Art. 157. § 1. Kto powoduje naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia, inny niż określony w art. 156 § 1, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. • § 2. Kto powoduje naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia trwający nie dłużej niż 7 dni, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. • § 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 lub 2 działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. • § 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 2 lub 3, jeżeli naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia nie trwał dłużej niż 7 dni, odbywa się z oskarżenia prywatnego, chyba że pokrzywdzonym jest osoba najbliższa zamieszkująca wspólnie ze sprawcą. • § 5. Jeżeli pokrzywdzonym jest osoba najbliższa, ściganie przestępstwa określonego w § 3 następuje na jej wniosek.

28. DZIECKO JAKO OFIARA PRZEMOCY • Art. 197.  § 1. Kto przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza inną osobę do obcowania płciowego, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12. • § 2. Jeżeli sprawca, w sposób określony w § 1, doprowadza inną osobę do poddania się innej czynności seksualnej albo wykonania takiej czynności, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. • § 3. (124) Jeżeli sprawca dopuszcza się zgwałcenia: 1) wspólnie z inną osobą, 2) wobec małoletniego poniżej lat 15, 3) wobec wstępnego, zstępnego, przysposobionego, przysposabiającego, brata lub siostry, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3. • § 4. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1-3 działa ze szczególnym okrucieństwem, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5.

29. DZIECKO JAKO OFIARA PRZEMOCY • Art. 200. § 1. Kto obcuje płciowo z małoletnim poniżej lat 15 lub dopuszcza się wobec takiej osoby innej czynności seksualnej lub doprowadza ją do poddania się takim czynnościom albo do ich wykonania, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12. • § 2. Tej samej karze podlega, kto w celu zaspokojenia seksualnego prezentuje małoletniemu poniżej lat 15 wykonanie czynności seksualnej.

30. DZIECKO JAKO OFIARA PRZEMOCY • Art. 207. § 1. Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. • § 2. Jeżeli czyn określony w § 1 połączony jest ze stosowaniem szczególnego okrucieństwa, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. • § 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

31. DZIECKO JAKO OFIARA PRZEMOCY • Art. 211 kk. Kto, wbrew woli osoby powołanej do opieki lub nadzoru, uprowadza lub zatrzymuje małoletniego poniżej lat 15 albo osobę nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

32. Zasady postępowania w sytuacji podejrzenia, iż dziecko jest ofiarą przemocy • Oddziaływanie doraźne • Zawiadomienie innych organów • Procedury wynikające z ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie

33. FORMY ODZIAŁYWANIA DORAŹNEGO IDENTYFIKACJA PROBLEMU UDZIELENIE NIEZBĘDNEJ POMOCY ZATRZYMANIE OBYWATELSKIE PODJĘCIE CZYNNOŚCI NIECIERPIĄCYCH ZWŁOKI ( aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów popełnienia czynu ) ZAWIADOMIENIE

34. IDENTYFIKACJA PROBLEMU • Pierwszy krok to identyfikacja uczniów, którzy są podatni na zagrożenie przemocą oraz identyfikacja osób, które stosują przemoc wobec uczniów. Wszyscy pracownicy szkoły powinni być przygotowani do rozpoznawania uczniów z czynnikami ryzyka - potencjalnych ofiar i potencjalnych sprawców. • U dzieci dotkniętych przemocą możemy zaobserwować następujące objawy: • mają sińce, podarte, brudne ubranie, zniszczone przybory szkolne - zapytane o przyczynę nie udzielają zwykle jasnych odpowiedzi • są zamknięte w sobie, smutne • opuszczają się w nauce • nie mają bliskich kolegów • cechuje je zmienność nastrojów - od bierności do agresji • skarżą się na objawy psychosomatyczne (bóle brzucha, bóle głowy) • spóźniają się do szkoły lub jej unikają, wagarują • na terenie szkoły trzymają się blisko nauczycieli • są przedmiotem niepokojąco częstych drwin ze strony kolegów • inne

35. Metody identyfikacji problemu • Rozmowy z uczniami poruszające ważne dla uczniów sprawy dotyczące ich społeczności. • Dyskusje na temat poczucia bezpieczeństwa dzieci w szkole, grupie rówieśniczej, środowisku pozaszkolnym, postaw wobec brutalizacji życia, przemocy w mediach itp. (na poziomie dostosowanym do wieku dzieci). • Debaty szkolne, happeningi, dyskusje panelowe. • Konkursy plastyczne lub inne formy przekazu przez sztukę. • Wypracowania na dany temat, itp. • Diagnoza stanu i potrzeb ma na celu określenie zadań i sposobów ich realizacji, skierowanych na przeciwdziałanie zjawisku agresji i przemocy. Diagnozę tę powinien sporządzić zespół pracowników szkoły korzystający z pomocy odpowiednio przeszkolonych ekspertów. Przy sporządzaniu diagnozy można wykorzystać procedury polegające na ankietowaniu uczniów, nauczycieli, rodziców, analizowaniu dokumentacji szkolnej (np. dane na temat wagarów, problemów z zachowaniem, lub przestrzeganiem dyscypliny w szkole itp.), wywiadach i inne.

36. Zasady postępowania wobec ofiar przemocy W rozmowach z dziećmi - ofiarami przemocy - należy pamiętać, aby: • aktywnie, uważnie słuchać • powiedzieć dziecku o swoich intencjach • wczuć się w stan emocjonalny dziecka • okazać ciepło i akceptację • dostosować się do sposobu mówienia, siedzenia dziecka • zadawać pytania ułatwiające nawiązanie kontaktu • unikać zbyt wielu dociekliwych pytań • być cierpliwym - dawać czas na udzielanie odpowiedzi • nie oceniać dziecka ani zdarzeń, które przedstawia • nie podważać jego wypowiedzi

37. Zasady postępowania wobec ofiar przemocy • nazywać uczucia dziecka • nie mówić za dziecko • nie wyręczać dziecka • pokazać dziecku jego mocne strony, dowartościować je • docenić odwagę dziecka, kiedy mówi o bolesnych dla siebie zdarzeniach • uszanować jego odmowę i lęk, kiedy nie wskazuje sprawców • przypomnieć dziecku normy i prawa, które je chronią • informować dziecko o wszystkim, co zamierzamy zrobić w tej sytuacji • pomóc dziecku w poradzeniu sobie z sytuacją • zmotywować je do współpracy (z wychowawcą, pedagogiem szkolnym, terapeutą, przedstawicielami innych instytucji) w celu rozwiązania problemu • Rodzice dziecka będącego ofiarą przemocy i agresji powinni być poinformowani o problemie i otrzymać wsparcie i pomoc ze strony szkoły.

38. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego. (Dz. U. z dnia 4 sierpnia 1997 r.) • Art. 243. § 1. Każdy ma prawo ująć osobę na gorącym uczynku przestępstwa lub w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa, jeżeli zachodzi obawa ukrycia się tej osoby lub nie można ustalić jej tożsamości. • § 2. Osobę ujętą należy niezwłocznie oddać w ręce Policji.

39. CZYNNOŚCI NIECIERPIĄCE ZWŁOKI • takie, których przeprowadzenia nie można odwlec w czasie, • mające nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów popełnienia czynu karalnego, • mające służyć zabezpieczeniu miejsca zdarzenia, śladów i dowodów popełnienia czynu przed jakimikolwiek zmianami ze strony uczestników zdarzenia i osób postronnych.

40. CZYNNOŚCI NIECIERPIĄCE ZWŁOKI • zabezpieczenie miejsca popełnienia czynu, • niedopuszczenie w to miejsce osób postronnych i ewentualne ustalenie świadków zdarzenia, • niezwłoczne zawiadomienia sądu rodzinnego lub Policji (obowiązek ten spoczywa na kierownictwie danej instytucji państwowej czy organizacji).

41. ZAWIADOMIENIA • Społeczny obowiązek powiadamiania o demoralizacji (u.p.n) Art. 4 ust. 1 - Każdy, kto stwierdzi istnienie okoliczności świadczących o demoralizacji nieletniego, w szczególności naruszanie zasad współżycia społecznego, popełnienie czynu zabronionego, systematyczne uchylanie się od obowiązku szkolnego lub kształcenia zawodowego, używanie alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, uprawianie nierządu, włóczęgostwo, udział w grupach przestępczych, ma społeczny obowiązek odpowiedniego przeciwdziałania temu, a przede wszystkim zawiadomienia o tym rodziców lub opiekuna nieletniego, szkoły, sądu rodzinnego, Policji lub innego właściwego organu.

42. ZAWIADOMIENIA • Prawny obowiązek powiadamiania o popełnieniu przestępstwa (u.p.n) Art. 4 ust.3 - Instytucje państwowe i organizacje społeczne, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przez nieletniego czynu karalnego ściganego z urzędu, obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym sąd rodzinny lub Policję oraz przedsięwziąć czynności niecierpiące zwłoki, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i popełnienia czynu. są dowodów

43. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 roku w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz.U 2003, Nr 26, poz. 226) • § 9„szkoły i placówki podejmują działania interwencyjne polegające na powiadomieniu rodziców i policji w sytuacjach kryzysowych, w szczególności gdy dzieci i młodzież używają, posiadają lub rozprowadzają środki odurzające”. • § 10 rozporządzenia zobowiązuje szkoły i placówki do opracowania, strategii działań wychowawczych i zapobiegawczych oraz interwencyjnych, wobec dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem.

44. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z dnia 20 września 2005 r.) • Art. 12. 1. Osoby, które w związku z wykonywaniem swoich obowiązków służbowych lub zawodowych powzięły podejrzenie o popełnieniu ściganego z urzędu przestępstwa z użyciem przemocy w rodzinie, niezwłocznie zawiadamiają o tym Policję lub prokuratora. • 2. Osoby będące świadkami przemocy w rodzinie powinny zawiadomić o tym Policję, prokuratora lub inny podmiot działający na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

45. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego. (Dz. U. z dnia 4 sierpnia 1997 r.) • Art. 304. § 1. Każdy dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję. Przepis art. 191 § 3 stosuje się odpowiednio. • § 2. Instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa.

46. ZAWIADOMIENIE • PODMIOTY - SĄD RODZINNY- PROKURATURA - POLICJA - RODZICE LUB OPIEUNOWIE • NIEZWŁOCZNIE • TELEFONICZNIE LUB PISEMNIE • ZASADY WŁAŚCIWOŚCI

47. Wyjaśnienie niektórych pojęć • Nieletni (art. 1 § 1 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich ): a/ osoba, która dopuściła się czynu karalnego po ukończeniu 13 lat, ale nie ukończyła lat 17 b/ osoba, która nie ukończyła lat 18, wykazująca przejawy demoralizacji c/ osoba do lat 21, względem której zostały orzeczone środki wychowawcze lub poprawcze • Młodociany – osoba będąca sprawcą przestępstwa, która nie ukończyła 21 roku życia

48. UCZEŃ A PRAWO KARNE ZAGROŻENIE DEMORALIZACJĄ DEMORALIZACJA POPEŁNIENIE CZYNU KARALNEGO ( czynu zabronionego przez ustawę jako: a/ przestępstwo lub przestępstwo skarbowe b/ wykroczenie

49. DEMORALIZACJA • Słownik j. polskiego - rozprężenie, zwłaszcza moralne, zepsucie, rozluźnienie dyscypliny, karności, • u.p.n. - szczególnie intensywna i względnie trwała postać nieprzystosowania społecznego przejawiająca się odchodzeniem od obowiązujących w społeczeństwie wartości moralnych. • Demoralizacja to proces polegający na manifestowaniu różnych negatywnych postaw i zachowań. Zachowania te muszą występować systematycznie - muszą być utrwalone.

50. DEMORALIZACJA Przejawy demoralizacji : • niesystematyczne uczęszczanie do szkoły, • wagary, inne zaniedbywanie nauki, • niestosowne zachowanie się w szkole i poza szkołą, • dłuższe przebywanie poza domem bez kontroli, • wałęsanie się w towarzystwie zdemoralizowanych kolegów i łączenie się w grupy, • zachowania agresywne, • wandalizm, • ucieczki z domu, • palenie tytoniu, • picie alkoholu, • używanie narkotyków i innych środków odurzających, • przedwczesne podejmowanie życia seksualnego, • popełnianie czynów zabronionych przez osobę w wieku poniżej 13 lat