Chöông 1 ÑAÏI CÖÔNG VEÀ KHOA HOÏC BAÛN ÑOÀ

1. Chöông 1 ÑAÏI CÖÔNG VEÀ KHOA HOÏC BAÛN ÑOÀ

5. NOÄI DUNG CHÍNH • Khaùi quaùt veà Baûn ñoà vaø Baûn ñoà ñòa lyù:Ñònh nghóa; Ñoái töôïng nghieân cöùu, nhieäm vuï; Caùc tính chaát cô baûn; Lòch söû phaùt trieån; • Phaân loaïi baûn ñoà:Nguyeân taéc vaø yù nghóa; Caùc heä thoáng phaân loaïi chính. • ÖÙng duïng cuûa baûn ñoà:Vai troø cuûa baûn ñoà trong ñôøi soáng, nghieân cöùu vaø saûn xuaát.

6. ÑÒNH NGHÓA Taïi Ñaïi hoäi laàn thöù X cuûa Hoäi Baûn ñoà theá giôùi, naêm 1995, hoïp ôû Baccelona, Taây Ban Nha ñaõ ñöa ra ñònh nghóa veà Baûn ñoà hoïc vaø Baûn ñoà ñòa lyù nhö sau: • Baûn ñoà hoïc:laø ngaønh khoa hoïc giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà lí luaän, saûn xuaát, phoå bieán vaø nghieân cöùu veà baûn ñoà.

7. ÑÒNH NGHÓA • Baûn ñoà ñòa lyù:laø hình aûnh cuûa thöïc teá ñòa lyù, ñöôïc kyù hieäu hoùa, phaûn aùnh caùc yeáu toá hoaëc caùc ñaëc ñieåm ñòa lyù moät caùch coù choïn loïc, keát quaû töø söï noã löïc saùng taïo trong löïa choïn cuûa taùc giaû baûn ñoà vaø ñöôïc thieát keá ñeå söû duïng chuû yeáu lieân quan ñeán caùc moái quan heä khoâng gian.

8. NHÖÕNG TÍNH CHAÁT CÔ BAÛN • Baûn ñoà ñöôïc thaønh laäp treân cô sôû toaùn hoïc. • Baûn ñoà söû duïng nhöõng kí hieäu, hình aûnh ñaëc thuø (ngoân ngöõ baûn ñoà). • Vaø coù moät söï toång quaùt hoùa.

9. NHÖÕNG LÓNH VÖÏC CHÍNH • Baûn ñoà hoïc lyù thuyeát:nghieân cöùu cô sôû lyù luaän chung, ngoân ngöõ vaø söï toång quaùt hoùa baûn ñoà, ñaëc ñieåm, nhöõng nguyeân taéc thaønh laäp baûn ñoà,… • Toaùn baûn ñoà: nghieân cöùu caùc ñaëc ñieåm veà cô sôû toaùn hoïc cuûa baûn ñoà. • Ñoà baûn: nghieân cöùu caùc kyõ thuaät vaø phöông phaùp trình baøy baûn ñoà.

10. MOÁI QUAN HEÄ VÔÙI CAÙC KHOA HOÏC KHAÙC

11. PHAÂN LOAÏI BAÛN ÑOÀ YÙ nghóa: • Môû ra höôùng nghieân cöùu, xaùc laäp cô sôû phöông phaùp luaän, nhöõng quy luaät bieåu thò. • Toå chöùc thaønh laäp, saûn xuaát, bieân taäp. • Heä thoáng hoùa caùc danh muïc baûn ñoà, hoã trôï cho coâng taùc löu tröõ, tra cöùu vaø söû duïng baûn ñoà.

12. PHAÂN LOAÏI BAÛN ÑOÀ Nguyeân taéc: • Phaûi ñaûm baûo tính lieân tuïc logic cuûa heä thoáng khaùi nieäm. • Phaûi ñaûm baûo tính nhaát quaùn trong quaù trình phaân loaïi. • Caùc khaùi nieäm heïp phaûi töông ñöông vôùi khaùi nieäm roäng hôn.

13. CAÙC HEÄ THOÁNG PHAÂN LOAÏI CHÍNH Theo laõnh thoå bieåu hieän (khoâng gian bieåu hieän): • Baûn ñoà theá giôùi. • Baûn ñoà baùn caàu. • Baûn ñoà chaâu luïc. • Baûn ñoà quoác gia. • Baûn ñoà tænh, huyeän.

14. CAÙC HEÄ THOÁNG PHAÂN LOAÏI CHÍNH Theo noäi dung bieåu hieän: Baûn ñoà ñòa lyù ñaïi cöông: • Baûn ñoà ñòa hình. • Baûn ñoà ñòa hình khaùi quaùt. • Baûn ñoà khaùi quaùt.

15. CAÙC HEÄ THOÁNG PHAÂN LOAÏI CHÍNH Theo noäi dung bieåu hieän: Baûn ñoà ñòa lyù chuyeân ñeà: • Nhoùm baûn ñoà veà daân cö. • Nhoùm baûn ñoà veà töï nhieân. • Nhoùm baûn ñoà veà kinh teá. • Nhoùm baûn ñoà veà vaên hoùa. • Nhoùm baûn ñoà veà haønh chính – chính trò. • Nhoùm baûn ñoà veà lòch söû.

16. CAÙC HEÄ THOÁNG PHAÂN LOAÏI CHÍNH Theo tyû leä baûn ñoà: Kieåu 3 loaïi: • Lôùn: > 1:200.000 • Trung bình: 1:200.000 – 1.000.000 • Nhoû: < 1:1.000.000

17. CAÙC HEÄ THOÁNG PHAÂN LOAÏI CHÍNH Theo tyû leä baûn ñoà: Kieåu 4 loaïi: • Bình ñoà: > 1:5.000 • Lôùn: 1:5.000 – 200.000 • Trung bình: 1:200.000 – 1.1.000.000 • Nhoû: < 1:1.000.000

18. CAÙC HEÄ THOÁNG PHAÂN LOAÏI CHÍNH Theo tyû leä baûn ñoà: Kieåu 5 loaïi: • Raát lôùn: > 1:25.000 • Lôùn: 1:25.000 – 200.000 • Trung bình: 1:200.000 – 1.1.000.000 • Nhoû: 1:1.000.000 – 1:2.000.000 • Raát nhoû: <1:2.000.000

19. CAÙC HEÄ THOÁNG PHAÂN LOAÏI CHÍNH • Theo saûn phaåm baûn ñoà: Baûn ñoà phaúng, baûn ñoà noåi, sa baøn, quaû caàu ñòa lyù,… • Theo kieåu moâ hình baûn ñoà: Baûn ñoà töông töï vaø Baûn ñoà soá.

20. VAI TROØ CUÛA BAÛN ÑOÀ • Trong daân duïng. • Trong nghieân cöùu khoa hoïc. • Trong giaûng daïy vaø hoïc taäp. • ÖÙng duïng trong coâng vieäc chuyeân ngaønh. • Phöông tieän hoã trôï laøm vieäc. • An ninh quoác phoøng. • Trong thaønh laäp baûn ñoà.