550 likes | 789 Views
Mammacarcinoom Inleiding. Chirurgische behandeling van het mammacarcinoom Grard Nieuwenhuijzen Chirurg-Oncoloog. Mammacarcinoom Indeling. Inleiding Behandelingsprincipes Mamma Oksel Morbiditeit Effecten Fysiotherapie. Mammacarcinoom Indeling. Inleiding Behandelingsprincipes Mamma
E N D
MammacarcinoomInleiding Chirurgische behandeling van het mammacarcinoom Grard Nieuwenhuijzen Chirurg-Oncoloog
MammacarcinoomIndeling • Inleiding • Behandelingsprincipes • Mamma • Oksel • Morbiditeit • Effecten Fysiotherapie
MammacarcinoomIndeling • Inleiding • Behandelingsprincipes • Mamma • Oksel • Morbiditeit • Effecten Fysiotherapie
MammacarcinoomHoe vaak komt het voor? • Per jaar krijgen in Nederland 12000 vrouwen borstkanker • 1 op 9 vrouwen krijgen tijdens hun leven te maken met borstkanker • Oorzaak meestal onbekend, 5% slechts erfelijk
MammacarcinoomIndeling • Inleiding • Behandelingsprincipes • Mamma • Oksel • Morbiditeit • Effecten Fysiotherapie
MammacarcinoomZekere diagnose • Triple diagnostiek • Klinisch onderzoek • Radiologisch onderzoek • Cytologie • Histologisch onderzoek • Tru-cut • radiologisch biopt
MammacarcinoomWelke diagnosen? • Benigne: verhoogd risico • Atypie; LCIS • Voorstadium • Ductaal carcinoma in situ: DCIS • Maligniteit • Invasief Ductaal carcinoom • Invasief lobulair carcinoom • Andere zeldzame tumor
MammacarcinoomChirurgische Behandeling • Borst • Hoofddoel: lokale controle verwijdering van tumor • borstsparende behandeling (radicale lumpectomie + radiotherapie, MST) • ablatio zonder directe reconstructie (AB) • ablatio met directe reconstructie (AB +DR) • 2. Oksel • Hoofddoel: stagering voor bepalen nabehandeling, lokale controle en mogelijk overleving • schildwachtklier procedure (SN) • okselklierdissectie (OKT) • PM: GRM = Ablatio + OKT
MammacarcinoomIndeling • Inleiding • Behandelingsprincipes • Mamma • Oksel • Morbiditeit • Effecten Fysiotherapie
MammacarcinoomPrincipes Mamma Sparende Therapie • Lumpectomie + Sentinel node of OKT • Radiotherapie: • 50 Gy (4x per week gedurende 5 weken) op mamma met 15-20 Gy booster op de tumor. Radiotherapie bij voorkeur aanvangen binnen 6 weken na operatie.
MammacarcinoomBorst Sparende Behandeling: Voordelen en Nadelen • Voordelen • cosmetisch • psychologisch • lichamelijk • Korte opname duur: 1-2 dagen • Nadelen • bestraling is tijdrovend en belastend • Er is een kans dat tumor terugkomt in borst • Soms moet nog een keer geopereerd worden
MammacarcinoomBorst Sparende Behandeling: Misverstanden • Dit is dus niet waar! • Slechtere overleving dan borstamputatie • Niet mogelijk bij uitzaaiingen • Niet goed te controleren • Groot risico op nieuwe tumoren • Afhankelijk van plaats tumor in borst • Bij familiair borstkanker niet mogelijk • Niet mogelijk bij heel jonge of juist oudere mensen
MammacarcinoomBorst Sparende Behandeling: niet palpabel • lumpectomie nadat radioloog harpoentje heeft geplaatst = rontgenlokalisatie • CZE: I-125 zaadje
Mammacarcinoom Niet palpabel: Jodium125 zaadje Jodium125 zaadje “geleend” van prostaat brachytherapie • Radionuclide • 0.29 mCi • 27keV gamma • Halfwaardetijd 60 dagen
Mammacarcinoom Niet palpabel: Jodium125 zaadje • Op geleide van probe verwijdering van tumor • Lumpogram ter controle resectie en aanwezigheid zaadje
MammacarcinoomAblatio/ Gemodificeerde Radicale Mastectomie (GRM)
Mamma-reconstructie MammacarcinoomDirecte Reconstructie Direct Indirect 1. Prothetisch 2. Autoloog
MammacarcinoomDirecte Reconstructie: prothesen 1. Definitieve endoprothese 2. Tissue-expander + endoprothese 3. Definitieve Tissue-expander
MammacarcinoomAutologe Reconstructie 1. TRAM-flap 2. Latissimus dorsi flap +/- endoprothese 3. DIEP-flap 4. Andere flaps
MammacarcinoomIndeling • Inleiding • Behandelingsprincipes • Mamma • Oksel • Morbiditeit • Effecten Fysiotherapie
MammacarcinoomOksel : Dilemma • Positief effect op overleving van okselkliertoilet nooit bewezen • Okselkliertoilet is daarom voornamelijk stagerende ingreep • Okselkliertoilet heeft hoge morbiditeit • 60-80% van de patienten heeft geen okselkliermeta’s en krijgt dus voor niets een okselkiertoilet • Is er een procedure met zelfde stagerend vermogen, doch met minder morbiditeit?
MammacarcinoomSchildwachtklierprocedure: principe tumor schildwachtklier
MammacarcinoomSchildwachtklierprocedure: techniek Scan op afdeling nucleaire geneeskunde Injectie blauwe kleurstof op operatiekamer en opzoeken SWK
MammacarcinoomOkselkliertoilet: Indicaties • Wanneer? • SN + • Klinisch positieve oksel • Nadelen? • Langere opnameduur: 3-5 dagen + met drain naar huis • Schouder functie minder • Pijn • Oedeem (mn na radiotherapie)
MammacarcinoomIndeling • Inleiding • Behandelingsprincipes • Mamma • Oksel • Morbiditeit • Effecten Fysiotherapie
MammacarcinoomMorbiditeit: Arm mobiliteit • Morbiditeit • Lymphoedeem: 0-34% gehele leven • Pijn: 9-28% mn 1e jaar • Beperkte ROM: 1-50% mn 1e jaar • Wordt niet vaak door patienten besproken met arts • Je bent immers een overlever! • Effect Radiotherapie • Lymphoedeem: OR 1,46 (1.16-1.84) • Schouderfunctie: OR 1,67 (0.98-2.86) • Lee et al Breast Cancer Res Treatment 2007
MammacarcinoomMorbiditeit: Spierkracht en activiteit • Cross-Sectional Study (UK) • N=74 • EMG activiteit 4 schouderspieren • SPADI (Shoulder Pain And Disability index) • EMG activiteit 3 van de 4 spieren verminderd • Mn bij arm omlaag brengen • Upper Trapezius het meest aangedaan • Verminderde Upper Trapezius en Rhomboideus activiteit geassocieerd met verminderde SPADI • Shamley et al Breast Cancer Res Treatment 2007;106: 19-27
MammacarcinoomMorbiditeit: Arm mobiliteit SN vs OKT • Morbiditeit Almanac Trial n=1031 • SN: 515 • OKT: 516 • Relative Risks • Lymphoedeem 0.37 (0.23-0.60) • 5 vs 13% • Sensibliteitsverlies 0.37 (0.27-0.50) • 11 vs 31% • Mansel et al J Natl Cancer Institute 2006;98:599-609
MammacarcinoomMorbiditeit: Arm mobiliteit SN vs OKT na SN • Prospectieve Registratie Studie (Basel) • SN alleen n=449 • SN->level I/II OKT: n=210 • Lymphoedeem 3.5% 19.1% • Beperkte ROM 3.5% 11.3% • Schouderpijn 8.1% 21.1% • Doof gevoel 10.9% 37.7% • Langer et al Ann Surg 2007; 245;452-461
MammacarcinoomLymphoedeem: OKT en Postoperatieve Radiotherapie • ______ • _ • ______ • ______ _ • ______ • __________ • ______ ______ ______ • _____ ____ • _____ ______ • __________ _________ ___ • Langer et al Ann Surg 2007; 245;452-461
MammacarcinoomIndeling • Inleiding • Behandelingsprincipes • Mamma • Oksel • Morbiditeit • Effecten Fysiotherapie
MammacarcinoomMorbiditeit: Effect Fysiotherapie op schouderfunctie • Randomised Controlled Trial (RCT) • N=30 • N=15: papieren instructie met oefeningen • N=15: standaard fysiotherapie 3 maanden • Pijn • Schoudermobiliteit Significant beter • Kwaliteit van leven • Handgripsterkte Geen verschil • Arm volume • Beurskens et al. BMC Cancer 2007;7:166
MammacarcinoomMorbiditeit: Effect Fysiotherapie op schouderfunctie • Randomised Controlled Trial (RCT) • N=60 GRM + OKT • N=30: 19 specifiek oefeningen • N=30: vrije groep schouderoefeningen • Na 42 dagen: • Betere schouder ROM in groep met speciaal schema • De Rezende et al. Tumori 2006;92:55-61