Decentralisatie en lokaal keuzes maken Linze Schaap

1. Decentralisatie en lokaal keuzes makenLinze Schaap

2. Decentralisatie en lokaal keuzes maken Linze Schaap Universitair Hoofddocent Bestuurskunde Tilburgse School voor Politiek en Bestuur • Bestuurskracht • Intergemeentelijke samenwerking • Schaal en herindeling • Kwaliteit lokale/regionale democratie

3. Decentralisatie en lokaal keuzes maken Onderwerpen • Hoe zat het ook al weer • Wat is decentralisatie? • Ervaringen bij eerdere decentralisaties • Ervaringen: uitvoeringscapaciteit • Ervaringen: besliscapaciteit • Ervaringen: procesmanagement • Ervaringen: conclusies • Gevolgen

4. Decentralisatie en lokaal keuzes maken 1. Hoe zat het ook alweer • Rijk, provincie en gemeenten hebben geen strak gescheiden taken • In de gemeenten is de gemeenteraad het hoogste bestuursorgaan • Hij moet vertegenwoordigen, kaderstellen en controleren. • Dus vooral: inhoudelijk leiding geven.

5. Decentralisatie en lokaal keuzes maken 2. Wat is decentralisatie? • Enge opvatting: decentralisatie als overdracht taken • Rijk: bezuinigingen, tegengaan verkokering • Lokaal: efficiëntie, maatwerk, beleid dichtbij burger • Brede opvatting: decentralisatie als versterking lokale bestuurslaag • Overdracht taken + financiën + vermindering toezicht • Vlottend geheel aan taken • Vergroting responsiviteit en bestuurlijk vermogen

6. Decentralisatie en lokaal keuzes maken 3. Ervaringen bij eerdere decentralisaties Onderzoek: criteria • Uitvoeringscapaciteit • kennis, kunde en middelen om taak uit te voeren • Besliscapaciteit • gedecentraliseerd beleid afstemmen op plaatselijke omstandigheden / couleur locale

7. Decentralisatie en lokaal keuzes maken 4. Ervaringen: uitvoeringscapaciteit • Over het algemeen positief beeld • Vaker knelpunten in kleine gemeenten, maar er doen zich geen grote problemen voor • Gemeenten krijgen vaak te weinig ondersteuning bij invoering van nieuwe taak

8. Decentralisatie en lokaal keuzes maken 5. Ervaringen: besliscapaciteit • Gemeenten geven aarzelend eigen invulling aan gedecentraliseerde taak • Modelverordening VNG wordt in veel gevallen overgenomen • Geringe betrokkenheid gemeenteraad • Gemeentelijke variëteit wordt door buitenwacht vaak negatief beoordeeld • Ook: probleembesef in raad groeit, na verloop van tijd • Beleidsbeïnvloeding departementen • FTE’s vervallen, maar van beleidsbeëindiging is meestal niet meteen sprake

9. Decentralisatie en lokaal keuzes maken 6. Ervaringen: procesmanagement • Weinig rekening gehouden met samenloop decentralisatie-operaties • Departementen hebben geen zicht op wat gemeenten aankunnen • Gebrek aan beleidsrust zorgt ervoor dat gemeenten te weinig tijd hebben voor maatwerkoplossingen

10. Decentralisatie en lokaal keuzes maken 7. Ervaringen: conclusies • Alle gemeenten - groot en klein - vangen de nieuwe taken adequaat op, maar hebben daar wel grote moeite mee. • Zij kunnen dat alleen door er prioriteit aan te geven, ten koste van andere taken. • Gebruik maken van de nieuwe beleidsruimte: pas na jaren. • Van gemeenteraden gaat geen sturing uit.

11. Decentralisatie en lokaal keuzes maken 8. Gevolgen • Pas na verloop van tijd eigen beleid • Landelijke bemoeizucht blijft • Dus: gemeente als uitvoeringskantoor van het Rijk • Kans: integraler beleid • Kans: betere samenwerking met maatschappelijke partners • Risico burger: vermindering zorg (bezuiniging) • Risico burger: verschillen tussen gemeenten.