260 likes | 410 Views
Waarom de huisarts een diagnose kan en moet stellen. Pim van den Dungen, Arts in opleiding tot huisarts en onderzoeker. Eerste lijn. Eerste aanspreekpunt voor patiënt en familie Vragen over geheugen; gedragsverandering; ‘dementie?’
E N D
Waarom de huisarts een diagnose kan en moet stellen Pim van den Dungen, Arts in opleiding tot huisarts en onderzoeker
Eerste lijn • Eerste aanspreekpunt voor patiënt en familie • Vragen over geheugen; • gedragsverandering; • ‘dementie?’ • Signalen in het directe contact: headturning, herhalen, geheugen, verzorging, etc. • Andere signalen: herhaalrecepten, afspraken vergeten. • www.zorgvoorveilig.nl/vroegsignalering-dementie
Diagnose door de huisarts • Dementie is een ‘klinische’ diagnose, op basis van criteria • Diagnose dementie door huisarts zelden fout positief [1] • Diagnostiek wél geregeld laat (of niet) op gang [1]
A B Valcour* Eefsting Ólafsdóttir Löppönen Cooper* Valcour Eefsting Löppönen dementie dementie + (verdenking) cognitieve stoornissen
Barrières [2] • Arts • Therapeutisch nihilisme • Beledigend, arts-patiëntrelatie • Slecht nieuws • Onzekerheid diagnostiek • Patiënt en mantelzorger • Ontkenning, verkeerde interpretatie • Therapeutisch nihilisme • Systeem • Tijd • Vergoeding
Belang diagnose, effect scholing • Grote meerderheid patiënten wil het weten [3,4] • Duidelijkheid [5], autonomie, (mantel!)zorg • Huisartsen onderkennen het belang van tijdige diagnostiek [6] • Scholing kan de kennis, het zelfvertrouwen en het aantal dementie diagnoses verhogen [7,8]
Waarom de huisarts? • Ideale positie voor tijdige diagnostiek zorgen • Kent de patiënt; persoonlijkheid en achtergrond • Kent de familie • Waardevol in diagnostisch proces, bij informeren en begeleiden en bij plannen en organiseren van zorg
Wat kan de huisarts? • Huisartsen kunnen zelfstandig dementie vaststellen of verwijzen voor diagnostiek • Diagnostiek volgens protocol • Consult 1 (POH?): cognitieve test, (hetero)anamnese • Consult 2: vervolg anamnese, LO en NO, lab, medicatie review • Consult 3: Uitslaggesprek met patiënt en naaste • Duidelijke taakafbakening en verwijsindicaties zijn belangrijk!
Waarom de huisarts > 65 jaar < 65 jaar
Verwijsindicaties • Diagnostische onzekerheid • Leeftijd < 65 jaar • Snel progressieve cognitieve stoornissen • Nieuwe afwijkingen neurologisch onderzoek • Focale neurologische uitvalsverschijnselen • Parkinsonisme • Incontinentie • Recent schedeltrauma, maligniteit • Hallucinaties, psychiatrische co-morbiditeit • Acethylcholine-esteraseremmers • Vermoeden FTD, LBD of M. Parkinson
Beeldvorming? • Indien geen van voornoemde verwijsindicaties geen duidelijke toegevoegde waarde van beeldvorming. • Op hogere leeftijd (>75) veelal mengbeelden • NPH en maligne oorzaken zeldzaam; in geval van metastasen snelle progressie[9,10].
Vorm u een hypothese • Ziekte van Alzheimer vs. vasculaire dementie in de praktijk lastig • Alzheimer: geleidelijk progressief zonder neurologie • Vasculair: stapsgewijze achteruitgang, afwijkende houding en looppatroon. • Parkinsonisme en hallucinaties, angst of depressie: ziekte van Parkinson of Lewy Body Dementie. • FTD: 1) sociaal functioneren, gedrags- en karakterveranderingen 2)geheugenstoornissen.
Succes en veel plezier! • Dementie patiënten in low en middle income countries net zo happy als mensen van dezelfde leeftijd zonder dementie • Mind de carer!
Referenties • Van den Dungen 2011,The accuracy of family physicians' dementia diagnoses at different stages of dementia: a systematic review • Bradford 2009, Missed and delayed dementia diagnoses in primary care • Wilkinson 2003, Sharing a diagnosis of dementia – learning from the patient perspective • Carpenter 2008, Reaction to a dementia diagnosis in individuals with Alzheimers’ disease and mild cognitive impairment • Speechly 2008, The pathway to dementia diagnosis • Ahmad 2010, GPs’ attitude, awareness and practice regarding early diagnosis of dementia • Downs 2006, Effectiveness of educational interventions in improving detection and management of dementia in primary care: cluster randomised controlled study • Perry 2011, proefschrift • Simoni 2008, Prevalence of CT-detected cerebral abnormalities in an elderly Swedish population sample. • Akatsu 2002, Subtype analysis of neuropathologically diagnosed patients in a Japanese geriatric hospital.