Bye bye, ambtenaar?

Bye bye, ambtenaar? 7 oktober 2011 Rijksvakbonden J.L.A. Helmer

Kaartjes (of handjes) omhoog Wie is er tegen een afschaffing van de ambtenarenstatus?

Kritisch Wie heeft het voorstel tot afschaffing ambtenarenstatus daadwerkelijk gelezen?

Te bespreken • De gevolgen van het wetsvoorstel Koşer Kaya en Van Hijum voor: • het ontslagrecht in de marktsector; • werkloosheidsuitkeringen; • reorganisaties; • positie van de vakbonden.

Ontslagrecht • Wat verandert er met het wetsvoorstel? • Weg met het bestuursrecht en dus geen eenvormige procedure meer; • Van een stelsel van gesloten ontslaggronden naar een open stelsel met een preventieve ontslagtoets; • Ontslag naar redelijkheid.

Ontslagrecht • Eenvormige procedure bestuursrecht: • voornemen; • primair besluit; • bezwaarprocedure; • beroepsprocedure bij de rechtbank; • hoger beroep bij de Centrale Raad van Beroep.

Ontslagrecht • Pluriforme procedures (I/II): • het ontslag op staande voet met een loonvorderingsprocedure; • de onregelmatige opzegging; • de kennelijk onredelijke opzegging;

Ontslagrecht • Pluriforme procedures (II/II): • de opzegging in strijd met een opzegverbod; • de ontbindingsprocedure; • de beëindigingsovereenkomst.

Ontslagrecht • Naar een open stelsel met een preventieve ontslagtoets: • wat is een open stelsel? • wat is een preventieve toets? • verandert er iets wezenlijks ten opzichte van het bestuursrecht? • blijft de preventieve toets nog bestaan?

Ontslagrecht • Het voorontwerp wijziging ontslagrecht van Koşer Kaya (1 juli 2011): • weg met het duaal stelsel van ontbinding via de kantonrechter en opzegging via het UWV; • repressieve volle toetsing door de rechter;

Ontslagrecht • Repressieve volle toetsing: • is de opzegging van de arbeidsovereenkomst niet kennelijk onredelijk dan geen vergoeding voor werknemer; • is de opzegging onredelijk dan dient de werkgever een schadevergoeding te betalen; • is de opzegging kennelijk onredelijk dan herstel dienstbetrekking of op verzoek van één van de partijen: een billijke schadevergoeding.

Ontslagrecht • Enkele consequenties: • geen toestemming UWV meer vereist; • geen ontbindingsprocedure meer; • de werkgever moet de werknemer voorafgaand aan het ontslag horen; • de werknemer moet zijn recht halen en de risico’s dragen.

Ontslagrecht engeld • Weg met het eenvormige tarief Bestuursrecht Civiel recht (kanton) a. dagvaarding en betekening vonnis = € 102,-- * 2 a. € 152,-- b. van € 71 tot € 426,-- (gemiddeld verwacht ik € 202,--) c. proceskostenveroordeling

Ontslagrecht Koşer Kaya/Van Hijum afschaffen ambtenaar + Koşer Kaya voorontwerp wijziging ontslagrecht = ?

Ontslagrecht • Problemen binnen het arbeidsrecht: • de kennelijk onredelijke opzegging; • one shot-procedure van ontbinding en opzegging na rondje UWV; • discussie over verhouding vakbonden en ondernemingsraden over regelen van secundaire arbeidsvoorwaarden; delegatiebepalingen.

Ontslagrecht • Problemen binnen het arbeidsrecht: • de slager keurt zijn eigen vlees; • einde arbeidsovereenkomst. Praktijk leert: procederen over vergoeding, niet over herstel arbeidsovereenkomst.

Ontslagrecht • Kan het niet anders? • pas niet het ambtenarenrecht aan maar juist het arbeidsrecht! • eenvoud siert de rechtsbescherming • O.a. mr Beltzer (UvA)

Werkloosheid • De ambtenaar komt in aanmerking voor een • WW-uitkering; • bovenwettelijke WW-uitkering; • De civiele werknemer voor • WW-uitkering; • eventueel aanvulling per cao; • rol van de ontslagvergoeding.

Werkloosheid • Uit de landelijke aanbeveling van de kring der kantonrechters: • 3.5. De vergoeding zal - behoudens eventuele immateriële schade - niet hoger zijn dan de verwachte inkomstenderving tot aan de pensioengerechtigde leeftijd.

Werkloosheid • Zet de uitholling van het bovenwettelijk deel zich voort? • Goede vraag, Marianne?

Reorganisaties • Het voorstel Koşer Kaya/Van Hijum zegt daar weinig over: • alleen in het licht dat bij een reorganisatie de ambtenaar teveel mogelijkheden heeft om ten aanzien van zijn individuele belang, bezwaar aan te tekenen.

Reorganisaties • Enkele aandachtspunten (I/II): • einde politiek primaat? • beleidsregels UWV bij ontslag vanwege reorganisatie: • verplicht afspiegelingsbeginsel • de onmisbare werknemer en de werknemer met een zwakke arbeidsmarktpositie • mogelijkheid vergoeding na ontslag; kennelijk onredelijke opzegging arbeidsovereenkomst.

Reorganisaties • Enkele aandachtspunten (II/II): • Veel minder rechtsbescherming voor de civiele werknemer; • Duaal stelsel met haar beperkte mogelijkheden de rechter te adiëren; • Minder mogelijkheden te selecteren op geschiktheid vanwege verplicht afspiegelingsbeginsel en geen onderscheid overtolligheid / opheffen functie.

Reorganisaties • De onmisbare werknemer: • de werknemer die over zodanige kennis en bekwaamheden beschikt dat zijn ontslag voor het functioneren van de onderneming bezwaarlijk zou zijn; • bestendig beleid; • ‘daadwerkelijk aannemelijk maken’; • nog een lastige cijfermatige bepaling.

Reorganisaties • De werknemer met een zwakke arbeidsmarktpositie: • kans is erg klein dat de voor ontslag voorgedragen werknemer nog aan de slag zal komen; • dit geldt niet voor de in zijn plaats komende werknemer; • Wisselwerking dus – een relatief begrip.

Reorganisaties • Herplaatsing: • ontslag als laatste redmiddel; waar je kan herplaatsen dien je ook te herplaatsen; • ook kijken over de muren van de vest(ig)ing; • alles wat binnen een redelijk bereik van de werkgever ligt, mag worden gevergd; • werknemer moet zich actief inspannen om werkloosheid te voorkomen.

Reorganisaties • Verplichtingen? • geen plicht tot overleg met vakorganisaties; • geen plicht tot sluiten van sociaal plan met vakorganisaties; • wel plicht via Wet melding collectief ontslag, Fusie gedragsregels of cao.

Positie vakbonden • Wat geldt nu? • hoge organisatiegraad; • de arbeidsvoorwaardenovereenkomst; • onderhandelingen monden uit in wijziging van het rechtspositiereglement; • beleidsbepaling door bevoegd gezag.

Positie vakbonden • Wat zal mogelijk gelden? • organisatiegraad tanende? • onderhandelingen monden uit in collectieve afspraak (cao); • algemeen verbindend verklaren van cao; rol minister (Sozawe)? • nawerking van een cao? • toenemende rol ondernemingsraad?

Vragen?

Bye bye, ambtenaar?