Ekonomia społeczna

1. Ekonomia społeczna Jadwiga Pauli for ES

2. Aktywna strategia polityki społecznej Kierunki dla nowej polityki: • Pełne zatrudnienie • Zwiększenie znaczenia zatrudnienia w procesie wzrostu gospodarczego • Podnoszenie kwalifikacji dla zapewnienia elastyczności zatrudnienia • Rozwój form zatrudnienia – alternatywne formy • Wykorzystanie instrumentów aktywizujących – zatrudnienie socjalne, spółdzielnie socjalne • Modernizacja osłon socjalnych • Umożliwienie równego udziału w życiu gospodarczym i społecznym wszystkim kategoriom obywateli

3. Alternatywne sposoby rozwiązywania problemów społecznych • Praca nad zaktywizowaniem i zorganizowaniem społeczności lokalnych • Odbudowywanie kapitału społecznego – więzi społeczne, wzajemna pomoc oparta na zaufaniu, nieformalne sieci współpracy pomiędzy instytucjami i organizacjami • Aktywna polityka społeczna – wzrost aktywności zawodowej i spójności społecznej • Rozwój metod pracy socjalnej • Rozwój przedsiębiorczości społecznej

4. Czym są inicjatywy ekonomii społecznej ? • To nie działalność filantropijna • to ruch społeczny a nie zbiór instytucji • Beneficjenci nie są jedynie podmiotem wsparcia a aktywnym czynnikiem zmian w procesie rozwiązywania problemów społecznych • To działania na rzecz usamodzielniania – raczej aktywność nie roszczeniowość • Działania opierają się w dużej mierze na solidarności i współpracy a nie na partykularyzmie i konkurencji

5. Nowa / stara ekonomia społeczna • XIX wieczne spółdzielnie miały za zadanie pomoc wzajemną członków a także przeznaczanie zysków na rzecz szerszej społeczności • Nowa ekonomia społeczna to przedsiębiorczość rozumiana jako gotowość do przejmowania odpowiedzialności za swój los i obywatelskie zaangażowanie – odpowiedzialność za wspólnotę

6. Kryteria wyróżniające PES wg sieci EMES kryteria społeczne: • Orientacja na społecznie użyteczny cel • Oddolny, obywatelski charakter inicjatywy • Demokratyczny system zarządzania • Partycypacyjny charakter działania • Ograniczona dystrybucja zysków Kryteria ekonomiczne: • Prowadzenie w sposób względnie ciągły działalności w oparciu o instrumenty ekonomiczne • Niezależność w stosunku do instytucji publicznych • Ryzyko ekonomiczne • Płatny personel

7. Instytucje starej ekonomii społecznej • Spółdzielnie mieszkaniowe (5 tys.) • Spółdzielnie pracy (1,3 tys.) • Rolnicze spółdzielnie produkcyjne (1,1 tys.) • inne spółdzielnie rolnicze (2,5 tys.) • Banki spółdzielcze (800) • Spółdzielcze kasy O-k (118)

8. Nowa ekonomia społeczna • Współczesny nurt, promujący nowe formy instytucjonalno-prawne (np. spółdzielnie socjalne) oraz działalność gospodarczą prowadzoną w ramach organizacji pozarządowych • Aktywność gospodarcza, oprócz wsparcia dla członków tych organizacji, nakierowana jest na również na beneficjentów zewnętrznych i rozwój całych społeczności.

9. Nowe instytucje ekonomii społecznej • Spółdzielnie socjalne – opierają się na zasadzie osobistego świadczenia pracy przez ich członków i umożliwiają powrót do regularnego życia społecznego i rynku pracy • CIS-y KIS-y i ZAZ-y • Instytucje hybrydowe, np. spółki, partnerstwa biznesu, administracji publicznej i NGO’s, pakty na rzecz zatrudnienia

10. Otoczenie podmiotów ekonomii społecznej • Beneficjenci • Konsumenci – etyczny konsumencjonizm • Biznes – przedsiębiorczość to rozwiązywanie problemów a nie pogoń za wynikiem; „biznesmen” to człowiek, który pozytywnie przekształca rzeczywistość • Polityka społeczna – ES to inwestycja a nie koszt

11. Obszary działań przedsiębiorstw społecznych • Integracja społeczna i działalność na rynku pracy – np. działania prozatrudnieniowe (szkolenia, informacja jobcoaching) • Działalność handlowa i produkcyjna (fair trade) • Dostarczanie usług publicznych • Dostarczanie dóbr publicznych i rozwój wspólnot lokalnych (ochrona środowiska, dóbr kultury) • Usługi o charakterze wzajemnym (ubezpieczenia, budowlano-remontowe, sprzątanie, bank czasu) • Usługi techniczne – użyteczności publicznej (utylizacja odpadów, transport • Usługi społeczne – pożytku publicznego (przedszkola, usługi opiekuńcze)

12. Typowe branże: • Usługi socjalne • Ochrona zdrowia • Usługi finansowe • Ubezpieczenia • Rolnictwo • Rzemiosło i rękodzieło • Turystyka • Ochrona środowiska • Mieszkalnictwo • Usługi dla społeczności lokalnej • Kultura i rozrywka, sport • edukacja

13. Istota przedsiębiorczości społecznej: Przedsiębiorczość społeczna/ ekonomia społeczna • Odpowiedź na niewydolność państwa opiekuńczego • Umożliwia osiąganie celów gospodarczych i społecznych • Tworzy miejsca pracy • Organizuje społeczność lokalną wzmacniając jej tożsamość i spójność – solidarność społeczna

14. Istota przedsiębiorczości społecznej: • Oddolne inicjatywy oparte na potencjale danej społeczności lokalnej • Aktywny udział we wspólnych doświadczeniach – wzrost zaufania społecznego, wzmocnienie więzi • Współpraca wielu podmiotów publicznych, społecznych i prywatnych • Wynika z aktywności sektora obywatelskiego – który dostarcza usług ale jest równocześnie rzecznikiem interesów grup defaworyzowanych

15. Co mogą wnieść do polityki społecznej podmioty ekonomii społecznej • wymiar podmiotowy: nastawienie na indywidualne potrzeby osób i grup z deficytami społecznymi (budowa kapitału ludzkiego w grupach defaworyzowanych lub „odmiennych”) • wymiar rynkowy: nastawienie na stosowanie reguł ekonomicznych, finansowa samodzielność • wymiar aktywizacyjny: nastawienie na budzenie potencjału aktywności i powrót do aktywności (i do pracy) – od bierności i wykluczenia • wymiar kooperatywny: bycie we wspólnocie, poczucie wsparcia od grupy (solidarność społeczna)