Zasada równości szans kobiet i mężczyzn w PO KL Dni Otwarte POMOCNA DŁOŃ Kraków, 7– 9.12.2011 r.

1. Zasada równości szans kobiet i mężczyzn w PO KLDniOtwartePOMOCNADŁOŃKraków, 7– 9.12.2011r.

2. Zasada równości szans kobiet i mężczyzn – horyzontalna zasada w Europejskim Funduszu Społecznym – obowiązek prawny, zapisany w umowach wiążących wszystkie instytucje zaangażowanew realizację PO KL w Polsce i korzystające ze środków EFS

3. Zasada równości szans kobiet i mężczyzn Polityka równości szans płci – uwzględnianie perspektywy płci w głównym nurcie wszystkich procesów politycznych, priorytetów i działań, na wszystkich ich etapach (planowania, realizacji i ewaluacji). To celowe, systematyczne i świadome ocenianie danej polityki i działań z perspektywy wpływu na warunki życia kobiet i mężczyzn, które ma na celu przeciwdziałanie dyskryminacji i osiągnięcie równości płci. · projekty zmieniające relacje między kobietami a mężczyznami · projekty promujące równość szans kobiet i mężczyzn w różnych aspektach wdrażania PO KL

4. Zasada równości szans kobiet i mężczyzn Konkretnedziałaniawspierającerównośćszanspłci – działania pozytywne, wyrównawcze, mające na celu przyspieszenie zmian na rzecz równości poprzez udzielenie szczególnego wsparcia grupom znajdującym się w gorszym położeniu · projekty skierowane tylko do jednej płci

5. Zasadarównościszanskobiet i mężczyzn • Zgodność projektu z zasadą równości szans kobiet i mężczyzn odbywa się • na podstawie standardu minimum zamieszczonego w części A Karty Oceny Merytorycznej.

6. Zasadarównościszanskobiet i mężczyzn • Aby projekt był uznany za zgodny z zasadą równości szans kobiet i mężczyzn, • musi spełniać co najmniej 2 z 6 punktów standardu minimum. • Nieuzyskanie co najmniej dwóch pozytywnych odpowiedziw standardzie minimum równoznaczne jest z odrzuceniem wniosku w przypadku projektów konkursowych lub zwróceniem do uzupełnienia w przypadku projektów systemowych.

7. Każde pytanie standardu minimum należy traktować niezależnie od innych pytań.Jednak w przypadku braku logikiw założeniach wnioskuw kontekście równości szans kobiet i mężczyznpunktacja w części B Karty Oceny Merytorycznejpowinna być obniżona. • Standardminimum

8. obszar interwencji – obszar wsparciem w ramach PO KL(np. zatrudnienie, integrację społeczną, edukację, adaptacyjność).zasięg oddziaływania projektu – przestrzeń,której projekt dotyczy(np. powiat, kraj, instytucja, przedsiębiorstwo, konkretny dział w danej instytucji). • Standardminimum

9. 1. Czy projekt zawieraanalizę sytuacji kobiet i mężczyzn dotyczącą obszaru interwencji i/lub zasięgu oddziaływania projektu, która wskazuje na nierówności ze względu na płeć?

10. Analiza ma na celuukazanie, w jakim położeniu znajdują się kobiety i mężczyźni wchodzącyw skład grupy docelowej.Każdy wniosek o dofinansowanie projektu powinien zawierać analizę sytuacji kobiet i mężczyzn, niezależnie od tego, czy wsparcie kierowane jest do osób, czy do instytucji. Standardminimum Analiza

11. Standardminimum Analiza • Co powinna zawierać analiza? • dane jakościowe dotyczące sytuacji kobiet i mężczyznw obszarze interwencji i/lub zasięgu oddziaływania projektu i/lub • dane ilościowe w podziale na płećw obszarze interwencji i/lub zasięgu oddziaływania projektu i/lub • bariery równościowe, jakie występują w obszarze interwencji i/lub zasięgu oddziaływania projektu

12. Barieryrównościpłci Segregacja pozioma i pionowa rynku pracy Różnice w płacach kobiet i mężczyzn Mała dostępność elastycznych rozwiązań czasu pracy Niski udział mężczyzn w wypełnianiu obowiązków rodzinnych Niski udział kobiet w procesach podejmowania decyzji Przemoc ze względu na płeć Niewidoczność kwestii płci w ochronie zdrowia Niewystarczający system opieki przedszkolnej Stereotypy płci we wszystkich obszarach Dyskryminacja wielokrotna, szczególnie w odniesieniu do kobiet starszych, imigrujących, niepełnosprawnych oraz należących do mniejszości etnicznych.

13. Zasada4kroków Krok 1 – REPREZENTACJA Jaka jest struktura grupy kobiet, a jaka mężczyznpod kątem m.in. wieku, wykształcenia, stażu pracy, czasu pozostawania bez pracy, kwalifikacji, itp. Jak kształtuje się popyt na pracę/usługi/branże itp? Krok 2 – PORTRET UCZESTNIKA/UCZESTNICZKI Kto się zajmuje dziećmi i innymi osobami zależnymi? Kto i kiedy ma wolny czas? Kto i w jakim stopniu korzystał z dotychczasowych form wsparcia?Z jaką efektywnością? Kto, czy i gdzie pracuje?Na podstawie jakiej umowy jest zatrudniony?Kto pracuje „na czarno”? Ile kto przeciętnie zarabia w danej branży?

14. Zasada4kroków Krok 3 – PRZYCZYNY ZAISTNIAŁEJ SYTUACJI Dlaczego tak jest? Jakie są zależności między położeniem kobiet i mężczyzn a społecznymi rolami przypisywanymi kobietom i mężczyznom? Jakie wzorce zachowań możemy zauważyć? Jakie są bariery równości w danym obszarze?Które z barier są kluczowe? Krok 4 – POTRZEBY KOBIET I MĘŻCZYZN Jakie są potrzebykobiet, a jakie mężczyzn w związku z zaistniałą sytuacjąw danym obszarze? Jakie są potrzeby praktyczne, a jakie strategiczne? Jak możemy je uwzględnić w projekcie?

15. Standard minimum Analiza Nierówności ze względu na płeć w obszarze interwencji i/lub zasięgu oddziaływania projektu mogą być stwierdzone zarówno na podstawie analizy ilościowej, jak i jakościowej.

16. Standardminimum Analiza Minimalnymwymogiem jest podanie w analizie sytuacji kobiet i mężczyzn przynajmniejjednejdanejw podziale na płeć, dotyczącej obszaru interwencji i /lub zasięgu oddziaływania projektu wraz z komentarzem /wyjaśnieniem dotyczącym podanej danej w odniesieniu do występowania (bądź braku) którejśz barier równości.

17. Standardminimum Analiza Precyzyjnewskazanie problemu stanowi jeden z kluczowych czynników powodzenia projektu. Dlatego należy zwrócić uwagę, by sytuacja problemowa, do której odnosi się projekt była opisana szczegółowo, z uwzględnieniemsytuacjikobiet i mężczyzn (jest to szczególnie istotne jeśli projektodawca planuje uzyskać pozytywną odpowiedź na co najmniej jedno z pytań nr 1-3 w standardzie minimum) oraz z użyciem aktualnych danych statystycznych wraz z podaniem źródeł ich pochodzenia.

18. 2.Czy analiza sytuacji kobieti mężczyzn zawiera dane ilościowe, które wskazują na brak istniejących nierówności w obszarze interwencji i/lub zasięgu oddziaływania projektu?

19. Standardminimum Analiza Brak nierówności musi być wykazany na podstawie danych ilościowych weryfikowalnych dla członków KOP.Dane te muszą być bezpośrednio powiązane ze specyfiką i/lub zakresem oddziaływania projektu. Uwaga: Brak istnienia nierówności w obszarze projektowym będzie dotyczył w większym stopniu projektów skierowanych wsparciem do instytucji niż osób.

20. Standardminimum Analiza 1 i 2 punkt standardu minimum nie wykluczają się analiza ilościowa  równość analiza jakościowa  nierówność

21. 3.Czy użyte w analizie sytuacji kobiet i mężczyzn dane w podziale na płeć dotyczą obszaru interwencji i zasięgu oddziaływania projektu?

22. Standardminimum Analiza Dane jakościowe i ilościowe w podziale na płeć podane w analizie sytuacji kobiet i mężczyzn powinny dotyczyć zarówno zasięgu oddziaływania projektu, jak również obszaru interwencji projektu. Podane dane powinny odnosić się do specyfiki grupy docelowej.

23. Standardminimum Analiza Jeżeli nie istnieją dokładne dane (jakościowe i/lub ilościowe), które można wykorzystać w analizie sytuacji kobiet i mężczyzn, można skorzystać z informacji, które są jak najbardziej zbliżone do obszaru interwencji i zasięgu oddziaływania projektu. W analizie dopuszczalnejest także wykorzystanie danych pochodzących z badań własnych.Wymagane jest jednak w takim przypadku podanie w miarę dokładnych informacji na temat tego badania (np. daty jego realizacji, wielkości próby, metodologii pozyskiwania danych itd.).

24. 4. Czy działania odpowiadają na nierówności ze względu na płeć istniejące w obszarze interwencji i/lub zasięgu oddziaływania projektu i/lub różnicują działania (formy wsparcia) dla kobiet i mężczyzn?

25. Standardminimum Realizacja Zaplanowane działania powinny odpowiadać na nierówności i bariery zdiagnozowane w analizie sytuacji kobiet i mężczyzn i byćzróżnicowane pod kątem odmiennych potrzeb kobiet i mężczyzn.

26. Standardminimum Realizacja Szczególną uwagę należy zwrócić w przypadku rekrutacji do projektui dopasowania odpowiednich form wsparcia dla uczestników/uczestniczek projektu wobec zdiagnozowanych nierówności. Uwaga: Zasada równości szans kobiet i mężczyzn nie polega na automatycznym objęciu wsparciem 50% kobiet i 50% mężczyzn w projekcie, ale na odwzorowaniu istniejących proporcji płci w danym obszarze lub zwiększaniu udziału grupy niedoreprezentowanej.

27. Standardminimum Realizacja Przyjęte w projekcie wartości liczbowe/procentowe udziału kobiet i mężczyzn powinny być adekwatne do zdiagnozowanych nierówności (barier i potrzeb każdej z płci). Podanie przez projektodawcę liczby osób w podziale na płeć w ramach punktu 3.2.1 wniosku o dofinansowanie projektu stanowi tylko część analizy sytuacji kobiet i mężczyzn i nie jest wystarczające dla uzyskania pozytywnej odpowiedzi w którymś z pytań 1-3 standardu minimum.

28. Standardminimum Realizacja W przypadku projektów innowacyjnych testujących, projektodawca może podać wskazać,w jaki sposób w planowanym do wypracowania rozwiązaniu zostanie uwzględniona sytuacja kobiet i mężczyzn.

29. Standardminimum Realizacja IZ zaleca, aby w przypadku projektów,w których nie zdiagnozowano barier ze względu na płeć także przewidywać działania zmierzające do przestrzegania zasady równości szans płci, aby na żadnym etapie realizacji projektu te bariery się nie pojawiły.

30. Standardminimum Realizacja Minimalnymwymogiem we wniosku o dofinansowanie powinno być podanie przynajmniej jednego przykładu działania, jakie zostanie zrealizowane w projekcie narzeczwyrównywanianierównościi barier zdiagnozowanych w analizie sytuacji kobiet i mężczyzn lub działania zróżnicowanego pod kątem odmiennych potrzeb kobiet i mężczyzn

31. 5.Czy rezultat(y) są podanew podziale na płeć i/lub wskazują, jak projekt wpłynie na sytuację kobiet i mężczyzn w obszarze interwencji i/lub zasięgu oddziaływania projektu?

32. Standard minimum Realizacja Rezultaty = wartości wskaźnika pomiaru celu Założone wskaźniki w podziale na płeć powinny wynikać z analizy sytuacji kobiet i mężczyzn i zaplanowanych działań w projekcie.

33. Standard minimum Realizacja Minimalnym wymogiem we wnioskuo dofinansowanie powinno być podanie przynajmniej jednego rezultatu w podziale na płeć i/lub rezultatu wskazującego, jak projekt wpłynie na sytuację kobieti mężczyzn w obszarze interwencji i/lub zasięgu oddziaływania projektu.

34. Standard minimum Realizacja We wniosku o dofinansowanie projektu w miarę możliwości powinna również znaleźć się informacja,wjakisposóbrezultatyprzyczyniająsiędozmniejszenia istniejących w obszarze interwencji i/lub zasięgu oddziaływania projektu nierówności ze względu na płeć (dotyczy to zarówno projektów skierowanych wsparciem do osób, jak i instytucji).

35. Standard minimum Realizacja Wpływ na sytuację kobiet i mężczyzn w obszarze interwencji i/lub zasięgu oddziaływania projektu informacje w punkcie 3.5 – oddziaływanie projektu. Muszą być powiązane z wybranym w kolumnie pierwszej punktu 3.5 oczekiwanym efektem Priorytetu (lub wpisanym celem szczegółowym Priorytetu).

36. 6. Czy projekt wskazuje, w jaki sposób zostanie zapewnionerównościowe zarządzanie projektem?

37. Standard minimum Realizacja Jednozdaniowy zapis, że projekt będzie zarządzany równościowo jest niewystarczający. Równościowe zarządzanie projektem nie polega na zatrudnieniu do obsługi projektu 50% mężczyzn i 50% kobiet. Stosowanie kryterium płci w procesie rekrutacji pracowników jest niezgodne z prawem pracy. Orzeczenia ETS: można preferować jedną płeć podczas naboru na dane stanowisko, ale muszą być spełnione łącznie dwa warunki: 1) wymagania rekrutacyjne są spełnione w równym stopniu przez kandydata i kandydatkę 2) preferowana płeć jest niedoreprezentowana w danym sektorze

38. Standardminimum Realizacja • Przykłady działań, które wskazują na równościowe • zarządzanie projektem: • szkolenie dla kadry zarządzającej z zakresu równości płci • ewaluacja projektu pod kątem równości płci • komunikacja w projekcie – język równościowy • ciała decyzyjne (Rada, Komitet, Komisja itp.) w projekcie są zróżnicowane ze względu na płeć • elastyczne formy pracy, które umożliwiają godzenie życia rodzinnego z zawodowym pracowników i pracownic.

39. Wyjątki, do których nie stosuje się standardu minimum: • profil działalności projektodawcy ze względu na ograniczenia statutowe, • realizacja działań pozytywnych, • zamknięta rekrutacja.

40. Wyjątki, do których nie stosuje się standardu minimum: • profil działalności projektodawcy ze względu na ograniczenia statutowe • Oznacza to, że w ramach statutu (lub innego równoważnego dokumentu) istnieje jednoznaczny zapis, iż beneficjent przewiduje w ramach swojej działalności wsparcie skierowane tylko do jednej z płci. • Beneficjent musi podać w treści wniosku informację, że projekt należy do wyjątku od standardu minimum ze względu na ograniczenia statutowe. Brak niniejszej informacji we wniosku o dofinansowanie wyklucza możliwość zakwalifikowania tego wniosku do niniejszego wyjątku.

41. Wyjątki, do których nie stosuje się standardu minimum: • realizacja działań pozytywnych– działania te pozwalają na wpłynięcie na niekorzystną sytuację danej płci w konkretnym obszarze interwencji projektu, a tym samym wyrównanie jej szans społecznych i zawodowych. • Działania pozytywne  gdy istnieje potrzeba skierowania projektu wyłącznie do jednej płci. • Konieczność realizacji tego typu działań powinna wynikać z gorszego położenia danej płci w obszarze interwencji i/lub zasięgu oddziaływania projektu. • Beneficjent musi zawrzeć we wniosku o dofinansowanie projektu analizę sytuacji kobiet i mężczyzn wskazującą na konieczność realizacji takich działań.

42. Wyjątki, do których nie stosuje się standardu minimum: • zamknięta rekrutacja – projekt obejmuje - ze względu na swój zakres oddziaływania - wsparciem wszystkich pracowników/personel konkretnego podmiotu, wyodrębnionej organizacyjnie części danego podmiotu lub konkretnej grupy podmiotów wskazanych we wniosku o dofinansowanie. • Beneficjent musi podać we wniosku informację, że projekt należy do wyjątku od standardu minimum ze względu na zamkniętą rekrutację wraz z uzasadnieniem. W celu stwierdzenia, że dany projekt należy do wyjątku Beneficjent powinien wymienić z indywidualnej nazwy podmiot lub podmioty, do których skierowane jest wsparcie w ramach projektu.

43. Najczęstszebłędy – podanie danych dotyczących innych obszarów interwencji, niepowiązanych z obszarem problemowym projektu – analiza oparta wyłącznie na danych ilościowych, niepoparta komentarzem dotyczącym sytuacji kobiet i mężczyzn w obszarze problemowym – nieuzasadnione, niewynikające z diagnozy proporcje udziału kobiet i mężczyzn w projekcie – brak analizy – brak powiązania z działaniami podejmowanymiwe wniosku

44. Najczęstszebłędy – deklaracje dotyczące stosowania zasady równości bez wskazania konkretnych działań – uznanie jako równościowe zarządzanie stosowania przepisówi brak dyskryminacji ze względu na płeć – brak informacji o wykorzystaniu w zarządzaniu wiedzy dotyczącej równości szans – brak uzasadnienia lub lakoniczne uzasadnienie dotyczące zakwalifikowania projektu do wyjątku

45. Publikacje MRR • Zasada równości szans kobiet mężczyzn w projektach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Poradnik – Aktualizacja • Główne trudności Projektodawców związane z wdrażaniem zasady równości szans płci we wnioskach o dofinansowanie PO KL • Przegląd inspirujących rozwiązań z zakresu równości szans kobiet i mężczyzn w ramach PO KL. Poradnik • Zasada równości szans kobiet i mężczyzn w PO KL. • Standard minimum. FAQ - aktualizacja

46. Źródła danych • Krajowy System Monitorowania Równego Traktowania Kobiet i Mężczyzn • http://www.monitoring.rownystatus.gov.pl/?0,1 • · Bank Danych Regionalnych, http://www.stat.gov.pl/bdr_n/app/strona.indeks • · Regionalne Obserwatoria Rynku Pracy • · System Informacji Oświatowej • · Raport Kongresu Kobiet Polskich 2009 • · Raport GUS „Kobiety w Polsce” 2008 http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_Kobiety_w_Polsce.pdf • · Raport UNDP „Polityka równości płci – Polska 2007” • http://www.gm.undp.org.pl/files/63/Polityka_rownosci_plci.pdf • · Raport PARP „Rola kobiet w innowacyjnej przedsiębiorczości wysokich technologii” • · Raport „Wieloaspektowa diagnoza sytuacji kobiet na rynku pracy” – MpiPS, http://www.ptps.org.pl/data/pdf/raport_podumowanie.pdf

47. Źródła danych · Projekt PIW EQUAL „Elastyczny pracownik, partnerska rodzina” – równość poprzez przedszkola, elastyczne formy pracy - http://www.eppr.pl/publikacje.htm · Projekt PIW EQUAL „Gender Index” – równość w miejscu pracy i firmach · G. Mazurkiewicz „Kształcenie chłopców i dziewcząt. Naturalny porządek, nierówność, czy dyskryminacja?” · Ewa Majewska, Ewa Rutkowska „Równa szkoła – edukacja wolna od dyskryminacji” · Raport Fundacji Feminoteka „Ślepa na płeć – edukacja równościowa po polsku. Raport krytyczny” · Materiały edukacyjne „Aaaaby uczyć o równości płci” · Projekt „Bez lęku, bez przemocy, bez uprzedzeń” – równość w szkołach ponadpodstawowych · www.bezuprzedzen.org · www.wstronedziewczat.org.pl

48. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie Plac na Stawach 1 30-107 Kraków