560 likes | 1.24k Views
GELIRIN TANIMI VE UNSURLARIGelir, Gelir Vergisi Kanunu'nun 1. maddesinde bir gerek kisinin bir takvim yili iinde elde ettigi kazan ve iratlarin safi tutaridir." seklinde tanimlanmistir. Bu tanimdan hareketle vergiye tabi gelirin zelliklerini; Gelirin Sahsilik zelligi, Gelirin Yillik Olma z
E N D
1. 2009 YILI GELIR VERGISI BEYANNAME DÜZENLEMESEMINERIHAZIRLAYAN: MEHMET TARAZ09.03.2010
2. GELIRIN TANIMI VE UNSURLARI
Gelir, Gelir Vergisi Kanunu’nun 1. maddesinde “bir gerçek kisinin bir takvim yili içinde elde ettigi kazanç ve iratlarin safi tutaridir.” seklinde tanimlanmistir. Bu tanimdan hareketle vergiye tabi gelirin özelliklerini; Gelirin Sahsilik Özelligi, Gelirin Yillik Olma Özelligi, Gelirin Safi Olmasi Özelligi ve son olarak da, Gelirin Elde Edilmis Olmasi Özelligi olmak üzere dört ana baslik altinda toplamak mümkündür. Yine Gelir Vergisi Kanunumuz çerçevesinde elde edilen kazanç ve iradin salt anlamda bu tanima girmesi de yeterli olmamakta, bunun yani sira Gelir Vergisi Kanunu 2. maddesinde yer alan ve asagida sayilan yedi gelir unsurundan birinden elde edilmis olmasi da gerekmektedir.
1-Ticari Kazançlar;
2- Zirai Kazançlar;
3- Ücretler;
4- Serbest Meslek Kazançlari;
5- Gayrimenkul Sermaye Iratlari;
6- Menkul Sermaye Iratlari;
7- Diger kazanç ve Iratlar;
3. 2009 YILI GELIR VERGI BEYANNAME DÜZENLEME SEMINERI
TICARI
KAZANÇLAR
4. Ticari kazançlar bilindigi üzere basit usulde ve gerçek usulde tespit edilir. Gerçek usulde vergilemede ise, kanunen tutulmasi gereken defteler bakimindan (birinci ve ikinci sinif tüccarlar) isletme hesabi esasi yada bilanço esasina göre yapilir.
2009 yili için Alis tutari 119.000.-TL, Satis Tutari 168.000.-TL ve Gayrisafi Hasilat Tutari 67.000.-TL’ni
% 20 oraninda asanlar ertesi yil bilanço esasina göre defter tutarlar.
Iki yil üst üste belirlenen hadleri % 20 ‘ e kadar oranlarda geçenler ertesi yil bilanço esasina göre defter tutarlar.
Ayrica her türlü ticaret sirketleri ve ihtiyari olarak bilanço usulünü tercih edenler bilanço esasina göre defter tutarlar.
5. TICARI KAZANCIN TESPITINDE INDIRILECEK GIDERLER ( G.V.K. MD. 40 )
Safi kazancin tespit edilmesi için, asagidaki giderlerin indirilmesi kabul edilir:
1. Ticari kazancin elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapilan genel giderler;
(Ihracat, yurt disinda insaat, onarma, montaj ve tasimacilik faaliyetlerinde bulunan mükellefler, bu bentte yazili giderlere ilaveten bu faaliyetlerden döviz olarak elde ettikleri hâsilatin binde besini asmamak sartiyla yurt disindaki bu islerle ilgili giderlerine karsilik olmak üzere götürü olarak hesapladiklari giderleri de indirebilirler.)
2. Hizmetli ve isçilerin is yerinde veya is yerinin müstemilatinda iase ve ibate giderleri, tedavi ve ilaç giderleri, sigorta primleri ve emekli aidati, 27'nci maddede yazili giyim giderleri;
3. Isle ilgili olmak sartiyla, mukavelenameye veya ilama veya kanun emrine istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar;
4. Isle ilgili ve yapilan isin ehemmiyeti ve genisligi ile mütenasip seyahat ve ikamet
giderleri
5. Kiralama yoluyla edinilen veya isletmeye dahil olan ve iste kullanilan tasitlarin giderleri
6. Isletme ile ilgili olmak sartiyla; bina, arazi, gider, istihlak, damga, belediye vergileri, harçlar ve kaydiyeler gibi ayni vergi, resim ve harçlar;
7. Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrilan amortismanlar.
8. Isverenlerce, Sendikalar Kanunu hükümlerine göre sendikalara ödenen aidatlar
9. Isverenler tarafindan ücretliler adina bireysel emeklilik sistemine ödenen katki paylari.
10. Fakirlere yardim amaciyla gida bankaciligi faaliyetinde bulunan dernek ve vakiflara Maliye Bakanligi’nca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bagislanan gida,temizlik, yakacak ve giyecek maddelerinin maliyet bedeli.
6. Ticari Kazancin Muafiyet ve Istisnalari
Esnaf Muafligi
PTT Acentelerinde Kazanç Istisnasi
Sergi ve Panayir Istisnasi
Egitim ve Ögretim Isletmelerinde Kazanç Istisnasi
Serbest Bölgelerde Elde Edilen Kazanç Istisnasi
Teknolojik Gelistirme Bölgelerinde Yapilan Faaliyetler Sonucu Elde Edilen Kazançlara Iliskin Istisna
5811 Sayili Kanunun Geçici 1.Maddesinde Sayilan Yurt Disinda Elde Edilen Kazanç Istisnasi
7. Ticari Kazanç Beyaninda Özellikli Hususlar
Isletmeye dahil olan gayrimenkullerin kiraya verilmesinden dolayi elde edilen gelirler ticari kazanç olarak beyan edilmelidir.
Sahis isletmelerinin ticari isletmeyle ilgili olarak elde ettikleri faiz, kar paylari, fon satis gelirleri gibi finansman kazançlari ticari kazanç olarak beyan edilir.
Adi Ortaklik, Kollektif Sirketler ve Adi Komandit Sirketlerde ortaklarin paylarina düsen kazançlari her ortak ayri ayri ticari kazanç olarak beyan edilecektir.
8. Ticari Kazanç Beyanina Iliskin Örnek
Ali Yilmaz, Mustafa Sahin ile kurudugu adi ortakliginin % 60 hissedaridir.Bu ortakligin 2009 yili karindan hissesine düsen 40.000.-TL kar payi bulunmaktadir. Ali Yilmaz 2009 yilinda 3.000.-TL bag-kur primi,4.500.-TL kizinin üniversite harci ödemesi ve 1.800.-TL ise bir özel sigorta sirketine saglik sigorta primi ödemesi bulunmaktadir.Ayrica 6.000.-TL geçici vergi ödemistir.
Ticari Kazanç 40.000.-TL
Bag-kur Primi 3.000.-TL
Egitim ve Saglik Gideri 4.000.-TL
Sahis Sigorta Primi 1.800.-TL
Beyan Edilecek Gelir 31.200.-TL
Hesaplanan Gelir Vergisi 6.449.-TL
Mahsup Ed. Geçici Vergi 6.000.-TL
Ödenecek Gelir Vergisi 449.-TL
9. 2009 YILI GELIR VERGI BEYANNAME DÜZENLEME SEMINERI
ZIRAI
KAZANÇLAR
10. Gelir Vergisi Kanunu’nun 52’nci maddesinin birinci fikrasinda zirai kazanç; zirai faaliyetten dogan kazanç olarak tanimlanmis ve izleyen ikinci fikra hükmünde ise zirai faaliyet; arazide, deniz, göl ve nehirlerde, ekim, dikim, bakim, üretme, yetistirme ve islah yollariyla veyahut dogrudan dogruya tabiattan istifade etmek suretiyle nebat, orman, hayvan, balik ve bunlarin mahsullerinin istihsalini, avlanmasini, avcilari ve yetistiricileri tarafindan muhafazasini, tasinmasini, satilmasini veya bu mahsullerden sair bir sekilde faydalanilmasini ifade ettigi belirtilmistir.
Ayni maddenin sekizinci fikrasinda ise, kollektif sirketlerle adi veya eshamli komandit sirketler zirai faaliyetle istigal etseler dahi çiftçi sayilmayacaklarina ve zirai faaliyetle istigal eden kollektif sirketlerin ortaklari ile komandit sirketlerin komandite ortaklarinin sirket karindan aldiklari paylarin sahsi ticari kazanç olduguna hükmolunmustur.
Gerçek usulde vergilendirilecek çiftçilerin,zirai isletme hesabi veya bilanço esasina göre defter tutmalari kendi isteklerine birakilmistir.
11. Zirai kazançlarin vergilendirilmesinde temel prensip, çiftçilerin elde ettigi zirai kazançlarin Gelir Vergisi Kanunu’nun 94’üncü maddesine göre hasilatlari üzerinden tevkifat yapilmak suretiyle vergilendirilmesidir. Bunun yani sira Gelir Vergisi Kanunu’nun 53’üncü maddesi belirli sartlar dahilinde çiftçilerin gerçek usulde vergilendirilmesini kabul etmistir.
Buna göre çiftçilerden;
Ziraat gruplarina göre belirlenen isletme büyüklügü ölçüsünü asanlar (G.V.K madde 54’de isletme büyüklügü ölçüleri belirtilmistir.),
Bir biçerdövere veya bu mahiyetteki bir motorlu araca sahip olanlar,
On yasina kadar ikiden fazla traktöre sahip olanlar,
Ziraat gruplarinin birkaç tanesi içine giren zirai faaliyetlerin bir arada yapilmasi halinde, en fazla iki gruba ait isletme büyüklüklerinde bu gruplar için tespit olunan hadlerin yarisini asanlar,
Kendi isletmesi ve dahil bulundugu ortakliklar müstakilen isletme büyüklügü ölçüsünün altinda kaldigi halde, kendi isletmesinin ve ortakliklardaki paylarinin toplami belirlenen isletme büyüklügü ölçüsünü asanlar,
Kendi istegiyle gerçek usulde vergilendirilmek isteyenler,
gerçek usulde vergilendirilecektir. Bu sartlari tasimayanlar ise hasilatlari üzerinden tevkifat yapilmak suretiyle vergilendirileceklerdir.
12. 2009 YILI GELIR VERGI BEYANNAME DÜZENLEME SEMINERI
ÜCRETLERIN
VERGILENDIRILMESI
13. ÜCRETLER
Gelir Vergisi Kanunu’nun 61’nci maddesinin ücret tarif edilerek, ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminati , tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakki, prim, ikramiye, gider karsiligi veya baska adlar altinda ödenmis olmasi veya bir ortaklik münasebeti niteliginde olmamak sarti ile kazancin belli bir yüzdesi seklinde tayin edilmis bulunmasinin mahiyetini degistirmeyecegi hüküm altina alinmistir.
Tek isverenden alinmis ve tevkif suretiyle vergilendirilmis ücretler için geçmiste oldugu gibi tutari ne olursa olsun beyanname verilmeyecek veya diger gelirler nedeniyle beyanname verilmesi durumunda bu sekilde elde edilen ücret geliri verilen beyannameye dahil edilmeyecektir.
Birden fazla isverenden ücret geliri elde edilmesi halinde ise, birden fazla isverenden tamami tevkif suretiyle vergilendirilmis ücret geliri elde eden bir kisinin, birden sonraki isverenlerden aldiklari ücretleri toplami 2009 yili için 22.000.-TL’sini asmiyorsa beyan disi kalacaktir.
Birden fazla isverenden ücret alinmasi halinde, birinci isverenden alinan ücretin hangisi olacagi mükellefçe serbestçe belirlenebilecektir.
Tamami tevkif suretiyle vergilendirilen ücret geliri sahiplerinin birden sonraki isverenden aldigi ücret tutarinin 22.000.-TL’sini geçmesi halinde ise elde edilen ücret gelirlerinin tamami beyana konu edilecektir.
14. TEVKIFATA TABI OLMAYAN ÜCRETLER
Eger elde edilen ücret geliri Gelir Vergisi Kanunu’nun 94’üncü maddesi geregince vergi tevkifatina tabi degil ise söz konusu ücret gelirinin yillik gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekmektedir. Burada elde edilen ücret geliri tutarinin bir önemi bulunmamakta önemli olan ücretin kaynakta kesinti suretiyle vergilendirilmemis olmasidir.
Aldiklari ücretler üzerinden gelir vergisi tevkifati yapilmasina olanak bulunmayan hizmet erbabi Gelir Vergisi Kanunu’nun 95’inci maddesinde sayilmistir. Bunlar,
Ücretlerini yabanci bir memleketteki isverenden dogrudan dogruya alan hizmet erbabi,
Gelir Vergisi Kanunu’nun 15. maddesinde yazili istisnadan faydalanmayan yabanci elçilik ve konsolosluk memur ve hizmetlileri,
Maliye Bakanligi’nca yillik beyanname ile bildirilmesinde zaruret görülen ödemelerdir.
Söz konusu ücret sahipleri elde ettikleri ücret gelirleri için yillik gelir vergisi beyannamesi vermek zorundadirlar.
15. Örnek : Doktor Salim Ece, üç ayri isverenden ücret geliri elde etmekte olup, ücretlerin tamami tevkif yoluyla vergilendirilmis bulunmaktadir.
Örnekte yer alan ve birinci isverenden alinan ücret toplama dahil edilmeyecek olup, 2 nci ve 3 üncü isverenden alinan ücretler toplami
(15.000 + 11.000 =) 26.000.-TL, 22.000 TL’lik beyan sinirini astigi için
61.000.-TL’lik ücret gelirinin tamami beyan edilecektir.
16. 2009 YILI GELIR VERGI BEYANNAME DÜZENLEME SEMINERI
SERBEST MESLEK
KAZANÇLARININ
VERGILENDIRILMESI
17. SERBEST MESLEK KAZANCI
Serbest Meslek Kazanci, Gelir Vergisi Kanununun 65 inci maddesinin birinci fikrasinda; “ Her türlü serbest meslek faaliyetinden dogan kazançlar serbest meslek kazancidir.”
Bu tanima göre bir faaliyetin serbest meslek faaliyeti olarak nitelendirilebilmesi için söz konusu faaliyetin ;
? Sermayeden ziyade sahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanmasi,
? Ticari mahiyette olmamasi,
? Bir isverene tabi olmaksizin sahsi sorumluluk altinda kendi nam ve hesabina yapilmasi,
? Süreklilik göstermesi.
Serbest meslek kazancinin tespitinde hasilat; bir hesap dönemi içinde serbest meslek faaliyeti karsiligi olarak tahsil edilen para ve ayinlar ile diger suretlerle saglanan ve para ile temsil edilebilen tüm menfaatler toplamidir.
18. SERBEST MESLEK KAZANÇLARININ TESPITINDE INDIRILECEK GIDERLER
Serbest meslek kazancinin tespitinde asagida yazili giderler hasilattan indirilir:
1. Mesleki kazancin elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen genel giderler (Ikametgahlarinin bir kismini isyeri olarak kullananlar, ikametgah için ödedikleri kiranin tamami ile isitma ve aydinlatma gibi diger giderlerin yarisini indirebilirler. Isyeri kendi mülkü olanlar kira yerine amortismani, ikametgahi kendi mülkü olup bunun bir kismini isyeri olarak kullananlar amortismanin yarisini gider yazabilirler.)
2. Hizmetli ve isçilerin is yerinde veya is yerinin müstemilatindaki iase ve ibate giderleri, tedavi ve ilaç giderleri, sigorta primleri ve emekli aidati ile 27 nci maddede yazili giyim giderleri.
3. Mesleki faaliyetle ilgili seyahat ve ikamet giderleri
4. Mesleki faaliyette kullanilan tesisat, demirbas esya ve envantere dahil tasitlar için Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrilan amortismanlar
5. Kiralanan veya envantere dahil olan ve iste kullanilan tasitlarin giderleri.
6. Alinan mesleki yayinlar için ödenen bedeller.
7. Mesleki faaliyetin ifasi için ödenen mal ve hizmet alim bedelleri.
8. Serbest meslek faaliyetleri dolayisiyla emekli sandiklarina ödenen giris ve emeklilik aidatlari ile mesleki tesekküllere ödenen aidatlar.
9. Mesleki kazancin elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen meslek, ilan ve reklam vergileri ile isyerleriyle ilgili ayni vergi, resim ve harçlar.
10. Mesleki faaliyetle ilgili olarak kanun, ilam ve mukavelenameye göre ödenen tazminatlar.
Her türlü para cezalari ve vergi cezalari ile serbest meslek erbabinin suçlarindan dogan tazminatlar gider olarak indirilemez.
19. Serbest Meslek Kazançlari Istisnasi
Ressam, Heykeltiras,Bestekarlarin vb. serbest meslek erbabinin eserleri ile bunlar üzerindeki mevcut haklarinin devir,temliki veya kiralamasi suretiyle elde ettikleri telif kazançlari gelir vergisinden istisnadir.
Söz konusu istisnanin uygulanmasi için elde edilen gelir serbest meslek kazanci olmalidir.Söz konusu islerin herhangi bir isveren bagli olarak yapilamasi halinde ücret sayilacagindan istisna kapsamina girmez.
20. 2009 YILI GELIR VERGI BEYANNAME DÜZENLEME SEMINERI
MENKUL SERMAYE IRADI
21. MENKUL SERMAYE IRADI
Sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti disinda nakdi sermaye veya para ile temsil edilen degerlerden mütesekkil sermaye dolayisiyla elde ettigi kar payi, faiz, kira ve benzeri iratlar menkul sermaye iradidir. Belli basli menkul sermaye iratlari asagidaki gibidir.
1. Her nevi hisse senetlerinin kar paylari
2. Istirak hisselerinden dogan kazançlar Adi komandit sirketlerde komanditerlerin kar paylari, sirket karinin iliskin bulundugu takvim yilinda elde edilmis sayilir;
3. Kurumlarin yönetim kurulu baskan ve üyelerine verilen kar paylari;
4. Her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut Idaresi, Kamu Ortakligi Idaresi ve Özellestirme Idaresince çikarilan menkul kiymetlerden saglanan gelirler
5. Her nevi alacak faizleri
6. Mevduat faizleri
7. Özel finans kurumlarinca kar ve zarara katilma hesabi karsiliginda ödenen kar paylari.
8. Repo Kazançlari
Bu iratlar, bunlari saglayan sermaye sahibinin ticari faaliyetine bagli bulundugu takdirde, ticari kazancin tespitinde nazara alinir.
26. C- G.V.K.’NUN 22/2. MADDESINE GÖRE BEYAN EDILECEK KAR PAYLARI
Tam mükellef kurumlardan elde edilen, 75 inci maddenin ikinci fikrasinin (1), (2) ve (3) numarali bentlerinde yazili kar paylarinin yarisi gelir vergisinden müstesnadir. Istisna edilen tutar üzerinden 94 üncü madde uyarinca tevkifat yapilir ve tevkif edilen verginin tamami, kar payinin yillik beyanname ile beyan edilmesi durumunda yillik beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsup edilir.
D- G.V.K.’NUN GEÇICI 62’NCI MADDESINE GÖRE BEYAN EDILECEK KAR PAYLARI:
1) Kurumlar vergisi mükelleflerinin 31/12/1998 veya daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde ettikleri kazançlarinin dagitimi halinde; gerçek kisilerce bu kapsamda elde edilen kar paylarinin tamami gelir vergisinden istisna edilmistir.
2) 01.01.1999 ile 31/12/2002 arasi tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde edilen kurumlar vergisinden istisna edilmis kazançlarin veya GVK ‘nun Geçici 61. maddesine göre yatirim indirimi istisnasindan yararlanan ve %19,8 oraninda gelir vergisi tevkifatina tabi tutulmus kazançlarin dagitimi halinde ise; gerçek kisilerce bu kapsamda elde edilen kar paylarinin net tutarina elde edilen kar payinin 1/9 u eklendikten sonra, bulunan tutarin yarisi vergiye tabi gelir olarak dikkate alinacak, bu gelirler ile ilgili olarak yillik beyanname verilmesi halinde, beyannameye intikal ettirilen tutarin 1/5’i beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir.
27. G.V.K. MD 22’ YE GÖRE KAR PAYLARININ BEYANINA ILISKIN ÖRNEK
Hasan Bey ortagi bulundugu ve tam mükellef bir kurum olan Seçkin Anonim Sirketi’nin 2009 yilinda yapilan genel kurulunda 2007 yili karinin dagitilmasini karara verilmis .
Hasan Bey’in dagitilabilir kardan hissesine düsen brüt 320.000.-TL tutarinda kar payini (temettü) 2009 yilinda elde etmistir. Bu mükellefin baskaca geliri bulunmamaktadir.
Elde edilen kar payi kurum bünyesinde %15 nispetinde tevkifata tabi tutulmus olup, tevkif edilen vergi 48.000.-TL’dir.
Hasan Beyin elde ettigi 320.000.-TL tutarindaki kar payinin yarisi G.V.K.’nun 22/2. maddesine göre gelir vergisinden istisna olup, kalan yarisi 160.000.-TL’dir. Bu tutar beyan siniri olan 22.000.-YTL’yi astigi için beyan edilecektir. Buna karsin kurum bünyesinde yapilmis olan vergi tevkifatinin ise hissesine düsen tutarin tamami hesaplanan vergiden mahsup edilebilecektir.
Bu durumda, ödenecek vergi asagidaki gibi olacaktir:
Kar Payi 320.000.-
Istisna Tutari 160.000.-
( 320.000 x 1/2= )
GELIR VERGISI MATRAHI 160.000.-
Hesaplanan Vergi 50.025.-
Mahsup Edilecek Vergi 48.000.-
Ödenecek Vergi 2.025.-
28. G.V.K. GEÇICI MD 62’ YE GÖRE KAR PAYLARININ BEYANINA ILISKIN ÖRNEK
Mutlu Limited Sirketi 2009 yili içinde 2005 ve 2006 yilinda tamami GVK Geçici 62.Maddeden
olusan (% 100 yatirim indirim istisnasin faydalanilip, % 19,8 stopaj ödenen) karlarinin
ortaklarina dagitimina karar vermistir.
Mutlu Limited Sirketi hissedari Serap Hanim 2005 yili karindan 120.000.- TL, 2006 yili karindan
ise 60.000.- TL net kar payi elde etmistir.
Yatirim Indirimi kazancinin tamami tevkifata tabi tutulmus oldugundan 94.madde istinaden %15
stopaja tabi tutulmayacaktir.
Gelir Vergisi Kanunu’nun Geçici 62’inci maddesinin üçüncü fikrasi geregince, dagitilan
kardan hissesine düsen 180.000.-TL tutarindaki net kar payina bu tutarin 1/9’u eklenerek
bulunacak tutarin yarisi gelir vergisinden istisna olup, kalan tutar 22.000.-TL’yI asiyorsa
beyanname verilecektir.
Beyan edilecek tutar üzerinden hesaplanan gelir vergisi üzerinden de beyannameye intikal
ettirilen tutarin 1/5’i mahsup edilecektir.
Bu durumda, ödenecek vergi asagidaki gibi olacaktir;
Kar Payi 180.000.-
Eklenecek Tutar 20.000.-
(180.000 x 1/9=)
Toplam Tutar 200.000.-
Istisna Tutari 100.000.-
(200.000 / 2=)
GELIR VERGISI MATRAHI 100.000.-
Hesaplanan Vergi 29.025.-
Mahsup Edilecek Vergi 1/5 20.000.-
Ödenecek Vergi 9.025.-
29. YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILAN G.V.K. 19.MADDESINE ISTINADEN YARARLANILAN YATIRIM
INDIRIMI ISTISNASINA KAPSAMINDA DAGITILAN KAR PAYLARININ BEYANINA ILISKIN
ÖRNEK
Basari Anonim Sirketi 2009 yili içinde tamami yürürlükten kaldirilan GVK 19.Maddesine
istinaden % 40 oraninda yararlanilan yatirim indirimi istisnasindan faydalanilan 2007 yili karinin
ortaklarina dagitimina karar vermistir.
Basari Anonim Sirketi hissedari Mehmet Bey 2007 yili karindan 140.000.- TL net kar payi elde
etmistir.
Elde edilen kar payi kurum bünyesinde %15 nispetinde tevkifata tabi tutulmus olup, tevkif
edilen vergi 21.000.-TL’dir.
Ahmet Beyin elde ettigi 140.000.-TL tutarindaki kar payinin yarisi G.V.K.’nun 22/2. maddesine
göre gelir vergisinden istisna olup, kalan yarisi 70.000.-TL’dir. Bu tutar beyan siniri olan
22.000.-YTL’yi astigi için beyan edilecektir. Buna karsin kurum bünyesinde yapilmis olan vergi
tevkifatinin ise hissesine düsen tutarin tamami hesaplanan vergiden mahsup edilebilecektir.
Bu durumda, ödenecek vergi asagidaki gibi olacaktir:
Kar Payi 140.000.-
Istisna Tutari 70.000.-
( 140.000 x 1/2= )
GELIR VERGISI MATRAHI 70.000.-
Hesaplanan Vergi 18.525.-
Mahsup Edilecek Vergi 21.000.-
Ödenecek Vergi 0
Iade alinabilecek Vergi 2.475.-
30. 2009 YILI GELIR VERGI BEYANNAME DÜZENLEME SEMINERI
GAYRIMENKUL
SERMAYE IRADI
31. GAYRIMENKUL SERMAYE IRATLARI
Gelir Vergisi Kanunu’nun 70. maddesinde yazili mal ve haklarin sahipleri, mutasarriflari, zilyedleri, irtifak ve intifa hakki sahipleri veya kiracilari tarafindan kiraya verilmesinden elde edilen iratlara gayrimenkul sermaye iradi adi verilmektedir.
Gayrimenkul sermaye iradi getiren mal ve haklar ticari bir isletmeye dahil bulundugu taktirde bunlarin iratlari ticari kazancin tespitine yönelik hükümlere göre hesaplanir.
“Gayrimenkul sermaye iratlarinda, gayrisafi hâsilat, 70'inci maddede yazili mal ve haklarin kiraya verilmesinden bir takvim yili içinde o yila veya geçmis yillara ait olarak nakden veya aynen tahsil edilen kira bedellerinin tutaridir. Ayin olarak tahsil edilen kiralar, Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre emsal bedeli ile paraya çevrilir.Gelecek yillara ait kiralarin pesin alinmasi halinde ait oldugu yillarda beyan edilmesi gerekmektedir.
Kiraya verilen mal ve haklarin kira bedelleri, emsal kira bedelinden düsük olamaz. Bedelsiz olarak baskalarinin intifasina birakilan mal ve haklarin emsal kira bedeli, bu mal ve haklarin kirasi sayilir. Bina ve arazide emsal kira bedeli, emlak vergisine esas alinan degerin %5' idir.
32. GAYRIMENKUL SERMAYE IRADI ISTISNASI :
Gelir Vergisi Kanunu’nun 21’inci maddesi hükmüne göre;
“Binalarin mesken olarak kiraya verilmesinden bir takvim yili içinde elde edilen hâsilatin 2009 yili için 2.600.- TL.’si gelir vergisinden müstesnadir. Istisna haddi üzerinde hasilat elde edilip, beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi halinde, bu istisnadan yararlanilamaz.
GAYRIMENKUL SERMAYE IRADI ISTISNASINDAN
YARARLANAMAYACAK OLANLAR VE ÖZELLIKLI DURUMLAR
1. Ticari, zirai veya mesleki kazancini yillik beyanname ile bildirmek zorunda olanlar ile gelirleri bunlar tarafindan bildirilecek olanlar;
2. Mesken disinda kiraya verilen binalardan elde edilen gelirler;
3. Istisna haddi üzerinde hasilat elde edip beyan etmeyenler veya eksik beyan edenler;
4. Sahip olunan birden fazla konut dolayisiyla kira geliri elde edilmis ise istisna yalnizca bir kez uygulanabilir.
5. Kira geliri elde edilen meskene birden fazla kisi ortak ise 2.600.-TL.’lik istisna her bir ortak için ayri ayri uygulanabilecektir.
33. GERÇEK GIDER USULÜ
1. Kiraya veren tarafindan ödenen aydinlatma, isitma, su ve asansör giderleri,
2. Kiraya verilen mallarin idaresi için yapilan ve gayrimenkulün ehemmiyeti ile mütenasip olan idare giderleri,
3. Kiraya verilen mal ve haklara iliskin sigorta giderleri,
4. Kiraya verilen mal ve haklar dolayisiyla yapilan ve bunlara sarf olunan borçlarin faizleri ile konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap yilindan itibaren 5 yil süre ile iktisap bedelinin % 5’i .
5. Kiraya verilen mal ve haklar için ödenen emlak, çevre temizlik vb. vergiler, resim, harç ve serefiyelerle kiraya verenler tarafindan ödenmis olmak sartiyla belediyelere ödenen harcamalara istirak paylari,
6. Kiraya verilen mal ve haklar için ayrilan amortismanlar;
7. Kiraya verenin yaptigi onarim giderleri
8. Kiraya verilen mal ve haklara ait bakim ve idame giderleri;
9. Kiraladiklari mal ve haklari kiraya verenlerin ödedikleri kiralar ve diger gerçek giderler,
10. Sahibi bulunduklari konutlari kiraya verenlerin kira ile oturduklari konutun kira bedeli;
11. Kiraya verilen mal ve haklarla ilgili olarak sözlesmeye, kanuna veya yargi kararina istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar.
34. GÖTÜRÜ GIDER USULÜ
Mükellefler isterlerse gerçek gider usulünde indirilebilecekleri giderlere karsilik olmak üzere kira hasilatlarinin % 25'ini götürü gider olarak indirebilirler.
Götürü gider usulünü seçen mükellefler seçmislerse bu usule göre belirledikleri gidere ek olarak G.V.K.’nun 74’üncü maddesinde sayilan gerçek gider unsurlarindan hiç birini ayrica indirime konu edemeyeceklerdir.
Götürü gider usulünü seçmek mükelleflerin tercihine birakmistir. Mükellefler gerçek veya götürü gider usullerinden lehlerine olani seçmekte serbesttirler. Ancak, götürü gider usulü mükelleflerin sahip olduklari tüm gayrimenkuller için (Haklar hariç) bir bütün olarak uygulanir. Yani mükellefler sahip olduklari gayrimenkullerin safi iradinin tespitinde bir kisim gayrimenkulleri için götürü gider usulünü, diger kismi için ise gerçek gider usulünü uygulayamazlar.
Gerçek gider usulünü seçenler istedikleri dönemde götürü gider usulüne dönebilirken, götürü gider usulünü kabul edenler iki yil geçmedikçe bu usulden dönemezler.
Götürü gider usulü uygulamasindan sahip olduklari gayrimenkulleri hem mesken ve hem de isyeri olarak kiraya verenler yararlanabileceklerdir.
35. Götürü Gider Usulünü Seçen Bir Mükellefin Mesken Kira Gelirinin
Beyanina Iliskin Örnek
Deniz Hanim, emlak vergisi beyan döneminde emlak vergisi degerini 150.000.-TL olarak belirledigi apartman dairesini 2009 yilinda mesken olarak kiraya vermis ve 9.800.-TL kira geliri elde etmistir. Mükellefin vergiye tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradi olup, götürü gider usulünü seçmistir.
Mükellefin vergiye tabi kira gelirini asagidaki sekilde hesaplayabiliriz.
Gayrisafi Kira Hasilati............................... 9.800.-
G.M.S.I. Istisnasi........................................ 2.600.-
Kalan .......................................................... 7.200.-
Götürü Gider Tutari..................................... 1.800.-
( 7.200 * % 25)
Beyan Edilecek G.M.S.I. ............................ 5.400.-
Ödenecek Gelir Vergisi ……………………. 810.-
36. Gerçek Gider Usulünü Seçen Bir Mükellefin Isyeri Kira Gelirinin Beyanina Iliskin Örnek
Cengiz Bey, 2008 yilinda 300.000.-TL pesin bedelle satin almis ve aldigi apartman dairesinden 2009 yilinda 20.000.-TL kira geliri elde etmistir. Dairesini 1.000.-TL’na sigorta ettirmistir. Ayrica 2009 yilinda apartman dairesinin bakim onarimi için 2.000.-TL harcamistir.Cengiz Bey, gerçek gider usulünü seçmistir.
Bu durumda ise mükellefin vergiye tabi kira gelirini ve ödeyecegi vergi asagidaki gibi olmaktadir.
Mükellef G.V.K.’ nun 72/4’üncü bendi hükmü geregince kiraya verdigi dairenin iktisap bedeli olan 300.000.-TL’nin % 5’ ini 15.000.-TL’ yi beyan edilecek gayrimenkul sermaye iradinin hesabinda gider olarak indirime konu edebilecektir.
Mükellefin ayrica ayni daireye ait 2009 yili sigorta tutari olan 1.000.-TL’ ile 2.000.-TL bakim onarim harcamalari da gider olarak kabul edilecektir.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 74’üncü maddesi hükmüne göre safi iradin bulunmasi için, Gelir Vergisi Kanunu’nun 21'inci maddesine göre istisna edilen gayrisafi hasilata isabet edenler hariç olmak üzere gayrisafi hâsilattan yukarida yazili giderler indirilir. Bu hüküm çerçevesinde mükellefin indirebilecegi gerçek gider tutari asagidaki gibi hesaplanabilir.
37.
Vergiye Tabi Hasilata Vergiye Tabi Irat * Toplam Gider
Isabet Eden Gider = Toplam Hasilat
= (20.000 - 2.600) * 18.000
20.000.-
= 15.660.-YTL
Gayrisafi Kira Hasilati............................... 20.000.-
G.M.S.I. Istisnasi........................................ 2.600.-
Kalan .......................................................... 17.400.-
Vergiye Tabi Hasilata Isabet Eden Gerçek Gider 15.660.-
Beyan Edilecek G.M.S.I. ............................ 1.740.-
Ödenecek Gelir Vergisi ……………………. 261.-
38. HEM ISYERI HEM DE MESKEN KIRA GELIRI ELDE EDEN BIR
MÜKELLEFIN BEYANINA ILISKIN ÖRNEK
Ihsan Bey, 2009 yilinda mesken olarak kiraya verdigi üç apartman dairesi dolayisiyla 25.000.-TL, kiraya verdigi iki isyerinden ise brüt 48.000.-TL kira geliri elde etmistir. Ihsan Beyin elde ettigi isyeri kira geliri üzerinden 9.600.-TL gelir vergisi kesintisi yapilmistir. Mükellefin vergiye tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iratlarindan ibaret olup, götürü gider usulünü seçmistir.
1- Mesken Kira Geliri 25.000
2- Isyeri Kira Geliri 48.000
3- Toplam G.M.S.I. 73.000
4- G.M.S.I. Istisnasi 2.600
5- Istisna Sonrasi G.M.S.I. 70.400
6- Götürü Gider (70.400 * % 25 ) 17.600
7- Gelir Vergisi Matrahi 52.800
8- Hesaplanan Gelir Vergisi 12.500
9- Mahsup Edilecek Gelir Vergisi 9.600
10-Ödenecek Gelir Vergisi 2.900
39. HEM ISYERI HEM DE MESKEN KIRA GELIRI ELDE EDEN BIR
MÜKELLEFIN BEYANINA ILISKIN IKINCI ÖRNEK
Ibrahim Bey, 2009 yilinda mesken olarak kiraya verdigi iki apartman dairesi dolayisiyla 15.000.-TL, kiraya verdigi bir isyerinden ise brüt 12.000.-TL kira geliri elde etmistir. Ibrahim Beyin elde ettigi isyeri kira geliri üzerinden 2.400.-TL gelir vergisi kesintisi yapilmistir. Mükellefin vergiye tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iratlarindan ibaret olup, götürü gider usulünü seçmistir. Ibrahim Bey’in isyeri kira geliri istisna sinirinin altinda kaldigindan yalnizca mesken kira geliri beyan edilecektir.
1- Mesken Kira Geliri 15.000
2- G.M.S.I. Istisnasi 2.600
3- Istisna Sonrasi G.M.S.I. 12.400
4- Götürü Gider (12.400 * % 25 ) 3.100
5- Gelir Vergisi Matrahi 9.300
6-Ödenecek Gelir Vergisi 1.420
40. 2009 YILI GELIR VERGI BEYANNAME DÜZENLEME SEMINERI
DEGER ARTIS KAZANÇLARININ
VERGILENDIRILMESI
41. GAYRIMENKULLERIN ELDEN ÇIKARILMASINDA DEGER ARTISI KAZANCI
Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 80’inci maddesinin 6 numarali bendinde, bir ivaz karsiligi iktisap edilen ve ayni kanunun 70’inci maddesinin birinci fikrasinin 1, 2, 4 ve 7 numarali bentlerinde yer alan mal ve haklarin iktisap tarihinden baslayarak dört yil (2007 yilindan itibaren bes yil) içinde elden çikarilmasindan dogan kazançlarin deger artis kazanci olacagi belirtilmistir. Buna göre;
Arazi, bina, gibi gayrimenkullerin dört yil (2007 yilindan itibaren bes yil) içinde elden çikarilmasindan dogan kazançlar deger artisi kazanci olarak vergilendirilecektir.
Bu hükümler karsisinda ivazsiz olarak iktisap edilen gayrimenkullerin elden çikarilmasindan saglanan kazançlar ile gayrimenkullerin iktisap tarihinden baslayarak dört yildan(2007 yilindan itibaren bes yil) fazla bir süre elde tutulduktan sonra elden çikarilmasindan dogan kazançlar vergilendirilmeyecektir.
Gayrimenkullerin elden çikarilmasindan dogan kazancin tespitinde de maliyet bedeli endekslemesi yapilabilecektir.Kazanç hesaplanirken, maliyet bedeli (satildigi ay hariç) ÜFE artis oranina göre yükseltilecektir.
2009 yili için 7.600.-YTL’lIk istisnadan yararlanilabilecektir.
42. YILLIK BEYANNAME ILE BEYAN EDILMESI
ZORUNLU OLAN GELIRLER
Kazanç Elde Etmemis Olsalar Dahi Yillik Beyanname Vermek Zorunda Olanlar
Gelir Vergisi Kanununun 85’inci maddesinin ikinci fikrasi hükmüne göre ;
Ticari Kazanç ( Basit Usul Dahil )
Gerçek Usulde Tespit Edilen Zirai Kazanç
Serbest Meslek Kazanci Sahipleri
Kazanç elde etmemis olsalar dahi yillik gelir
vergisi beyannamesi vermek zorundadirlar.
43. TOPLAMA YAPILMAYAN HALLER
Asagida belirtilen gelirler için yillik beyanname verilmez, diger gelirler için beyanname verilmesi halinde bu gelirler beyannameye dahil edilmez.
a) Gerçek usulde vergilendirilmeyen ziraî kazançlar, bu Kanunun 75 inci maddesinin (15) numarali bendinde yazili menkul sermaye iratlari, kazanç ve iratlarin istisna hadleri içinde kalan kismi,
b) Tek isverenden alinmis ve tevkif suretiyle vergilendirilmis ücretler (birden fazla isverenden ücret almakla beraber, birden sonraki isverenden aldiklari ücretlerinin toplami, 103 üncü maddede yazili tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutari (2009 Yili için 22.000.-TL) asmayan mükelleflerin, tamami tevkif suretiyle vergilendirilmis ücretleri dahil),
c) Vergiye tâbi gelir toplaminin [(a) ve (b) bentlerinde belirtilenler hariç] 103 üncü maddede yazili tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutari (2009 Yili için 22.000.-TL) asmamasi kosuluyla, Türkiye'de tevkifata tâbi tutulmus olan; birden fazla isverenden elde edilen ücretler, menkul sermaye iratlari ve gayrimenkul sermaye iratlari,
d) Bir takvim yili içinde elde edilen ve toplami1.070.-TL’yi asmayan, tevkifata ve istisna uygulamasina konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratlari
44. TOPLAMA YAPILMAYAN HALLER
Diger gelirler nedeniyle beyanname verilmesi halinde ücret gelirlerinin beyan edilip edilmeyeceginin tespitinde, sadece birden sonraki isverenden elde edilen ücret gelirleri beyan siniri olan 22.000.-TL ile kiyaslanacak olup, beyana tabi diger gelirlerin tutarinin önemi bulunmamaktadir.
Maddenin 1/c bendi uygulamasinda; tevkif suretiyle vergilendirilmis bulunan menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarinin beyan edilip edilmeyecegi ise su sekilde belirlenecektir.
Her bir kazanç unsuru tek basina ele alindiginda beyan sinirinin disinda kaliyorsa beyannamede birlestirilmeyecektir. Genel kural bu olmakla beraber tevkifata tabi tutulmus birden fazla isverenden elde edilmis ücretler, menkul sermaye iratlari ve gayrimenkul sermaye iratlari toplami 22.000.-TL geçiyorsa bunlarin tamami beyan edilecektir.
Ticari,zirai ve mesleki kazançlarini yillik beyanname ile bildirmek zorunda olanlar birden fazla isverenden elde edilmis ücretler, menkul sermaye iratlari ve gayrimenkul sermaye iratlari beyan beyan edilmesi gereken ticari kazanç, mesleki kazanç, gerçek usulde zirai kazanç ile diger kazanç ve iratlar toplam tutarina eklenerek, bulunan tutar 22.000.-TL’lik beyan sinirini geçiyorsa, tevkif suretiyle vergilendirilmis bulunan menkul ve gayrimenkul sermaye iratlari verilecek beyannameye dahil edilecektir
45. SERBEST MESLEK KAZANCININ YANI SIRA ÜCRET, MENKUL VE GAYRIMENKUL SERMAYE
IRADI ELDE EDEN BIR MÜKELLEFIN BEYANINA ILISKIN ÖRNEK
Doktor Cem Turan, (A) Hastanesi’nde çalismaktadir. Ayni zamanda muayenehanesinde serbest
meslek faaliyetini icra etmektedir. 2009 yilinda elde etmis oldugu gelirlerin yillik gayri safi
tutarlari toplami asagidaki gibidir.
Ücret geliri : 28.000.-TL
Serbest Meslek Kazanci : 41.000.-TL +
Mevduat Faiz Geliri : 7.000.-TL
Mesken Kira Geliri : 12.000.-TL +
Isyeri Kira Geliri (Stopaja Tabi Tutulmus) : 18.000.-TL +
TOPLAM : 106.000.-TL
ÇÖZÜM: Mükellef Cem TURAN serbest meslek kazanci nedeniyle yillik gelir vergisi
beyannamesi vermek zorundadir.
Mükellef ücret gelirinin tamami tek isverenden elde edilmis ve gelir vergisi kesintisine tabi
tutuldugundan ücret geliri tutarina bakilmaksizin beyannameye dahil edilmeyecektir.
Ayni sekilde mevduat faizleri de Gelir Vergisi Kanunun Geçici 67 inci maddesine göre tevkifata
tabi tutulmasi nedeniyle beyan disi kalacaktir.
Bu mükellef serbest meslek kazanci ve gayrimenkul sermaye iradi kazançlarinin toplami
22.000.-TL astigindan bu kazançlari toplami (mesken gelirine istisna uygulamadan) 71.000.- TL
beyan ederek vergisini ödeyecektir.
46. TICARI KAZANCININ YANI SIRA MESKEN VE ISYERI KIRA GELIRI ELDE EDEN BIR
MÜKELLEFIN BEYANINA ILISKIN ÖRNEK
Hikmet Beyin 2009 yilinda elde etmis oldugu gelirlerin yillik gayri safi tutarlari
toplami asagidaki gibidir.
Ticari Kazanç : 10.000.-TL
Isyeri Kira Geliri (Stopaja Tabi Tutulmus) : 9.000.-TL
Mesken Kira Geliri : 2.000.-TL
TOPLAM : 21.000.-TL
ÇÖZÜM: Hikmet Bey ticari kazanci nedeniyle yillik gelir vergisi beyannamesi
Vermek zorundadir.
Mükellefin ticari kazanci bulundugundan mesken geliri için istisnadan
yararlanamayacaktir.
Tevkif suretiyle vergilendirilmis isyeri kira geliri ise; ticari kazanç, mesken kira
geliri ve isyeri kira geliri toplami 22.000.-TL asmadigindan ve isyeri kira geliri
beyan sinirinin altinda kaldigindan beyannameye dahil edilmeyecektir.
Bu mükellefin ticari kazanci ile mesken geliri toplami (mesken gelirine istisna
uygulamadan) 12.000.- TL beyan ederek vergisini ödeyecektir.
47. TICARI KAZANCININ YANI SIRA MESKEN VE ISYERI KIRA GELIRI ELDE EDEN BIR
MÜKELLEFIN BEYANINA ILISKIN ÖRNEK
Ali Beyin 2009 yilinda elde etmis oldugu gelirlerin yillik gayri safi tutarlari
toplami asagidaki gibidir.
Ticari Kazanç (Zarar) : 5.000.-TL
Isyeri Kira Geliri (Stopaja Tabi Tutulmus) : 24.000.-TL
Mesken Kira Geliri : 8.000.-TL
TOPLAM : 27.000.-TL
ÇÖZÜM: Ali Bey ticari kazanci nedeniyle yillik gelir vergisi beyannamesi
Vermek zorundadir.
Mükellefin ticari kazanci bulundugundan mesken geliri için istisnadan
yararlanamayacaktir.
Tevkif suretiyle vergilendirilmis isyeri kira geliri ise; ticari kazanç, mesken kira
geliri ve isyeri kira geliri toplami 22.000.-TL astigindan mesken ve isyeri kira gelirin
beyannameye dahil edilecektir.
Bu mükellefin ticari zarari ile mesken ve isyeri kira geliri toplami (mesken gelirine
Istisna uygulamadan) 27.000.- TL beyan ederek vergisini ödeyecektir.
48. ANONIM SIRKET KAR PAYI, ISYERI KIRA GELIRI VE FAIZ GELIRI ELDE EDEN BIR
MÜKELLEFIN BEYANINA ILISKIN ÖRNEK
Nazli Hanim 2009 yilinda elde etmis oldugu gelirlerin yillik gayri safi tutarlari
toplami asagidaki gibidir.
Anonim Sirket Kar Payi (40.000.- ½) : 20.000.-TL
Isyeri Kira Geliri (Tevkifata Tabi Tutulmus) : 16.000.-TL
Faiz Geliri (Tevkifata Tabi Tutulmamis) : 1.000.-TL
TOPLAM : 37.000.-TL
ÇÖZÜM: Nazli Hanim elde etmis oldugu gelirler ayri ayri ele alindiginda istisna siniri altinda
kalmasina ragmen toplam geliri 22.000.-TL astigindan bu gelirleri için yillik gelir vergisi
beyannamesi verecektir.
Nazli Hanimin elde etmis oldugu 40.000.-TL anonim sirket kar payinin yarisi vergiden istisna
oldugundan 20.000.-TL kar payini beyan edecektir.
Tevkif suretiyle vergilendirilmis isyeri kira geliri elde ettigi kazançlarin toplami 22.000.-TL
Asmamasina ragmen tevkivata tabi toplam tutar 22.000.-TL üzerinde(36.000.-TL)astigindan
beyannameye dahil edilecektir.
Bu mükellefin anonim sirket kar payi, faiz geliri ve isyeri kira gelirinin toplami 37.000.- TL
beyan ederek vergisini ödeyecektir.
49. YILLIK BEYANNAME ILE BILDIRILECEK GELIRDEN
INDIRILEBILECEK GIDERLER
1. HAYAT, SAGLIK, VB. SIGORTA PRIMLERI
Mükellefin sahsina, esine ve küçük çocuklarina ait hayat, ölüm, kaza, hastalik gibi sigorta primlerini beyan edilen gelirin % 5 ‘ini (bireysel emeklilik sisteminde % 10 ‘nu) ve asgari ücretin yillik tutarlarini asmamak kaydiyla beyan edilen gelirden indirebilir.
2. BAG- KUR PRIMLERI
Gelirin elde edildigi yilda ödenmesi sartiyla Bag-kur giris kesenegi ve sigorta primleri yillik gelirden indirilebilir.
3. BAGIS VE YARDIMLARIN INDIRIMI
Genel ve Özel bütçeli kamu idareleri, Il Özel Idareleri, belediyeler, kamu yararina çalisan dernekler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti taninan vakiflara makbuz karsiligi yapilan bagislarin yillik toplami beyan edilecek gelirin % 5 ‘ni geçmemek üzere indirilebilir. Egitim,kültürün desteklenmesine iliskin yapilan bagislarin tamami gelirden indirilebilir.
4. SAKATLIK INDIRIMI
Serbest meslek faaliyetinde bulunan özürlüler ile basit usulde vergilendirilen özürlüler sakatlik derecelerine göre sakatlik indirimi yapilir.
50. 5. ÖZEL SAGLIK VE EGITIM GIDERLERI
Mükelleflerin kendilerine, es ve çocuklarina yaptiklari saglik ve egitim
harcamalarin toplamini belgelemek ve beyan edilen gelirin % 10’ nunu
asmamasi sartiyla beyan edilecek gelirden indirilebilir.
6. SPONSORLUK HARCAMALARI
Yapilan sponsorluk harcamalarinin; amatör spor dallari için tamami,
profesyonel spor dallari için %50’ si beyan edilecek gelirden
indirilebilir.
7. AR-GE INDIRIMI
Kanunda belirtilen sartlara uygun isyerlerinde arastirma ve gelistirme
harcamalarinin % 40 oraninda hesaplanacak AR-GE indirimi beyan
edilecek kazançtan indirilir.
8. GEÇMIS YIL ZARARLARI
Önceki yillardan devreden geçmis yillar zararlari (mali zararlar) 5 yili
asmamak kaydiyla beyan edilecek gelirden mahsup edilebilir.
9. YURT DISI FAALIYETLERDEN DOGAN ZARARLAR
Faaliyet gösterilen ülke mevzuatina göre denetim yetkisi verilen
kuruluslarda rapora baglanmasi ve bu raporun asli ile tercüme
edilmis bir örneginin ilgili vergi dairesine ibrazi sartiyla yurt disi
faaliyetinden dogan zararlar beyan edilen gelirden mahsup edilebilir.
51. YILLIK BEYANNAMEDE HESAPLANAN GELIR VERGISINDEN MAHSUP EDILEBILECEK VERGILER
1. KESINTI YOLU ILE ÖDENEN VERGILER
a)- Yillara Yaygin insaat ve Onarma Islerinde Kesilen Vergiler
b)- Serbest Meslek Kazançlarinda Tevkif Yoluyla Kesilen Vergiler
c)- Menkul Sermaye Iratlari Üzerinden Tevkif Suretiyle Ödenen Vergiler
d)- Zirai Kazançta Vergiler
e)- Diger Kesinti Yoluyla Ödenen Vergiler
2. GEÇICI VERGI
3.YABANCI MEMLEKETLERDE ÖDENEN VERGILER
52. Yil Içinde Tevkif Suretiyle Ödenen Vergilerin Mahsubu ve Iadesi
Yillik beyanname ile beyan edilen kazanci üzerinden hesaplanan vergiden yil içinde tevkif yoluyla kesilen vergiler (beyannameye dahil edilen gelir ve kazanca iliskin olmasi kosuluyla) mahsup edilir.
Tevkif yoluyla kesilen vergilerin yillik beyannamedeki mahsuplar sonunda kalan kisminin diger vergi borçlarina mahsup talebi tutarina bakilmaksizin ve inceleme raporu ve teminat aranilmadan yerine getirilir.
Nakden yapilacak iade taleplerinin 10 bin TL’ni geçmemesi halinde dilekçe ve ilgili evraklarin verilmesi kosuluyla teminat aranmaksizin ve inceleme raporu beklenmeksizin iade edilir.10 bin TL’yi asan kisim vergi inceleme raporuna göre iade edilir.
53. Yil Içinde Ödenen Geçici Verginin Mahsup ve Iadesi
Yillik beyanname üzerinden hesaplanan vergiden ilgili hesap dönemine iliskin geçici vergi dönemlerinde ödenen geçici vergi mahsup edilir. Mahsup isleminin yapilabilmesi için, tahakkuk ettirilmis geçici verginin ödenmis olmasi gerekmektedir.
Yillik beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edildikten sonra mahsup edilemeyen tutar mükellefin diger vergi borçlarina mahsup edilir.
Geçici verginin gerek mahsuben gerekse nakden iadesinde herhangi bir tutar sinirlamasi olmayip, geçici verginin ödenmis olmasi yeterlidir. Geçici vergiye iliskin iade taleplerinde teminat ve inceleme raporu aranmaz.
Mahsup sonucu iadesi gereken miktarin bulunmasi ve bu tutarin beyannamenin ilgili tablosuna yazilmis olmasi mükellefçe yazili olarak yapilmis iade talebi olarak kabul edilir.
Yillik beyannamenin ilgili tablosunda/satirinda gösterilmeyen geçici verginin mahsuben veya nakden iade edilebilmesi için o yilin sonuna kadar yazili olarak basvurulmasi gerekir.
54. Yillik Gelir Vergisi Beyanname Ekinde Doldurulmasi Gereken Tablolar
Bilanço veya Isletme hesabina göre defter tutanlarin performans bilgileri tablosu
Bilanço,gelir tablosu veya isletme hesabi özeti
Kesinti yoluyla ödenen vergilere iliskin liste
Yabanci Ülkelerde ödenen vergiler listesi
Ticari kardan, mali kara ulasilmasina iliskin bildirim
55. BILANÇO ESASINA GÖRE DEFTER TUTAN MÜKELLEFLERE AIT, TICARI KARDAN MALI KARA ULASMAK IÇIN YAPILAN HESAPLAMAYI GÖSTEREN BILDIRIM'IN DÜZENLENMESINE ILISKIN AÇIKLAMALAR
Bildirim, 3 ana bölümden olusmaktir. Birinci Bölüm, gelir tablosunun "Dönem Kar'i veya Zarar'i" kisminda yer alan tutarlara tahsis edilmistir. Bir baska anlatimla, bu bölüme 690- Dönem Kari veya Zarari hesabinin bakiyesi kaydedilecektir.
Ikinci Bölüm, "Ticari Kara Ilave Edilecek Gider ve Indirimler" bölümüdür. Bu Bölüme, Muhasebe Sistemine göre gider veya indirim olarak Ticari Kar'in tespitinde dikkate alinan ancak, vergi kanunlarina göre gider ya da indirim olarak kabul edilmeyen ve bu nedenle Ticari Kar'a ilave edilmesi gereken gider ve indirimler kaydedilecektir.
Üçüncü Bölüm ise, "Ticari Kar'dan Indirilecek Kazanç ve Iratlar" bölümüdür. Bu Bölüme, Muhasebe Sistemi geregince Ticari Kar'in içinde yer alan ancak, vergi mevzuatina göre vergiden istisna edilen kazanç ve iratlar yazilacaktir. Bu Bölümde yer alan kalemler Mali Kar'in tespitinde, Ticari Kar'dan indirilmesi gereken kalemlerdir.
Ticari Kar'a Ilave Edilecek Gider ve Indirimler bölümünde yer alan kalemlerin toplami, Ticari Kar'dan Indirilecek Kazanç ve Iratlar bölümünde yer alan kalemlerin toplami kaydedilecektir.
Mükellefler sadece ihtiyaçlari olan alanlari dolduracaklar, kullanilmayan alanlar bos birakilacaktir
56. TICARI KARDAN MALI KARA ULASMAK IÇIN YAPILAN HESAPLAMAYI GÖSTEREN BILDIRIM DÜZENLENMESINE ILISKIN ÖRNEK
TICARI KAR 156.000.-TL
Ticari Kara Ilave Ed.Gid.Ind.
Sat.Hizmet Maliyeti (KKEG) 23.000.-TL
Paz.Sat.Dag.Gid. (KKEG) 7.000.-TL
Genel Yönetim Gid.(KKEG) 15.000.-TL
Toplam 45.000.-TL
Ticari Kardan Ind.Kazanç Irat
Yurt Içi Satislar 18.000.-TL
Geçmis Yil Dönem Karlari 4.000.-TL
Toplam 22.000.-TL
MALI KAR 179.000.-TL
57. GAZIANTEP SERBEST MUHASEBECI MALI MÜSAVIRLER ODASI
SEMINERIMIZE KATILIMINIZ IÇIN
TESEKKÜR EDERIZ.