410 likes | 613 Views
Prostaatkanker. Dr. Mariëtte van den Heuvel Dienst Urologie St. Andries Ziekenhuis Tielt TVDK 26 september 2013. Prostaat. Waar zit die prostaat eigenlijk ?. Prostaatklier zit rondom het eerste stuk van de urethra = plasbuis, tussen blaas en sluitspier Voelbaar bij rectaal onderzoek.
E N D
Prostaatkanker • Dr. Mariëtte van den Heuvel • Dienst Urologie St. Andries Ziekenhuis Tielt • TVDK 26 september 2013
Prostaat • Waar zit die prostaat eigenlijk ?
Prostaatklier zit rondom het eerste stuk van de urethra = plasbuis, tussen blaas en sluitspier • Voelbaar bij rectaal onderzoek
Prostaat • Wat doet die eigenlijk ?
Prostaatvocht is samen met vocht van de zaadblaasjes onontbeerlijk voor sperma werking • Prostaat maakt PSA = eiwit = meetbaar bij bloedonderzoek
En dan ? • Prostaat kan vergroten en zo soms plasproblemen veroorzaken • Prostaat kan ontsteken • Prostaat kan een kwaadaardige tumor = kanker ontwikkelen
Hoe weten we wat ? • Rectaal onderzoek = rectaal toucher • PSA • transrectale echo + evt biopsiename
Hoe weten we wat ? • Rectaal toucher • PSA • transrectale echografie + evt biopsiename
PSA • Niet specifiek, mogelijke andere oorzaken van psa stijging • Oplopend met de leeftijd • Geen “ cut-off “ waarde
Oplopend PSA • 50 jaar PSA 2,5 • 60 jaar PSA 3,5 • 70 jaar PSA 4,5 • 80 jaar PSA 6,5
Hoe weten we wat ? • Rectaal toucher • PSA • Transrectale echografie + evt biopsiename
Iets beters ? • PSA densiteit ( volume ) • PSA snelheid van stijging/verdubbeling • PSA vrij/totaal • Urinetest PCA 3 • MRI • Kan allemaal alleen maar helpen
Rectaal toucher, echo met biopsie en PSA samen geven de diagnose
Staging • CT scan om klieren uit te sluiten • Botscan bij klachten of PSA > 20 • MRI om lokale uitbreiding in kaart te brengen
Prostaatkanker • Moeten we ernaar zoeken of niet ?
Vroeger, vóór 1980 • Geen PSA • Klachten van de uitzaaiingen • Verder gevorderd stadium • Vaak sombere prognose
Nu, sinds PSA • Klachtenvrij • Vroeg stadium • Behandeling op tijd, maar met mogelijk belangrijke gevolgen !
Prostaatkanker = frequent ! • In België : 161/100.000 per jaar, meest frequent voorkomende kanker bij mannen • Derde doodsoorzaak tgv kanker bij mannen na long en darmkanker • 1400 overlijdens per jaar
50 % van de 50-jarigen • 80 % van de 80- jarigen • familiale belasting • ras
Maar : • Veel prostaatkankers zijn traag groeiend, weinig agressief, NIET de doodsoorzaak, dus eigenlijk ongevaarlijk • 80 % van de 80-jarigen, maar die sterven MET, en niet DOOR hun prostaatkanker • Er worden veel letsels gevonden die we niet moeten behandelen
En : • Behandeling is niet altijd zonder gevolgen ! • Afhankelijk van het soort behandeling : • plasklachten, incontinentie, impotentie............
Dus..... • Moeten we er nu actief naar zoeken of niet ?
1400 mannen screenen • 200 prostaatpunctiebiopsies • 50 radicale prostaatoperaties • 1 prostaatkankersterfte wordt voorkomen
Maar wel: • vermindering van het voorkomen van metastasen ! • na 6 à 10 jaar follow-up
Sinds PSA • Veel vroeger stadium, veel meer orgaanbeperkt en dus te genezen
Uitdaging • Dié kankers vinden die belangrijk zijn ! • De andere opvolgen, maar dat is ook psychologisch niet altijd makkelijk !
Behandeling • Behandeling gelokaliseerde prostaatkanker = curatief, met de bedoeling te genezen • Behandeling uitgebreide en gemetastaseerde prostaatkanker = palliatief, met de bedoeling zo lang mogelijk stabiel en comfortabel te houden
Curatief = • Radicale Heelkunde • Radiotherapie
Palliatief • Hormonaal • Chemotherapie • Radiotherapie