630 likes | 2.24k Views
Konsep Peradaban Islam. Bab Pertama. Disediakan oleh : Bungsu@Aziz b Jaafar Abdullah Khalid CITU UiTM Sabah. Bab Satu. 1.1 Definisi Peradaban 1.2 Ciri dan matlamat 1.3 Asas dan sumber. 1.1 Definisi Peradaban.
E N D
KonsepPeradaban Islam BabPertama Disediakanoleh: • Bungsu@Aziz b Jaafar • Abdullah Khalid • CITU UiTM Sabah razizi.uitm.edu.my
BabSatu 1.1 DefinisiPeradaban 1.2 Ciridanmatlamat 1.3 Asasdansumber razizi.uitm.edu.my
1.1 DefinisiPeradaban • Bahasa : Adab (Arab): Budi pekerti, kesusilaan; (2) Kesusasteraan, sesuatu yang berkaitandengankebudayaan . • Istilah : sesuatu yang berkaitandenganpencapaianketamadunan yang berasaskankemajuanbudi, kerohaniandan agama * Peradabanadalahamatberkaitdengantamadun. “Satukeadaankehidupaninsanbermasyarakat yang telahmencapaitahapkehalusantatasusiladankebudayaan yang luhurbagiseluruhmasyarakat.” – SyedNaquib al-Attas razizi.uitm.edu.my
Peradaban (Civilization) antaraistilah yang digunakanolehsarjanauntukmenggambarkanpencapaiansesuatutamadunsecaramenyeluruh. • Istilah lain yang digunakanadalah : ‘UmrandanHadarah yang dimulakanolehIbnuKhaldundalam al-Muqaddimah (Kitabul-’IbarwaDiwanul-Mu’tabarfiAyyamil-’Arabwal ‘AjamwalBarbar) razizi.uitm.edu.my
BegitujugaistilahsepertiMadaniyyah (M.FaridWajdidalamal-Madaniyyahwal Islam 1899) dan Sheikh MuhamadAbduhdalamal-Islam wan NasraniyyahMa’alIlmiwalMadaniyyah 1901). • JugaistilahTamadun (Tamaddun – Arab) yang dipopularkanolehJurjiZaidandalamTarikhut-Tamaddunil-Islami) razizi.uitm.edu.my
Peradaban (Melayu) diambildariperkataan Arab (Adab – yang merujukkepadaketinggianbudipekertidankehalusankesusasteraan). razizi.uitm.edu.my
DefinisiPeradaban Islam • Tahappencapaianketamadunan yang meliputiseluruhaspekkehidupanmanusiadenganberpaksikepadaajaran Islam. • Pencapaianketamadunan yang merangkumipembangunankebendaan, pemikirandanfalsafahsertapembangunankerohanian. *Semakintinggiketamadunansuatubangsasemakintingginilaikerohaniandan spiritual mereka (termasukpengamalankeagamaan) razizi.uitm.edu.my
Komponen Islam razizi.uitm.edu.my
1.2 Ciri-ciriPeradaban Islam • Rabbani • Berlandaskannilai-nilaikeagamaandanketuhanan. • Sumber, matlamat dan tujuan kehidupan manusia adalah telah ditetapkan oleh Allah SWT • Keseimbangan • Kesimbanganantarakerohaniandankebendaansertaantarakepentinganindividudanmasyarakat. razizi.uitm.edu.my
Universal • Tidak terikat kepada bangsa tertentu, tempat dan tempoh tertentu. • Milik seluruh manusia yang berpegang kepada din al-Islam. • Ideal danRealistik • Meletakkanmanusiaditingkatkesempurnaan yang paling tinggidan yang dapatdicapai. razizi.uitm.edu.my
Syumul • Ajarannyamencakupiseluruhaspekkehidupan, agama yang diturunkanuntukseluruhmanusiadanmerangkumisemuapersoalanduniadanakhirat • Tetapdananjal • Tetapdantidakberubahpadasasarandanmatlamatpembinaantamadun, tetapianjaldarisudutcaradanteknikpelaksanaannya. razizi.uitm.edu.my
KeperibadianRasululahdansunnahbeliaumenunjukkanajaran yang dipacuolehbagindaadalahkomprehensif • Kata-kata Michael Hart,1978: “My choice of Muhammad to lead the list of the worlds most influential persons may surprise some readers and may be questioned by others, but he was the only man in history who was supremely successful on both the secular and religious level” razizi.uitm.edu.my
MatlamatPeradaban Islam • Menjagahubunganmanusiadengan Allah -Pengabdiandirikepada Allah SWT semata-matadenganmelakukansuruhandanmeninggalkanlaranganNya. • Menjagahubunganbaiksesamamanusia - Peraturandalammembinahubungantersebutdenganmenghayatisegalasifatterpujidanmenjauhisifattercela razizi.uitm.edu.my
Menjagahubunganantaramakhlukdanalam - Meliputihubunganhaiwan, tumbuh-tumbuhan, cakerawaladanalamseluruhnya razizi.uitm.edu.my
1.3 Asas-AsasPeradaban Islam Peradaban Islam diasaskanolehRasulullahs.a.w. Iabanyakmemberisumbangankepadakemajuanmasyarakatmanusiadanduniapadahariini. BerbezadariPeradaban Barat, Peradaban Islam tertegakdiatasasas-asas yang kukuhdankuat.Asas-asasitudiantaranyaialahakidah, syariah, akhlakdanilmu. razizi.uitm.edu.my
Asas 1: Akidah • PengertianAkidah • Akidahdarisegibahasabermaksudikatanatausimpulan. • Ikatandarisegiistilahmerujukkepadakepercayaan-kepercayaandalam agama danfahaman-fahaman yang diperjuangkanolehseseorang. razizi.uitm.edu.my
Pengertian Akidah Islam • Akidahislamialahiman yang kuatdanmendalamterhadap Allah S.W.T, Malaikat, Kitab-kitab, Rasul-rasul, HariAkhirat, Qadha’ danQadar. • Maksudimanialahmembenarkandalamhati,mengucapdenganlidahdanberamaldengananggotabadan razizi.uitm.edu.my
Asas ke-2: Syariah • PengertianSyariah • syariahdarisegibahasaberertisumber air ( air mata air ) danjalan yang lurus,( jalan yang benar ). • Syariahdarisegiistilahbermaksudperaturandanhukum-hukum yang diturunkan Allah keatasumatmanusia yang meliputihubunganmanusiadengan Allah danhubunganmanusiasesamamanusia yang terkandungdidalam Al-Quran dansunnahRasulullahs.a.w • Maksudfirman Allah s.w.t “kemudiankamijadikanengkau ( Muhammad ) menjalanisyari’ah ( hukum ) dalamsetiapurusan ; makaturutilahketentuanitu, danjanganlahengkauturutikeinginanorang-orang yang tidaktahu‘’ ( Al-Jathiyah 18 ). razizi.uitm.edu.my
Tujuan/objektifhukumsyarak ( maqasidsyariah ) 5 tujuanbesarhukumsyarakiaitu:- • Melindungiakidah- syariat Islam sangattegasdalammempertahankanakidah- matisyahidbagi yang matiberperangmempertahankan agama • MelindungiNyawa- Allah mewajibkanmanusiamenjaganyawanyadanmelarangmelakukankecederaankeatasdirisendiriataumana-manapihak razizi.uitm.edu.my
Sambungan • Melindungiakal - Allah menuntutmanusiamenjagaakalsupayatidakrosakdandipesongkandarikebenaran. Maka Islam mengharamkanmeminumarak, mempercayaiperkarakhurafatdanmewajibkanmenuntutilmu. • Melindungiketurunan – denganmewujudkansistem keluarga dan mengharamkan zina. • Melindungi harta - Islam menggalakkan manusia supayamerekamencarihartasecarahalal dan melarangmerekamengumpulhartasecara haram seperti mencuri dan menipu. razizi.uitm.edu.my
Asas ke-3: Akhlak PengertianAkhlak • Pengertianakhlakmerupakankatagandadariperkataanal-khuluq. • Pengertianakhlakdarisegiistilah. Menurut imam Al-Ghazali , akhlakhati yang terpendamdidasarhatimenyerlahdalambentukperbuatandantindakansecaraspontan. razizi.uitm.edu.my
Pensyariatanakhlak • SabdaRasulullahs.a.wbermaksud “ sesungguhnyatelahdiutuskanakuuntukmenyempurnakanakhlak yang mulia” ( Riwayat Ahmad danBaihaqi ) • Firman Allah yang bermaksud “ sesungguhnyaberuntunglahorang yang membersihkannya ( jiwadanhati)’’ ( Asy- Syams 9 ) Akhlakjugaadalahkomponenpentingdalammemacupembangunandankesejahteraannegara. Sesungguhnyaakhlakjuga la yang menentukanbangundanruntuhsesuatubangsasepertikatapenyair Arab, Ahmad SyauqiBey yang bermaksud “ kekalnyasuatubangsaselamaakhlaknyakekaljikaakhlaknyasudahlenyapmusnah pula bangsaitu”. razizi.uitm.edu.my
Asas ke-4: Ilmu Islam mengutamakanilmu • Islam adalah agama yang mengutamakanilmupengetahuan. • Ajaran al Quran menghormatiakalmanusia,iamenyuruhmenuntutilmumendorongakalmanusiamerenungdanberfikirtentangkejadianalam. Iniadalahdasar yang sangatpentingbagiterbinanyaperadabandankebudayaan Islam. • Wahyupertama yang diturunkanadalahberkenaandenganilmuiaitusurah al ‘Alaqayat 1-5. razizi.uitm.edu.my
Kewajipanmenuntutilmu • Maksudfirman Allah s.w.t “ sesungguhnya yang takutpada Allah ialahulamak” ( Surah al-Fatir 28 ) • SabdaRasulullahs.a.wbermaksud: menuntutilmuituwajibkeatasmuslimlaki- lakidanperempuan ( RiwayatBukharidan Muslim ) • SabdaRasulullahjugabermaksud “ barangsiapa yang berpergianuntukmendapatilmupengetahuandimudahkan Allah jalankesyurga” ( Riwayatmuslim ) razizi.uitm.edu.my
Sambungan • Justerudorongantuntutanperintahdaripada Al-Quran membawaumatislamberlumba-lumbamenuntutdanmencariilmupengetahuandarisegenappenjuruduniadanditapisidengan Al-Quran lahirlahpelbagaiilmupengetahuanduniawidanukhrawisertalahirjugatokoh-tokohcendiakawanmuslim yang terbilangtersohornamamerekasehinggakini. razizi.uitm.edu.my
SUMBER PERADABAN ISLAM • Peradabanislamitulahirdantertegakdaribeberapasumberiaitu: Al Quran,As-sunnah,Ijtihaddanperadaban-peradaban lain. • Al Quran Pengertian Al-Quran darisegiistilahialahkalamullah yang diturunkankepadaNabi Muhammad melaluiperantaraanmalaikatJibraildidalambahasa Arab dandiriwayatkansecaramutawatirdanmembacanyadianggapsebagaiibadah. razizi.uitm.edu.my
As-Sunnah • As-Sunnnahdarisegibahasaberertijalandanadatresamsementarahadithbermaksudkata-kataataupercakapan. • PengertianAssunnahdan Al Hadithdarisegiishtilahialahapa-apa yang merupakanperkataan-perkataan,perbuatan-perbuatandantaqrir (pengakuan) Rasulullahs.a.w Jenis-Jenis As-Sunnah BerdasarkanpengertiandiatasAssunnahdapatdibahagikankepadatigabahagian: • SunnahQauliyahiaituapa yang diucapkanolehRasulullahs.a.w • SunnahFi’liyahialahapa yang dilakukanolehRasulullahs.a.w • SunnahTaqririyahiaituapa yang diperakuiolehRasulullahs.a.w razizi.uitm.edu.my
Ijtihad • Al-Ijtihad: Ijtihad (bahasa Arab اجتهاد) ialah suatu proses penyelidikan yang serius yang dilakukan secara bersungguh-sungguh oleh sarjana islam (digelar mujtahid) untuk menerbitkan hukum-hukum yang bersifat amali. • Proses ijtihad hanya berlaku terhadap hukum-hukum yang tidak jelas yang wujud di dalam al-Quran ataual-Sunnah, sama ada ketidakjelasan itu berpunca daripada lafaz yang terlalu umum, ataupun berpunca daripada kredibiliti dalil yang digunakan itu sendiri. razizi.uitm.edu.my
Sambungan • Ijthadadalahruang yang diberiolehsyarakkepadaumatislamuntukmenyelesaikanmasaalah yang dihadapimerekadalammelaksanakanibadahkepada Allah s.w.tbilamanamerekatidakmendapatihukumdalam al Quran danAssunnahmakamerekabolehberijtihaduntukmenylesaikanmasaalah yang dihadapipadamasaitu. • Dalammenghadapiperkembangandankemajuandalampelbagaibidangdalammasyarakat,ijtihadmemaiankanperanan yang pentingterutamasekaliuntukmenghadapikemajuansainsdanteknologi. • Keharusanijtihadmembawakepadahukumsyaraksentiasaberkembangtidak rigid danstatik,dapatmenangannimasaalah-masalahbarudansemasasesuaidenganperkembanganilmupengetahuan. razizi.uitm.edu.my
Tamadun-Tamadun Asing • Islam bersifatterbukaterhadapperkembanganilmupengetahuan,justeruislammenggalakanumatnyamenimbailmudari al Quran danAssunnahdandarimana-manaperadaban yang bolehmenzahirkankebenarandanmemberifaedahkepadamanusiasertamengimarahkanbumi. Berikutadalahantaraushakearahtersebut: • Al Makmun(813-833 M) telahmendirikanperpustakaanBaitulHikmah yang sangatbesardenganmendatangkankitab-kitabke Baghdad sebanyakbebanseratusuntaterdiridarikitab-kitabYunani,Suryani,Parsi,Hindi,Qibtidan lain-lain. • Al makmunterkenalsebagaiseorangpencintailmuterbuktidalamsatuperistiwaperdamaiandengankerajaan Rom bahawadiberikepadanyasatugudangbukuKostantinopeljugakeranapesatnyailmupengetahuanpadamasaitu. • Baghdad padamasaitumenjadipusatpendidikandanperkembanganilmudankesenian.Selainperpustakaan ,universiti,observataridandewan-dewanpenterjemahan.DiBaitulHikmahdisediakantempatkhasuntukkerjamenyalin,menterjemah,belajar,mengarangdanmembacamasing-masingmempunyaitempat yang disediakhas. razizi.uitm.edu.my
Sambungan • Sastera-sasterakunodipelajariolehpenduduk-pendudukbandardenganghairah. Banyakkitab-kitab lama yang mashhurdari Rom danYunaniditerjemahkankepadabahasaarabsepertikitab-kitabkaranganPhythagoras(570-500SM),Socrates, Anaximandros, Aristotles(364SM), Archimedes,Anaxagoras,Antynusdan lain-lain. • Hunaynterkenalsebagaipenterjemah yang cermatdancekap,Beliaumenterjemahbuku Galen, DemethodoMedendikebahasa Arab. • Tokoh-tokohpenterjemah yang lain sepertiQusta bin Luqa,AbuUthman ad Dimashqi,Thabit bin Qurrahdan lain-lain. • Iniadalahsebahagiankecil yang menunjukanberlakunyapemanfaatandanpenjernihanilmu yang dilakukanolehumatislamkepadakarya-karyasastera,falsafahdansainsdarisegenappelusukdunia. razizi.uitm.edu.my
Buku buku rujukan • “Al Quran danterjemahnya”(1990).Department Agama, Repablik Indonesia. • Abdul Karim Al-Aql, Dr ( t.t ) “MabahithFiAqidahAhl al-SunnahWa al-Jamaah”, Saudi Arabia Dar Al-Watan • Abdullah Bin Muhammad “ Ilmuterusdari Allah ” PustakaAman Press,1983 • A. Hanafie M.A “ UsulFiqh ” Terj. KhudharyBey, Klang Book Centre,1988 • Ahmad FahmiZamzam “ Empatpuluhhadiskelebihanilmudanulamak” Khazanah Al Banjariah, Kedah,2008 • Al- Ghazali “ Cacatcelahbudipekerti” terj .Muhammad Ali & H Abdullah Ma, DarulFikri, Kl, 1987 • Dr Haji Abdullah Siddik L.L.D “ Islam danIlmuPengetahuan”, DBP,KL ,1980 • Dr Harun Din “ Manusiadan Islam” DBP,KL 2000 • Drs MasjfukZuhdi “ PengantarUlumul Quran” , Pt BinaIlmu, Surabaya ,1980 • H. Hart, Michael “The 100: A ranking of the most influential persons in history”. Kensington Publishing Corp,New York, 1978 razizi.uitm.edu.my
sambungan • Dr Mohammad NaimYasin “ Al- Iman( Rukunnya, hakikatnya, pembatalannya )” bahagian 2, terj Abdul Rahman Abdullah Pustaka Darussalam ,1991 • Drs NasruddinRazak “ Dienul Islam “ PT Alma’Arif, Bandung, 1977 • HairudinHarun “ Daripadasainsyunanikepadasains Islam” PenerbitUniversiti Malaya Kl, 1992 • Hamka “Ilmudanamalshaleh” PustakaMelayuBaru, Kuala Lumpur ,1983 • Prof Dr Ahmad Shabby “ Masyarakat Islam” PustakaNasional PTE LTD, Singapura, terj. Prof. MukhtarJahya ,1984 • Wan Fuad Wan Hassan “ Ringkasansejarahsains” DBP , KL, 1990 • Wan Mohd Nor Wan Daud “ PenjelasanBudayaIlmu” DBP, KL, 1991 razizi.uitm.edu.my