1.03k likes | 2.42k Views
HASTALIKLARIN BİYOKİMYASI. KARBONHİDRAT METABOLİZMASI BOZUKLUKLARI. FURUKTOZ METABOLİZMASI ve HASTALIKLARI. HEREDİTER FRUKTOZ İNTOLERANSI. Herediter fruktoz intoleransı, OR geçen ve fruktoz-1- fosfat aldolaz enziminin eksik olduğu bir metabolik hastalıktır.
E N D
HEREDİTER FRUKTOZ İNTOLERANSI • Herediter fruktoz intoleransı, OR geçen ve fruktoz-1- fosfat aldolaz enziminin eksik olduğu bir metabolik hastalıktır. • Fruktoz alımından sonra hipoglisemi ve dokuda fruktoz-1-fosfat birikimi ile karakterizedir. Bu birikim glikojen yıkımı yapan glikojen fosforilazı inhibe eder. Bu nedenle çocuklarda fruktozla tetiklenen hipoglisemi oluşur. Çocuklar şeker almadıkları için dişlerinde çürüme olmaz.
Diğer önemli bulguları; • Gelişme geriliği • Kusma • Sarılık • Hepatomegali • Proteinüri • Böbrekte Fankoni sendromu (Fosfatüri, bikarbonatüri, aa.üri, glukozüri) • Tedavi edilmeyen vakalarda karaciğer yetmezliği sonucu ölüm görülür.
Bir diğer fruktoz metabolizma bozukluğu olan Esansiyel Fruktozüride ise Fruktokinaz eksikliği vardır. • Klinik tablo olarak daha selim gidişlidir ve prognozu iyidir. İdrarda reduktan madde olarak çıkan fruktoz, yanlış DM teşhisi koydurabilir.
GALAKTOZEMİ • Otozomal Resesif geçişlidir. Galaktoz 1- P Üridil Transferaz enzimi eksikliği vardır. • Belirtiler yeni doğan döneminde dikkati çeker. Süt (laktoz içerir) ile beslenmeyi takiben karaciğer yetersizliği (bilirubinemi, koagülasyon bozuklukları, hipoglisemi) bulguları ortaya çıkar.
Galaktoz-1-fosfatın KC, beyin ve renal tübüllerde birikmesi hepatik parankimal hastalık, mental retardasyon ve renal fankoni sendromuna yol açar. Galaktoz, aldoz reduktaz enzimi ile Galaktitol’ün lenste birikmesi de katarakta neden olur. • Tedavisiz genellikle ilk birkaç ay içerisinde, özellikle E.coli sepsisine bağlı ölüm görülür. Yine tedavisiz vakalarda iki ayda, katarakt ve hepatik siroz gelişir.
En sık sarılık yapan metabolik hastalıktır. Galaktoz overlere toksik olup, erken menapoz (< 35) olumasına neden olur. • Galakto kinaz eksikliğinde ise diğer bulgular olmayıp sadece jüvenil katarakt ile prezente olur.
GLİKOJEN DEPO HASTALIKLARI • TIP I (Von Gierke hastalığı) • Glukoz-6-fosfataz eksikliğidir. Sadece hepatik enzim yetersizliği vardır. İskelet veya kalp kası tutulumu yoktur. • Bu hastalar yenidoğan döneminde semptomatik açlık hipoglisemisi, hafif hepatomegali ve hafif ketozis ile tanınırlar. • Hepatomegali, laktat seviyesinin yüksekliği, hiperlipidemi (HiperTrigliseridemiye bağlı yanaklarda birikim sonucu doll face) hiperkolesterolemi , hiperürisemi ile beraber KC dokusunda enzim eksikliğinin gösterilmesi tanı koydurur.
TIP II (Pompe hastalığı) Alfa1- 4 ve alfa1-6 glukozidaz eksikliği (Lizozomal alfa glukozidaz enzim eksikliği ) Lizozomal enzim kusuruna bağlı tek glikojen depo hastalığıdır. Klasik infantil formunda hastalık; Hızla gelişen konjestif kalp yetmezliği Kardiyomegali Kas hipotonisi Güçsüzlük ve makroglossi
TIP III • Amilo1-6 glukozidaz eksikliği (Debrancher enzim eksikliği, Forbes hastalığı, Cori hastalığı) • KC, myokard ve iskelet kası tutulumu vardır. Klinik olarak Tip 1 den ayırt edilemez. • Asidoz, hipoglisemi veya hiperlipidemi görülebilir. Mental gelişim normaldir
TIP IV • Amilo1-4, 1- 6 transglukozidaz eksikliği (brancher enzim eksikliği, Anderson hastalığı); • Birkaç aylıkken başlayan karaciğer sirozu ve erken dönemde karaciğer yetersizliğinden kaybedilir. Tüm dokular etkilenir. Mental gelişim normaldir.
TIP V • Kas fosforilazı eksikliği (Mc Ardle hastalığı) KC ve düz kaslar etkilenmez. Glikojen yıkılamadığı için egzersiz sırasında kramplar oluşur. Kas harabiyetine bağlı kas enzimleri (kreatin kinaz) yükselir. Egzersizler sonrasında, kan laktat düzeyinde yükselme görülmez.
ÜRE SİKLUS DEFEKTLERİ • En sık OTC eksikliğidir. Temel semptomlar emmeme,laterji,taşipne ,apnedir. Glutamin birikimine bağlı beyin ödemi ,ensefalopati, beyin kanaması oluşur. Amonyağın solunum merkezini stimule etmesi sonucu respiratuar alkaloz sıktır. Tablo KC yetmezliğindeki hepatik ensafalopatiyi taklit eder. Kan amonyak yüksek, üre ise düşüktür.
Lipoprotein Metabolizma Bozuklukları • Hiperlipidemi • Hipolipidemi
HİPERLİPİDEMİ: • Toplum dağılımının en yüksek % 5-10’u • Trigliserit > 200 mg/dL • Kolesterol > 240 mg/dL • Çocuklarda trigliserit > 140 mg/dL kolesterol > 200 mg/dL
Lipit değerleri değişkendir • Yaş • Genetik • Beslenme Japonya’da kolesterol: 165 mg/dL Batı ülkelerinde: 210 mg/dL
Lipoproteinin • Yapımında artış • Uzaklaştırılmasında azalma
Lipoprotein Metabolizma Bozukluğu • Apolipoprotein • Reseptör • Enzim • Kofaktör
Lipoprotein Metabolizma Bozukluğu • Birincil (genetik) • İkincil (Diabetes Mellitus, hipotiroidizm, ilaçlar...) • İkisi birlikte
Ailesel Hiperkolesterolemi (Tip IIa) • LDL reseptöründe gen kusuru • Plazma total kolesterol ve LDL-kolesterol artışı • Total kolesterol heterozigotlarda 2-3 kat, homozigotlarda 3-6 kat artar • Hiperlipidemi doğumla başlar • Erken yaşta koroner kalp hastalığı görülür
Ailesel Hiperkolesterolemi (heterozigot) • 1/500 • Kolesterol > 300 mg/dL • LDL-K > 250 mg/dL • Trigliserit düzeyleri normal • Koroner kalp hastalığı erkeklerde 45, kadınlarda 55 yaş öncesinde görülür
Ailesel Hiperkolesterolemi (homozigot) • 1/ 1.000.000 • 10 yaşlarında KKH • Tedavi edilmezsa 20’li yaşlarda MI • Kolesterol > 600 mg/dL • LDL-K > 550 mg/dL • Planar ksantom
Lipoprotein Metabolizma Bozukluklarının Önemi • Hastaların tanısı • Ailelerinin takibe alınması • Lipoprotein metabolizmasının anlaşılması • Atheroskleroz oluşumunun anlaşılması • TUS sorularının yanıtlanması
Ailesel Defektif Apo B 100 • Apo B 100 mutasyonu • 1/500 - 700 • Total kolesterol ve LDL-kolesterol yüksek • Trigliserit normal • Erken koroner kalp hastalığı riski yüksek • Ailesel hiperkolesterolemiden daha hafif seyirli
Ailesel Kombine Hiperlipidemi • Sebebi bilinmiyor • Orta derecede kolesterol ve/veya trigliserit artışı • Hiperapobetalipoproteinemi • Küçük yoğun LDL artmış • Tip IIa, IV veya IIb • Koroner kalp hastalığı riski yüksek • Obesite, hiperürisemi, glukoz intoleransı ile birlikte olabilir Sendrom X’e benzerlik gösterir.
Sendrom X • İnsülin direnci • Küçük yoğun LDL’de artış • Trigliserit düzeylerinde artış • HDL-K’de azalma
Tip III Hiperlipoproteinemi(ailesel disbetalipoproteinemi) • Apo E mutasyonu • Kolesterolden zengin artık lipoproteinler birikir (beta VLDL) • Kolesterol ve trigliserit 300-400 mg/dl düzeylerindedir • HDL-K’ün normal olması tipiktir • LDL-K düşüktür • Palmar ksantomlar patognomonik
Tip III Hiperlipoproteinemi(ailesel disbetalipoproteinemi) • Erken yaşta koroner kalp ve periferik damar hastalığı görülür • Obesite, alkol kullanımı, D.M. Ve hipotiroidizm tip III fenotipini arttırır
Lipoprotein Lipaz Eksikliği • LPL gen mutasyonu • Bebek veya çocukta tekrarlayan karın ağrısı veya pankreatit ve hipertrigliseridemi • Plazma trigliserit düzeyi > 1000 mg/dL (şilomikronemi sendromu) • Döküntülü ksantomlar ve lipemia retinalis
Lipoprotein Lipaz Eksikliği • Plazma bir gece buzdolabında beklediğinde üstte krema gibi şilomikronlar, altında bulanıklık ise VLDL’dir • Homozigot 1/1.000.000 • Yarı normal LPL 1/500
Apo C II Eksikliği • LPL eksikliğine benzer bir tablodur • Otozomal resesif geçişlidir
Ailesel Hipertrigliseridemi • Apo B normal, trigliserit yapımı aşırı • Trigliseritten zengin büyük VLDL • HDL-kolesterol düzeyleri düşük • Plazma kolesterolü referans aralıkta
Ailesel Hipoalfalipoproteinemi • HDL-kolesterolü düşüktür Erkeklerde < 30 , kadınlarda < 40 mg/dL • Erken yaşta ve artmış koroner kalp hastalığı riski • Nedeni bilinmemektedir
Apo AI mutasyonları • HDL-K < 10 mg/dL • Koroner kalp hastalığı ile ilişkisi yok • Ksantom • Korneal opasite
Kolesterol Ester Transfer Protein Eksikliği Azalmış CETP aktivitesisonucu homozigotlarda HDL-K > 100 mg/dL Koroner kalp hastalığında olası korunma ?
Lesitin Kolesterol Açil Transferaz Eksikliği • Korneal opasite • Normokromik anemi • Böbrek yetmezliği • Hem periferde hem de lipoprotein partiküllerinde kolesterol birikimi olur • Kolesterol seviyeleri değişkendir • HDL-kolesterol düzeyleri çok düşüktür
Balık Gözü Hastalığı • LCAT eksikliğinin hafif formudur • Anemi, böbrek yetmezliği, erken koroner kalp hastalığı riski yoktur
Tangier Hastalığı • HDL ve LDL kolesterol düzeyleri düşüktür • Portakal rengi tonsiller • Korneal opasite • Hepatosplenomegali • Periferik nöropati • Aşırı miktarda kolesterol esteri RES makrofajlarında birikir • ABC-1 mutasyonu
Aielesel Hipobetalipoproteinemi • Heterozigotlarda kolesterol ve LDL-K düzeyleri normalin yarısı kadar, homozigotlarda < 50 mg/dL • Heterozigot 1/500 • HDL-K normal veya hafif artmış • Yağ malabsorbsiyon bulguları (yağda eriyen vitaminlerin emilememesi sonucu)
Abetalipoproteinemi • Apo B-içeren lipoproteinler yok • 1 / 1.000.000
İkincil Hiperlipidemi Nedenleri • Hormonal etkiler • Metabolik bozukluklar • Böbrek hastalıkları • Tıkanma tipi karaciğer hastalıkları • Toksinler • iyatrojenik
Hormonal Etkiler • Gebelik • Ekzojen seks hormonları • Hipotiroidizm