340 likes | 1.14k Views
ÇOCUKLUK ÇAĞI ROMATOLOJİK HASTALIKLARIN TANI ve TEDAVİSİ. Prof. Dr. Türkan ERTUĞRUL. Deri, kan damarları, kas ve iskelet sistemine ilişkin bağ dokusunun enflamasyonu bağlı klinik bulgular gösteren kronik multisistemik hastalıklara . Romatizmal hastalıklar.
E N D
ÇOCUKLUK ÇAĞI ROMATOLOJİK HASTALIKLARIN TANI ve TEDAVİSİ Prof. Dr. Türkan ERTUĞRUL
Deri, kan damarları, kas ve iskelet sistemine ilişkin bağ dokusunun enflamasyonu bağlı klinik bulgular gösteren kronik multisistemik hastalıklara
Romatizmal hastalıklar • Akut romatizmal ateş • Jüvenil idiyopatik artrit • Jüvenil ankilozan spondilit • Diğer spondilartropatiler Psoriasis artriti Enflamatuar bağırsak hastalıkları Reaktif artrit
Romatizmal Hastalıklar • Sistemik lupus eritamatosis • Dermatomiyozit • Skleroderma • Ailevi Akdeniz ateşi
Romatizmal Hastalıklar • Vaskülit sendromları Henoch-Schönlein hastalığı Kawasaki hastalığı Poliarteritis nodoza Wegener granülomatozu Takayasu arteriti
Romatizmal Hastalıklar • Diğer romatizmal hastalıklar Mikst bağ dokusu hastalığı Stevens-Johnson sendromu Goodpasture sendromu Weber-Christian hastalığı Sjögren sendromu Behçet hastalığı
Etiyopatogenez • Otoimmün mekanizmalar • Genetik yatkınlık
Otoimmün mekanizma • Vücut dokuları ile reaksiyona giren antikor veya hücrelerin varlığı • Serum immünglobülin düzeylerindeki değişiklikler • Bu hastalarda çeşitli immün yetersizlik bulgularının saptanması
Genetik yatkınlık • Belirli HLA antijenlerini taşıyan kişilerde, bu grup hastalıklara daha sık rastlanması • HLA antijenlerini belirleyen gen lokusları ile immün yanıtı belirleyen genler arasında yakınlık olduğunun belirlenmiş olması
Romatizmal hastalıklarda öykü Yakınma: Ağrı Ağrının yerleşimi, yayılımı, şiddeti, özelliği Eklem ağrısı ise ağrıyan eklemin sayısı Ağrının oluş zamanı (akut, süregen) Ağrı sürekli mi, aralıklı mı ? Gezici eklem ağrısı mı? Ağrının ortaya çıkış zamanı, egzersiz ile ilişkisi Sabah sertliği var mı? Günlük aktivitesini engelliyor mu? Yürüme zorluğu var mı? Topuk ağrısı Geceleri gelen, bilateral, yaygın, kramp şeklinde
Yakınma: Ateş Ateşin tipi, paterni Karın ağrısı Döküntü Döküntünün yeri, tipi Kas güçsüzlüğü Yorgunluk, kilo kaybı, hafif ateş Göz yaşı yokluğu, ağız kuruluğu
Öykü: Travma öyküsü Beslenme İlaç kullanımı Aşılama Kene ısırması Benzer yakınmaları Aile öyküsü: Romatizmal hastalık
Fizik muayene Eklem muayenesi: Kızarıklık, şişlik, sıcaklık, ağrı Tutulan eklem sayısı Monoartriküler, Poliartriküler, Oligoartriküler Büyük, küçük eklem Simetrik, asimetrik Kalça eklemi tutulumu Servikal omurga, temporamandibüler Sakroiliyak ve Lumbosakral . Migratuar Artritin süresi Fonksiyon kaybı Deformite
Fizik muayene Ortopedik muayene Düz tabanlık, skolyoz, aseptik nekroz Osgood-Schlatter ve Patellafemoral send. Kas gücü değerlendirilmesi Hipermobilite Ateş Döküntü Ağızda ağrılı ülserler, büllöz lezyon Raynaud fenomeni
Fizik muayene Saç dökülmesi Tırnak diplerinde ve yatağında yenikler Hipertansiyon Kapak lezyonları Hepatosplenomegali, lenfadenopati Üveit Nörolojik bulgular
Laboratuar bulguları Test Tanı Tam kan sayımı Romatizmal hast Akut faz reaktanları Enfeksiyon, Malign hast Bogaz kültürü , ASO ARA RF JIA(poliartriküler %10) SLE, Skleroderma Mikst bağ dokusu, Sjögren Enfeksiyon, Neoplazi, KC hast
ANA SLE, JIA(oligoartriküler % 75-85) ( Poliart % 40-50) Dermatomiyozit (%60) Skleroderma LE hücresi SLE Bazı ilaç kullanımı
Antifosfolipid ve antikardiyolipin antikorları SLE (%70) Anti-dsDNA antikorları SLE Antinötrofil sitoplazmik antikor(c-ANCA) Wegener Ribonukleoproteinlere karşı antikorlar Mikst bağ dokusu Ekstractable antinükleer antikorlar(ENA) Mikst bağ dokusu Nukleoproteinlere karşı antikorlar Sjögren SS-A(Ro), SS-B(La) SLE
Anti-alfa-fodrin antikorları Sjögren Anti- Scl-70 Skleroderma ( topoizomeraz-1 karşı antikor) Antisentromer otoantikoru Skleroderma
İmmünglobülin JIA, SLE, Skleroderma, Sjögren, Behçet C3; C4 JIA, SLE, Vaskülit send. Coombs (+) SLE Serum osteokalsin ve alkalen fosfotaz JIA LDH Romatizmal hast, Malign hast, Kreatin kinaz, aldolaz, KC enzimleri Dermatomiyozit
HLA- DR4 ve HLA- DR2 Mikst bağ dokusu hast HLA- A2 , Oligoartriküler JIA HLA –DRB1*08 Poliartriküler JIA (RF-) HLA –DR4 Poliartriküler JIA (RF+) HLA-DR1*11 SJIA HLA B27 JSA HLA- DR4 ve HLA- DR2 Mikst bağ dokusu hast HLA- B5, HLA- B51 Behçet HLA-DQA1*0501 Dermatomiyozit
Genetik mutasyon analizleri AAA İnterlökin,TNF, Amiloid A AAA İdrarda proteinüri, hematüri SLE,Goodpasture Balgamda hemosiderin Goodpasture,Wegener
Sinov iyal sıvı JIA Paterji testi Behçet Schirmer testi Sjögren Salgı bezi biyopsisi(plazma hüc. ve lenfosit)
Böbrek biyopsisi SLE, Goodpasture Rektal submukoza biyopsisi SJIA; AAA Deri ve kas biyopsisi Skleroderma Organ biyopsisi Wegener Kemik iliği Lösemi
Röntgen AC grafisi bilateral infiltrasyonGoodpasture Kemik grafileri Romatizmal hast. Septik artrit, Osteomiyelit, Ortopedik Görüntüleme yöntemleri SintigrafiRomatizmal hast. BT Septik artrit, Osteomiyelit, MR Ortopedik, Malign Konvansiyonel anjiyo MR anjiyo Behçet,Takayasu arteriti
Tedavide Amaç • Ağrı ve Enflamasyonu kontrol altına almak • Eklemlerin tekrar işlev kazanmasını sağlamak • Ekstraartiküler bulguları (ateş, döküntü,vb) ortadan kaldırmak • Çeşitli organ tutulumuna ilişkin bulguları gidermeye çalışmak • Gelişebilecek komplikasyonları ve sakatlıkları önlemek
Tedavi • İlaç tedavisi • Fizik tedavi ve rehabilitasyon • Psikososyal destek • Büyümenin izlenmesi BH ? • Osteoporozun takibi Ca 1200-1500 mg, 400 Ü D vit Bifosfonat • Beslenmenin düzenlemesi • Cerrahi tedavi • Otolog kök hücre transplantasyonu? • Üveit tedavisi
Romatizmal hastalıkların tedavisin uygulanan ilaçlar Non-steroid antienflamatuar ilaçlar Naproksen-Na 15-20 mg/kg/gün, 3 doz, maks 750 mg Tolmetin-Na 20-30 mg/kg/gün, 3 doz, maks 2 g İbuprofen 30-50 mg/kg/gün,3 doz, maks 2.4 g
Metotreksat : 10mg/m2/doz, haftda bir, PO, SC Glikokortikoid Prednizon 1-2mg/kg/gün, PO,maks 60-80 mg 5 mg/gün veya günaşırı PO Metilprednizolon 10-30 mg/kg/doz, IV,maks 1g/doz Triamsinolon heksasetonid 10-40 mg IA veya 1-2 mg/kg IA
Sulfosalazin 50 mg/kg/gün , PO, maks 2 g/gün Hidroksiklorokin (Plaquenil) 3-6 mg/kg/gün, PO, maks 400 mg/gün 3-6 ay
TNF- blokerleri Etanercept: 0.4 mg/kg, SC, maks 25 mg, haftada iki İinfliximab: 3-5 mg/ kg İV Anti-CD20 antikoru (rituximab) 1 g, İV, 2 doz, iki hafta ara İnterleukin-1 reseptör antagonisti (anakinra) 100mg/gün, SC
Siklofosfamid 2-5 mg/kg/gün, PO, IV İntrvenöz immünglobülin 1-2 g/ kg, IV, 60 g. Azotioprin 2-3 mg/ kg/gün, PO Klorambusil 0.1 – 0.2 mg/kg/gün, PO Siklosporin-A 5-15 mg/kg/gün, PO Kolşisin 1.5 mg/gün, 3 doz, PO