Belastingadviseur en formeel belastingrecht

Belastingadviseur en formeel belastingrecht Veranderende regelgeving Dick Barmentlo Hoevelaken, 14 november 2006

Agenda Vereiste aangifte Inlichtingenuitwisseling Omkering bewijslast Verschoningsrecht Aanhangige wetsvoorstellen formeel belastingrecht

De vereiste aangifte • Formele verzuimen: • Art. 8 AWR: iedereen die is uitgenodigd tot het doen van aangifte dient de gevraagde gegevens, duidelijk, stellig en zonder voorbehoud in te vullen, op bij ministeriële regeling te bepalen wijze. • Art. 9 AWR: aangifte dient te worden gedaan binnen de door de inspecteur gestelde termijn.

De vereiste aangifte • Aanslagbelastingen: • HR 23 december 1959, BNB 1960/26: • aangifte binnen gekomen nà wettelijke termijn, doch voor de aanslagregeling = vereiste aangifte.

De vereiste aangifte • Materiële verzuimen: • HR 13 september 2003, BNB 2000/336 inzake aanslagbelastingen: • Niet volledig invullen van aangiftebiljet is niet doen van de vereiste aangifte als het bedrag aan te weinig betaalde belasting in verhouding tot het totale bedrag van de over dat tijdvak verschuldigde belasting, aanzienlijk is. • Voor aangiftebelastingen: • Besluit staatssecretaris inzake zogenoemde ‘suppletieaangifte’: 1 november 2001, nr. DGB 2001/637.

De vereiste aangifte • Mogelijke sancties als vereiste aangifte niet wordt gedaan: • - verzuimboete of vergrijpboete. • - verplichte verdeling en verzwaring van de bewijslast ex art. 25, lid 6 AWR, ’omkering van de bewijslast’ .

Boeten • Verzuimboeten: • Art. 67a/67b AWR: verzuimboete bij te laat doen van aangifte verzuimenreeks, zie §§ 21 en 22 BBBB. • Art. 67c AWR: verzuimboete bij niet, gedeeltelijk niet, niet binnen de termijn afdragen/voldoen belasting op aangifte, zie §§ 23 en 24 BBBB. • Rechtbank Breda 11 oktober 2005, nr. AWB 05/580.

Boeten • Vergrijpboeten: • Art. 67d AWR: vergrijpboete voor het opzettelijk niet, onjuist of onvolledig doen van aangifte. • Art. 67e/67f AWR: vergrijpboete indien aan opzet/grove schuld te wijten dat aanslag tot een te laag bedrag is vastgesteld resp. belasting niet, gedeeltelijk niet, niet binnen de termijn is afgedragen/voldaan.

Inlichtingenverplichtingen • Art. 47 AWR: een ieder is gehouden desgevraagd: • gegevens en inlichtingen te verstrekken die voor de belastingheffing te zijnen aanzien van belang kunnen zijn; • boeken, bescheiden en andere gegevensdragers of de inhoud daarvan – ter keuze van de inspecteur – waarvan raadpleging van belang kan zijn voor de vaststelling van de feiten die invloed kunnen uitoefenen op de belastingheffing te zijnen aanzien, beschikbaar te stellen voor dit doel.

Art. 47 AWR Inlichtingenplicht • “te zijnen aanzien” (actieve informatieplicht) • plus beschikbaar stellen boeken en bescheiden • (passieve informatieplicht) • geldt ook bv. voor accountant (art. 48 AWR)

Art. 47 AWR Inlichtingenplicht • informatie moet van belang kunnen zijn voor belastingheffing • niet relevant of inspecteur de informatie ook op andere wijze kan verkrijgen

Art. 47 AWR Inlichtingenplicht • geen verschoningsrecht (art. 51 AWR) • geen bezwaar/beroep tegen vordering inlichtingen, initiatief wetsontwerp Dezentjé Hamming/Crone • rechtsbescherming via civiele rechter? • algemene beginselen behoorlijk bestuur: redelijkheid, zorgvuldigheid, verbod van willekeur (redelijke belangenafweging), motiveringsbeginsel

Art. 47 AWR Inlichtingenplicht • beginselen van procesrecht: bevoegdheid inspecteur, HR, BNB 1988/160 • bevoegdheid ex art. 47 AWR vervalt als beroep bij de rechter is ingesteld • rechter kan bevoegdheid herstellen (art. 8:45 Awb)

Omkering van de bewijslast • Op grond van art. 25, lid 6 AWR: • - niet doen van de vereiste aangifte; • - niet voldoen aan de inlichtingenverplichtingen ex art. 47 ev. AWR; • - niet voldoen aan administratieverplichting ex art. 52 AWR; • - niet voldoen bepalingen douanewet.

Omkering van de bewijslast • HR 3 februari 2006, BNB 2006/204 en 205: • - als de belastingplichtige de bewijslast heeft van belastingverminderende omstandigheden, kan geen omkering plaatsvinden. • - bij het vragen van inlichtingen heeft de inspecteur dan niet een belang als bedoeld in artikel 47 AWR. • - de HR komt terug van zijn arrest van 8 maart 1995, BNB 1995/246.

Art. 47 AWR Inlichtingenplicht • hoe bij boeten? • verbod tot self-incrimination, art. 6 EVRM: Inlichtingenverplichting bestaat tot het tijdstip waarop de belastingdienst jegens de belastingplichtige een handeling heeft verricht waaraan deze in redelijkheid de verwachting heeft kunnen ontlenen dat een verhoging zal worden opgelegd.

Art. 47 AWR en boeten • meewerkplicht, • bijvoorbeeld: boekenonderzoek: medewerking verplicht omdat op dat moment nog geen sprake is van boete.

Onrechtmatig verkregen bewijs • kan in fiscale procedures gebruikt worden als het bewijs o.g.v. art. 47 AWR verkregen had kunnen worden. • tenzij: bewijs verkregen op manier die zozeer indruist tegen wat van een behoorlijk handelende overheid mag worden verwacht, dat het gebruik onder alle omstandigheden ontoelaatbaar is.

Art. 53 AWR: inlichtingenplicht t.b.v. belastingheffing van derden • voorbeeld derdeninfo: art. 10.8 Wet IB 2001 en art. 22 Uitvoeringsbesluit IB 2001 • gaat zeer ver. Art. 53a AWR: wel verschoningsrecht voor aangewezen beroepen

Art. 53 AWR • verplichting blijft bestaan als beroep bij de rechter is ingesteld door bel.pl.(i.t.t. art. 47).

Art. 53 AWR Sancties • bij art. 53 AWR (info over derden) geen omkering bewijslast (uiteraard) • wel strafvervolging mogelijk

Art. 53 AWR: speciale posities • banken: gedragscode: individuele gevallen: eerst bij belastingplichtige zelf informeren, dan pas bij bank. • serie-informatie

Verschoningsrecht • belastingdienst kan • hetzij voor civiele rechter dagen • hetzij strafrechtelijk laten vervolgen • HR: verschoningsgerechtigde bepaalt in beginsel zelf of hij daar een beroep op doet, bijvoorbeeld notaris: gegevens die hem/haar zijn toevertrouwd • Dus marginale toetsing door de rechter.

Verschoningsrecht • Advocaat: HR: algemeen belang dat hulp van advocaat ingeroepen kan worden • Notaris: in hoedanigheid van notaris toevertrouwd. Geen verschoningsrecht als overeenkomst niet tot stand komt • Hoe bij belastinginspecteur? Geheimhoudingsplicht, art. 67 AWR

Informeel verschoningsrecht • Op grond van de mededeling van de staatssecretaris van Financiën van • 5 januari 1994, nr.10DGM4, VN 1994/456: • “Van accountants en belastingadviseurs dient geen inzage te worden geëist van de in de uitoefening van hun beroep aan cliënten verstrekte adviezen en met cliënten gevoerde correspondentie.”

Informeel verschoningsrecht • Voor belastingadviseurs ook op grond van jurisprudentie: • HR 23 september 2005, BNB 2006/21: • “rapporten of andere geschriften van derden voorzover zij ten doel hebben de fiscale positie van de belastingplichtige te belichten of hem daaromtrent te adviseren.”

Informeel verschoningsrecht • Informeel verschoningsrecht geldt ook voor de cliënt zelf = afgeleide informele verschoningsrecht. • Informeel verschoningsrecht geldt echter niet voor de interne fiscalist. Terecht? • Toepassing van het fair play-beginsel.

Informeel verschoningsrecht • Hoe te handelen bij vragen/controle: • - overleg geen adviezen/correspondentie met de belastingadviseur; • - archiveer deze gescheiden, op papier maar ook digitaal. • Let op weergave van adviezen in interne stukken. • Notulen van management- en commissarissenvergaderingen moeten wel worden overgelegd.

Aanhangige wetsontwerpen • Wetsvoorstel Versterking fiscale rechtshandhaving, kamerstuk 30322 • Initiatiefwetsvoorstel Dezentjé Hamming/Crone Rechtsbescherming van belastingplichtigen bij controlehandelingen, kamerstuk 30645

Versterking fiscale rechtshandhaving • Verkorting beslistermijn: 1 jaar wordt 13 weken • Geldt niet voor gemeentelijke belastingen • Verlengingsmogelijkheid met 1 jaar blijft bestaan • Sneller fictieve weigering, art. 6:2 Awb

Versterking fiscale rechtshandhaving • Verlengingsmogelijkheid beslistermijn: • na vooraf toestemming Ministerie van Financiën • mededeling aan belastingplichtige, HR 17 maart 1999, BNB 1999/181 • in geval geen zuivere heroverweging van eerdere beslissing inspecteur, bijv. aanvulling op eigen aangifte, informatie uit buitenland of strafrechtelijk onderzoek

Versterking fiscale rechtshandhaving • Nieuw art. 64 AWR: om doelmatigheid afwijking van wettelijke regels • Contra legem werkwijzen gecodificeerd • Voorwaarde: geen lagere belastingschuld of boete dan ogv wet • Voorbeelden: navordering over 12 jaar in 1 navorderingsaanslag, gebruikelijk loon niet verdelen over verschillende BV’s maar bij 1 BV.

Initiatiefwetsvoorstel Dezentjé Hamming/Crone • Aanvulling van artikel 52 AWR en nieuw artikel 56a AWR. • Aanvraag tot voor bezwaar vatbare beschikking ter zake van administratie- en informatieverplichtingen. • Geen beperking onderzoeksmogelijkheden Belastingdienst. • Beperkte schorsende werking.

Initiatiefwetsvoorstel Dezentjé Hamming/Crone • Snelle procedure. • Voorlopige voorziening om schorsing te bereiken. • Verlenging van aanslagtermijnen. • Bij bodemprocedure geen schorsende werking. • Samenhang met procedure over aanslag.

Initiatiefwetsvoorstel Dezentjé Hamming/Crone • Beschikkingen inzake administratie- en bewaarplicht, art. 52, leden 7, 8 en 9 AWR. • Beschikkingen inzake toepassing van art. 47, 47a, 48, 52, lid 6, tweede volzin, 55 AWR (ook voor derdeninlichtingverplichtingen, art. 53 AWR). • Geldt niet voor aangifteverplichtingen. • Art. 56a, lid 3 AWR: termijnverlenging.

Aanpassingen • Advies Raad van State. • Geen wijziging in regeling over bewijsverdeling. • Uitbreiding tot invorderingshandelingen, art. 58 e.v. Invorderingswet 1990. • Verzoek van belastingplichtige om voor bezwaar vatbare beschikking binnen vier weken (in plaats van 10 dagen).

Aanpassingen • Uitbreiding naar belastingheffing lagere overheden. • Ambtshalve ontheffing van administratieplicht. • Toegang tot plaatsen ex art. 50 AWR toegevoegd aan art. 56a AWR

Belastingadviseur en formeel belastingrecht