KASIM / 2009

1. ORMAN İŞLETMECİLİĞİNDE DİKİLİ AĞAÇ SATIŞI KASIM / 2009

2. Olağan üstü yurt dışı piyasa şartları ve ekonomik krizin boyutu dikkate alındığında pazarlamada başarılı olduğumuz söylenebilir. Ancak, yanan alanların yarattığı ilave stok ve problemlerin de etkisi ile pazarlığa kalma oranlarının çok yükseldiği dikkat çekmektedir. Stokların bir an önce eritilerek pazarlığa kalma oranlarının acilen düşürülmesi 2010 yılındaki pazarlamanın başarısı için şarttır. İthalat ve ihracattaki gelişmelerin 2010 yılında da belirleyici olmaya devam edeceği beklenmektedir. Palet ve ambalaj sanayinin odun hammaddesi talebi genel ihracat ve üretimdeki iyileşmeye bağlı olarak seyredecek, nispeten düzelen levha sanayinin talebi yeni dış pazarların bulunması ve hammadde (yonga) ve levha ithalatı ile iç talepteki iyileşmeye göre şekillenecektir. ÜRETİM PAZARLAMADA DURUM VE BEKLENTİLER

3. ÜRETİM PAZARLAMADA BEKLENTİ VE TEDBİRLER • 2010’da beklenen Ekonomik iyileşmeye paralel olarak inşaat sektörü ve orman sanayinde yavaş da olsa iyileşme beklenebilir • Ancak dış piyasalarda beklenen iyileşmelere rağmen ithalat tehdit oluşturduğundan; 1- Fiyatlandırmada hassas olunması 2- Piyasa talebi doğrultusunda üretimin kontrollü yapılması 3- ithalatla ilgili gelişmelerin yakından izlenmesi çok önemlidir. • Bu yıl da, bütçe disiplinine kesinlikle uyulması hatta zorunlu olmayan yatırımlar ve cari giderlerinde sınırlamaya gidilmesi gerekebilir.

4. ÜRETİM PAZARLAMA FAALİYETLERİNDE BEKLENTİLER • Piyasalardaki beklenen iyileşmeler gerçekleşmemesi ihtimali de göz önüne alınarak Dikili Ağaç satışlara ağırlık verilecektir. • Piyasalar yakından izlenecek piyasa ve Ekonomik gelişmelerin durumuna göre üretim ve pazarlama politikalarının belirlenmesi ve uygulanmasında daha dikkatli olunacaktır. PAZARLAMADA OLMAZSA OLMAZIMIZ STOKLARIN VE PAZARLIĞA KALMA ORANININ ACİLEN DÜŞÜRÜLMESİDİR

5. ORMAN ÜRÜNLERİNİN PAZARLAMASINDA • Açık Artırmalı Satış • Tahsisli Satış • Çeşitli kanunlardan doğan haklar nedeniyle indirimli satış yöntemleri uygulanmaktadır.

6. ORMAN ÜRÜNLERİ SATIŞ FİYATLARI Endüstriyel ve Yakacak Od Odun Dışı Orman Ürünleri • Maliyet Bedeli • İndirimli Satış Muhammen Bedelli Tarife Bedelli • Fiili Masraf -Tevzi Mas. -Satış Gideri -Tarife Bedeli -Or.İmar Gid. Or.Kn 31,32, 33,34, 37 Reçine,Sığla, Çıra,Şimşir, Topraklı, Topraksız fidan Üretim Proğramı olmayanlar Defne,Kekik,v.s. • Muhammen Bedel (İşl. ±%20,Bölge ±%50) • Piyasa Fiyatı (Açık Art.Satış) • Tahsis Fiyatı (Or.Kn.30.Md.)

7. ORMAN ÜRÜNLERİNDE MALİYET BEDELİ Orman ürünleri satış fiyatı için bazolarak alınan maliyet bedelinin tesbitiönemlidir. Maliyet bedelini oluşturan unsurlar; 1.Fiili masraflar üretim gideri 2.Tevzii Masrafları 3.Satış Giderleri 4.Tarife Bedeli 5.Orman İmar Giderleri

8. ORMAN ÜRÜNLERİNDE MUHAMMEN BEDEL Orman ürünlerinin piyasa eder fiyatının yani Muhammen Bedellerin tesbitinde maliyet bedeline göre fiyatın belirlenmesinde; *İşletme Müdürlükleri ± % 20, * Bölge Müdürlükleri ± % 50, yetkisi bulunmaktadır. Orman ürünlerinin standardizasyon ve satış esasları 279 sayılı tebliğde yer almaktadır.

9. SATIŞ UYGULAMALARI • Açık artırmalı satışlar • Alivre veya global açık artırmalı satışlar • Pazarlıklı veya tahsisli satışlar • Dikili satışlar • Müsadereli mal satışları

11. DİKİLİ AĞAÇ SATIŞI 000 M3/TL

12. DİKİLİ AĞAÇ SATIŞI 000 M3/TL

13. DİKİLİ SATIŞLAR Orman ürünlerinin pazarlanmasında uygulanan bir diğer satış şekli DİKİLİAĞAÇ SATIŞI olmaktadır. Orman ürününün piyasa talepleri doğrultusunda ve zaman kaybetmeden tüketiciye ulaştırılması, depolama, mükerrer taşıma ve istif gibi harcamaların olmadan ürünün en iyi şekilde değerlendirilmesini sağlayan dikili satış yöntemi rasyonel ve verimli bir işletmeciliğin gereği olmaktadır. 1989 yılında kızılçam’da pilot uygulanmaya başlayıp, Açık Artırmalı ve Tahsisli Dikili Ağaç Satışları yeniden düzenlenerek 6521 Sayılı Tamim uygulamaya konulmuştur.

14. DİKİLİ SATIŞLAR Dikili ağaç satışında; Muhammen bedel veya tahsis fiyatı tesbitinde satışa konu sahadan elde edilecek ürün miktar ve kalitesinin belirlenmesine esas verim yüzdesi tesbitinin yapılacağı deneme ağaçlarının alınması önem taşıdığından bunlarla ilgili iş ve işlem safhaları yeni tamim düzenlemesinde örnekleriyle belirlenmiş ve sağlıklı olarak 1 M3 dikili ağaç satış bedeli ile satış şekil ve şartları ortaya konulmuştur. Bu şekilde alıcı ile satıcı arasında sorun yaşanmadan orman ürünlerinin en kolay ve uygun şekilde pazarlanması hedeflenmiştir.

15. DİKİLİ SATIŞLAR Dikili ağaç satışlarında açık artırmalı satış esas olmakla birlikte, tahsisli satışlar kararnamesi gereği orman köy ve kooperatifleri ile köy ve belediye tüzel kişiliklerine tahsisen dikili satış yapılabilmektedir. Tahsisli dikili ağaç satışlarında İşletme Müdürlükleri yıllık toplam 5000 m3 kadar doğrudan, 5000 m3’ten fazla olan miktarlarda ise Orman Bölge Müdürlükleri onayı ile satış yapılabilmektedir. Ancak dikili ağaç satışlarında tesbit edilen muhammen bedel ve tahsis fiyatının onayı Bölge Müdürlüğünce yapılmaktadır.

16. DİKİLİ SATIŞLAR • Satış partileri bir bölmeyi kapsayabileceği gibi, bölmeler bölmeciklere ayrılarak da, talebe göre satış partileri düzenlenebilecektir. • Dikili satışların takip ve denetimi için satış partisi bölme veya bölmecik bazında yapılacaktır. Prensip olarak birden fazla bölme birleştirilerek satış partisi oluşturulmayacaktır • Ancak bölmedeki dikili satış miktarının az ve bölmelerin benzer olduğu, tesbit, kontrol ve kayıtlara alınmada hiçbir sorunun olmayacağı anlaşılan zorunlu durumlarda birden fazla bölme birleştirilerek satış partisi oluşturulabilecektir.

17. DİKİLİ SATIŞLAR • Verim yüzdesi • Dikili ağaç satışında, dikili ağacın m3 satış bedeli, satışa konu bölme veya bölmecikte pazarlama imkanları da göz önüne alınarak üretilmesi öngörülen emvale göre her ağaç türü için verim yüzdelerinin tespit edilmesi ve bu yüzdelere göre çıkması gereken ürünlerin fiyatlandırılması yapılarak belirlenmektedir. Verim yüzdeleri gerçeğe ne kadar yakın belirlenirse alıcı ve satıcı yönünden doğru sonuca ulaşılacak ve dikili satışın yaygınlaşmasına olumlu katkı sağlayacaktır. Verim yüzdesi tespitinde ayrıca alt tabakadaki fertler ile süceyrat odununun dikili damgaya ve verim yüzdesine dahil etmede özellikle dikkatli olunarak, deneme ağaçları seçilirken objektif olunacaktır.

18. DİKİLİ SATIŞLAR • Deneme ağacı seçim esasları • Satışa konu bölme veya bölmecikteki ağaçların D.K.G.H ve çap kademelerine dağılımı göz önüne alınarak DENEME AĞACI HACİM BÜYÜKLÜĞÜ tespit edilir. Hacim büyüklüğü satışa konu ağaçların temsiline imkan verecek şekilde 1, 3, 5, 8……. M3 gibi belirlenecektir. Burada dikkat edilmesi gereken husus D.K.G.H miktarı arttıkça ve ağırlıklı çap grubu kalınlaştıkça daha iyi temsil için deneme ağacı hacim büyüklüğünün artması gerekmektedir. • Deneme ağacı hacim büyüklüğü belirlendikten sonra bölmeyi temsil edecek çap kademelerine göre deneme ağaçlarının seçiminde; ağaçların kalite özellikleri, bonited farklılıkları göz önüne alınarak bölme veya bölmecikte en iyi örneklemeyi sağlayacak fertlerin seçimi sağlanmalıdır. Mesela ağaçların çürüklük, kovukluk v.s. özellikleriyle bölmenin etek, orta, sırt kısmında bulunması gibi faktörler göz önüne alınmalıdır.

19. DİKİLİ SATIŞLAR • Deneme ağacı sayısının tespiti • 2.2.1- Fiilen yapılan damganın ağaç türleri itibariyle çap kademelerine (a) dağılımından (b,c), toplam hacimdeki (d) yüzdeleri bulunarak (e,f), her çap kademesinin deneme ağacı hacim büyüklüğündeki miktarları bulunacak (g,h), bu miktar o çap kademesindeki bir ağacın D.K.G.H.’ne (i,j) bölünmesiyle her çap kademesine isabet eden deneme ağacı sayıları (k,l) tespit edilecektir. • 2.2.2- Örnek olarak, genelde ince çap kademelerinin toplam hacim içerisindeki ağırlığının fazla olduğu bir bölmede 500 M3’lük damganın 350 M3 çam ve 150 M3’nün kayın olduğu ve 5 M3’lük bir deneme ağacı hacim büyüklüğüne karar verildiğini farz edelim.

20. EK-1 EK-1

22. DİKİLİ SATIŞLAR 2.4- Dikili satışa konu bölme ve bölmecikteki verim yüzdesinin tesbiti için gerekli iş ve işlemlere ait işçilik giderleri 730/1000 ölçme ve diğer giderler hesabından karşılanacaktır. 2.5- Deneme Ağacı ve Verim Yüzdesi Tesbit Tutanağı alıcıları bilgilendirmek açısından satış dosyasına konulacak, ancak bunun satış sonrası çıkacak emval için hiçbir şekilde bağlayıcı olmadığı belirtilecektir

23. DİKİLİ SATIŞLAR 4-Alıcı dilediği boyutlarda ve şekilde ürün elde etmekte serbesttir. Elde edilen ürünü şekil, ebat ve vasıf olarak belirleyecek şekilde ölçü, tesbit ve damgalama yapılarak nakliye tezkereleri bu ölçü ve kayıtlar ile “Orman Ürünlerinin Naklinde Verilecek Tezkerelere Ait Yönetmelik” hükümlerine göre düzenlenecektir. 5- Alıcı elde ettiği ürünleri nakletmek istediğinde Orman İşletme Şefliğinin ölçü ve tesbitine göre nakline izin verilecektir. Peyderpey satış veya parçalı ölçüm yapılması halinde; satışı yapılan dikili gövde hacminden çıkabilecek ürün miktarı gözetilerek toplam dikili miktarın % 75’ne kadarının nakline izin verilecektir.

24. DİKİLİ SATIŞLAR Elde edilen toplam ürün miktarı; dikili kabuklu gövde hacminden veya yüzde yüzün üzerinde verim yüzdesi tesbiti yapılmış ise bundan fazla olduğunda, son % 25’lik kısma ait bölüm nakledilmeden Bölge Müdürlüğünce kurulacak komisyon marifetiyle alıcının da katılabileceği şekilde en geç bir hafta içerisinde durum incelenerek herhangi bir usulsüzlük olup olmadığını tesbitle işletmesine bildirilecektir. Usulsüzlük yoksa ürünün nakline izin verilecek olup aksi durumda şartname hükümlerine göre işlem yapılır.

25. DİKİLİ SATIŞLAR 10- Dikili satışta üretim (kesim, sürütme, taşıma) süresi teslime müteakip azami 60 gündür. Satış miktarına göre daha kısa bir süre belirlenebilecektir. Dikili ağaç damgalarının yapılması, dikili satışla ilgili evrakın tamamlanması, satış ilanı için geçecek süre, tensil sahalarında çimlenme döneminden önce sahadan çıkılması, ölü örtü inceltilmesi yapılacaksa bu iş için gerekecek süre vs. göz önünde bulundurulacak, satış öncesi gerekli hazırlıklar buna göre süratle yapılacak ve üretimin silvikültürel amaca uygun olarak gerçekleştirilmesi sağlanacaktır. Bunun için bölmeden çıkılma tarihi şartnamenin özel hükümler bölümünde belirtilecektir.

26. DİKİLİ SATIŞLAR 12- Komşu ülkelerle hudut boylarında güvenlik yönünden ilgili askeri birlikle mutabakata varıldıktan sonra satışa çıkılacaktır. Köyler arasında ihtilaflı olan sahalarda, taraflar arasında mutabakat sağlandıktan sonra satış yapılacaktır. Sosyal probleme konu olabilecek sahalarda da dikili ağaç satışı yapılmasından kaçınılacaktır. Dikili ağaç satışının yapılmasından sonra üretimin yapılmasını imkansız hale getiren ve önceden öngörülmeyen olağanüstü durumların ortaya çıkması halinde üretime başlanmamış olması ve bu durumun bir rapora bağlanması kaydıyla alıcıya bildirilerek satış Bölge Müdürlüğünce iptal edilebilecektir.

27. DİKİLİ SATIŞLAR 13- Dikili ağaç satışına konu bölmede kar ,rüzgar devriği, böcek veya yangın gibi bir afet sebebiyle bölmede dikili satışa konu miktarın %20’sinin üstünde hasar oluşmuş ve üretime başlanmamış ise;alıcıya bildirilip dikili satış iptal edilerek bölmenin damgası yeniden yapılır. Bu durumda alıcının teminatı iade edilir. Üretime başlanmışsa satışa konu ağaçlarla ilgili şartname hükümleri devam eder, olağanüstü hasılat İdarece değerlendirilir. Hasar %20’den az ise aynı satış şartları ile alana teklif edilerek kabul etmesi halinde bu miktar satışa dahil edilip bu miktarın üretimi için makul bir ek süre verilir. Alıcının kabul etmemesi halinde oluşan hasar sonucu gerekli hale gelen üretim idarece yaptırılır.

28. DİKİLİ SATIŞLAR 14- Satışı müteakip, satışın konusu, yeri ve mahiyeti hakkında ilgili SSK’na bilgi verilecektir. Orman Kooperatiflerinin tahsisli dikili ağaç satışlarında üretim işçiliği üyelerince yapılacağı yazılı beyan edilmesi halinde sigorta mevzuatı yönünden sorumlulukları kendilerine ait olmak üzere SSK’na bildirimde bulunulmayacaktır. Dikili ağaç satış bedelinin tamamı sigorta primine esas teşkil etmeyeceği, üretim ücretleri (fiili masraflar) yönünden S.S.K‘ya muhatap olunacağından, araç-gereç ve malzeme birim maliyetlerinin çıkarılması ve salt işçilik tutarının sigorta primine esas alınması gerekmektedir. Bu itibarla; kesme, sürütme ve yükleme işçi çalışma zamanları (İÇZ) hesap edilerek, S S K gönderilecek, bir nüshada alıcıya verilecektir.

29. EK : 3 TAHSİSLİ DİKİLİ AĞAÇ SATIŞI BEDEL TESBİT TUTANAĞI İşletmesi : Ağaç Cinsi : Şefliği : D.K.G.H. : Serisi : Bölme No : (YTL/M3) Yukarıdaki hesaplamalar ve piyasa fiyatları dikkate alınarak 1 M3 Dikili Ağacın Tahsis fiyatı 58,00 (Elli sekiz).YTL. olarak tespit edilmiştir. .. / .. /200... Müdür Sayman Şef (İsim,İmza) (İsim,İmza) (İsim,İmza) Tetkik edildi. ONAY …/…./200… İ.P. Şube Müdürü Orman Bölge Müdürü (İsim,İmza) (İsim,İmza)

30. Ek : 5

31. KARŞILAŞILAN SORUN VE DARBOĞAZLAR • Ölçü ve tasnifte eleman yetersizliğinden standardizasyon ve ölçü hatalarının sürmesi • Kalite sınıfı emval artışının sağlanamaması • Piyasalara uygun üretim zamanı ve fiyatlandırmadaki aksamalar • Dikili satış uygulamalarında yaşanan sorunlar • Tahsisli satışlardaki aksaklıklar • Kanuni haklarda yetki ve sorumluluklara göre davranılmaması • Teftiş, inceleme ve değerlendirmede her birimin işlevlerini gereğince yerine getirmemesi • Bilgi aktarımı ve piyasa değerlendirmede internet teknolojilerinden yeterince faydalanılamaması

32. 2010 YILI ÜRETİM PAZARLAMA HEDEFLERİ • Bölgesel piyasa talebi yakinen izlenecektir. • Pazarlamaya paralel üretim zamanlamasına dikkat edilerek stok oluşturulmayacaktır. • Her İşletme Müdürlüğünde dikili satış yapılması sağlanacaktır. • Kalite sınıfı ve talebe uygun emval üretimi üzerinde durulacaktır. • Muhammen bedel tespitlerinde uyum sağlanacaktır. • Üretim artıkları ve ara-alt tabakadaki materyallerin çip, pelet olarak değerlendirilme taleplerine mevzuat hükümlerine göre işlem yapılacaktır. • Odun dışı orman ürünleri sürdürülebilirlik içinde mutlaka değerlendirilecektir.