EĞİTİMDE ÖLÇME & DEĞERLENDİRME -3-

EĞİTİMDEÖLÇME&DEĞERLENDİRME-3-

SUNU İÇERİĞİ 6-DEĞERLENDİRME * Değerlendirme Türleri •Ölçüte Göre •Amacına Göre 3-ÖLÇMEDE HATA VE ÖLÇME ARACINDA BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER 1- ÖLÇMEDE HATA * Hata Çeşitleri •Sabit •Sistematik •Tesadüfi 2- HATA KAYNAKLARI

6-DEĞERLENDİRME Ölçme sonuçlarının aynı alana ait bir ölçüt ile kıyaslanarak bir değer yargısı/karara ulaşma sürecidir. 3 temel öğesi bulunur;

ÖLÇME İLE DEĞERLENDİRME ARASINDAKİ İLİŞKİ

DEĞERLENDİRME SÜRECİ

BAĞIL DEĞERLENDİRME ÖRNEKLERİ: * Öğrencilerin sıralarına göre, * Normal dağılım eğrisi (çan eğrisi) ne göre, * Standart puanlara göre, * Standart sapmaya göre, * Öğrencilerin ilk başarı durumları ile son başarı durumları arasındaki farka göre, * Norma göre, * Öğretmenlerin, öğrencilerin yetenek düzeylerine dayalı beklentilerine göre değerlendirme yapmaları.

Programın hedeflerine dönük, öğrenme eksikliğini ve önkoşul öğrenmeleri test etmede mutlak değerlendirme yapmak uygun olacaktır. Bir sınava alınacak kişi sayısı çok az ve başvuru sayısı fazlaysa bağıl değerlendirme yapmak uygun olacaktır.

AMACINA GÖRE DEĞERLENDİRME TÜRLERİ 1- Tanıma ve Yerleştirmeye Yönelik 2- Biçimlendirme ve Yetiştirmeye Yönelik 3- Düzey Belirlemeye Yönelik 4- Eğitim Programının Değerlendirilmesi 5- Öğretimin Değerlendirilmesi 6- Rehberlik Amaçlı 7- Hazırbulunuşluk Düzeyinin Belirlenmesi

1- Tanıma ve Yerleştirmeye Yönelik (Diagnostik) Öğretim sürecinin başında ya da dersin giriş bölümünde yapılır. Not verme amacı güdülmeden ön koşulu niteliğindeki giriş davranışlara sahip oluş derecesi belirlenir. Örnek:ÖSS ile yüksek öğretim programlarına yerleştirme SBS ile Anadolu ve Fen liselerine yerleştirme Seviye tespit sınavı, hazırbulunuşluk testi, seçme testi, tanıma testi, yetenek testi, yerleştirme testi ve muafiyet testleri kullanılır.

2- Biçimlendirme ve Yetiştirmeye Yönelik (Formatif) Öğretim süreci devam ederken bir ünite ya da konu bittikten sonra yapılır. Not verme amacı güdülmeden öğrenme eksiklikleri ve yanlışlıkları belirlenerek giderilmeye çalışılır. Örnek:İzleme testleri, formatif testler, ünite testleri

3- Düzey Belirlemeye Yönelik (Summatif) Birkaç ünite ya da öğretim sürecinin sonunda yapılır. Öğrencilerin başarı düzeyi ya da öğrenme düzeyi belirlenmeye çalışılır. Verilen notlarla öğrenciler hakkında başarılı-başarısız gibi kararlar alınır Örnek:Düzey belirleme testleri, summatif testler, final sınavları, vize sınavları, erişi testleri, başarı testleri

SÜREÇ GİRDİÇIKTI DÖNÜT (Kontrol)

Ülkemizde Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yapılan bu değerlendirme türünde; eğitim programlarındaki 4 temel öğe (hedef, içerik, eğitim durumları, sınama durumları) değerlendirilir. 4- Eğitim Programının Değerlendirilmesi 5- Öğretimin Değerlendirilmesi Öğrencilere not verme esası olmadan, değerlendirme çalışmaları sonunda elde edilen bilgilere göre öğretmen kendi öğretimini iyileştirme konusunda tedbirler alır ve öğretimde değişiklikler yapar.

Öğrencileri yetenek, ilgi ve tutum gibi özellikleri yönünden tanımak amacıyla yapılır. 6- Rehberlik Amacıyla Değerlendirme 7- Hazırbulunuşluk Düzeyinin BelirlenmesiÖğrencinin bir okulda, bir kursta vb. başlarken bu kursun yada okulun gerektirdiği ön koşul bilgilere sahip olup olmadığını, sahipse ne kadarına sahip olduğunu belirlemek amacıyla dönem yada kurs başlangıcında yapılır. Tanıma ve yerleştirme içerisinde yer alır.

Ölçme işlemi sonunda elde edilen değer ile ölçülen özelliğin gerçek değeri arasındaki farktır.X(Test Puanı)=T(Gerçek Puan)+E(Hata)Her ölçme hata taşır, önemli olan minimum hatayla ölçüm yapmaktır. 3-ÖLÇMEDE HATA VE ÖLÇME ARACINDA BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER 1- ÖLÇMEDE HATA

☼ Ölçme işlemine karışan çeşitli hatalar gerçek değerin bulunmasına engel olur. HATA TÜRLERİ Sabit Hatalar Sistematik Hatalar Tesadüfi Hatalar

Ölçmeden ölçmeye ölçmeciden ölçmeciye miktarı değişmeyen, bütün ölçme sonuçlarına aynı miktarda karışan hatalardır.Örnek: - Cetvelde 0 yerine 1’den başlayarak 1 cm kısa ölçme (tek bir ölçüm yapıldığında) - Sınavda 10 puanlık bir sorunun hiç bir öğrenci tarafından cevaplanamaması- Öğretmenin tüm öğrencilere +5 puan vermesi SABİT HATA

Ölçmeden ölçmeye belli oranda artış ya da azalış gösteren hatalardır. Öğretmenin puanlamadaki yanlılığı / taraf tutması ile ortaya çıkar.Örnek: - Öğretmenin herkesin aldığı puanın %10 u kadar fazladan puan vermesi - Öğretmenin yazısı güzel olan öğrencilere 5 fazla puan vermesi - Öğretmenin hemşerilerine 15 puan fazla vermesi SİSTEMATİK HATA

Ölçme sonuçlarına nasıl karıştığı bilinmeyen, yönü,miktarı ve nedeni bir başka değişle kaynağı belli olmayan hatalardır.Örnek: - Öğretmenin sınav kağıtlarını dikkatsizce okumasına bağlı olarak bazı öğrencilere 5, bazılarına 3 puan fazladan verirken bazısına miktarı değişen oranlarda az puan vermesi - Öğrencinin sınavda kaygı, heyecan, hastalık vb. nedenlerle düşük puan alması TESADÜFİ HATA

Güvenirlik, sabit hatadan etkilenmez. • Sabit ve sistematik hataların kaynağı ve miktarı saptanabilir. Bu nedenle ölçme sonuçlarında meydana getirdikleri etkiler giderilebilir. Ancak tesadüfi hatalarda böyle bir şey söz konusu değildir.

* Ölçmeciden kaynaklanan hatalar* Ölçme aracından kaynaklanan hatalar* Ölçme yapılan bireyden kaynaklanan hatalar* Ölçme yönteminden kaynaklanan hatalar * Ölçmenin yapıldığı ortamdan kaynaklanan hatalar 2- HATA KAYNAKLARI

KPSS’DE ÇIKMIŞ SORULAR

Aşağıdakilerden hangisi “mutlak değerlendirme”ye bir örnektir? A)Bir şirkete, sınavda en yüksek başarıyı gösteren beş kişi almak B)Ortalamanın bir standart sapma üstünde puan alanları başarılı kabul etmek C)Yüksek lisans programında en başarılı beş kişiyi doktora programına almak D)Sınıftaki başarı sıralamasında en geride kalan 15 kişiyi yetiştirme kursuna almak. E)Sınavda 70 ya da üstünde puan alanları başarı kabul etmek

Aşağıdakilerden hangisi “mutlak değerlendirme”ye bir örnektir? A)Bir şirkete, sınavda en yüksek başarıyı gösteren beş kişi almak B)Ortalamanın bir standart sapma üstünde puan alanları başarılı kabul etmek C)Yüksek lisans programında en başarılı beş kişiyi doktora programına almak D)Sınıftaki başarı sıralamasında en geride kalan 15 kişiyi yetiştirme kursuna almak. E) Sınavda 70 ya da üstünde puan alanları başarı kabul etmek

I- Ahmet pekiyi aldı ve geçti II- Ayşe sınavda en yüksek not 70 aldı III- Geçme notu 50 iken Ali 60 aldı ve geçtiIV- Kazım sınavdan 45 aldı V- Ahmet sınav sonucu 80 aldı ve geçti Yukarıdakilerden hangisi ölçme hangisi değerlendirmedir?

Aşağıdaki hangi testlerde bağıl değerlendirme yapılmaz? A) Hedefe göre değerlendirme B) Standart testlerle yapılan norma dayalı değerlendirme C) Öğrenciye göre değerlendirme D) Sınıfın başarısına göre değerlendirme E) Bir öğrencinin sınıfa göre başarısına bakılarak yapılan değerlendirme

Bir öğrencinin başarısını değerlendirmede aşağıdakilerden hangisinin dikkate alınması, bağıl değerlendirmeye örnek oluşturmaz? A) Programın hedefleriyle tutarlı öğrenmelerin B) Standartlaştırılmış bir testin normlarının C) Yetenek düzeylerine dayalı beklentilerin D) Ön-test ve son-test puanları arasındaki farkın E) Sınavdan elde edilen puanların dağılımının

Aşağıdakilerden hangisi bağıl değerlendirmede kullanılan bir ölçüt değildir? A) Sınıftaki diğer öğrencilerin başarısı B) İzlenen programın hedefleri C) Öğrencinin yeteneği D) Ülke çapındaki normlar E) Öğrencinin sınıf içindeki başarı sırası

Aşağıdaki durumların hangisinde kriter referanslı (ölçüt dayanaklı) değerlendirme, norm referanslı (norm dayanaklı) değerlendirmeden daha uygun olur? A) Öğrencilerin mezun edilip edilmemelerine karar verilmesinde B) Kontenjanları sınırlı olan yükseköğretim programlarına öğrenci seçiminde C) Öğrencilerin hazırladıkları fen bilimleri projelerinden en iyisinin belirlenmesinde D) Okulda dereceye girecek öğrencilerin belirlenmesinde E) Bir sınıf içindeki en başarısız öğrencilerin belirlenmesinde

Bir sınavda her öğrenciye 5 puan fazla verilmesi ---- hataya örnektir. Öğrencilerin puanlarını, aldıkları puanların yüzde 10’u kadar artırmak ise ---- hataya örnek olabilir. Bu parçadaki boşluklara, aşağıdakilerin hangisindeki sözcükler sırasıyla getirilmelidir? A) rastgele – sabit B) rastgele - sistematik C) sabit – sistematik D) sabit - rastgele E) sistematik – sabit

Aşağıdakilerden hangisi seçme amacına yönelik bir testin kullanılmasını gerektirir? A) Öğrencilerin bir konudaki güçlü ve zayıf yönlerinin ortaya çıkarılması B) Sıklıkla karşılaşılan yanlış öğrenmelerin belirlenmesi C) İngilizcesi en ileri düzeyde olan üç kişinin belirlenmesi D) Bir ünite işlendikten sonra, hedeflere ulaşılma derecesinin belirlenmesi E) Bir programda hedeflerin ne kadarına ulaşıldığının belirlenmesi

Eğitimdeki ölçme ve değerlendirmeler genellikle şu amaçlara yöneliktir; I- Öğrenme eksiklerini belirleme II- Öğrenme düzeyini saptama III- Öğrencileri tanıma Bu üç amaçla yapılacak ölçme ve değerlendirmelerin zamanı, aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? Dönemin Başı Ünitelerin Sonu Dönemin Sonu A) III I II B) I III II C) II I III D) I II III E) III II I

Durum değerlendirme ya da düzey belirleme denen ölçme ve buna bağlı değerlendirme sürecinde temel amaç aşağıdakilerden hangisidir? A)Öğretim programında belirtilen kazanımların gerçekleşme derecesini belirlemek B)Öğrencilerin yaşadıkları öğrenme güçlüklerini ortaya çıkarmak C)Öğrencilerin sosyal, psikolojik ve ekonomik durumlarını belirlemek D)Öğrencileri belli özelliklere göre sıralayıp ilgili programlara yerleştirmek E)Öğrencilerin kavramsal gelişim düzeylerini ve kavram yanılgılarını tespit etmek

Durum değerlendirme ya da düzey belirleme denen ölçme ve buna bağlı değerlendirme sürecinde temel amaç aşağıdakilerden hangisidir? A) Öğretim programında belirtilen kazanımların gerçekleşme derecesini belirlemek B)Öğrencilerin yaşadıkları öğrenme güçlüklerini ortaya çıkarmak C)Öğrencilerin sosyal, psikolojik ve ekonomik durumlarını belirlemek D)Öğrencileri belli özelliklere göre sıralayıp ilgili programlara yerleştirmek E)Öğrencilerin kavramsal gelişim düzeylerini ve kavram yanılgılarını tespit etmek

EĞİTİMDE ÖLÇME & DEĞERLENDİRME -3-