Prof. dr hab. Krzysztof A. Sobiech AWF Wrocław

1. Prof. dr hab. Krzysztof A. Sobiech AWF Wrocław

2. Aminokwasysą podstawowymi składnikami białek i peptydów. Można je traktować jako pochodne kwasów mono - i dikarboksylowych z grupą aminową w pozycji 2 (α), rzadziej w innych pozycjach, lub jako związki organiczne posiadające rodnik oraz dwie grupy funkcyjne – aminową (-NH2) i karboksylową (-COOH). COOH │ H2N— C ―H │ R R -może być łańcuchem prostym lub rozgałęzionym, rodnikiem aromatycznym lub heterocyklicznym Budowa aminokwasów

3. Przykłady ważniejszych aminokwasów: COOH COOH COOH COOH H N C H 2 H N C H H N C H 2 H N C 2 H 2 H C C H 3 2 C H H C H C H 3 H C C H 3 3 glicyna (Gly) alanina (Ala) leucyna (Leu) C H walina (Val) 3 COOH COOH HOOC COOH H H N H N C H C H C 2 2 H N C H 2 H N 2 C H C H C H C H 2 2 2 C H 2 H C O H 3 C H C H N H O H 2 2 2 CON H 2 treonina (Thr) seryna (Ser) lizyna (Lys) asparagina (Asn)

4. HOOC COOH HOOC COOH H H C C H N C H H N C H 2 2 H N H N 2 2 C H C H C H C H 2 2 C H 2 2 C H 2 2 COOH S C H 3 COOH S H metionina (Met) kwas asparaginowy (Asp) kwas glutaminowy (Glu) cysteina (Cys) COOH COOH H N C H 2 H N C H 2 H C 2 C H 2 C fenyloalanina (Phe) tyrozyna (Tyr) H C C H C H C C H H C C H C H C C H C H O H

5. Podział aminokwasów • Ze względu na różnice w składzie chemicznym cząsteczki, a w szczególności różnice dotyczące liczby grup karboksylowych i aminowych: • Obojętne – zawierające w swojej budowie jedną grupę karboksylową i jedną grupę aminową np. : glicyna, alanina, walina, leucyna, izoleucyna, seryna, tyrozyna • Kwaśne – zawierające w cząsteczce dwie grupy karboksylowe i jedną aminową np. : kwas asparginowy, kwas glutaminowy. • Zasadowe – zawierające w swojej budowie dwie grupy aminowe i jedną grupę karboksylową np. : lizyna, arginina, histydyna

6. Aminokwasy obojętne z uwagi na budowę łańcuchów bocznych dzielimy na: • alifatyczne- posiadają łańcuch boczny prosty lub rozgałęziony np.: glicyna, alanina, walina, leucyna, izoleucyna • hydroksyaminokwasy alifatyczne - zawierają w łańcuchu bocznym grupę OH np. : seryna, treonina • aminokwasy siarkowe alifatyczne – zawierają w łańcuchu bocznym siarkę w postaci grup: -SH, -S-S-, -S-CH3 tj. cysteina, cystyna, metionina b) aromatyczne- posiadające pierścień aromatyczny np. : fenyloalanina, tyrozyna. c) heterocykliczne- posiadające pierścień heterocykliczny np.: tryptofan, hydroksyprolina.

7. Ze względu na udział w budowie białek: a) Niebiałkowe - nie uczestniczące w budowie białek np.: homoseryna, ornityna, β-alanina b) Białkowe- wchodzące w skład białek: glicyna, alanina, seryna, cysteina, cystyna, fenyloalanina, tyrozyna, tryptofan, histydyna, treonina, metionina, walina, arginina, leucyna, izoleucyna, lizyna, kwas asparginowy, kwas glutaminowy, asparagina, glutamina.

8. Aminokwasy białkowe dzielimy na: • egzogenne- nie wytwarzane w organizmie, czyli takie które muszą być dostarczane z zewnątrz np. z pożywieniem: fenyloalanina, walina, leucyna, izoleucyna, metionina, lizyna itd. • częściowo egzogenne- takie, które mogą być wytworzone z odpowiednich prekursorów: cysteina powstająca z egzogennej metioniny, tyrozyna z fenyloalaniny • rzadko występujące w białkach:4-OH-prolina i 5-OH- lizyna • endogenne-czyli syntetyzowane w organizmie: alanina, seryna, kwas asparginowy, kwas glutaminowy, arginina (u dzieci i młodzieży)

9. dezaminacja oksydacyjna CO transaminacja dekarboksylacja 2 αAA + pirogronian α ketokwas + Ala ALAT – enzym transaminaza alaninowa Glu αketo glutarowy Tyrozyna Histydyna O NH 2 Adrenalina Noradrenalina Histamina C C Tryptofan Serotonina Aminokwasy

10. BCAA 500 (Leu Ile Val) L-ARGININE 500 (Arg) GLUTAMINE STAR (Gln) L-LYSINE 1000 (Lys)

11. BCAA zawiera aminokwasy egzogenne z rozgałęzionym łańcuchem • Stymuluje usuwanie tłuszczów • Przyspiesza regenerację stawów • Ułatwia przechowywanie zapasów glikogenu • Chroni stawy przed uszkodzeniem w czasie wysiłku fizycznego • Wspomaga tworzenie się nowych komórek mięśniowych i tkanek • Optymalizuje wykorzystanie glikogenu jako źródła energii w mięśniach Przyspiesza regenerację mięśni !!

12. GLUTAMINE STAR najbardziej rozpowszechniony aminokwas • Wspiera układ odpornościowy • Aktywizuje regenerację tkanek • Poprawia sprawność umysłową • Wspiera przyrost masy mięśniowej • Usprawnia działanie hormonu wzrostu • Zwiększa wydolność układu mięśniowego Przy niedoborach Gln następują straty BCAA, Arg, Glu i Pro, a to jest niekorzystne i powoduje ujemny bilans energetyczny w konsekwencji redukcję tkanki mięśniowej !!

13. fosforan argininy L-Arg tlenek azotu (NO) + L-cytrulina • neuroprzekaźnik • czynnik rozkurczający mięśnie gładkie • czynnik rozszerzający naczynia syntaza NO L-ARGININE 500produkt STARLIFE

14. L-Arg NO cyklaza guanozynowa GTP c GMP GMP fosfodiesteraza sildenafil • odpowiada za prawidłowe ciśnienie krwi • hamowanie agregacji płytek krwi przez zwiększenie syntezy c GMP • neuroprzekaźnik w mózgu • zaangażowany w erekcję Tlenek azotu – NO –okres półtrwania 3-4 sek. (+) (-)

15. 1998 r.Nagroda Nobla dr Louis Ignarro tlenek azotu – NO –„jako cząsteczka sygnalizująca w układzie krążenia.„ Dzienna propozycja 6g L-Arg 0,2g L- cytruliny

16. L-LYSINE 1000 wspomaga prawidłowy wzrost i rozwój kości • Pomaga w przyswajaniu wapnia • Odgrywa pozytywną rolę w leczeniu oparzeń • Wpływa na produkcję hormonów i enzymów • Przyśpiesza rekonwalescencję po operacjach • Wspiera prawidłowy wzrost i rozwój kości w wieku dziecięcym • Z L-Arg w stosunku 1:1 wspomaga produkcję hormonu wzrostu L-lizyna w kombinacji z peptydem L- piroglutaminanem argininy – układ APL - powoduje redukcję tk. tłuszczowej - wzrost wydzielania hormonu wzrostu

17. TAURINE 600 wspiera organizm przy zwiększonym wysiłku sportowym

18. CH H N 2 2 H C 2 Dlaczego właśnie TAURYNA ? Tauryna to aminokwas zawierający siarkę - biomakropierwiastek O S OH O TAURINE Powodem większego zainteresowania były wyniki badań naukowców stwierdzające, że w komórkach nie wchodzi w skład budulca białek, ale jest rozpuszczony w cytoplazmie.

19. CO TO JEST ? • Tauryna jest szczególnie ważnym aminokwasem • Biała substancja krystaliczna bardzo dobrze rozpuszczalna w wodzie. Nietoksyczna. • Stężenie w osoczu 0,4 - 0,8mg/100cm3 (porównywalne z kreatyną) • Znajduje się we wszystkich tkankach ciała;Najwięcej jest jej –wmięśniach, w sercu, w mózgu i w siatkówce oka. • Organizm ludzki potrafi wytworzyć taurynęz cysteiny, ale tylko w przypadku bardzo korzystnych warunków i wystarczającej ilości witaminy B6. • Noworodki nie mogą wytwarzać tauryny i dlatego niezbędne jest dostarczanie go z pokarmem. Jest najliczniejszym aminokwasem w mleku matki! !UWAGA!Mleko krowy zawiera 20 x mniej tauryny!!!

20. JAK DZIAŁA ? • ZADANIE TAURYNY: • Proanaboliczny (antykataboliczny) efekt – zwiększenie siły mięśni • Przyspieszaregeneracjęi łagodzi skutkizmęczenia fizycznego i umysłowego(stres) • Efekt detoksykacyjny – z kwasami żółciowymi tworzy taurocholany i jest wydalany z organizmu • Stymulacja receptorów insuliny prowadzi do zwiększenia transportu cukrów i aminokwasów do komórki. • Wspieranie proteosyntezy, syntezy białek (masy mięśni). • Wzmocnienie mięśni poprzecznych i mięśnia sercowego

21. I JAK JESZCZE DZIAŁA ? • ZADANIE TAURYNY: • W mózgu powodujeuwalnianie neurotransmiterów • Wytwarza dobre samopoczucie i poprawia nastrój • Zwiększa ukrwienie mózgu • Zapobieganie skurczom – prowadzi doelektrycznej stabilizacji błon komórkowych • Zwiększa koncentracje, przygotowuje organizm do dużych obciążeń • Łagodzi skutkipsychicznego i emocjonalnego stresu

22. METABOLIZM • W organizmie znajduje się około 70 gramów – w mięśniach, sercu, mózgu, siatkówce oka • WYTWARZANIEw wątrobie ok. 50 – 125 mg/dziennie – w optymalnych warunkach ! • PRZYJMOWANIE:40 - 400 mg/dziennie wraz z pokamem. Wydalana jest z moczem; podczas niedoboru następuje jej resorbcja w nerkach • Po połączeniu z kwasami żółciowymi jest wydalana wraz ze stolcem, częściowo rozkładana przez florę jelitową i wydalana w postaci H S • ! UWAGA ! Nie zawierają jej warzywa i zboża, mało mleko krowie ! • Bardzo zagrożone są dzieci wegetarian !!! • ŹRÓDŁA: mięso, ryż, ziemniaki, produkty mleczne 2 Syntezatauryny z kwasami żółciowymi w jelicie korzystnie wpływa na metabolizm lipidów i cholesterolu.

23. KOMU JEST ZALECANA ? • sportowcom przy dużych obciążeniach treningowych • osobom pracującym fizycznie – reprezentanci manualnych profesji (np. dentyści) • osobom wykonującym pracę wymagającą koncentracji psychofizycznej (kierowcy, studenci, nauczyciele, kierownicy zespołów, prezesi firm,...) • suplementacja przed zawodami (20-40 min. przed wysiłkiem) • w dyscyplinach wytrzymałościowych (np. biegi długodystansowe) • po wysiłku – jako wsparcie regeneracji i odnowy biologicznej

24. DLA KOGO JEST JESZCZE KORZYSTNA ? • dla „sercowców“ – ludzi z chorobami serca; polepszadziałanie mięśnia sercowego,mniej arytmii; • dla palących, którzy chcą zerwać z nałogiem!! • dla dzieci– niezbędny dla prawidłowego rozwoju centralnego układu nerwowego i siatkówki oka • dla epileptyków – zmniejszaczestotliwość skurczy • dla cukrzyków i osób z wysokim ciśnieniem

25. Produkty zawierające taurynę • Suplementy żywności: • TABLETKIzawierające – 600 mg tauryny • Wzbogacone pożywienie: • Produkty dla niemowląt Wskazana dawka dzienna: 1 tabletka 2 x dziennie Terapeutycznie: 4 tabletki 3 x dziennie

26. CREATINE STAR ALFALFA WHEY STAR REGEMAX L-ARGININE 500 GLUCOSAMINE STAR GLUTAMINE STAR BCAA 500 STOSOWNE KOMBINACJE

27. MULTI STAR 16 aminokwasów, w tym: Ala, Arg, Glu, Asp, Cys, His, Ile, Leu, Val, Met, Phe, Pro, Ser, Tre, Tyr, Gly • Optymalne proporcje składowych • Wysoka bioprzyswajalność – 92% • Usprawnianie metabolizmu komórkowego

28. HO CH 3 H O CH C C 3 OH H testosteron kortyzon HMB Kwas 3 hydroksy – 3 metylo – masłowy • Przyrost masy mięśniowej • Zmniejszenie tworzenia się kortyzonu (czyli wzrost indeksu • ) • Zmniejszenie tłuszczu podskórnego Pomocna kombinacja: MULTI STAR TAURINE 600 BCAA 500 GLUTAMINE STAR

29. Produkty STARLIFEjako pośrednie źródło poprawy libido i seksualności L-ARGININA TAURYNA 600 GOLD STAR (żeń-szeń) CORDYCEPS STAR (żeń-szeń) SAW PALMETTO MULTI STAR (żeń-szeń, palma karłowata, aminokwasy) STAR MEN (łącznie z SELENIUM STAR, ZINC STAR)

30. Pomóż sobie i swoim bliskim dodaj do aminokwasowych produktów STARLIFE • aktywność fizyczną • i zrównoważoną codzienną dietę