Chronic Fatigue

1. Expert Centre Chronic Fatigue Cognitieve gedragstherapie bij vermoeidheid na kanker Prof. dr. Gijs Bleijenberg, klinisch psycholoog Universitair Medisch Centrum St Radboud Nijmeegs Kenniscentrum Chronische Vermoeidheid

2. NKCV Cognitieve gedragstherapie bij vermoeidheid na kanker Over het NKCV Wat is moe? Over het meten van moeheid Onderzoek naar vermoeidheid na kanker: • hoe groot en ernstig is het probleem? • waar komt de moeheid vandaan? • gaat vermoeidheid vanzelf weer over? • instandhoudende factoren Hoe ziet de behandeling met CGT er uit? Wat is het effect van behandeling?

3. Nijmeegs Kenniscentrum Chronische Vermoeidheid UMC St Radboud Mercator I Toernooiveld 214 6525 EC Nijmegen tel. 024 361 0030 fax. 024 361 0041 e-mail nkcv@umcn.nl

4. NKCV Taken van het Nijmeegs Kenniscentrum Chronische Vermoeidheid • Kennisvermeerdering • Kennistoepassing • Kennisoverdracht

5. NKCV Informatie over het NKCV • Website voor scientists: www.umcn.nl/chronicfatigue • Website voor patiënten: www.umcn.nl/nkcv • Informatieboekje

6. NKCV Wat is moe?

7. NKCV Vragenlijst voor vermoeidheid: Checklist Individuele Spankracht • Ernst ervaren moeheid (8 items) “ik voel me moe” • Concentratieproblemen (5 items) “het kost me moeite ergens mijn aandacht bij te houden” • Afgenomen Motivatie (4 items) “de zin om dingen te ondernemen ontbreekt mij” • Afgenomen Activiteit (3 items) “ik vind dat ik weinig doe op een dag”

8. NKCV Scores op subschalen CIS van gezonden, ziektevrije kankerpatiënten en CVS

9. NKCV Hoe groot is het probleem van vermoeidheid na kanker?

10. NKCV Percentage ernstig vermoeide ziekte-vrije kankerpatiënten borstkanker, 6 mnd tot 5 jaar na behandeling

11. NKCV Percentage ernstig vermoeide ziekte-vrije kankerpatiënten borstkanker, 6 mnd tot 5 jaar na behandeling bottumoren, 1 tot 15 jaar na behandeling

12. NKCV Percentage ernstig vermoeide ziekte-vrije kankerpatiënten borstkanker, 6 mnd tot 5 jaar na behandeling bottumoren, 1 tot 15 jaar na behandeling AML, ALL, CML, NHL 1 tot 22 jaar na stamceltransplantatie

13. NKCV Hoe ernstig is het probleem?

14. fatigue after treatment for breast cancer NKCV Beperkingen in het dagelijks leven (Sickness Impact Profile) P < .000

15. fatigue after treatment for breast cancer NKCV Beperkingen in het dagelijks leven (Sickness Impact Profile) P < .000

16. fatigue after treatment for breast cancer NKCV Beperkingen in het dagelijks leven (Sickness Impact Profile) P < .000

17. NKCV Is er een verband tussen de klachten en de voorafgaande behandeling?

18. fatigue after treatment for breast cancer: follow-up NKCV Gemiddelde vermoeidheidsscore en eerdere behandelingen (4,5jr later)

19. fatigue after treatment for breast cancer: follow-up NKCV Gemiddelde vermoeidheidsscore en duur eerdere behandelingen GLM: p<.05

20. Vermoeidheid na SCT NKCV % en aantal ernstig vermoeide patiënten per transplantatie 37% 29 26% 5 Chi-square =.393

21. NKCV Verband tussen GVHD-graad en ernstige vermoeidheid gemiddeld 9 jaar na stamceltransplantatie P-value =.488 N=36 N=34 N= 9

22. NKCV Gaat vermoeidheid weer vanzelf over?

23. NKCV Percentage ernstig vermoeide ziekte-vrije kankerpatiënten borstkanker, 6 mnd tot 5 jaar na behandeling bottumoren, 1 tot 15 jaar na behandeling

24. NKCV Percentage ernstig vermoeide ziekte-vrije kankerpatiënten borstkanker, 6 mnd tot 5 jaar na behandeling bottumoren, 1 tot 15 jaar na behandeling

25. NKCV Percentage ernstig vermoeide ziekte-vrije kankerpatiënten borstkanker, 6 mnd tot 5 jaar na behandeling bottumoren, 1 tot 15 jaar na behandeling AML, ALL, CML, NHL 1 tot 22 jaar na stamceltransplantatie

26. NKCV percentage vermoeiden Vermoeidheid bij ziekte-vrije patiënten lang na behandeling voor bottumor of borstkanker

27. NKCV Vermoeidheid en verband met tijd sinds stamceltransplantatie percentage vermoeiden

28. NKCV Samenvattend • Ernstige vermoeidheid kort na behandeling voor kanker bij 30 – 40% • 3 – 4 jaar na behandeling nog een afname tot 20–30%, behalve na stamceltransplantatie • Vermoeidheidsklachten leiden tot ernstige beperkingen in het dagelijks leven • Geen verband tussen soort behandeling en vermoeidheid, behalve: • kortdurende behandeling zonder complicaties geeft minder kans op ernstige vermoeidheid • langdurige intensieve behandeling als SCT geeft grotere kans op ernstige vermoeidheid

29. NKCV Welke factoren houden de vermoeidheidsklachten in stand?

30. Uitlokkende factoren kanker behandeling van kanker Instandhoudende factoren NKCV MOE Ontstaansfactoren en instandhoudende factoren bij vermoeidheid na kanker

31. Uitlokkende factoren kanker behandeling van kanker Instandhoudende factoren onvoldoende verwerking verhoogde angst voor recidief disfunctionele opvattingen over vermoeidheid verstoord slaap-waakritme verstoord activiteitenpatroon verminderde sociale contacten en meer behoefte aan sociale steun NKCV MOE Ontstaansfactoren en instandhoudende factoren bij vermoeidheid na kanker

32. NKCV Cognitieve gedragstherapie bij patiënten met vermoeidheid na behandeling van kanker • Cognitieve gedragstherapie bij patiënten met vermoeidheid na behandeling van kanker richt zich op de instandhoudende factoren van de vermoeidheid • In verband met de grote individuele verschillen in instandhoudende factoren is de therapie op de individuele patiënt toegesneden

33. NKCV verwerking van kanker resources premorbide disfunctioneren angst voor recidief co-morbiditeit VERMOEIDHEID cognities rondom vermoeidheid slaap-waak ritme activiteiten regulatie sociale steun en interacties somatische attributies verzet klachten, beperkingen self -efficacy lichamelijke activiteit mentale activiteit sociale activiteit hervatten dagelijkse activiteiten en werk Modulen Cognitieve Gedragstherapievermoeidheid na kanker

34. Cognitieve gedragstherapie bij patiënten met vermoeidheid na kanker Achtergrondinformatie over vermoeidheid na behandeling van kanker Expert Centre Chronic Fatigue NKCV • Diagnostiek - verhaal van patiënt - vragenlijsten - zelfobservatie en registratie • Inventarisatie van instandhoudende factoren • 15 sessies gedurende 6 maanden

35. NKCV verwerking van kanker resources premorbide disfunctioneren angst voor recidief co-morbiditeit VERMOEIDHEID cognities rondom vermoeidheid slaap-waak ritme activiteiten regulatie sociale steun en interacties somatische attributies verzet klachten, beperkingen self -efficacy lichamelijke activiteit mentale activiteit sociale activiteit hervatten dagelijkse activiteiten en werk Modulen Cognitieve Gedragstherapievermoeidheid na kanker

36. Achtergrondinformatie over vermoeidheid na behandeling van kanker Expert Centre Chronic Fatigue NKCV Behandelmodule 3 Cognities over vermoeidheid • Attributies aan kanker/behandeling • Catastroferen • Negatieve self-efficacy

37. Achtergrondinformatie over vermoeidheid na behandeling van kanker Expert Centre Chronic Fatigue NKCV Behandelmodule 3 Cognities over vermoeidheid Voorbeelden van klachtverergend denken “Zal deze vermoeidheid ooit overgaan? ” “Het moet nu over zijn!” “De vermoeidheid is verschrikkelijk, ik kan er niet meer tegen” “Ik moet dit kunnen” “Ik kan er niets aan doen, ik voel me hulpeloos”

39. NKCV Modulen Cognitieve Gedragstherapievermoeidheid na kanker verwerking van kanker angst voor recidief VERMOEIDHEID cognities rondom vermoeidheid slaap-waak ritme activiteiten regulatie sociale steun en interacties mentale activiteit somatische attributies verzet klachten, beperkingen self -efficacy lichamelijke activiteit sociale activiteit

40. NKCV Behandelmodule 4Slaap-waak ritme Behandelmodule 4 Slaap-waakritme Opstaan en bedtijd / 12 dagen 24 22 20 18 Tijd 16 opstatijden 14 bedtijden 12 10 8 6 4 2 vr za zo ma di wo do vr za zo ma di dagen

41. Expert Centre Chronic Fatigue NKCV Classificeren van lichamelijke activiteit met een actometer Classifying physical activity with an actometer

42. NKCV Classificeren van lichamelijke activiteit met een actometer

43. Expert Centre Chronic Fatigue NKCV Grote verschillen in lichamelijke activiteit Grote verschillen in lichamelijke activiteit Relatief actief Laag actief

44. NKCV Modulen Cognitieve Gedragstherapievermoeidheid na kanker verwerking van kanker angst voor recidief VERMOEIDHEID cognities rondom vermoeidheid slaap-waak ritme activiteiten regulatie sociale steun en interacties mentale activiteit somatische attributies verzet klachten, beperkingen self -efficacy lichamelijke activiteit sociale activiteit

46. NKCV verwerking van kanker angst voor recidief VERMOEIDHEID cognities rondom vermoeidheid slaap-waak ritme activiteiten regulatie sociale steun en interacties somatische attributies verzet klachten, beperkingen self -efficacy lichamelijke activiteit mentale activiteit sociale activiteit Modulen Cognitieve Gedragstherapievermoeidheid na kanker

47. NKCV Behandelmodule 6Social support and social interactions Wat is het effect van deze behandeling?

48. Design Voorlopige resultaten CGT voor vermoeidheid na kanker NKCV • CGT conditie • Wachtlijst conditie CGTfu1fu2 wachtlijst CGTfu baseline6 mnd 12 mnd 18 mnd baseline6 mnd 12 mnd 18 mnd

49. Demografische variabelen Voorlopige resultaten CGT voor vermoeidheid na kanker NKCV

50. Diagnose in CGT en wachtlijst Voorlopige resultaten CGT voor vermoeidheid na kanker NKCV