ZACHODNIOPOMORSKI UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY W SZCZECINIE WYDZIAŁ TECHNIKI MORSKIEJ

1. ZACHODNIOPOMORSKI UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY W SZCZECINIE WYDZIAŁ TECHNIKI MORSKIEJ KATEDRA TECHNICZNEGO ZABEZPIECZENIA OKRĘTÓW Wpływ na wybrane elementy środowiska podczas działań na terminalu LNG w Świnoujściu Sandra Jurczenia SZCZECIN 2010

2. Plan prezentacji • Cel pracy • Wstęp • Charakterystyka LNG • Charakterystyka planowanego przedsięwzięcia • Oddziaływania terminalu na środowisko podczas budowy • Oddziaływania terminalu na środowisko podczas eksploatacji • Wnioski

3. Głównym celem niniejszej pracy jest ukazanie wpływu na środowisko przy realizacji inwestycji jaka jest budowa i eksploatacja terminalu w Świnoujściu.

4. Wstęp Skroplony gaz ziemny jest jednym z najniebezpieczniejszych nośników energii, z tego też powodu traktowany jest ze specjalną ostrożnością. Ciekły gaz kwalifikuje się jako ładunek niebezpieczny klasy 2 ( nr UN 1972), dlatego technologia transportu i magazynowania stanowi bardzo poważne zagrożenie pożarowe. Na świecie terminale regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego prowadzone są z zachowaniem bardzo wysokiego poziomu bezpieczeństwa, jednak w początkowej fazie rozwoju technologii występowały poważne wypadki.

5. Czym jest LNG ? • LNG (ang. Liquefied Natural Gas) czyli skroplony gaz ziemny. • LNG jest to paliwo kopalne pochodzenia organicznego. jest to paliwo o temperaturze poniżej –163 ºC. Skroplony gaz ziemny ma objętość około 600 razy mniejszą niż w stanie gazowym (naturalnym) co czyni go bardziej ekonomicznym w transporcie i magazynowaniu • LNG jest bezwonny, bezbarwny i nie ma własności toksycznych i korozyjnych.

6. Charakterystyka planowanego przedsięwzięcia

7. Charakterystyka planowanego przedsięwzięcia

8. Oddziaływanie terminalu podczas budowy • Oddziaływanie na wody powierzchniowe Problemem w tym zagadnieniu może być utrzymanie istniejących wód powierzchniowych w miejscu lokalnych zagłębień terenu. Jedynymi czynnikami mogącymi wpłynąć na część akwenu morskiego to pył z terenu budowy i prac budowlanych oraz możliwość zanieczyszczenia wód morskich innymi środkami potrzebnymi do postępu prac ( oleje, paliwa ). Pierwszy czynnik z powodu ogromnej cyrkulacji wody, nie będzie miał większego wpływu na ekosystem morski. Drugi natomiast czynnik może skutkować przedostaniem się tych substancji do wód i zanieczyszczenia strefy brzegowej wraz z jej szata roślinną i fauna przybrzeżną, jednak należy tu zaznaczyć, iż tego typu skutki mogą zaistnieć tylko w sytuacjach awaryjnych.

9. 2. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi i gleb Realizacja terminalu LNG skutkować będzie znaczącymi zmianami w sferze gleb i powierzchni. Podczas niwelacji zniknie charakterystyczny dla tego obszaru układ wałów wydmowych równoległych do lini bezgowej. Przemieszczenie duzych mas ziemi spowoduje zmianę w powierzchniowych warstwach gleby. Przeważającymi glebami są tu piaski bielicowe ale w zagłebieniach terenu znajdują się płytkie pokłady ziem torfowych i torfowo – mułowych. Niwelacja spowoduje zasypanie tych pokładów. Układ będą stanowiły niskie jakościowo piaski – ubogie w składniki pokarmowe.

10. 3. Oddziaływanie na lasy • Wycinka lasów obejmowała ogromny obszar 30 ha, pnie zostały wyrąbane. Wszelkie cenne gatunki flory był przesadzane na teren Nadleśnictwa Międzyzdroje. Ptactwo w związku z pracami będzie zmuszone do przemieszczenia na sąsiednie tereny leśne.

11. 11. Oddziaływanie na warunki zdrowia i życia ludności W fazie prac budowlanych znaczenie dla warunków zdrowia i życia będzie miało kilka czynników oddziałujących: - emisja hałasu - zapylenie powietrza spowodowane pracami ziemnymi oraz transportem - zwiększenie natężenia ruchu samochodowego w tym rejonie

13. Z uwagi na brzmienie art. 6 ustawy Prawo Ochrony Środowiska, który mówi o obowiązku zapobiegania negatywnym oddziaływaniom na środowisko, w czasie prowadzenia prac budowlanych zaleca się, aby wykonawca przewidział następujące działania ochronne: • stosował najmniej uciążliwą akustycznie technologię prac (ograniczył stosowanie metod udarowych wbijania pali), • stosował sprawny technicznie sprzęt odpowiadający współczesnemu stanowi techniki (dotyczy to szczególnie sprzętu pływającego, kafarów, dźwigów, holowników i pogłębiarek), • zaplecze wykonawstwa (węzły betoniarskie, bazę sprzętu) zlokalizował możliwie blisko rejonu prowadzenia prac.

14. Pylenie podczas prac ziemnych zdaje się być niemożliwym do eliminacji. Jedynymi sposobami ograniczającymi ten czynnik mogą być zaplanowane harmonogramy robót na wilgotne pory roku bądź podczas nieuciążliwych opadów deszczu pozwalających na stały ciąg pracy. Kolejnym sposobem może być odpowiednie utwardzenie dró dojazdowych. Wzmożenie ruchu samochodowego będzie powodował wzrost możliwości wypadków drogowych i spadek atrakcyjności ruchu turystycznego oraz lokalnej ludności.

15. Oddziaływanie terminalu podczas eksploatacji • Oddziaływanie na klimat akustyczny Istotnymi źródłami hałasu na terminalu LNG będą : • Kompresory • Pompy wysokociśnieniowe • Regazyfikatory • Transformatory • Wytwórnia azotu ( wydmuchy azotu przez tłumiki kompresora) • Wentylacja • Agregaty chłodnicze w warsztatach • System pochodni Dodatkowym źródłem hałasu podczas eksploatacji będzie transport autocysternami ( 22 cysterny dziennie).

16. 2. Oddziaływanie na wody powierzchniowe Czynniki mogące wpłynąć na ekosystem : • składowanie w pobliżu akwenu zanieczyszczeń płynnych powstających w trakcie procesów technologicznych • Zanieczyszczenia atmosfery związane z eksploatacją terminalu LNG ( proces spalania gazu ) i opadające na powierzchnię bagien i wód morskich • Zanieczyszczenia związane z ruchem i cumowaniem statków przeznaczonych do transportu ciekłego gazu. Przy rozwiązaniach technicznych ( filtry ) i organizacyjnych oddziaływanie to będzie znikome ( nasilać się będzie w czasie zaniedbania lub awarii). Należało by selektywnie składować odpady w oznakowanych, przystosowanych do tego pojemnikach i zapewnić ich systematyczny odbiór, jak również zebrać ścieki do systemu kanalizacyjnego zgodnie z panującymi przepisami.

17. Zrzut wody z procesów regazyfikacji

18. 3. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi i gleb Po zakończeniu budowy, w fazie samej eksploatacji, oddziaływanie na powierzchnię ziemi i gleb nie będzie miało dużego wpływu jeśli będą przestrzegane normy gospodarowania materiałami niebezpiecznymi. Mogą pojawić się losowe zdarzenia związane z transportem tych materiałów i substancji. Niezabudowane części terminalu LNG będą stanowić powierzchnię pozytywną dla ekosystemu ( naturalne kształtowanie się gleby i szaty roślinnej)

19. 4. Oddziaływanie na dobra kultury u walory krajobrazowe Elementy terminalu LNG będą miały znaczący wpływ na walory krajobrazowe. Część morska (pirs) na stale wkomponuje się w krajobraz lini brzegowej i wód Zatoki Pomorskiej. Nabrzeża będą widoczne z plaży i z morza zmieniając tym samym na stałe krajobraz.

20. Jeżeli chodzi o część lądową również wpłynie w znaczący sposób na krajobraz, wysokie zbiorniki kriogeniczne (ponad 50 metrów) oraz pochodnia główna (67 metrów) sięgać będą ponad poziom lasów i będą widoczne z terenów plaż sąsiednich kurortów.

21. 5. Oddziaływanie na warunki zdrowia życia i ludzi Oddziaływanie to należy przede wszystkim w zakresie promieniowania elektromagnetycznego oraz promieniowania cieplnego. Promieniowanie elektromagnetyczne na organizm ludzki jest trudnym do określenia, gdyż organizm ludzki nie posiada receptorów pozwalających ostrzec go o istnieniu tego pola. Wynikiem mogą być: - podwyższona temperatura ciała - uczucie zmęczenia - senność lub zdenerwowanie - bóle głowy - zaburzenia pamięci - zmiany metabolizmu Promieniowanie cieplne może być spowodowane ewentualnym wybuchem. Jego efektami mogą być pożary lasów i budynków, a u ludzi utratę czasową lub trwałą utratę wzroku, oparzenia a nawet śmierć. Tego typu oddziaływanie będzie miało miejsce w razie poważnej awarii przemysłowej jakim jest właśnie wybuch.

22. Podczas zapalenia się oparów gazu należy oszacować jaki wpływ będzie miało promieniowanie termiczne na statek, załogę, otocznie i środowisko naturalne. Niszczący wpływ promieniowania cieplnego jest proporcjonalny do jego intensywności. Skutki negatywnego oddziaływania na środowisko :

23. Co by było gdyby .. Doszło do ataku terrorystycznego – uszkodzenia ścian zbiornika, wycieku gazu na zewnątrz ? Załóżmy, że w zbiorniku znajdowało się tylko 5 % zawartości , występowało częściowe zachmurzenie, temperatura wynosiła 25 stopni C – okres wakacji.

24. Spowodowałby Pole zaznaczone kolorem czerwonym – potencjalna śmierć w ciągu 60 sekund Pole zaznaczone kolorem pomarańczowym – oparzenia drugiego stopnia w ciągu 60 s Pole w kolorze żółtym – ból w ciągu 60 s

25. Wnioski • Każda duża inwestycja o charakterze zakładu o dużym stopniu ryzyka, jaką będzie niewątpliwie Terminal regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego (LNG), jest nierozerwalnie połączona z niebezpieczeństwami jakie stwarza i jakie mogą się zrodzić w wypadku awarii przemysłowej. Szczególne dotkliwe w skutkach będą awarie związane z gazem ziemnym posiadającym właściwości bardzo wybuchowe. • Faza budowy powoduje szereg zagrożeń środowiskowo – krajobrazowych. • Hałas może być uciążliwy dla obywateli, w związku z pracami budowlano-montażowymi, a także zwiększony transport drogowy ciężkich maszyn oraz ograniczenia dostępu do przyległych i niedalekich obiektów kulturowych i zabytków co daję ujmę dla turystyki.

26. Wnioski • Etap rozruchu wywołuje mniej oddziaływań na człowieka i środowisko naturalne – nie ingeruje w stan przyrody i gleb. Natomiast stwarza niebywale duże zagrożenie dla miasta powodem czego jest składowanie ogromnej ilości skroplonego gazy ziemnego który po przejściu w stan gazowy zwiększa swoją objętość ponad 600 razy. Efektem wybuchu może być śmierć, poparzenia, uszkodzenia a nawet zniszczenie budynków i duże straty finansowe. • Szczególnie należy położyć nacisk na ochronę instalacji i materiału składowanego w obiekcie portowym. W tym przypadku pomocne byłyby doświadczenia innych przeprowadzanych inwestycji tego typu na świecie i eliminację ich błędów powstałych przy pracach budowlanych bądź rozruchowych. Na początek skupić się trzeba na systemie monitorującym przebieg procesu: wejścia w strefę nabrzeżną gazowców, rozładowania i przesyłania, magazynowania, odbioru nadmiaru odparowanego gazu i jego dalszej kompresacji bądź spaleniu w systemie pochodni, odpowiedniego ciśnienia w pompach wysokociśnieniowych i zbiornikach kriogenicznych oraz regazyfikacji.

27. Wnioski • Kolejnym krokiem poprawiającym bezpieczeństwo jest wprowadzeniem prawidłowej organizacji pracy w Terminalu LNG i wyszkolenie pracowników. Zatrudnienie osób odpowiedzialnych za bezpieczeństwo w szczególności PFSO i specjalistów BHP i PPOŻ. Powołanie własnej jednostki Straży Pożarnej i wyposażenie jej w specjalistyczny sprzęt chemiczny

28. Wnioski • Największe zagrożenia dla środowiska wiążą się jedynie z bardzo mało prawdopodobnymi sytuacjami awaryjnymi. Są to zagrożenia występujące obecnie - związane z ruchem jednostek pływających i zagrożenia nowe, które pojawią się w momencie przeładunku skroplonego gazu LNG. • Na etapie budowy są to zagrożenia typowe dla budowy obiektów hydrotechnicznych. Ewentualna skala zagrożenia ma znaczenie lokalne ograniczające się do placu budowy. Ponieważ za bezpieczeństwo odpowiada inwestor, powinien on opracować plan postępowania/powiadamiania na wypadek zaistnienia zdarzenia awaryjnego. • W strukturach organizacyjnych powinna być wyznaczona osoba zajmująca się sprawami bezpieczeństwa, a system powinien uwzględniać nadzór 24-godzinny niezależnie od systemu pracy. Jest to związane z ewentualnymi zdarzeniami wywołanymi przez pogodę oraz obowiązkami wynikającymi z ochrony obiektu portowego przed zagrożeniem. • Po zakończeniu robót inwestycyjnych warunki bytowania zwierząt wodnych nie ulegną pogorszeniu. Inwestycja nie wpłynie, więc ani na gatunki, ani na tereny objęte ochroną prawną • W zakresie morskiego środowiska przyrodniczego należy prowadzić stały monitoring parametrów toni wodnej i jej stanu w trakcie budowy i eksploatacji nabrzeża.

29. Akty prawne z zakresu ochrony przyrody i ochrony środowiska 1.      Ustawa z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z       2004 r. Nr 92 poz. 880 z późniejszymi zmianami). 2.      Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. prawo ochrony środowiska    (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr 25 poz. 150).3.      Ustawa z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199 z 2008 r., poz. 1227).4.      Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. z 2007 r. Nr 75 poz. 493).5.      Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity Dz. U. z 2007 r. Nr 39 poz. 251).6.      Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002 r. w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska, jako całości (Dz. U. z 2002 r. Nr 122 poz. 1055).7.      Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. prawo wodne (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr 239 poz. 2019).8.      Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn.16 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów oraz stężeń substancji, które powodują, że urobek jest zanieczyszczony (Dz. U. z 2002 r. Nr 55 poz. 498).9.      Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. Nr 229, poz. 2313).10.     Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz. U. Nr 220, poz. 2237).11.     Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 maja 2005 r. w sprawie typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, wymagających ochrony w formie wyznaczenia obszarów Natura 2000.12.      Rozporządzenie Ministra Środowiska z 21 lipca 2004 w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. z 2004 r. Nr 229, poz. 2313).13.     Rozporządzenie Ministra Środowiska z 5 września 2007 r zmieniające rozporządzenie w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. z 2007 r. Nr 179, poz. 1275).14.     Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 października 2008 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. Nr 198 poz. 1226).15.     Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 sierpnia 2001 r. w sprawie określenia rodzajów siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie (Dz. U. Nr 92 z 2001 r., poz. 1029).16.     Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 czerwca 2002 r., w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych poziomów niektórych substancji (Dz. U. z 2002 r. Nr 87, poz. 796).17.     Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2002 r. (Dz. U. z 2003 r. Nr 1, poz. 12) w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu.

30. Akty prawne i konwencje międzynarodowe 18.    Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego (Konwencja Paryska), ratyfikowana w 1976 r. (Dz. U. z 1976 r. Nr 32, poz. 190). 19.    Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt (Konwencja Bońska), ratyfikowana w 1996 r. (Dz. U. z 2003 r. Nr 2, poz. 17). 20.    Dyrektywa Rady z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (79/409/EWG) 25.4.1979 Dz. U. Wspólnot Europejskich L 103/1. 21.    Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz. U. L 206 z 22.7.1992, str. 7. 22.    Konwencja o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska (Konwencja z Aarhaus), ratyfikowana ustawą z dnia 21 czerwca 2001 (Dz. U nr 89 z 2001 r. poz. 970). 23.    Konwencja o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym sporządzona w Espoo (Finlandia) dnia 25 lutego 1991r. Oświadczenie Rządowe w sprawie ratyfikacji konwencji przez Rzeczypospolitą Polska z dnia 24 września 1999 r., Dz. U. Nr 96 z 1999 roku, poz. 1111. Przepisy dotyczące bezpieczeństwa i ochrony środowiska morskiego Przepisy międzynarodowe 31.  Konwencja w sprawie międzynarodowych przepisów o zapobieganiu zderzeniom na morzu z 1972 r. 32.  Konwencja o bezpieczeństwie życia na morzu SOLAS 1974. 33.  Konwencja o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego 1992. 34.  Konwencja o zapobieganiu zanieczyszczeniu morza przez statki, sporządzona w Londynie 2 listopada 1973 r. wraz z załącznikami I, II, III, IV i V oraz Protokół dotyczący tej konwencji wraz z załącznikami i sporządzonym w Londynie 17 lutego 1978 r. 35.  Konwencja o zapobieganiu zanieczyszczaniu mórz przez zatapianie odpadów i innych substancji z dnia 29 grudnia 1972 r. 36.  Międzynarodowa Konwencja o gotowości do zwalczania zanieczyszczeń morza olejami oraz współpracy w tym zakresie (Konwencja OPRC) przyjęta w Londynie dnia 30 listopada 1990 r., która weszła w życie 30 maja 1995 roku rozszerzona Protokołem z 15 marca 2000 r. przyjętym w Londynie, do Konwencji OPRC w sprawie gotowości do zwalczania zanieczyszczeń morza (Dz. U. 2004, nr 36, poz. 323). Akty prawne dotyczące budownictwa 56.    Rozporządzenia Ministra infrastruktury z dnia 03 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz. U. Nr 120, poz. 1133). 57.    Rozporządzenia Ministra Transport i Gospodarki Morskiej z dnia 01 czerwca1998 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać morskie budowle hydrotechniczne i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 101, poz. 645).

31. Kilka zdjęć ..